De Broederhand. Jaargang 2

Liefde op den yzeren weg.
Novelle door Heinrich Koenig, vertaeld door J.M. Dautzenberg.

Vroeg op eenen helderen zomermorgen, reed Frans Auer uit het posthuis te Aken de nieuwe straet op naer den yzerbaenhof. Hy had Brussel bezocht, Aken bezien en wilde heden met den eersten wagentrein naer Keulen en Koblentz terugkeeren. De straet was nog zeer stil, en terwyl Frans door het achterste venster van den omnibus de schoone huizen aenschouwde, sprak hem de Conducteur, van zyne smalle zitplaets buiten den ingang, aen: Niet waer, mynheer, fraeije huizen? - Paleizen, als men wil! - En over vyftien jaren was nog alles akkerveld. Hooger op zult gy ook nog enkele tuinbedden tot bouwplaetsen tusschen de nieuwste huizen zien liggen. Ja, zoo snel neemt, sedert den lieven vrede, de bevolking der steden en de werkzaemheid der menschen toe, vooral aen den Rhyn.

Zeker! antwoordde Frans, en de jonge yzerbaen zal hier weldra

[p. 212]

nog veel te weeg brengen. Over 't algemeen heeft onze toekomst het immermeer op yzerwegen gemunt, en het is te hopen, dat niet alleen de stoffelyke belangen, maer ook de ge dachten en gevoelens der menschen zich aldaer altoos levendiger zullen bewegen. De bruizende damper, die den trein aenvoert, is tevens het zinnebeeld van 't geen achter hem gebeurt: zulke vlugge beweging immers ontsteekt ook de zielen, en zoo als dezelve het bloed, het hert en de verbeelding levendiger in drift zet, ontwikkelen zich geestige stoomkrachten voor het leven - gebondene gedachten, opgewekte besluiten, menig nieuw veêrkrachtig waegstuk, zelfs de kracht en schoonheid van het menschdom, moeten er by winnen, naer mate de stilstaende bevolkingen geschud, de aenkomende volkstammen uit verschillende streken gemengd worden. Want 'tis te hopen, dat niet alleen de welzynscheppende, maer ook de omliefdewervende handenelkander zullen ontmoeten. In een uitgebreid yzerbaennet zullen ook herten gevischt worden. Lach niet, heer Conducteur! Men zal in het vervolg niet slechts op yzeren wegen reizen maer er ook op vryen, zoo vrank en vry, als zich het gelukkige geslacht der vogels ook vliegend vindt!

Nu, nu lachte de Conducteur: Niet waer, gy heet Frans Auer?

Juist! Maer wie heeft u dit gezeid, Conducteur?

Ik lees daerop den geelen omslag van uw net boek: ‘Duitsche gedichten van Frans Auer.’ En nu gy u zoo poëtisch uitdrukt, nu -! Maer, heer Doktor, wy zullen toch een weinig op onze hoede zyn met dat rappe vryen! Wat men zoo op de vlugt vangt, is soms maer een looze vogel. Ik zou myne vrouw, by voorbeeld, ook uit geen omnibus genomen hebben, ofschoon ik zelf van omnibussen leef. Omnibus schynt my een te gevaerlyk woord by het vryen; zegt het niet: Voor allen? Ha, ha! Neen, neen! Voor allen is niet voor my. - Vyf zilvergroschen als 't u belieft! myne heeren, vyf zilvergroschen voor den togt!

Men was juist in den baenhof aengekomen. De pakken werden afgeladen, gewogen, en nommers er opgeplakt. Ondertusschen kon Frans niet nalaten, eenen blik te werpen op de schoone streek. Zoo ylde hy ook met zyn genomen briefje terstond weêr tot een venster van de wachtzael. Daer breidde zich beneden hem de oude

[p. 213]

keizerstad in de volle morgenzon uit. Regts, op de voorspringende hoogte, glanst eene enkele kerk; van daer trekt een woud links heen en vormt met de aengeploegde hoogte den achtergrond van den warmenschoot van het dal, waerin de stad, met hare spitse en kantige torens en met de tamelyk verplakte huizen, rust. Het oude raedhuis met twee torens, de achthoekige munsterkerk, zien over alles heen. Frans droomde zich nog eens in de oude tyden terug, toen onder Karel den grooten deze kerk werd begonnen. Tusschen brand en verval heeft zy zich in haer oud aen-en uitzien behouden, terwyl paleizen, baden, waterleidingen, en alles waermede verder de groote keizer zyn lieflings verblyf uitgedoscht had, aen de verwoesting te buit vielen.

Uit die mymering wekte hem de scherpe, hevige stem eens mans. Toen hy omzag, stonden digt achter hem twee jonge vrouwen met bontgewerkte reistasschen aen den arm, en zagen hem aen; maer verbaesd, de eene lagchend, de andere beschaemd, wendden zy zich ras weêr om en verloren zich onder de talryke vreemden die op 't vertrek wachteden. Welligt had de edele gestalte, of de eenigzins vreemde reiskleeding van den jongen man aen eenen bekende herinnerd, en hare opmerkzaemheid verwekt; welligt was ook het vrye, stoute voorkomen des jongen vreemden verrassend voor haer; genoeg! zy hadden zich tot aen de nog gesloten uitgangdeur teruggetrokken. Frans naderde haer, terwyl hy zyn boek binnenstak. De kleine blonde glimlachte hem onbevangen aen; de slanke wierp echter by zyn naderen een bezorgden blik naer den zoo hevig sprekenden man, die zich jegens eenen ouderen vriendelyken heer met veel zelfgenoegen over de gevolgen uitliet, welke de onverwachte dood des hertogs van Orleans voor Frankryk en Europa hebben moest. De spreker was een man van in de veertig met een paer knevels en zeer zorgvuldig gekleed. Hy droeg gele glanshandschoenen en een stok met eenen gouden knop, op den welken hy gaerne zyn kin stutte.

Voor dat Frans nog de beide meisjes op eene fatsoenlyke wyze kon aenspreken, ging de deur open, en alles ylde in den hof en tot de wagens, die naer drie klassen gerangschikt in eene lange rei daerstonden. De voorgespande damper kuchte stootwys zynen heeten, hevigen adem uil. Frans volgde de beide meisjes naer

[p. 214]

den wagen, dien zy zich uitzochten. De zwevende gang, de edele houding der slanke trok hem magtig aen. Zy klom in eenen der grootere wagens en nam plaets aen den voorsten wand, waer men veiliger tegen den luchttogt zit, en wel aen de zydelingsche opening, welker gestreepte voorhang opgerold ingespenriemkenshing. Haer ter zyde plaetste zich de kleine blonde, en Frans nam in het gedrang onmiddellyk voor haer beiden de plaetst in; hy keerde haer echter niet den rug toe, maer plaetste zich haer tegen over. Zulks kon hy volgens de schikking der banken niet doen, zonder om verschooning te bidden, dus was het gesprek ligt en natuerlyk aengeknoopt. - Deze banken zyn eigentlyk ingerigt, zeide hy, om achter elkander te zitten; maer - vergeeft my, myne Damen, ik mag my niet zooveel gevaer in den rug weten, maer moet het nauw in 't oog houden. - Luider echter, en tegen de rondzittende gewend, voegde hy er by: Het rugwaertsvaren deugt niet voor my! Ik val u immers niet lastig? -

De wagen was bykans vol, en de schoone slanke had reeds eenigmael ongerust uitgekeken, toen eindelyk de beide mannen naderden. De oude vriendelyke heer wenkte de beide meisjes by het intreden, en vroeg haer, of er geen te sterke togt was.

- Neen, neen, vader! riep de blonde, wy hebben ons even daerom aen den voorsten wand gezet, dewyl het daer minder trekt.

De andere man echter keef, terwyl hy zich in 't breede plaets maekte: - 't Is eene schande! Ik zeg het altoos, er is geen orde op de Akensche yzerbaen. Men houdt er eenen byzonderen wagen voor hen die rooken. En nu zetten zich drie jongens - 't zyn zeker studenten - met pypen hier binnen en smooren; drie menschen, waer ten minste twaelf plaets kunnen vinden, en de damen moeten zich nu in de andere wagens drukken, die bezet zyn. Ik rook ook wel eens, maer men moet ook weten waer en wanneer de cigaer in de doos behoort te blyven. Donder en -!

- Welaen! zeide oude. Op de belgische spoorwegen wordt ook in de wagens gerookt. Op de reize moet men vriendelyk jegens elkander zyn!

Nu gaf eene trompet het teeken van 't vertrek, eene tweede herhaelde hetzelve; de wagens schokten, de damper kuchtte sneller en sneller, en de trein vertrok.

[p. 215]

Het gezelschap zag er grootendeels wat nuchteren en verslapen uit. De meesten stonden stom; sommige bragten nog de overblyfsels huns onderbroken morgenbroods van lieverlede uit zakken en handkorfjes aen den dag. Slechts de ontevredene, zoo als wy den luiden prater durven noemen, onderhield zich rusteloos met den glimlachenden ouden, en wel immer luider, wanneer op sommige plek van de baen, of by snelleren loop, het dof geruisen des wagens hem, den sprekende, dreigde te oveibrommen. Daer hy, voor wien er niets dat er geschiedde wel was, werkelyk ontevreden scheen, konde hy ook wel de gelykhebber heeten, wyl hy geenerlei tegenspraek, zelfs niet die zyns ouderen reisgenoots duldde. Zoo vond hy ook terstond te berispen, dat de wagenopzieners de nageziene briefjesder reizigers door kleine afscheuringen teekenden. En nog vroeger voor de stad, had hy den grootaerdigen viadukt, die, over prachtige bruggeboogen heen, de treinen hoog over het dal wegdraegt, - eenen baksteenen aquadukt genoemd. Op de glimlachende teregtwyzing des ouden, dat het geene water-, maer eene wegleiding, een viadukt was, bemerktte hy schrander: Bah: dat is alles eens! Aquadukt - viadukt! Dukt⁽¹⁾ blyft altoos achter; 't is een schurk wie zich dukt (bukt.) Ik heb 't regiment verlaten, omdat myn overste met zyn baschkierengezigt slechts de dukkers (bukkers, kruipers) kon lyden. Ik behoefde niet te dukken: een man van eer en geld dukt zich niet. Ik dukte my niet.

By zulk luidruchtig en soms lastig praten des mans met de knevels, bleef Emilia - dus hoorde Frans zyne slanke schoone noemen - niets minder dan onverschillig. Veeleer werd zy in dien graed beklemder, als de opmerkzaemheid des jongen mans voor haer toenam. Openbaerlyk stond de spreker in nadere verbinding met haer: hy kon, volgens zyne jaren, een oom, een nog jonge vader of een gezette bruidegom van Emilia zyn. Hare opmerkzaemheid was tusschen hem en Frans gedeeld. Haer byzonder zielvol oog zweefde heen en wêer. Zy werd rood als des jongelings vurige blik haer oog ontmoette; zy verbleekte, als een scherp woord des hoogmoedigen sprekers haer oor trof. Of zy vreesde waerhenen het een en ander voeren kon, of was bezorgd, dat de twee mannen

(1) dukken-bukken

[p. 216]

op 't laetst in twist zouden geraken; wie kon zulks weten? Aen den liefdebroeijenden Frans ontgingen die angstig naer den man gezondene blikken van Emilia niet; of zy ontgingen hem helaes! in dien zin als hy wenschte, - dat geen derzelven, ja geen oogwenkje der geliefde voor hem zoude verloren zyn. En hy verplaetste zich reeds in de belagchelyke dweepery, - dit vormenschoone, zielzachte, geesthooge schepsel zoude hem geheel en al, hem alleen toebehooren. Deze angstige en mismoedige blikken van het teêrgevoelig wezen naer den achterste wagenhoek lieten hem geenen twyfel over, dat Emilia, met de zachte welluidenheid der stemme, zich door den scherpen en aenmatigenden toon diens sprekers in oor en ziele gekwetst gevoelde. - Indien ik toch dien noodlottigen mensch den mond konde stoppen! riep hy, halfluid en half uitdagend, het meisje toe, verzekerd zynde, Emilias gedachten te hebben getroffen. -

Maer Emilia verbleekte, en Emma - zoo hiet de blonde schalk - brak in een moedwillig schateren uit,

- Wat hebt gy daer toch te lagchen? - riep de gelykhebber. Zyt ge daer dan zoo lustig onderhouden?

Haestig, als wilde zy den jongen man weêrhouden, iets te antwoorden, vatte Emilia Frans by den wyden paletot; trok echter even snel weêr de hand terug, als Frans zich reeds met de woorden: Myn Freule? tot haer omwendde en neigde.

- Ik begryp niet, hoe men zich, tegen alle fatsoen, zoo verkeerd kan zetten, damen tegenover! voer de snorbaerd iets doffer voort. Ik wilde my reeds beklagen, dat de banken te eng, zelfs voor de achterelkander zittenden zyn. Een uitgewassen man stoot met zyne knieën aen de voorste bank. Ziet slechts, hoe gedrongen ik moet zitten! En nu nog elkander tegenover! Slechts de middelste doorgang is breed genoeg daertoe. Daer alleen zit men elkander tegenover.

Frans hadde die bemerkingen, die duidelyk op hem gerigt waren, zeker niet laten voorby gaen, ware niet even zyn hert in den tooverban des grimlachs geweest, waermede Emilia hem in hare verlegenheid aenzag; terwyl zy in heure reistasch naer iets zocht. Eindelyk bragt zy, als of zy het hem hadde willen toonen, een net boek met kleurigen omslag te voorschyn. Frans herkende aenstonds

[p. 217]

zyne gedichten. - Poëzy, gy zoete werverin der herten! - Die gedachte schoot als een bliksem door hem, terwyl hy luid op las: Duitsche gedichten, van Frans Auer. -

Wonderlyk gevoel, waermede hy, voor een lief meisje zynen eigen naem als eenen vreemden uitsprak! En toch ook weêr, met welk genoegen deed hy het, als of de naem plotselyk tienmael meer beduidend ware geworden.

- Bevallen u de gedichten, schoone Emilia? - vroeg hy.

- Ja, zeker! antwoordde zy. Zy hebben, gelyk weinige der nieuwere gedichten, het goede, dat men dezelve by herhaeld lezen, liever heeft. Er zyn ook hemelsche dingen in.

- Ach, lieve God! hemelsche dingen! riep Frans. Gy hemelsche poëet, indien dezelve uw aerdsch geluk konden bevestigen! O gy zalige Frans Auer, gy hoogbegunstigdemensch, gy aen't Koblentzer Gymnasium leerende, waer steekt gy nu, en hoort uwen lof niet!

- Ach God! een lieve, edele mensch is hy, Freule. Men moet hem beminnen. En ongehuwd, Emilia, - jongman! ook anderzinds niet euvel van uiterlyke, - kortom -

- Gy kent hem dus? -

- Den goddeloozen galgevogel? voegde Emma er snel by..

- Galge...? Hoe, myn Freule? riep Frans. Meent gy ginds de raef, die over de weide heenvliegt, of wel den dichter dezer duitsche verzen? Hy heeft inderdaed den ongelukkigen naem Auer, die u slechts de keus laet tusschen eenen Aueros⁽¹⁾ en eenen Auerhaen.⁽²⁾ Indien gy nu den os verwerpt en u aen den haen houdt, die by Duitschlands frisschen morgen kraeit, dan is toch de Auerhaen juist geen galgevogel te noemen. Moet gy niet veelmeer bekennen, dat hy teêrgevoelde, ja vroom begrepen liederen zingt?

- De Auerhaen? vroeg Emma. -

- Neen, neen, de poëet, Frans Auer! Ernstig, Freule!

- Ernstig, mynheer, voer Emmavoort; beken dan ook, dat hy zoo stoute minneliederen daerin mengt, dat hy deswege goddeloos kon heeten. Niet waer, Emilia? En over de vryheid zingt hy zoo vermetel, dat hy aen de galg niet zal ontsnappen. In Koblentz is hy

(1) Een wilde os.

(2) Oorhaen.

[p. 218]

leeraer, zegt gy? Ik ben verwonderd, dat hy nog niet op Ehrenbreitstein⁽¹⁾ woont

- De hemel zy u genadig, Freule, indien gy eens naer Koblenlz komt, dreigde Frans. En tot Emilia zeide hy: Vroegt gy niet, of ik hem kende? Hy zal u zyn bezoek maken, myn Freule. Zeg my slechts, waer gy woont, waer hy u vindt!

- O mynheer! -

- Waerlyk, myne Freule Emilia! Frans Auer moet u dank zeggen, dat gy hem met u in uwe tasch draegt. Hy kan het nu terstond doen, maer dan treft hy u niet te huis, en moet daerom eene visitenkaert afgeven, met omgeknepen hoek, dit verstaet zich, als in persoon daer geweest.

Frans sprak die woorden met den schalkschen glimlach, die hem zoo innemend maekte, en trok tevens een aerdig taschje uit de zak, nam er eene visitekaert uit, en snelde dezelve by de woorden in persoon met eene bevallige handbeweging op Emilia' s schoot. Emelia las den naem Frans Auer op het glanskaertje; zy las denzelven op den roosverwigen omslag van het boek. Wat kon zy ook anders doen? want zy sloeg de oogen niet op, maer zat verrast en verbaesd. En toen zy na eenewyle schuw tot het onderwerp van den gegraveerden en van den gedrukten naem opzag, lag in dit glimlachend gezigt een aenminnig mengsel van gelatenheid in de wonderzame gebeurtenis, en tevens ongerustheid, wat er uit geworden zou. Die gedichten op den schoot, zy die zich reeds uil onbekende herkomst in haer hert binnengestreeld hadden, en nu zy zelve zoo digt by den innemenden dichter, die de gevoelens, de droomen, de raedsels van heur hert, als cynsen zyns leengelds uit hare hand scheen te vorderen; wat roerde zich toen alles zoo angstig by zulke aenraking der zielen en zinnen! Hoe ware het te zeggen, dat Emilia in dat oogenblik uitzag? Wie mag raden wat een meisje, gelyk Emilia, tusschen zulk eene visitekaert en zulk eenen boektitel droomt of dicht?

Emma wilde hare zuster - indien Emilia niet slechts eene vriendin was - met een scherts op hare wyze uit hare benauwdheid helpen: - Maer, zeide zy, wat hebt gy toch daer op de

(1) Eene vesting by Koblentz.

[p. 219]

kaert voor e en latynsch groot D en een klein r voor uwen naem staen?

- Dat is Donder, lachte Frans, en beduidt de faem, die mynen naem vooruit loopt.

- St! Niet zoo luid Doctor! riep Emma. Wacht u voor 't onweder, dat achter u opkomt!

De kleine blonde schalk bedoelde daermede klaerblykelyk den somber oplettenden gelykhebber met zyne knevels en gele glanshandschoenen, die hy nooit uittrok. Zy wist inderdaed, wat die man voor Emilie was, terwyl Frans in't geheel geene acht op hem sloeg. En, wonderbaar genoeg, gelyk een onweder vooreerst slof pleegt op te dryven, zoo liep de nu uitbrekende nieuwe woordwisseling des ontvredenen juist over het stof, hetwelk een levendige oostwind afwisselend van beide zyden des wagens rykelyk binnendreef. De gelykhebber hield staende, het was rook en assche uit het trektuig; waertegen de zachte oude zocht te bewyzen, dat het stof van den grond was, door het daveren des dampers opgeligt en door den draeijenden wind omhooggedreven. - Andere reizigers, onbekommerd om de natuer van het stof, zochten zich tegen hetzelve te schutten. Het rolhangsel zou ten minste op eene zyde worden afgelaten, daer, waer het stof juist het sterkste binnenwaeide. Natuerlyk wedersprak de ontevredene; hy wilde vrye lucht en het uitzigt niet belemmerd hebben. - Het is bovendien eene vervelende reis, zeide hy. Ja, waren het nog vensters, die een uitzigt gaven; maer die gestreepte gordynen verduisteren de gansche zyde, als zy afgelaten worden.

De meerderheid was echter voor het sluiten. Dan verhief zich een korte, stemmige man met de woorden: Kyk dan daer boven uit, mynheer! - Hy maekte de riemetjes met hulp eeniger buren los, de voorhang viel af en sloot nu juist de zyde, waer de tegenpreker zat. Deze werd tot stilzwygen gebragt. De dikke koperen neus des nederlanders scheen zeer drukkend op den mond des anderen te werken. Hy zweeg en wierp eenen grimmigen blik op de groep der beide meisjes en des gespraekzamen dichters, die aen de andere, opene wagenzyde zaten.

Gelukkiger wyze voor dezen, vond hy in den eersten opwellenden oogenblik niets aen hen te berispen. Want tusschen Emilia en

[p. 220]

Frans had zich intusschen een ernstig gesprek ontsponnen, aengeknoopt aen byzondere gedichten desjongen mans. - Meeningen, aenschouwingen, dichtbeelden namelyk, die aen beide meisjes aenstootig of ook raedselachtig gebleven waren, openden nu een vry groot gebied van bespreking. Hier vertoonden zich het hoofd en hert des minnenswaerdigen paers ongemeen gezond; hier bejegenden zich twee helften, om zoo te zeggen voor elkander toegesneden, om terstond tot een geheel verbonden te worden. De onderhouding was een lenteveld, - bevochtigd door de meiregens van het gevoel, doorschemerd van de meizonne des geestes; de tortelduif, die hier nestelde, het leeuweriksmannetje, dat hemelop draeide, herkenden elkander en verheugden zich over malkander.

Maer dat is immers een gebrekkig beeld! Want leeuwerik en tortelduif zoeken elkander niet, paren zich niet; voor eenen menschenkenner echter, die deze gesprekken toegeluisterd, den sprekeren in 't oog gezien hadde, ware het geen oogenblik twyfelachtig gebleven, dat Frans Emilia, en Emilia Frans in elken zin des woords te vatten zochten, - in droom of voorgevoel een paer te worden. - Ik wil niet zeggen, dat men onder zekere omstandigheden in eenen schokkelenden spoorwegwagen ligter in zulke droomen valle: immers lang vóór dat men voor menschen en warenvervoer effene sporenleidde, en in plaets van peerden den stoom naer peerdekracht voorspande, waren voor menschen, voor liefde-en geestvatbare zielen, reeds vleugels, waermede zy zich boven het gezellige overeenkomen verhieven, om zich hoog boven hetzelve voor leven en eeuwigheid te vereenigen. Dat echter, - wanneer zelfs de trage ligchamen als op de vlugt henensuizen, als berg en dal, rots en toren regts en links aen 't oogvoorbyrennen, - de moeijelykheden ligter verdryven, alle opzigten en vooruitzigten henensnellen - wie zou dit betwyfelen? De Étiquette breekt haren armring, en de echtketen hecht en kramt zich aen den trouwring.

In deze warme, heilige ernstigheid van twee minnenden, floot nu scherp en helsch de damper het haltteeken voor de statie van Duren. De trein gaet langzaem en langzamer, en staet eindelyk stootswyze stil. Hier is het halfweg; hier wachten de wagentreinen

[p. 221]

van Keulen naer Aken op elkander, om kuchend aen elkander voorby te sluipen, wyl zy zich in open velde, op de zelfde baen, slechts schrik-en onheilbrengend, zouden ontmoeten. - Eene restauratie verkwikt hier de reizigers, die binnen willen treden. Menig een stapt ook slechts uit, om zich eens te rekken en te strekken.

De zachtmoedige oude man riep beide meisjes by haren naem, terwyl de ontevredene het afgespande afrolhangsel met haest en hevigheid weder aenknoopte, om toch op 't einde nog gelyk te De Rhum dikke Nederlander was reeds uitgestapt, om een glasje te halen [...]nemen.

- Laet ons onze plaetsen teekenen, en dezelve weldra weder innemen! - fluisterde Emma. Beide lieten aldus hare tesschen liggen, en Frans wierp den gryzen reispaletot op zyne plaets.

De oude heer had de twee meisjes laten chocolade geven en praette blyde met haer. De ontevredene trad met de vraeg er tusschen, wie de jonge mensch was, die zich by haer zoo opgedrongen had.

Emilia, aen dewelke de vraeg gerigt was, antwoordde niet gansch onbevangen: Wie hy is weet ik niet. Hy heet Frans Auer, en, denkt eens, van hem zyn die nieuwe lieve gedichten, waeruit ik u onlangs heb voorgelezen.

- Verbliksemd! schertste de gelykhebber, en streelde tevensde roodwordende Emilia zoo teder en met een zoo vriendelyk gezigt, als men het nauwelyks van den ontevredenen had kunnen verwachten. - Dus een dichter! Ja, nu is't verre genoeg, niet waer lieve Emma? Een dichter! Neemt u maer in acht! gedichten zyn spinnewebben, van eene schoone bloem uitgespreid. En weet gy nog, hoe wy het onlangs in mynen tuin zagen, Emma? De spin had zich in den bloemkelk verborgen en loerde op ieder muggetje, dat zich zou laten vangen. Meisjes harten echter zyn gelyk vladderende muggetjes.

- O wee, o wee! lieve oom! riep Emma. Geef toch een beetje acht dat we niet in de spinnewebben vliegen! Maer Emilia spartelt er reeds in?

- Hoe zoo, hoe zoo? vroeg hy haestig.

- Welaen, beste oom, hebt gy u dan niet zelf uit de gedichten

[p. 222]

laten voorlezen, dewelke gy met spinnewebben vergelykt? Gy moet het u thans zelve toeschryven, indien iets onverwachts gebeurt. Maer ik weet, gy zyt goed. Voornamelyk te huis, onder de uwen zyt gy de beminnensweerdigste mensch, vriendelyk, zacht bevallig en - denk eens! zelfs toegevend. Ach! Oomken, als gy de glanshandschoenen hebt uitgetrokken, hoc teêrgevoelig zyt gy dan, hoe bekoorlyk! Dan hebt gy ook altoos gelyk, en ik kon u telkens eenen zoen geven, trots uwe knevels. Wanneer gy echter onder vreemdelingen zyt, wanneer gy iets tegen iemand vertelt, iets staende houdt, kortom, wanneer gy die handschoenen daer aenhebt: dan, liefste oom, dan - mogt ik u geen zoen geven.

Ha, ha! lachte hy. Niet waer, eene oorveeg mogt gy my geven, he?

Emma kwam met eenen deftigen tred terug, en zeide ernstig: Oorveeg? O neen, o neen, heer oom, dat past niet. - Maer indien eens de hand op weg ware, - eene klets op de hand!

Beide meisjes vonden den jongen man met tamelyk ongeduldige trekken op zyne plaets. Frans was in de restauratie niet eens binnen gegaen, maer was terstond weder in den wagen teruggesneld, om zyne plaets en die der twee meisjes te bewaren. De mannen volgden en vonden ook weder hunne vroegere plaetsen vry. Op eene bank voor hen zateen jonge mensch, waer vroeger de Nederlander zat. Deze verlangde nu zyn oud regt terug; waertegen de jonge mensch - die vermoedelyk in de regten studeerde - zyne jongste inbezitneming deed gelden. Terstond mengde zich onze gelykhebber in den twist, en wel tot gunste des Hollanders, zyn vroegeren tegenstrever. Ja, hy riep, daer de jongere niet toegaf, een der treinwachters er by. Deze echter oordeelde voor den jongeren, die immers eene juist vrye en niet geteekende plaets ingenomen had.

Onder het zachte nabrommen onzes lieven gelykhebbers, en terwyl Emma, met scherpen blik op hem gerigt, in hare handjes wreef, als of zy hem eene klets op de hand wilde geven, toog de trein verder. -

Van 't begin af, had Emilia haren jongen vriend door eenelevendige aenspraek van de even aengehaelde woordenwisseling zoeken af te houden. Heure beangstigdheid over het luide, onverdragelyke wezen des haer zoo nauw verwandten gelykhebbers, dreef haer den

[p. 223]

jongen dichter al meer en meer toe. In hare verlegenheid werd zy zelfs niet gewaer, dat zy hemjuist door die verlegenheid, van den beginne af, veel gemeenschappelyker bejegende, dan zulks in haer statig wezen lag. Frans echter, die hare verhouding tot dien man niet kende, was genegen, dit tegemoetkomen van 't minnenswaerdige meisje aen zyn eigen innemend wezen toe te schryven.

In deze zelftevredenheid voelde hy zich opgetogen, en gedroeg zich met eene vastheid, die hem dan ook weder rasser leidde tot zyne verovering; zoo als reeds zoo menig held door zelfvertrouwen zegevierde. - Zoo dient soms het onverdraegzame wezen van eenen mensch slechts daertoe, om de verborgene aenminnigheid van anderen uit de verlegenheid aen den dag te dryven. Phosphorstekken ontvlammen immers ook slechts, als men ze op eene ruwe vlakte wryft.

In dit gevoel hield Frans, de omzittenden vergetende, zyn hart niet terug, matigde niet den stroom zyner verklaringen. Wie hem alleen uit zyne gedichten hadde gekend, die ware thans tot de overtuiging gekomen, dat hem ook de mondelyke behendigheid van uitdrukking niet ontbrak. In dezen drang der zoetste woorden, welke Emilia stil met nedergeslagen oogen en spelende vingerpitsen vernam, donderde de trein plotselyk onder de gemetselde welving eens tunnels. - Het was yzingwekkend!

Dit beangstigend ademen eener lucht door kolendamp gezwangerd; dit rollen en bruisschen, als van een wild heir, door den naren wedergalm der welving; deze schemerlooze duisternis, daer slechts nu en dan een vonk uit den oven des slepers aen de baksteenwelving blonk, zoo dat men zich maer des te vreesselyker van de zwarte gedaenten zyner buren zag omgeven; dat alles werkte duizelig op de zinnen. In dit roodachtig vonkerlicht mengde zich nu een gryze schemering, - het inbrekende daglicht. Ras nam het toe; de wagen zuisde in 't vrye uit en in den holweg voort, die vol zonne was.

Emilia zat nog altoos met neêrgeslagen oogen, maer veel onrustiger en met gloeiende wangen. Frans echter blikte stralend in 't rond. Emma glimlachte tevens schalkachtig, en zeide dan duidelyk en zinspelend:

Er is toch wat angstigs by zulken doortogt, hoe kort hy ook wezen

[p. 224]

moge. Men weet niet, wat ons kan werkelyk toestooten! Want als buerman zich tegen buervrouw drukt, kunnen zy zich de neuzen kwetsen. Dan valt plotselyt het zonnelicht zoo scherp in de oogen en.... op de wangen.

- De komende tunnel is langer, als ik het niet mis heb, zeide Frans. Niet waer?

Zyn gelaet was daerby, God weet waerom, zoo zegevierend!

- Plaets u hier, beste Emma, hier waer ik zit! viel Emilia angstig en dringend in 't woord.

- Neen, neen! hernam Emma. Voor de gevaren uwer plaets ben ik de regte persoon niet. Wy moeten in Gods voeging en in het gedrag onzer vrienden vertrouwen, beste Emilia. Ik denk alleen, zegde zy, zich tot Frans wendende, als het juist het donkerste is, moet men 't voorzigtigste zyn. Wie heeft de looze vonken in de hand, die verraders?

Werkelyk was de volgende tunnel langer en dus ook, als het zyn kon, nog duisterder. Toch scheen de borst aen zulke lucht en omgeving reeds meer gewoon; zoo dat men zelfs Emilias stern heimelyk hoorde schateren. Het scheen als of zy den ongerusten Frans eene kleine poets had gespeeld. Wat het was, liet zich nauwelyks vermoeden; want ditmael wilden ook geene vonken sproeijen, by welker schitteren men ten minste uit de donkere beweging der gedaenten iets hadde kunnen raden. Slechts een ding was, toen men weder in de vrye lucht voer, niet te miskennen, namelyk Emilia zat daer met zachtjes glimlachend en Frans met redelyk verdroten gezigt, zonder met elkander te praten. In plaets van het nog even zoo keurig gesprek, waren zy nu in eene wonderlyke stemming geraekt, en keken beiden regt uit, en, - daer zy elkander tegenover zaten, - naer verscheidene zyden in 't vrye en wyde. Edoch, het eentoonige verveelt weldra, en zoo wilden beide ook eens links uitzien. Daer ontmoeteden zich hunne blikken. Zy wisselden nog en nogmaels het regts met het links, en telkens bleven de zich ontmoetende oogen langer aen elkander hangen. Weldra nam ook de mond aen dien handel aendeel. Emilia glimlachte, en Frans glimlachte haer tegen.

Dit stomme en toch zoo spraekryk spel der verzoening had de gedachten der beide minnenden zeer in aenspraek genomen. Geen

[p. 225]

van beiden, noch Frans noch Emilia, hadde kunnen zeggen, hoe de man met het snorbaertje in de geele glanshandschoenen, onze lieve gelykhebber, zoo plotselings over de jagt kwam te spreken. Welligt had hy in de verte een klein woud gezien, of een havik was voorby gevlogen. Genoeg, hy was even op de jagt, en gaf met het zelftevreden gelaet eens kenners den voorkeur aen de Auerhaen jagt. - Die jagt, zeide hy, met luider stemme; heeft iets waerachtig dichterlyks. - Hier wierp hy een blik op Frans, den dichter. - Reeds de heerlyke tyd omtrent St. Walpurgis, als men op den vogel uitgaet, het geurige bosch vol gezang tegen den avond, als men den haen te ‘verhooren’ sluipt, en vroeg na middernacht, als men de hooggelegen kolenbranderhut verlaet, of van het mossig nachtleger onder hooge dennen opbreekt! Het is als of men de gevleugelde poëzy zelve jagen wilde. Ver, verre van den stand des haens moeten de jagers opbreken; want de schuwe, fynhoorende vogel, als hy slechts een dor blad hoort ruisschen, eenmurwpynstokje onder 's jagersschreden hoort knakken, - oei! dan is hy weg. Slechts gedurende zyn ‘spel’, kan men hem naderen. Dus heet men het immers, als de haen eene reeks lokkende, zuchtende toonen laet hooren. By elken toon doet de jager eenen sprong op den boom toe, waerop de vogel in 't digt getak zich afwisselend heft en bukt.

- Gemeene vogel! bemerkte de glimlachende oude.

- Wat? Hoe kunt gy dat zeggen, zwager? hernam de verteller. De edele Auerhaen gemeen?

- Omdat hy bukt. Gy zeidet immers zoo even: Een schelm wie zich bukt.

- Maer hy heft zich weder, zwager, hy heft zich! ja, ja!

- Juist zoo als onze hovelingen en beambten: zy bukken zich tegen boven, en heffen zich tegen beneden. Gemeene vogel!

- Stil, stil! grimlachte de verteller, opdat ik niet misschiete, en voer dan voort:

Zoodra echter de haen de reeks der toonen met eene tongenwending eindigt, moet zich de jager stil houden, en heeft hy juist het regte been tot springen geligt, dan moet hy op het linke alleen blyven staen, zoo goed hy kan, tot de vogel weêr begint te

[p. 226]

spelen. Dus geraekt men eindelyk onder angst en hartekloppen tot onder den boom.

- Luister toch toe, heer Auer, er is van uwen haen spraek! nekte Emma.

Emilia neigde zich vertrouwelyk jegens Frans, en zeide gansch opgeruimd, als of zy hem wilde verzoenen: Waerom zyt gy zoo neêrslagtig, lieve heer Auer? -

- Onder den boom legt men aen, voer de luimige jager luider voort, om onder het geruisen der wagens, die juist in den tunnel binnen voeren, vernomen te zyn, - men legt aen, mikt naer eene donkere massa op de takken des booms, en -

Eenen oogenblik lang, zweeg de verteller plotselyk stil, dan schreeuwde hy: He daer, myn heer, gy zoent myne dochter! -

Op dat schot was alles doodstil. Of de Auerhaen getroffen of ontvlugt was, kon niemand zeggen; want de koolvonk tegen het gewelf gevlogen, by welker juist glansende schemering onze jager zyn schot afgedrukt had, was al verdoofd, of verglom ver achter den ylenden trein.

Reeds donderde deze uit den nacht weder in het vry; de zonne scheen over en over.

Emilia was yverig bezig, met haer wik doek het stof - zoo 't scheen - digt onder de neêrblikkende oogen af te wisschen, en Frans zat in een misselyk gesprek met de tot hemgewendde Emma. Beider handen maekten menigerlei gebaren tegen elkander; het moest wel iets moeijelyks of verwards zyn, dat zy zich op die wyze zochten begrypelyk te maken. -

- Is dan de Auerhaen zoo ligt te treffen? vroeg in de verlegene stille de oude, terwyl hy tusschen Auer en haen een snuifje nam.

Wat kort en knorrig antwoordde onze jager:

- Men weet soms in 't geheel niet, of men hem getroffen heeft.

- Ziet gy, heer Doctor, fluisterde Emma, hoe gevaerlyk het is, Auer te heeten en als haen te spelen, zoo als het de jagers noemen!

- Hoe zoo, men weet het niet? voer de oude voort.

- Wel, men ziet hem niet duidelyk; men mikt naer eene donkere plaets, waer zich iets beweegt -

Emma schaterde zachtjes.

[p. 227]

- Schiet dan daerop los, en heeft soms in eenen klomp bladen en ginster getroffen. De haen bekreunt zich in 't geheel niet daerom, wanneer hy zoo regt in zyn spel is gedompeld.

Emma moest weder lagchen. Waerschynlyk wyl zy in haren moedwil de woorden des ontevredenen jegens de inzigt des sprekers in betrekking vond.

- Die vervloekte gnoom ook! Fluisterde haer de eenigzins verlegen Frans toe, - die vervloekte berggeest, die zoo boosaerdig zyne kleine fakkel uit de aerdwelving voortstrekte, juist op 't oogenblik daer -

- Heerlyk! hernam Emma. Dus ziet men terstond den dichter, die overal door geesten wordt omringd. Een gnoom met eene fakkel! 't is lief! Voor my, die dikwerf in de keuken te doen heb, was het slechts een dikke koolglinster, die onder den stoomketel voorsnelde en in een reet der welving bleef zitten, om zoo ongepast te lichten.

- Een noodlottige glimworm! morde Frans.

- Wees maer gerust! Papa is nu stiller dan ooit, bemerkte Emma. Hy heeft het mis gehad of schuwt voor zoo vele menschen, den ‘verschoten’ Auer voor den ‘geschoten’ Auerhaen te nemen. Maer wy zyn nu haest aen ons doel, dan spreekt gy met hem. Hy is onder vier oogen veel verdraegzamer dan onder vele.

- Wie ook had kunnen denken, dat hy Emilias vader is!

-Indien hy myn vader geweest ware, zoudt gy 't weldra bemerkt hebben. Emilia is inderdaed een zoo ‘hemelsch wezen!’ Men denkt niet eens daeraen, dat zy eenen vader heeft.

Zy voeren nu de korte streek wegs over, Frans en Emilia angstig, dat men zoo ras ten doel ging, en toch ongerust, nog niet in den baenhof te zyn. De knevel maekte een gezigt, gelyk een jager, die zyn schot heeft gemist; Frans voelde zich als een gevangen woudvogel, en Emilia zag stil vergenoegd uit, gelyk de keukenmeid, die het edel gevogelte in hare keuken krygt. - Nu floot het weêr regt duivelsch, en - zy waren in den Keulschen baenhof. -

Terwyl de van den trein losgemaekte pakwagen op de zysporen der uitleveringshal gedreven werd, trad Frans met zyn liefste en bescheidenste gelaet tot Emilias vader en sprak: Mynheer, ik heb

[p. 228]

u eene verklaring te geven, eene bede te doen; wilt gy de goedheid hebben my plaets en tyd er toe te bepalen?

- Zoo, zoo! antwoordde gene kort af; voegde dan ech ter vriendelyk erby: Nu ja, ik logeer heden in 't Hollandsche hof. Hier is myne kaert! Ik denk namiddag, na de Table d'hôte?

Frans groette en ging henen. Op het kaertje stond: Hoofdman Vilmarsen, gron deigenaer.

Intusschen werden reeds koffers en kisten, zakken en pakken door de kleine deur binnengebragt, en na de daerop gekleefde nummers afgeroepen. N^o 48, N^o quarante-huit! N^o 40, N^o quarante! - Hier! C'est pour moi! riep het door elkander. De eigenaers ontvingen hunne zaken en leverden de nummers uit.

Frans stond naest de beide meisjes, die vroeg voor 't vertrek gekomen, nu hare vroeger ingepakte zaken deste later overhandigd kregen. Frans was door zyne hoop tot dien scherts opgeruimd, die door zynen hoogen sprong wel gaerne in uitgelatenheid overslaet. Waer blyven onze zaken? lachte hy. Zal ik my intusschen laten oproepen, Emilia? Inderdaed riep hy ook terstonds luid genoeg op: Doctor Frans Auer? Wie heeft het nummer op hem!

- Hier, hier! antwoordde de ligt volgende Emma; werd echter rood tot de ooren toe, toen zoo vele omstaenders tot haer heen zagen, en zeide verlegen en fluisterend tot Emilia: waer hebt gy dan de kaert?

Intusschen maekte een ander aenzienlyk man met een ordeband zich baen door de menigte tot Frans - Zyt gy de heer Doctor Auer? vroeg hy. -

- Tot uwen dienst, mynheer. -

- Gy herinnert u myner niet meer? glimlachte gene. Voor jaren waert gy met uw vader, mynen vriend, by my in Berlyn.

- Ach, myn God! - Heer opperpresident! -

- Stil, stil, vriend! Weet gy wat? Zoek my in het Rhynsche hof op. Ik heb in lange niets meer van uw vader vernomen. Ook kan ik u mededeelen 't gene onze koning van uwe gedichten heeft gezegd. Adieu!

Als zich de president tot zyn bediende wendde, die de pakken in ontvang genomen had, zag hy den hoofdman Vilmarsen, en groette hem als oude kennis. Ook de zachte oude, 's hoofdmans

[p. 229]

zwager, trad nader, en nam deel aen 't vriendelyk wederzien. De President had namelyk, zoo als uit het gesprek bleek, by zyne reize in de Nederlanden, waer hy even van terugkeerde, het by Aken liggende landgoed des hoofdmans en de daeraen lendende fabryken des ouden bezocht. Hy deed beide vrienden aen den vernoegden dag herinneren, dien zy toenmaels zamen overgebragt hadden. - Gy moet heden avond myne gasten zyn, riep hy in goede luim uit; wy willen allen in het Rhynsche hof binnentrekken. En welaen, laet ons te voet naer de stad gaen! Myn bediende bezorgt alle onze zaken naer het hotel; wy kunnen alzoo beter praten dan in den omnibus. Waer is de jonge vriend? Heer Auer, kom ook, gaet ook met ons. Geef uwe zaken aen Johan. Welkom! Alle dagen bloeijender, aenminnelyker! Indien ik toch een paer zonen of neven had, die voor u pasten, myn lieven, en - 't verstaetzich, die u ook bevielen: vandaeg zou ik u zoo graeg willen verloven.

By zulk vrolyk praten en groeten, zag zich het kleine gezelschap op eens gansch alleen teruggebleven.

De omnibussen waren met de reizigers afgereden. De bediende van den President had zyns heeren woord en wenk verstaen, en het gansche gepak naer de stad in het Rhynsche hof bezorgd.

Daerhenen kuijerde nu oud en jong uit het bevriende gezelschap in de schaduw der laen, met het uitzigt op de groene vesten der stad. De hoofdman Vilmarsen nam den President ter zyde en vroeg naer Frans. - Gy hebt den knappen jongen man zoo hertelyk, zoo vaderlyk gegroet, zeide hy, en....

- Juist getroffen, ja vaderlyk! viel hem de President in 'twoord. - Zyn vader is myn oude vriend, een braef, wakker man, een man van eere. En door mynen invloed zal ik my jegens den zoon vaderlyk kunnen betoonen.

- Ik heb gronden om naer den jongen man te vragen, - voer de hoofdman voort, - hem gansch nauwkeurig te kennen.

- Een voortreffelyke jonge man, - verklaerde de President, - vol talent en echte verlichting, vaste opvoeding, gemakkelyk van manieren; doch niet ligtvaerdig in zyne grondbeginsels een beetje vryheid tuimelend, maer - onze koning wil hem goeds en schat zyne begaefdheden.

- Maer wie is hy dan eigentlyk, wat is hy, waer vandaen is hy?

[p. 230]

Op deze vraeg des hoofdmans, riep de President den jongen man nader, vatte hem by den arm, en vorderde hem glimlagchend op, aen het gezelschap rekenschap te geven, wie, wat en waer vandaen hy eigentlyk was.

- Geboren ben ik in het groot hertogdom Mulmingen,⁽¹⁾ ofschoon daer niet grootgebragt, - antwoordde Frans in zyne bekoorlyke onbevangenheid. Myn vader was aldaer Vortsmeester (Forestier, boschvester;) hy viel echter in ongenade. Hy had namelyk iets over boschkweekery geschreven. Men kon het niet dulden, dat ambtenaren iets lieten drukken: ambtenarendruk werd tot de overigheidsregten gerekend. Wat echter nog slimmer was, myn vader had eenen sterken baerd. Aen het hoofd des ganschen bestuers stond namelyk de geheimraed Kuif, - eene van die invloedryke duitsche ambtenaersfamilie der Kuiven. Deze had de byzonderheid, dat hy geene andere hairen kon lyden, dan die aen zynen nek vast ingesnoerd waren. Hy voedde nu de overtuiging, gelyk by Samson de sterkte, zoo zitte op huidigen dage het Liberalismus in de hairen. In de gedragslysten der praktikanten en aspiranten was eene byzondere kolom met opschrift: hoe sterk behaird het onderhevig sujet zy.

De hoofdman Vilmarsen lachte, terwyl hy zyne linker handschoen uittrok, en met de vingers aen zyne knevel draeide. - - Een wel behairde Mulminger staetsdienaer, - voer Frans voort, - kon wegens de gulhertigheid der natuer in de grootste burgerlyke verlegenheid geraken. Liet hy zynen baerd wassen, dan werd hy niet gevorderd, of hy werd verplaetst. Kreeg hy soms hairen op de tanden, dan was op geene aenstelling te denken voor zonen of neven, ja zelfs niet voor petekinderen. Wat voor een ongeluk is het voor een land, waer een ieder zyn geluk zoekt in den staetsdienst! Jonge lieden, ambtsaspiranten, die zich voor niets meer te hoeden hadden, dan voor vastigheid in baerd, plagen zich, om zich deswege dagelyks te laten scheren, en van tyd tot tyd naer eene paruik om te zien.

Onder deze omstandigheden verliet myn vader, toen hy in een

(1) Het zal wel onnoodig zyn, te zeggen, dat dit slechts een ingebeeld hertogdom is.

[p. 231]

onaengenaem oord verplaetst werd, den Mulminger dienst, en yond, juist wegens zyne schriften, opname en vordering in Pruissen. Dus ben ik nu zelf in dezen dienst gekomen, als leeraer namelyk aen het gymnasium te Koblentz. Daer beproef ik myne pennen, om te zien, hoe hoog ik met Gods en 's konings wil vliegen kan.

Frans had eene algemeene opgeruimdheid in het kleine gezelschap verwekt en, zoo als 't scheen, het welgevallen van den hoofdman Vilmarsen gewonnen. Deze trok ten minste nu ook nog de regter handschoen uit, drukte den jongen man de hand en zeide: Gy kunt aengenaem onderhouden; maer gy kunt ook, wegens het onregt, dat uwen vader is weêrvaren, regt bitter en bytend worden, en, ziet gy, dat bevalt my nog meer, myn waerde heer Auer!-

Door de lange woelige straten der stad wandelde men redelyk sprakeloos, en als men zich in het Rhynsche hof in naburige kamers verdeeld had, nam Vilmarsen den jongen vriend ter zyde. Zy spraken lang en belangnemend met elkander. Dan werd Emilia er by geroepen. Wat voorviel, wist men niet; slechts wanneer de, President van vertrek tot vertrek sloop om Frans te vinden, zag hy, door de zachtjes geopende deur in den tegenoverhangenden spiegel, eene zich omhelzende en kussende groep, voor dewelke hy de deur weder even zachtjes tot zich trok.

Waer zich nu de liefde op den spoorweg vindt, daer mag de verteller met geen kruiwagen ryden, of hy zal met regt een luijaerd genoemd worden. Hy moet weleer, het einde snel met het begin zamen voegend, den schoonen morgendroom zyns helden, - opdat men in toekomst met den spoorweg ook op 't vryen uitgaen zoude, en den brieschenden damper ook tot bruidwerven nemen mocht, - ras en op 't aengenaemst in vervulling brengen.

En dus laet ik dan nog den zelfden avond aen den vryen Rhyn en in het Rhynsche hof het minnende paer zyne verloving vieren. De President neemt daerby de vaderplaets in voor den bruidegom, en de weduwenaer - hoofdman verschynt, zonder de gele glanshandschoenen, als de minnenswaerdigste tevredene, die nu ook andere menschen, bezonders echter het schoone paer, zyn regt laet handhaven.

Het verstaet zich van zelve, dat Frans nu niet naer Koblentz

[p. 232]

ylde, maer de beide Akensche familiën begeleidde, die eene kleine lustreize in 't zevengebergte voorhadden.

Vooraleer echter het vergenoegde gezelchap van den blyden avonddisch opstond en scheidde, - de ouden, om te slapen, het jeugdig paer, om slapeloos te droomen, - riep de President met een geheven glas Champagner in de hand uit:

- Nog eene drinkspreuk, vrienden, geliefden van daer en ginds tot vreugde en heil tezamen gekomen, nog eene spreuk! - Mogt toch, wen op spoorwegen, de eendragt der duitsche volkeren en de liefde der enkelen zich immer meer te zamen vindt, mogt aen ons heerlyk vaderland weldra, ja weldra ook de oude duitsche kuif uitvallen, met haer wollen wikkelband!