Het Boek. Jaargang 6

[p. 108]

Varia.

‘Twee groote gedrukte boeken’ als legaat, in de 17^e eeuw.

Hoe zelfs in particuliere kringen de zorg voor boeken, in de 17^de eeuw, behartigd werd, moge onderstaand testament doen blijken.

Inden naeme des Heeren Amen inden jaere vander geboorte deszelfs ons Heeren ende Zalichmakers Jezus Christi duijsent ses hondert een ende tseventich opten VII Augusti des naer-middachs de clocke ontrent drie uren compareerde voor mij Dirck vander Groe not^s, en de in presentie vande nabesz. getuijgen d'Eerbaere Lijsbet Willems Hooft, wed^e, van Jan Jacobsen Karremelcxboer woonende binnen deser steede mij not^s, bekent cloeck ende gesondt van lichaem gaende staende haer verstant memorie ende wtsprake wel hebbende ende ten vollen gebruijck ende soo het opentlijck scheen ende bleeck te kennen gevende niet sekerder te sijn dan de doot ende ter contrarie niet onsekerder dan de tijt ende ure van dien willende derhalven deselve onsekere ure des doots voorcomen met makinge ende dispositie testamentair van de goederen haer van Godt almachtich genadelijck verleent heeft daeromme uijt vrijen wille onbedwongen ende sonder daer toe bij ijmanden soo sij seijde geparsuadeert te sijn gemaeckt geordonneert ende geslooten haer testament ende wtterste wille in manieren naervolgende Eerstelijck haer siel uijt haer lichaem gescheijden sijnde Godt almachtich genadelijck bevelende ende haer doode lichaem de christelijcke aerde voorts heeft sij testatrice gerevoceert gecasseert doot ende te niet gedaen gelijck sij gerevoceert casseert doot ende te niet doet bij desen alle testamenten codicillen ende andere makingen van laeste ofte wtterste wille bij haer voor dato deses eenichsints gewilt ofte begeert ende specialijck het testament twelck sij testatrice op den XXX Octob. a^o 1670 voor mij not^s, ende sekere getuijgen heeft gepasseert niet willende dat eenige van alle de voorgaende makingen in prejuditie van desen eenich effect sorteren sullen maer dat dit haer testament aller plaets sal hebben ende achtervolcht werden ende dienvolgende op nieuws disponerende van alle haere goederen roerende ende onroerende actien crediten ende gerechticheden geene wtgesondert van die sij testatrice naerlaeten ende metter doot ontruymen sal heeft sij testatrice eerst gelegateert ende besproocken gelijck sij doet bij desen aen Geertruijt Claes Hooft dochter van Claes Willemsz Hooft haertestatrices overleden broeder zal: twee groote gedruckte boecken het eene van Josephus ende het ander de Nederlantse beschrijvinge van Pieter Cornelisz Hooft beyde gecomen uyt het sterfhuijs van haer testatrices voorsz. broeder zal: doch met ende onder dese expresse conditie ingevalle de voorsz. Geertruijt Claes Hooft mochte comen te sterven sonder kint ofkinderen intleven naer te laten dat in sulcken gevalle deselve twee boecken weder sullen moeten gaen ende keeren aen haer testatrices zijde ende bloede, vorders soo prelegateerde sij testatrice aen Marritge Jans haer jongste dochter haer testatrices swarte koffer met ijsere banden dewelcke sij van haer moeder zal: heeft geerft ende daer en tegens aen Jannetje Jans haer outste dochter het silver soutvadt dat oock van haer moeder zal: is gecomen. Ende in alle haer testratrices resterende naertelaten goederen heeft sij testatrice tot haere erfgenamen geinstitueert ende genomineert gelijck sij institueert ende nomineert bij desen Jannetge Jans ende de voorsz. Marritge Jans haere twee dochters ijder voor de helft, ende bij voor overlijden van een of beijde de voorsz. haere dochters der selver wettige naesaet bij representatie in haerluyder moeders plaetse, voorts soo heeft sij testatrice tot voochden over de voorsz. haere erfgenamen ende tot administrateurs van derselver goederen onder de oppervoochdije van d E. Heeren Weesmeesteren deser steede gestelt ende genomineert gelijck sij stelt ende nomineert bij desen d'Eersaeme Engel Jacobsz, ende Gerrit Cornelisz Houtcooper haere goede bekende. Gevende tot dien eijnde de gemelte Engel Jacobsz ende Gerrit Cornelisz daertoe soodanige ampele ende generale macht last ende authoriteijt als nae rechte wert gerequireert met oock macht omne bij aflijvicheijt van d'een of d'ander vande voorsz. voogden dat de langstlevende voogt sal vermogen met approbatie van de heeren weesm^rn voorn^t weder een ander bequaem persoon in desselfs plaetse te surrogeren die alsdan gelijcke macht sal hebben als de voorsz. voogden bij desen gegeven wert, versoeckende sij testatrice aende gemelte voogden dat haerluijden gelieve dese last te aenvaerden, haer gemelte twee dochters ofte die van hen beijde op haer testatrices overlijden noch onmondich sal wesen te besteeden ende laten leerensoodanich handtwerck ofte neringe als de gemelte haere dochters genegen sullen sijn om te leeren ende bij der handt te nemen. Ten leste was haer testatrices begeren dat haer huysraet ende imboel voor de gemelte haere kinderen ende erfgenamen sal werden bewaert tot dat deselve gecomen sullen sijn tot haeren mondigen dage ofte huwelijcken staete, sonder dat deselve haeren imboel ende huysraet sal mogen werden vercocht tsij dat deselve onder haere voorn, dochters (ingevalle sijluyden met goetvinden vande voorz. voogden ofte weld E. Heeren weesm^rn voorn. bijmalcanderen soude mogen blijven woonen ende huijshouden) sal werden beseten, ofte andersints onder de gemelte voochden blijven berusten aengesien sij testatrice hetselve wel expresselijck is begerende, ende versoeckende bij desen. Alle hetwelcke de voorn. testa-

[p. 109]

trice bij mij not^s van woort tot woort voorgelesen sijnde verclaerde tselve te wesen haer testament ende wtterste wille begerende dat hetselve nae haer overlijden volcomen effect sorteren sal ende voltrocken werden tsij als testament solemneel codicele gifte onder de levende ofte uijt saecke des doots soo hetselve nae rechten best sal connen bestaen alwaert oock soo dat eenige solemniteijten nae rechte in desen nodich niet geobserveert bevonden en mochte werden deselve voor soo veel haer testatrice ende desen aengaet wel expresselyck derogerende bij desen versoeckende etc. Alles oprecht gedaen t'Amsterdam ten comptoire mijns not^s gestaen aen de oostzijde van de beurs ter presentie van Johannes van Oijt ende Barent Stapels als getuijgen van gelove hier toe versocht ende gebeden.
(w. g.) Lisebet Willems Hooft
J.v. Oijt
B. Stapels
Quod attestor rogatus
D. van der Groe Not_s Publ.

De in dit testament bedoelde uitgave van Josephus is waarschijnlijk die van Lambert van den Bos, Dordrecht 1665, terwijl het andere eene der vele 17^de eeuwsche uitgaven is van de Nederlandsche Historiën van Pieter Corneliszoon Hooft. De zorg voor dit laatste werk geschiedde zeker niet ter wille van de nauwe familierelatie tusschen testatrice en schrijver. De gemeenschappelijke stamvader Willem Jans zoon Hooft was, blijkens de genealogie van dit geslacht, bewerkt door J.A. Alberdingh Thijm en A.A. Vorsterman van Oyen, bet-overgrootvader van testatrice en overgrootvader van den bekenden schrijver.

In deze genealogie wordt de overleden echtgenoot van testatrice Jan Jacobszoon Karnemelk genoemd, terwijl aldaar uit dit huwelijk slechts ééne dochter heet gesproten.

J.W. Wijndelts.