daarvan. Daarna onder letter b een aantal van die kleine quarto-boekjes, van 1518 tot 1549, waarvan enkele in 't Latijn, de meeste in dat eigenaardige Duitsch van de eerste helft der 16e eeuw, voor een groot deel fel polemisch. De catalogus kan natuurlijk niet weergeven, wat de uitstalling zelve toont, die reeks van aardige titelbladen met houtsneeomlijstingen in rijke afwisseling naast elkaar.
De volgende afdeelingen handelen over Luther, over de Hervorming, en dan volgt eene reeks bijbels, gezangbundels en symbolische boeken.
Het geheel is een historisch-bibliografische schat, die, aan kenners wel bekend, en voor hen te allen tijde toegankelijk, hier onder 't oog gebracht wordt van velen, die aan het bestaan van zoo iets misschien nooit gedacht hadden.
Amsterdam (?) - Deli-archief. - Van dit archief, behoorende aan het Oostkust van Sumatra-Instituut verscheen een Catalogus ‘op 1 Januari 1917’. Het is een goed gedrukt boek (druk van J.H. de Bussy), van 107 octavo bladzijden. De beschrijving van de ‘boeken’ beslaat 80 bladzijden. Dit lijkt dus eene vrij omvangrijke bibliotheek. Bij nader bezien wijzigt zich echter die indruk, en men komt misschien dichter bij de waarheid, wanneer men aan een boekenkastje van enkele planken denkt. Op elke bladzijde staan 6 à 8 titels; onder deze zijn zeer vele verwijzingen, zoodat het getal ‘boeken’ wellicht tusschen de 200 en 300 zal beloopen. En dan zijn verreweg de meeste dezer ‘boeken’ overdrukjes, van 5, 11, 18 bladzijden. Maar ze zijn in 't oog van den Bibliothecaris, die naar 't schijnt al zijn tijd aan deze bibliotheek kan wijden, van buitengewone beteekenis. Van elk boek, van elk deel van een boek, en van elk overdrukje geeft hij het aantal bladzijden aan, van elke bladzijde de hoogte en de breedte. Wat zou het voor ons van onschatbare waarde zijn, als we van de oude bibliotheek van Alexandrië, of van de verwoeste bibliotheek van de Abdij van Egmond zulk eene nauwkeurige beschrijving hadden! Welnu, misschien zal in latere eeuwen een catalogus als deze als een ware scha beschouwd worden, wanneer heel West-Europa eens door een modern terugtrekkend leger om strategische redenen verwoest is, en men zich van den inhoud en den omvang van een bibliotheek in dat onbewoonbaar gemaakte, maar vroeger zoo beschaafde land moeielijk meer eene voorstelling kan maken.
Verderop schijnt het den bewerker toch te veel vermoeid te hebben. Bij de ‘periodieken en seriewerken’ - meest jaarverslagen - heeft hij de bladzijden niet meer geteld, en zijn duimstokje niet meer gebruikt, en bij de beschrijving van de kaarten, waarin juist de opgaaf van de afmetingen eenig belang zou hebben, is deze ook achterwege gebleven. Het zal noodig zijn dat het ‘Instituut’ een assistent voor de periodieken, en een conservator voor de kaarten benoemt en voor hen nog twee duimstokjes aanschaft.
B.
's-Gravenhage. - Openbare Leeszaal en bibliotheek. - In Mei verscheen een Aanvullingslijst op den Katalogus 1916; ze draagt het nummer 4, maar vat samen wat de drie voorgangers gaven, en geeft zelfs een groot aantal titels uit den katalogus met verbeteringen of gewijzigde signaturen opnieuw. Het aantal titels dat hier op 26 bladzijden in 2 kolommen wordt gegeven, is zeer groot; de indeeling volgt natuurlijk die van den Katalogus. De lezers moeten voor elke 8 bladzijden 5 ct. betalen.
De allernieuwste aanwinsten vindt men telkens in den Gids voor lezers, waarvan afl. 3 in October verscheen. Hierin staan ook kleine opstelletjes over bepaalde groepen van werken. October opent met Maarten Luther, dan volgt de Veldbode-bibliotheek, Onze mannen ter zee, Kate Greenaway enz.
Rotterdam. - Leeskabinet. - In het Maandbericht van October wordt aan de leden medegedeeld, dat de vroegere spreekzaal is verbouwd en ingericht tot Recreatiezaal met Restauratie - uitsluitend toegankelijk voor leden en huisgenoot-leden - alwaar ook gelegenheid zal worden gegeven tot het gebruiken der Afternoon-tea.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd