Het Boek. Serie 2. Jaargang 32

[p. 321]

Een Antwerpse muziekdruk

Enige tijd geleden kwam de Rotterdamse Gemeentebibliotheek in het bezit van één partij van een uitgave van de erven Phalesius, die weinig bekend schijnt te zijn. De titel luidt:

Quadriga musicalis, sive Missae quatuor diversorum, eorumq. recentiorum auctorum, quinque, octo, decem et duodecim tam vocibus, quam instrumentis ad organum decantandae; partim numquam editae, partim ex impressis selectae... [houtsn. S. Petrus]. Antverpiae, typis Heredum Petri Phalesii, MDCXLII. 24 blz. 18,5 × 22.

Ons exemplaar is een partij van de Octavus, dus de 8e stem, ofwel de bas van het 2e koor.

Volgens de index op het voorlaatste blad bevat de bundel:

1.	Missa Gaugerici de Gersem, 8 vocibus.
2.	Missa Iacobi Ganassae, 5 vocibus concertata vel 10, si placet.
3.	Missa Tarquinii Merulae, 5 vocibus concertata, et 3 instrumentis si placet, cum ripienis.
4.	Missa Philippi van Steenlant, 5 vocibus concertata, et 3 instrumentis, cum ripienis si placet.

Deze vier 17e eeuwse auteurs zijn in Eitner's Quellenlexikon reeds te vinden: 1) Gery de Ghersem, uit Doornik, c. 1570-1630, vele jaren werkzaam in Spanje; 2) Giacomo Ganassi, een Italiaan, van wie werken bekend zijn, verschenen in 1625 tot 1637; 3) Tarquinio Merula, waarschijnlijk uit Cremona, sedert 1623 kapelmeester in Bergamo en andere plaatsen, van wie reeds 1615 werk werd uitgegeven, en die zeker tot 1652, wellicht tot 1680 leefde; 4) Philippe van Steelant, in 1653 organist bij de Jesuiten te Antwerpen, blijkens het voorwerk van zijn in 1656 als opus I uitgegeven composities. De mis van laatstgenoemde Antwerpenaar in de bundel van 1642 kan dus zeer wel voor het eerst zijn verschenen; die van de oudere Doorniker en van de beide Italianen kunnen herdrukken zijn geweest.

In het Belgisch tijdschrift voor muziekwetenschap, deel 9 (1955) blz. 32-36, publiceert Elisabeth Lebeau een lijst van muziekuitgaven uit de Nederlanden die omstreeks 1700 in de muziek-

[p. 322]

bibliotheek van de uitgevers Ballard te Parijs voorkwamen, opgemaakt uit aantekeningen van Sébastien de Brossard.



Deze Brossard noteerde daar de titels, die hem tot dan toe onbekend waren, en dat waren omstreeks 90 Franse uitgaven, omstreeks 90 Italiaanse en omstreeks 50 uit de Nederlanden. Het opstel van Lebeau

[p. 323]

geeft de titels van de Nederlandse drukken, gerangschikt naar de plaats van uitgave: 25 Antwerpse, 23 Amsterdamse en telkens 1 uit Valenciennes, Rotterdam en Utrecht. Onder de Antwerpse staat (blz. 33) op de naam Gaugericus de Gersem onze bundel vermeld met een zeer nauwkeurige titelopgave en met de aantekening dat 13 partijen in 4^o aanwezig waren.

Bij Eitner en in andere literatuur troffen wij de uitgave van 1642 niet aan.

[p. 324]

De heer W. Dehennin van de Antwerpse stadsbibliotheek, die zich met de studie van deze oude muziek bezig houdt, was zo vriendelijk na te gaan of hij de bedoelde uitgave, dan wel een andere druk van een van de vier missen reeds bij zijn onderzoek had ontmoet. Dit bleek tot nu toe niet het geval te zijn.

Met alleen een 8ste stem is onze kennis nog zeer gebrekkig. Maar wellicht blijkt toch hier of daar nog iets meer van deze Quadriga bewaard te zijn. Wij zouden het zeer op prijs stellen hierover mededeling te mogen ontvangen.

F. Kossmann.

Summary

The municipal library of Rotterdam has a copy of the eighth part of a music-book ‘Quadriga musicalis sive Missae quatuor... Typis Heredum P. Phalesii’, printed 1642 in Antwerp.

The index states the names of the composers, two Belgians and two Italians.

Information on the whereabouts of other parts of this book is invited.