Boekbespreking.
De avondmaalsbrief van Cornelis Hoen (1525), in facsimile uitgegeven en van inleiding voorzien door Dr. A. Eekhof. 's-Grav. Mart. Nijhoff 1917.
Het is een klein boekje, dat door de firma Mart. Nijhoff in facsimile uitgegeven is; slechts 2 vel druks in 4o. En het heeft een fraaie titelomlijsting in houtsnee, zooals vele dergelijke boekjes in de eerste helft van de 16e eeuw in het licht gekomen, maar verder geenerlei versiersels. Het is geen Nederlandsche uitgaaf, maar wordt, denkelijk met voldoende zekerheid, toegeschreven aan de pers van Froschauer te Zürich.
Maar de brief is van een Nederlander; het is volgens den titel eene Epistola ‘ex Bathavis missa’, en wel ‘ad quendam, apud quem omne iudicium Sacrae Scripturae fuit’ - d.i. Luther - maar door hem versmaad. Daarna aan den Zwitserschen hervormer Zwingli gezonden, vond de brief de waardeering die hij verdiende; Zwingli vond er het juiste argument in, om zijne opvatting van het avondmaal als symbool, voor anderen aannemelijk te maken. En zoo werd de brief, door Zwingli zelf nog eenigszins uitgebreid, zonder den naam des schrijvers aan de pers toevertrouwd. En nu hebben we, dank zij den heer Eekhof, en den Haagschen uitgever, het boekje, dat tot dusver zelfs aan hen die zich het meest in de geschiedenis van de opvattingen der hervormers hadden ingewerkt, alleen uit foutieve teksten bekend was, geheel naar de oorspronkelijke uitgaaf ter beschikking. Nog verder teruggaan kunnen we niet, want de brief zelf van Hoen is er niet meer, evenmin als de handschrift-aanvulling van Zwingli.
De inleiding van Eekhof zet het belang van het boekje sober en helder uiteen. Hij toont ons, hoe een Hollandsch advocaat reeds in het eerste begin van de Hervorming, in briefwisseling treedt met de eerste Duitsche en Zwitsersche hervormers. Hij doet hem ons kennen als een man met een eigen helder inzicht in de vragen, die toen de allermeeste belangstelling wekten.
In Eekhof's beschrijving van het boekje, in een noot op blz. xi, bevreemdt de mededeeling ‘De letter is gothiek’. Het facsimile zelf toont ons de ronde Latijnsche letter, toen voor Latijnsche boeken algemeen gebruikelijk.
B.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd