Het Brugsche Livre des Mestiers en zijn navolgingen

Vier aloude conversatieboekjes om Fransch te leeren

[p. 1]

Het Brugsche livre des mestiers

[p. 7]

Voorrede

In zijn prachtige uitgave der Colloquia van Fickaert vestigt prof. R. Verdeyen de aandacht van de lezers zijner geleerde Inleiding op het belang der oude conversatieboekjes, ook wel ‘benoite boexkens’ genaamd, volgens den aanhef, die meestal een aanroeping tot de allerheiligste Drievuldigheid en tot de H. Maagd bevat. Zoo wordt in 't begin van onzen tweeden tekst gevraagd: ‘Here ocht goet man, haendir einighe benote?’

Een der oudste handboekjes van dien aard, zoo niet het alleroudste, werd in de XIV^e eeuw samengesteld door een onbekenden Brugschen schoolmeester. De tweetalige tekst er van werd voor een vijftigtal jaren uitgegeven naar het eenig bestaande handschrift, dat sedert Colbert ter Nationale Bibliotheek te Parijs berust. Deze uitgave beantwoordt niet aan de eischen der moderne wetenschap, een oordeel dat ook in volle overtuiging op 'n vorige uitgave van den derden hierachter afgedrukten tekst mag toegepast worden. Sedert jaren werd door schrijver dezes de hoop gekoesterd, den oertekst en zijn latere bewerkingen opnieuw te kunnen uitgeven. Immers, niet alleen voor de geschiedenis van het onderwijs, maar ook voor taalkunde en folklore zijn deze teksten uiterst belangrijk. Om zich er van te overtuigen, doorloope men even de talrijke studiën, aan het

[p. 8]

Livre des Mestiers en zijn afstammelingen gewijd; of liever de verscheidene tweetalige teksten, hier in een soort Corpus herdrukt.

Ten andere, er mocht wel in België, door een Vlaming, een uitgave bezorgd worden van een tekst die in ons land, namelijk te Brugge, ontstaan is, en een invloed uitoefende welke zich van de Teems tot aan den Rijn deed gelden.

Op onverhoopte wijze werd deze vrome wensch vervuld door de meesters drukkers van Brugge. Om 'n staaltje van hunne kunde te geven hebben zij besloten, in het Jubeljaar, de aloude conversatieboekjes, met een inleiding voorzien, prachten kunstvol uit te geven, als hulde aan hun stadgenoot uit de XIV^e eeuw, den onbekenden walscen scoelmeestere die, zonder eenig model, het eerste conversatieboekje schiep - 'n meesterwerk in zijn aard, waarvan Hij niet eens vermoedde hoe gretig het gebruikt, afgeschreven, vertaald en door den druk verspreid zou worden. Van harte bedank ik dan ook de Brugsche drukkers, de HH. L. en J. BEYAERT, bestuurders der Gruuthuse Pers, P. de BROUWER, bestuurder der uitgevers-maatschappij Desclée, De Brouwer & Co, en E. VERBEKE, bestuurder der Sinte-Catharina Pers. Edelmoedig en onbaatzuchtig, hebben zij mij in de gelegenheid gesteld een jarenlang bewerkt plan eindelijk op prachtige wijze ten uitvoer te brengen. Mijn dank gaat ook tot allen, bibliothecarissen, taal- en geschiedkundigen, die mij in de voorbereiding dezer uitgave eene behulpzame hand toereikten, inzonderheid tot mijn twee geleerde collega's aan de Universiteiten van Amsterdam en van Luik, prof. K.-J. RIEMENS en prof. R. VERDEYEN, wier werken en uitgaven mijne taak buitengewoon hebben vergemakkelijkt. Aan allen mijn oprechte dank, ook aan de bestuurders van het NATIONAAL FONDS VOOR WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK,

[p. 9]

te Brussel, en van de UNIVERSITAIRE STICHTING, voor de verleende toelagen die me in staat stelden, de noodige onderzoekingen in den vreemde te voltooien, en de ontworpen uitgave te verwezenlijken.

Leuven-Brugge, Kerstdag 1930.