Het Boek. Jaargang 1

[p. 281]

Nederlandsche bibliographie van 1500-1540.

Sedert 1894 ben ik bezig aan het samenstellen van eene bibliographie van alle boeken in Noord- en Zuid-Nederland gedrukt tusschen de jaren 1500 en 1540. Campbell's bibliographie der incunabelen, oneigenlijk ‘Annales’ gedoopt, sluit het jaar 1500 in en ik nam voorloopig van dat jaar alleen die drukken, welke door hem niet beschreven zijn. Wellicht dat ik, bij de eindredactie van mijn bibliographie de door mij beschreven boeken van 1500 geheel weglaat, welke dan in een, toch den een of anderen dag te verwachten nieuwen druk van Campbell's Annales kunnen worden opgenomen. Ik eindig met het jaar 1540 omdat rond dat jaar de periode afgesloten wordt waarin de drukkers van de vorige eeuw en hun directe navolgers nog werkzaam zijn. Het spreekt van zelf dat hier geen scherpe grens bedoeld wordt, maar ergens moest deze getrokken worden en 1540 scheen mij, ook om nog andere redenen, het meest gewenschte jaar toe.

Door mij werden alle groote en de meeste kleine bibliotheken van Nederland systematisch doorgezocht. Bij de Koninklijke Bibliotheek was dit al zeer gemakkelijk omdat daar sinds jaren de Nederlandsche drukken van de jaren 1501-1540 bij elkaar staan; van de overige bibliotheken moesten de catalogi van het begin tot het eind worden doorgelezen.

Toen ik de boeken van de K.B. had beschreven ben ik (in 1902) begonnen deze titels te laten drukken en heb toen alle titels wederom met de boeken vergeleken en de correctie der proeven op de origineelen gedaan. Deze, in 50 exemplaren, aan ééne zijde bedrukte titels (feuilles provisoires) heb ik vervolgens aan belangstellenden toegezonden, en heb daarmede de aandacht van binnen- en buitenlandsche bibliographen op mijn werk gevestigd. Toen de titels van de K.B. waren afgedrukt heb ik, in het vervolg, mijne beschrijvingen steeds dadelijk laten zetten waardoor de correctie steeds met de meeste nauwkeurigheid kon geschieden.

[p. 282]

Intusschen waren de catalogi van eenige groote buitenlandsche bibliotheken (Brussel, Britsch museum, Berlijn) voor mij doorgezocht, van de bibliotheken te Keulen, Gent, Antwerpen, e.a. werden mij geregeld boeken ter beschrijving toegezonden, zoodat ik thans - na gedurende een reeks van jaren mijn arbeid geheel te hebben laten rusten - in een 20-tal afleveringen dier ‘feuilles provisoires’ een 2000 tal werken heb beschreven.

Mijn plan was nu oorspronkelijk op deze 20 afleveringen een alphabistisch register te vervaardigen en dan maar weder op dezelfde wijze voort te gaan, totdat ongeveer alle bibliotheken, welke Nederlandsche postincunabelen kunnen bergen, zouden zijn onderzocht.

Evenwel, bij nader inzien, heb ik besloten eene andere wijze van werken te gaan volgen. Voornamelijk ben ik tot dat besluit gekomen, omdat het mij onmogelijk bleek den tijd te vinden, al de bibliotheken persoonlijk te gaan bezoeken om òf de catalogi door te lezen, òf de beschrijvingen ter plaatse te gaan maken. Want wel zenden de meeste bibliotheken hun boeken op mijn verzoek naar den Haag, waar de directie van de K.B. ze steeds met de meeste welwillendheid voor mij in ontvangst neemt en ze na gebruik weer terugzendt, doch er zijn ook vele, en belangrijke instellingen die dat niet doen en die ook geen gelegenheid hebben voor mij het zeer tijdroovende werk te ondernemen hunne, meestal geschreven catalogi door te loopen om de Nederlandsche postincunabels er uit te zoeken.

Ik wil dus trachten, door het drukken en verspreiden van de lijsten der boeken, door mij beschreven, of van elders genoteerd, de belangstelling voor mijne bibliographie in wijder kring op te wekken in de hoop dat de meeste bibliothecarissen zullen willen medewerken om dezen arbeid zoo goed en zoo volledig mogelijk te doen zijn.

Niet te veel titels tegelijk zal ik verspreiden, meestal niet meer dan éen enkele letter van het alphabet, zoodat het doorzoeken van de catalogi steeds niet te veel tijd zal vorderen.

Voor die medewerking, welke mij in staat zal stellen mijn zeer omvangrijken arbeid, die voor het grootste deel op geen voorganger kan steunen, binnen afzienbaren tijd te voltooien, zal ik hun ten zeerste dankbaar zijn. Dat zij, evenals iedere beoefenaar der wetenschappen, letteren en geschiedenis van dat tijdvak, wederkeerig van dezen arbeid partij zullen kunnen trekken, geeft mij des te meer vrijmoedigheid om hun medewerking in te roepen. De meeste hulp ondervond ik tot nu toe van P. fr. Bonaventura Kruitwagen, O.F.M., thans te

[p. 283]

Weert, die zich sedert jaren bijzonder veel aan mijn arbeid liet gelegen liggen.

Voor iedere aanwijzing van al of niet door mij beschreven boeken, voor iedere opmerking betreffende schrijver, boek, drukker, enz. houd ik mij ten zeerste aanbevolen.

Onderstaande lijst omvat de letter A. De achter de titels, tusschen ( ) geplaatste nrs. verwijzen naar mijn ‘feuilles provisoires’. Deze boeken zijn dus door mij beschreven. Toch zal ik daarvan gaarne vernemen waar zich nog andere exemplaren bevinden. De met Bibl. Belg. gemerkte titels zijn ontleend aan de ‘Bibliotheca Belgica’. Die boeken zijn dus te vinden, evenzoo die met B.M. (Britsch Museum) K.B. Berlin (Kön. Bibliothek, Berlin). Bibl. Nat. (Parijs) gemerkt zijn. Anders is het gesteld met boeken, uit Catalogi overgenomen of geciteerd uit Panzer, Revius e.a. Allereerst is het wenschelijk exemplaren daarvan terug te vinden. Doch - en dit is voor mij wel de voornaamste groep - er zullen nog een aantal boeken bestaan, nog in het geheel niet in mijn lijst opgenomen, (tot excerpeeren van vele catalogi ontbrak mij ten eenenmale de tijd). Voor die boeken vooral reken ik op de belezenheid, de kennis en de onmisbare belangstelling van allen, die met mij, van de waarde eener zooveel mogelijk volledige bibliographie van dit hoogst belangrijk tijdperk, doordrongen zijn.

Wat de technische inrichting van deze lijst betreft nog dit. Daar verschillende titels op verschillende plaatsen en tijden beschreven werden, is hier en daar een inconsequentie ingeslopen in de catalogiseering. In deze lijst is nu zooveel mogelijk getracht, die inconsequenties weg te nemen, wat ten gevolge had, dat verschillende titels hier onder andere woorden gecatalogiseerd zijn, dan in de ‘feuilles provisoires’. Door verwijzingen is echter steeds ervoor gezorgd, dat men het spoor niet bijster raakt.

Ook zijn in deze lijst hier en daar andere verbeteringen in de titels aangebracht, zoodat men bij twijfelachtige gevallen goed zal doen, de lijst met hare verwijzingen te raadplegen.

Ten slotte laat ik hierachter, ten gerieve van de bezitters en gebruikers der ‘feuilles provisoires’ een tabel volgen, waaruit gemakkelijk blijkt in welke afleveringen de nummers voorkomen.

[p. 284]

1-25 I.	402-430 VII.		1033-1040 I.
27-30, 30* (voor 26) I.	431-438 VIII.		1041-1072 II.
31-91 II.	439 I.		1073-1098 III.
92-155 III.	440-486 VIII.		1100-1103 III.
126(a) I.	460(a) I.		1104-1151 IV.
156(a) I.	487 I.		1152-1165 V.
156-203 IV.	488-496 VIII.		1166-1173 VI.
204-224, 224a V.	497-543 IX.		1174-1213 VII.
225-282 V.	524(a), 526(a) 541(a) I.		1214-1244 VIII.
258(a) II.	544-575 X.		1245-1292 IX.
263(a) I.	576-647 XI.		1293-1355 X.
283-299 VI.	614(a) I.		1356-1379 XI.
300 I.	648-719 XII.		1380-1403 XII.
301-311 VI.	697(a) II.		1404-1410 XV.
312 I.	720-814 XIII.		1411-1505 XVI.
313-319 VI.	815-910 XIV.		1506-1599 XVII.
320 II.	911-999 XV.		1506-1599 XVII.
321-373 VI.	926(a), 939(a), 940(a), 942(a) I.		1600-1694 XVIII.
374-400 VII.		943(a), 944(a), 948(a), I. 952(a). 991(a), 992(a) I.	1695-1790 XIX.
401 I.	1001-1031 I.		1791-1885 XX.

A.

(Abecedarium). Antw., J. Withagen, z.j. 4to. (1685). Zeer waarschijnlijk na 1540. Zie ook Alphabetum,

Accidence, Longer. Antw., J. de Doesborch, (c. 1509). 4to. (Fragment. Oxford, Corpus Christi Coll.)

Accidence, Shorter. Antw., John off Doesborch, (c. 1515?). 4to. Oxford, Bodleian).

Acta Apostolica. Zie Arator.

Acta Apostolorum. Graece. Lovan., R. Rescius, 1531. 27 Sept. Vaenund. ap. B. Gravium. 8vo. (910).

Adagiorum Epitome. Zie Erasmus. (1895).

Adhortatie, Een corte, des Conincx van Hongarien om den turcschen tyran te wederstane. Antw., J. Grapheus, (1529). 8vo. (1478).

Adrianus VI, Bulla induciarum. Antw., M. Hillenius, (1523). 4to. (681).

-- Questiones quotlibeticae. Lovan., Th. Martinus Alost., 1515. Maart. folio. (1218).

-- Idem. Lov., 1516. fol. (Panzer. VII. 262. Waarschijnlijk drukfout voor 1518).

-- Idem. Lov., Th. Martens, 1518. Aug. folio. (1092).

-- Questiones de Sacramentis sup. quart. Sententiarum. Lov., 1516. (Nieuw Biogr. Wdbk. I. 29. Waarschijnlijk Paris, J. Badius).

-- Regulae, ordinationes et constitutiones. Antw., Mich. Hillen, 1522. 6 Dec. 4to. (Biogr. Nat. II. 603. Panzer. VI. 8).

-- Idem. Antw., G. Vorsterman, 1531. 12mo. (Biogr. Nat. II. 603).

[p. 285]

Adrianus VI, Sermo paraeneticus in computum hominis christ. agonizantis. - Sermo de sacculo pertuso s. de superbia. Antw., 1520.(Biogr. Nat. II. 603. Panzer, VI. 7).

-- Epistola ad facultatem theol. Lovan. Verplaatst naar Cardinalis Dertusensis

Aedicollius, J., Tabulae in grecas literas. Dav., A. Paefraet, 1513. 27 Febr. 4to. (1538).

-- (titel ontbreekt). Dav., A. Pafraet, 1515. Oct. 4to. (1547). (=Tyro Aquitanus, N^o. 296).

-- Zie ook Homerus.

Aegidius Delfus. Zie Egidius.

-- P., Hypotheses sive argumenta spectaculorum quae Antverp. edituri sunt. Antv., M. Hillenius, (1520). 4to. (873).

-- Summae s. Argumenta legum romanorum (Tituh legum ex Codice Theodos.). Lov., Th. Martens, 1517. fol. (1676).

-- Threnodia s. Cantio in funus Maximiliani. Antv., M. Hoochstratanus, 1519. 4to. (684).

Aegidius Assisinas, Ord. Min., Sententiae aureae. Antv M. Hillen, 1534. 8vo. (Panzer. VI. 21. Biblioth. hagiographica latina, n. 90)

Aeneas Silvius, In sacrat. passionem dominicain. Dav., R. Patraet, 1505. 25 April. 4to. (239).

-- Idem. (Zwolle, P. Os de Breda, c. 1505). 4to. (172).

-- Euryalus and Lucretia. (Antw., J.v. Doesburg, c. 1515). 4to. (Fragment. Edinburgh, Signet.)

Aeschines, Epistolae. Graece. Lovan., R. Rescius, 1536. Maart. 8vo. (1654).

-- Zie ook Demosthenes.

Aesopus, Fabulae et vita. Gr. c. interpr. lat. Lov., 1503. 4to. (Panzer, VII. 258. Stellig fout).

-- Fabulae, in solutam orat. versae. Dav., Jac. de Breda, (c. 1515). 4to. (130).

-- Antv., S. Cocus &c. 1521. 4to. (Panzer, VI. 8).

-- Grecus per Laur. Vallensem traductus. Antv., H. Eckert de Homberch, s.a. 4to. (1828).

-- Vita et fabellae. Gr. c.A. Manutii interpr. Latina. Lov., Th. Martens, 1517. Aug. 4to. (1801).

Aesope, Avien etc. Fables. Anvers, Jean le Graphier, pour G. Bont, 1532. 22 Oct. 8vo. (1457).

Aesopus et Avianus, Plusculae fabulae ab H. Barlando mutatae. Antv., Th. Martens, 10 kal. Maias (22 Apr.) 1512. 4to. (Bibl. Belg. A. 153).

Aesopus, Avianus etc., Fabulae, c. interpr. Guil. Goudani etc. Lov., Th. Martens, 11 kal. Nov. (22 Oct.) 1513. 4to. (Bibl. Belg. A. 154).

-- Idem. Lovan., Th. Martens, 1517. Sept. 4to. (317).

-- Idem. Lovan., Th. Martens, 1520. Jan. 410. (357).

-- Idem. Antv., M. Caesar, 1529. 8vo. (762).

-- Idem. Antv., M. Caesar, 1530. 8vo. (Bibl. Belg. A. 173).

-- Idem, etc. Antv., Michael Hillenius, 1534. Maart. 8vo. (1212).

Aesopus moralisatus. Dav., Jac. de Breda, 1500. 23 Oct. 4to. (1068).

-- Idem. Dav., J. de Breda, 1502. 24 Nov. 4to. (196).

-- Idem. Antv., H. Eckert van Homberch, 1504. 24 Nov. 4to. (263).

-- Apologi, interpr. L. Valla. Dav., A. Pafraet. 1530. (Revius, p. 197).

Afineus, Henricus, Questiones tres (medica, astronomica, metaphysica). Antv., W. Vorsterman, 1517. 4 April. 4to. (1776).

[p. 286]

Afkomste, De, van Keyser Caerle de Vijfde. S.l. ni d. (Antw., Rob. Peril, c. 1536). plano. (Cat. Serrure, no. 1841).

Agricola, R., Anna mater. Dav., A. Pafraet, 1517. Aug. 4to. (314).

-- Carmina in divae Annae laudem (= Anna mater). (Zwolle, Tymannus Petri Os de Breda, c. 1507). 4to. (188).

-- Dialectica. Lovan., Th. Martens, 1515. 12 Jan. folio. (1569).

-- De formando studio R. Agricolae, Erasmi tec. Antv., M. Caesar, 1532. 8vo. (Bibl. Nat. Paris, Cat. I. 346).

-- Paraenesis, qua ratione studia sunt tractanda etc. Dav., J. de Breda, 1508. 27 Oct. 4to. (249).

-- Opuscula nonnulla. Antv., Th. Martens, 1511. 31 Jan. 4to. (259).

-- In Platonis Axiochum traductio (= Opuscula nonnulla?). Dav., A. Pafraet, s.a. (Revius, p. 196).

Agrippa ab Nettesheym, H.C., Apologia adv. calumnias propter declamationem de van. sc. 1533 (Reusch I. 121. (Panzer. Coloniae. VI. 426).

-- Historia Caroli V coronationis. Antv., M. Caesar, 1530. 8vo. (707).

-- De incertitudine et vanitate scientiarum. Antv., J. Grapheus, 1530. Sept. 4to. (B. M. Panzer. VI. 16. IX. 349).

-- Idem. S.n. et l. (Antv.), 1531. 8vo. (992).

-- Idem. Ed. 2a apud Florentiss. Antwerpiam. 1531. 8vo. (Reusch I. 121. Panzer. VI. 18).

-- Idem. Antv.? 1536. 8vo. (Panzer. VI. 26).

-- De Annae monogamia. S.l. etc. (Hillenius of Grapheus). 1534. 8vo. (B. M. Panzer. IX. 155).

-- De nobilitate foeminei sexus, etc. Antv., M. Hillenius, 1529.8vo. (593).

-- De occulta philosophia. Antw., Joh. Grapheus, 1531. 4to. (Panzer. VI. 17).

-- Oratio in funere Margaritae principis. Antv., M. Caesar, 1531.6 Juni. 8vo. (729).

Alardus Amst., Epitome assis budaeici. Antv., J. Thybault, (c. 1525). 4.to (726).

-- De Eucharistiae sacramento. Lov., R. Rescius, 1537. 15 Oct. 8vo. (1161).

-- Pareneticon ad studiosam juventutem Alcmarianam. Alcmariae, 1513. 4to. (Cat. Lelong, 4to. 969).

-- Passio domini nostri. Amst., Doen Pieterszoon, 1523. 2 April. 8vo. (565).

-- Ritus edendi Paschalis Agni. Amst., D. Pietersoen, 1523. 4to. (1896).

Albertus Magnus, De formatione hominum in utero materno. Antv., Vidua M. Caesaris, 1538. Oct. 8vo. (Bibl. Nat. Par. Cat. I. 498. B.M.)

-- De virtutibus herbarum, lapidum, etc. (Liber aggregationis). Antv., G. Bac, 1504. 4to. (927).

-- Idem. Antv., J. Theobaldus, 1519. 17 Juni. 4to. (541).

-- Idem. Leyd., J. Seversz., z.j. 4to. (166).

-- Idem. Antv., S. Cocus, 1534. Maart. 8vo. (1512).

Aldus Manuitus, De constructione verborum, etc. Dav., Th. de Borne, 1510. 18 April. 4to. (248).

-- Institutionum grammat. ll. III. (Lov., Th. Martens, 15). (Kloss, 80).

Alexander Mottensis, H., Tabulae graecarum musarum. Lov., Th. Martens, 1516. 4to. (Bibl. Nat. Paris. II. 63. KB. Berlin n.b. v. Iseg.).

-- Idem. Lov., Th. Martens, 1523. 4to. (Bibl. Nat. Paris. II. 64). (v. Iseg. 131.)

[p. 287]

Alexander Mottensis, H., Idem. Ib., 1523. 4to. (Bibl. Nat. v. Iseg. 192) (Ms. de Gand).

Alexander (Gallus) de Villa Dei, Doctrinale.

-- Pars I.c. glosa I. Synthen. Dav., Jac. de Breda. 1501. 20 Sept. 4to. (1873).

-- Partis I. opus minus G. Zenders de Werdt. Dav., Jac. de Breda, 1503. 22 Maart. 4to. (1874). Antv., H. Eckert van Homberch, 1506. 11 Maart. 4to. (831).

-- Pars I.C. commentariis H. Torrentini. Zwollis, A. Kempen, 1504. 1 Maart. 4to. (1770). Dav., Jac de Breda, 1508. 7 Dec. 4to. (1878). Leydis, Jo. Severi, 1509. 4to. (1879). Antv., W. Vorsterman, 1512. 4to. (1880).

-- Pars I. C comment. H. Torrentini et adnotat. Despauterii. Antv., M. Hillenius Hoochstratanus, 1518. 4to. (Reichling, no. 250**. Cat. der Bibl. d. ehem. Carthäuser-Klosters Buxheim. Auction München, 1883. no. 2365).

-- Pars I.C. comment. H. Torrentini et adnotat. Bitteri. Dav., A. Pafraed, 1516. 17 Juni. 4to. (1541). (Niet bij Reichling). Dav., A. Pafraedt, 1519. Jan. 4to. (1108).

-- Pars I.C. comment. H. Torrentini et adnotat. Despauterii et Bitteri. Dav., A. Pafrad., 1521. Aug. 4to. (1881).

-- Partis II. Opus minus G. Zenders de Werdt. (Dav., R. Paffraet), 1500. 4to. (1877). Dav., Jac. de Breda, 1501. 11 Febr. 4to. (1875). Antv., H. Eckert van Homberch, 1504. 18 Oct. 4to. (1876). Antv., H. Eckert van Homberch, 1506. 17 April. 4to. (832).

-- Pars II. C. commentariis Kemponis Thessaliensis. Antv., Michael Hillenius de Hochstraten, 1511.4 Jan.4to. (1886). Dav., Rich. Pafraet, 1511. Nov. 4to. (1887). Dav., A. Pafraedt, 1518. 4to. (1106).

-- Pars II. familiari ac compendiaria expostione enarrata. Dav., Jac. de Breda, 1511. vii kalen. Dec. 4to. (1885).

-- Partes I et II. C. notis et expositione vocabuloium p.H. Torrentinum. I. Zwollis, Wilh. Kempen, 1504. 26 April. 4to. (1772). II. Zwollis, Arn. Kempen, (1504). 4to. (1771).

-- Partium I et II. textus. Dav., Albertus Pafraet, (c. 1519). 4to. (1103).

-- Partes I et II. C. commentariis H. Torrentini et Kemponis Thessaliensis. Dav., Jac. de Breda, (c. 1505). (Campbell, no. 138 ex Cat. Heberianae XIII no. 162. Reichling, no. 190). I. II. Antv., Mich. Hillen de Hoochstraten, 1510. Aug. 4to.(1883). I. Dav., Th. de Borne, 1513. 5 April. 4to. (1882). II. Dav., Th. de Borne, 1513. 5 Juni. 4to. (1882).

-- Partes I et II. C. alteratione. Dav., Jac. de Breda, 1507. 4 Juni. 4to. (1884).

-- Partes I et II. C. notis in margine. Antv., Michael de Hoochstraten, 1509. 14 Maart. 4to. (44). (Reichling niet gezien).

[p. 288]

Alexander (Gallus) de Villa Dei, Doctrinale.

-- Partes III et IV. C. notis in margine. Antv., H. Eckert de Homborch, 1509. 2 April. 4to. (44). (Niet bij Reichling).

-- Partes III et IV. C. commento. Dav., R. Pafraet, 1503. 9 Aug. 4to. (1872). Dav., Jac. de Breda, 1505. 30 Dec. 4to. (223).

--, Fundamentum grammatices. Verplaatst naar Fundamentum, (1773=1107 Reichling 182 II).

Algerus, De veritate corporis et sanguinis dominici in Eucharistia. Antv., J. Steelsius, typis J. Graphei, 1536. Juli. 8vo. (499).

Alkindus, Jac., De gradibus rerum. Antv., 1532. fol. (Panzer. VI. 219).

(Almanak). Zwolle, P. Os de Breda, 1502. 21 Maart. 4to. (1752). Verplaatst naar Kalendarium.

Almanach quinque planetarum (1503-1534 incl.) Antv., (c. 1502). (B. M. Bull. B.B. XIII. p. 214).

Almanach pro anno 1506. (p. Th. de Muyssis). S.l. et a. (Antv., 1505). (Bibl. Belg.).

Almanack voor 1508. (Antw., M. Hillenius, 1507). langw. folio. (991).

Almanach pro anno 1511. Antv., G. Vorsterman, (1510-11). (B. M.).

Almanak pro anno 1523. Antw., M. Hillenius, 1522. (Bibl. Gent).

Almanach pro anno 1525. (Facsimile in Schotel, Volksboeken, blz. 29).

Almanach spirituel et perpetuel. (Anvers, c. 1530). 8vo. (1674).

-- Zie ook Kalendarium en Laet.

Alofresant, Wonderlyke pronosticatie oft prophecie. Antw., W. Vorsterman, (c. 1528). 4to. (682).

-- Dye prophetie gepractiseert te Rhodes. Antw., J.v. Ghelen, z.j. 8vo. (Bibl. Belg.).

Alphabetum graecum, etc. Antv., M. Hillenius, 1534. Oct. 8vo. (1193).

--, Zie ook Abecedarium.

Althelmus Ep., Parthenicae seu Passionale, etc. Dav., Theod. de Borne, 1513. 4to. (1617).

Amandus Zierixeensis, Chronica compend. ad annum 1534. Antv., S. Cocus, 1534. Mei. 8vo. (603).

-- Idem. 1536. (de Wind).

Ambrogini, Angelo. Zie Politianus (in den Cat. B.M.).

Ambrosius, S., Passio Agnetis virginis. Dav., A. Pafraet, 1515. Febr. 4to. (422).

-- In omnes Pauli epistolas. Antv., J. Steelsius, typ. J. Graphei, 1540. 8vo. (1226).

-- Expositio in epistolam Pauli ad Hebraeos. Antv., G. Montanus, 1540. 19 Maart. 8vo. (1160).

-- De his qui mysteriis initiantur. Antv., J. Steelsius, typ. J. Graphei, 1534. 8vo. (1328).

-- De Helia et ieiunio. Antv., J. Steelsius, typ. J. Graphei, 1538. 8vo. (842).

Amerbachius, V., Commentaria in Ciceronis libros de officiis. Antv., A. Goinus, 1539. 8vo. (1330).

Amerotius, H., Compendium Graecae grammatices. Lovan., Th. Martens, 1520. 15 Oct. 4to. (353).

Amicus, P., Institutio grammat. Antv., W. Vorsterman, (1521). 410. (1894).

An(L') des sept dames, etc. (Anvers, Th. Martens, c. 1504). 4to. (933).

Anathematizatio J. Praepositi. Zie Praepositus.

[p. 289]

Ancelmus. Zie Anselmus.

Andrelinus, Publius Faustus, Bucolicum Carmen. Buscoducis, Fratres S. Gregorii, s.a. 4to. (1264).

-- Elegie. Gand., P. Caesar, 1520. 4to. (Bibl. Gant. p. 37).

-- Epistolae proverbiales. Gand., V. van Crombrugghe et P. Caesar, (vóór 1518). 4to. (921).

-- Idem. Antv., G. Vorsterman, 1518. 4to. (Panzer. VI. 6).

-- Idem. Gand., P. Caesar, 1520. 14 Mei. 4to. (827).

-- Idem. Dav., A. Pafraet, 1522. (Revius, p. 196).

-- Idem. Sylva Ducis, G. Hatart, 1531. 4to. (Martin, Athenae Normann. p. 70. Bibl. Nat.)

-- Idem. Antv., J. Steelsius, s.a. 8vo. (ib.p. 70).

-- Hecatodistichon. Lov., Th. Martens, 1511. 4to. (ib. p. 70).

-- Idem. Lov., Th. Martens, 1513. 21 Mei. 4to. (285).

-- Idem. Dav., Th. de Borne, 1519. 3 Aug. 4to. (287).

-- Idem. Dav., Th. de Borne, s.a. (Martin, p. 71).

-- Idem. S.l. et a. (Vergauwen 1018).

-- Idem. De virtutibus Carmen. Dav., Th. de Borne, s.a. (Revius, p. 192).

Angelus Politianus. Zie Politianus.

Anselmus, Sinte, Passie. Utrecht, Jan Berntsz., 1523. 28 Mei. 8vo. (566).

-- Zie ook Commendacie.

Antonius, Jac., De praecellentia potestatis imperatorie. Antv., Th. Martens, 1502. 1 April. 4to. (B. M.)

Antwoerde. Zie Antworde.

Antworde van... Karel V. op den brief des Conincx van Vranckrijcke, enz. Antv., J. Grapheus, 1527. 12 Sept. kl. 8vo. (705).

-- Idem. Antw., J. Grapheus, 1527. 25 Sept. 8vo. (708).

-- Vertalingen zie i.v. Pro invictissimo.

Apianus, P., Cosmographia (Cosmographicus liber), corr. per G. Phrysium. Antv., L. Bollaert, typ. J. Gaphei, 1529. Febr. 4to. (1148).

-- Idem. Antv., G. Bontius, typ. J. Graphei, 1533 (1534). Febr. 4to. (382).

-- Idem. Antv., Arn. Birckman, typ. J. Graphei, 1533 (1534). Febr. 4to. (1823).

-- Idem. Antv., Ant. Birckmann, typ. Aeg. Coppenii, 1539. 4to. (Bibl. Belg.).

-- Idem. Antv., A. Berckman, typis Aeg. Copenii, 1540. 4to. (1277).

-- La cosmographie. Anv., Birckman, 1539. (Bibl. de Cambray).

-- De horarum noctis observatione. (Antv. 1533). 4to. (K. B. Berlin).

-- Idem. (Antv., 1539). (K. B. Berlin).

Apicius, Coelius, De re coquinaria ll X. Antv., J. Grapheus, 1520. 4to. (Panzer. VI. 7).

Apologia pro Carolo V. Zie Pro Carolo.

Appendix epistolarum quibus eruditi viri detestantur virulentiam. Ed. Lei. Antv., M. Hillenius, s.a. 4to. (1898).

Arator, Acta apostolica, carmine heroico descripta. Antv., J. Grapheus, 1534-1535. 8vo. (606).

Arent Bosman. Zie Bosman.

Argumenta singulorum capitum generalium quatuor Evangelistarum. Antv., J. de Ghelen, 1532. 27 Juli. 4to. (381). (Beschreven i.v. Ars memorandi).

-- Idem. Antv., J. de Ghelen, 1533. 13 Juni. 4to. (381).

Aristophanes, Plutus. Gr. (Lov., Th. Martens, 1518). 4to. (v. Iseg. 121, 122. Cat. Vergauwen. 873. B.M.).

[p. 290]

Aristophanes, Antv., M. Hillenius, 1533. 8vo. (Vergauwen. 1533. B.M.) = (Carmine latino?)

-- Idem. Ranae. Gr. Lov., R. Rescius, 1534. iv Nonas Jan. 4to. (B. M.).

Aristoteles, Questiones naturales. Antv., G. Bac, (c. 1505). 4to. (929).

-- De auscultatione naturali ll. VIII interpr. Joh. Argyropylo. Lov., Th. Martens, 1522-1523. Jan. folio. (1097).

-- Ethica. Lovan., Th. Martinus, 1513 (1523?). Oct. 4to. (883).

-- De moribus. Ed. alt. Zwollis, T. Petri Os de Breda, (1511). 4to. (Kloss. 322).

-- Le secret des secrets. Anvers, G. Bac, s.d. 4to. (Museum Plantyn).

-- Zie ook TAΔE ἐνɛστν. (368).

Arnaud de Bonneval. Zie Arnoldus Abbas.

Arnold, Richard, Chronicle. (Antw., A. van Berghen? c. 1502). folio. (1003).

Arnoldus Abbas, De septem verbis domini in cruce c. scholiis F. Titelmanni. Antv., M. Ceasar, 1532. 15 Juni. 8vo. (348).

Ars Asperi iunioris grammatici etc., Per Joh. Caesarium cast. Dav., A. Pafraet, 1529. 8vo. (K. B. Berlin).

Ars memorandi per fig. Evang. Verplaatst naar Argumenta.

Ars moriendi. Zie Boecxken om te leeren sterven. (1581).

Ars notariatus. (Antv., G. Bac, c. 1500). 4to. (1630).

Ars scribendi epistolas. Dav., R. Pafraet, 1504. 4to. (Panzer. VI. 485).

Articulen, gepubliceerd te Mechelen, 16 April 1529. Int gulden Missael. (Antw., A. van Bergen, 1529). 4to. (793).

Articulen, Hondert, van der passien ons heeren. Antw., A.v. Liesvelt, (1500). 8vo. (Kloss. 4030).

-- Idem. Leiden, Jan Seversz., 1514. 9 Oct. 8vo. (538).

-- Idem. Antw., H. Eckert, z.j. (Aremberg. 881).

-- Idem. Leiden, Peter Janszoon, z.j. 8vo. (718).

Assertio septem sacramentorum adversus Lutherum. Antv., M. Hillenius, 1522. 1 April. 4to. (392).

Augustinus, S., Meditationum s. precationum libellus. Antv., J. Coccius, 1539. 12mo. (Martin, p. 145).

Augustijn Sinte, Legende. Antw., Cl. de Grave, 1513. 27 Aug. 8vo. (1401). Schijnt een fragment van een uitgave van het Hantboecxken.

-- Hantboecxken (en Legende) Antw., Cl. de Grave, 1519. 13 Mei. 8vo. (563).

-- Hantboecxken. Antw., Jan van Gelen, z.j. (c. 1525) Te coope bij Barth. Jacobszoon, Amsterdam. 8vo. (420).

-- Eenlike sprake. Antw., Cl. de Grave, 1514. 8vo. (1402).

-- Eenlijke sprake. Antw., Jan van Ghelen, c. 1540. Te coope tot Amstelredam inden Gulden Bijbel (Barth. Jacobszoon). 8vo. (1117).

-- Eenelike sprake. Gent, G. de Rode, 1532. 8vo. (Bibl. Gant. p. 50).

Augustis, Quiricus de, Licht der apothekers. Brussel, T. van der Noot, 1515. 16 Febr. folio. (32).

-- Idem. Antw., Cl. de Graef, 1529. 4to. (Vergauwen, 749).

Aurelius, Cornelius. = Cornelius Goudanus = Cornelis van Lopsen.

Aventinus, J., Panegyrica oratio ad Carolum V et Ferdinandum, etc. S. Zassenus, 1532. Sept. 4to. (860).

Avisamentum de concubinariis. Zie Concubinariis.

den Haag, Aug. 1912.

Wouter Nijhoff.