De Boekenwereld. Jaargang 25

[p. 385]

Berichten

Saskia de Bodt. Foto Jeroen Oerlemans

Saskia de Bodt bijzonder hoogleraar illustratie

Dr. Saskia de Bodt (1952) is benoemd tot bijzonder hoogleraar Illustratie aan de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam (UvA). De leerstoel is ingesteld vanwege de Stichting Fiep Westendorp Foundation.

Saskia de Bodt richt zich in haar onderzoek op de beeldende kunst uit de periode 1850-1950, met het accent op Nederland en België. Hoewel ze grote interesse heeft voor de toegepaste kunst, concentreerde ze zich vooral op de laatnegentiende-eeuwse schilderkunst. Naar aanleiding van haar proefschrift Halverwege Parijs: Willem Roelofs en de Nederlandse schilderskolonie in Brussel 1840-1890 maakte De Bodt in 1995 in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel een grote tentoonstelling over het negentiende-eeuwse Brusselse kunstleven en met name de kring van Nederlandse schilders daar. In 2006 verbreedde zij het onderwerp nog eens voor een publicatie samen met de Belgische literatuurhistoricus Frank Hellemans: Taverne du Passage. Nederlandse schilders en schrijvers in België 1830 tot heden (Ons Erfdeel, 2006).

De laatste jaren doet De Bodt vooral onderzoek naar illustraties. Zo bestudeert ze de rol van ‘artistieke’ prentenboeken in de reformbeweging aan het begin van de twintigste eeuw, de illustraties in de Nederlandstalige edities van de sprookjes van Andersen, de verbeelding van Zeeland in kinderboeken uit het interbellum, maar ook illustraties in twintigste-eeuwse boeken voor volwassenen. Ze deed tevens onderzoek naar het beeld dat Amerikaanse illustraties van Nederland schetsen. Die illustraties weerspiegelen culturele en maatschappelijke opvattingen en veranderingen. De komende jaren wil De Bodt werken aan een History of Dutch Illustration en daarmee de illustratiegeschiedenis in kaart brengen.

Dutch Prints Online

Dutch Prints Online is een samenwerkingsverband van de Koninklijke Bibliotheek (kb) en de universiteitsbibliotheken van Amsterdam (uba) en Leiden (ubl). Deze instellingen bieden elk een deel van hun collectie aan om te worden gedigitaliseerd. Zo wordt een begin gemaakt met de ontwikkeling van een digitale collectie van in Nederland gedrukte boeken uit de periode voor 1800. Uit het tijdvak 1781-1800 zijn uit het Nederlandse taalgebied bijna 10.000 unieke titels geselecteerd, met een gezamenlijke omvang van ongeveer 1.300.000 pagina's. Deze titels zullen vanaf medio 2010 digitaal beschikbaar zijn. Deze webdienst zal in de toekomst worden uitgebreid met meer gedigitaliseerde boeken en met nieuwe functionaliteit.

Het belang van de digitalisering van wetenschappelijke bronnen is evident. Zonder bron-

[p. 386]

nenmateriaal is onderzoek in de geesteswetenschappen ondenkbaar. Elektronische ontsluiting draagt enorm bij aan de efficiëntie, effectiviteit en betrouwbaarheid van het onderzoek en biedt mogelijkheden voor geheel nieuwe vormen van onderzoek. Digitalisering brengt daarmee nieuwe wetenschappelijke doorbraken binnen bereik. Daarvoor is wel de beschikbaarheid van (zeer) grote tekstcorpora noodzakelijk. Dutch Prints Online beoogt dergelijke grote bestanden beschikbaar te maken.

De uba, de ubl en de kb hebben een groot aantal vergelijkbare, elkaar aanvullende en soms (bij gedrukt materiaal) deels overlappende bijzondere collecties. Het betreft oude gedrukte publicaties in veel verschillende talen uit diverse landen. Naast de gedrukte werken is een grote hoeveelheid geschreven materiaal in de bibliotheken aanwezig, variërend van middeleeuwse handschriften en latere handschriften (waaronder archieven van geleerden en kunstenaars) tot meer dan een miljoen brieven. Verder zijn er collecties kaarten en atlassen, prenten, foto's, sierpapier, boekbanden, en typografisch materiaal.

Inmiddels zijn grote delen van de bijzondere collecties op titelniveau digitaal ontsloten: gedrukte werken (boeken, tijdschriften) tot 1800 in de stcn (Short Title Catalogue, Netherlands) en brieven in de cen (Catalogus Epistularum Neerlandicarum). Voor middeleeuwse handschriften is de website Medieval Manuscripts in Dutch Collections (www.mmdc.nl) gerealiseerd.

De afdelingen Bijzondere Collecties van de uba, ubl en kb lanceerden eind oktober 2005 het initiatief tot ‘Nationale Infrastructuur voor de Digitale Ontsluiting Bijzondere Collecties’. Dit is een plan voor een online bibliotheek voor de humaniora, die bestaat uit volledig gedigitaliseerde objecten uit de bijzondere collecties van de betrokken instellingen. Door de diverse bijzondere collecties uit deze drie bibliotheken, en in een later stadium ook uit andere (universiteits)bibliotheken, te digitaliseren en toegankelijk te maken, komt een groot corpus van nu merendeels vrijwel onbereikbare teksten ter beschikking van de wetenschap, en daarnaast van het secundair en tertiair onderwijs. Dutch Prints Online is een eerste stap in de richting van deze online bibliotheek. Voor meer informatie: www.dutchprintsonline.nl.

De blauwe Lotus. Zwart-witversie. Plaat 31. Oost-Indische inkt, aquarel en gouache op tekenpapier, 1934. © Hergé-Moulinsart 2009

Musée Hergé

Dertig kilometer ten zuiden van Brussel, in het universiteitsstadje Louvain-la-Neuve, is het Musée Hergé verrezen, geheel gewijd aan één van 's werelds grootste striptekenaars: Hergé, de geestelijk vader van Kuifje.

Ontworpen door de Franse architect Christian de Portzamparc (architect van onder andere de Citadel in Almere) en gefinancierd door de weduwe van Hergé, heeft het een lange aanlooptijd gehad. Al bij het leven van de striptekenaar

[p. 387]

schijnen er namelijk plannen te zijn geweest om een museum te wijden aan zijn oeuvre. In 2002 werd de komst van het museum aangekondigd en op 22 mei 2007 werd daadwerkelijk de eerste steen gelegd. Sinds begin juni van dit jaar is het publiek van harte welkom om het oeuvre van de meester van de Klare Lijn te aanschouwen in een modern, open en licht gebouw. Mooie impressies hiervan zijn te zien op de website van het museum.

Hergé aan het werk. © Hergé-Moulinsart 2009

Het museum herbergt in acht zalen met vaste opstelling meer dan tachtig originele tekenplaten, honderden foto's, documenten en artefacten, die naast het leven van Hergé ook zijn fantastische kunst laten zien. Daarnaast is er een zaal met wisselende exposities. Het interieur is, in samenwerking met de architect, ontworpen door een van Hergés grootste fans, de Nederlandse illustrator en ontwerper Joost Swarte. Wie het werk van Swarte kent, weet dat die opdracht in goede handen terecht is gekomen.

Ondanks de mondiale impact van het werk van Hergé is de website van het museum helaas alleen nog in het Frans. Maar laat men zich daardoor vooral niet weerhouden af te reizen naar het Belgische Brabant voor een bezoek aan dit eerbetoon. Als groot liefhebber van moderne kunst zou Hergé dit museum zeker gewaardeerd hebben.

Musée Hergé. Rue du Labrador 26, 1348 Louvain-la-Neuve, www.museeherge.com. Openingstijden: Dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 18.00 uur.

Plantin-moretusprijzen 2009

Op 4 juni zijn in het Bozar in Brussel de Plantin Moretusprijzen uitgereikt aan de best verzorgde Vlaamse boeken. De prijzen, een initiatief van Boek.be en de Vlaamse uitgeversvereniging (vuv), bekroonden in totaal veertien boeken en elf vormgevers (graficus Luc Derycke ontving vier prijzen). Een vakjury beoordeelde meer dan 120 inzendingen op aspecten als letterkeuze, bindwijze en andere grafisch-technische elementen. Dit zijn de bekroonde boeken in de acht categorieën:

[p. 388]

Literatuur:
▸	Betoverende katastrofe: kroniek van een polychroon erudiet van Willy Roggeman (Het balanseer), vormgegeven door Danny Dobbelaere
▸	Er is overal meer ginder dan hier van Bob Van Laerhoven (Davidsfonds), vormgegeven door Gert Dooreman (Gent)
▸	The rearrangement van Adam Lehner (mer. Paper Kunsthalle), vormgegeven door Studio Luc Derycke
▸	Opzicht: gedichten van Bart Janssen (Poëziecentrum), vormgegeven door Studio Luc Derycke

School- en studieboeken en wetenschappelijke uitgaven:
▸	Dans in Québex: concertgebouwcahier van Guy Cools, Isabelle Poulin, Philip Szporer en Isabelle (Borgerhoff & Lamberigts), vormgegeven door Jurgen Maelfeyt
▸	Bouwblokkenboek: over het bouwblokkenweefsel in Antwerpen, theorie en praktijk van Katrijn Apostel, Wouter Bervoets, Paul Blondeel e.a. (Academic and Scientific Publishers/University Press), vormgegeven door Lodewijk Joye

Kunst- en fotoboeken en catalogi van tentoonstellingen en musea:
▸	Michaël Borremans: whistling a happy tune van Michaël Amy (Ludion), vormgegeven door Koen Bruyneel
▸	Academia: qui est-tu?: van Bernard Lietaer, Henri-Claude Cousseau, Dominique Païni e.a. (Axel Vervoordt i.s.m. mer. Paper Kunsthalle), vormgegeven door Studio Luc Derycke
▸	Observatorium: Johan Tahon van Paul Depondt, Wim Van Mulders en Peter Verhelst (Ludion), vormgegeven door Studio Luc Derycke
▸	VSTA08: van stof tot asse, 7e editie (Galerie De Ziener), vormgegeven door Hugo Puttaert - Visionandfactory

Overige non-fictie
▸	Cross-over: kunst, media en technologie in Vlaanderen van Liesbeth Huybrechts (Lannoo-Campus en bam), vormgegeven door Open Source Publishing

Kinder- en jeugdboeken
▸	Het grote vriendelijke en ondeugende boek voor tuinpiraten van Emmie Declerck (Borgerhoff & Lamberigts), vormgegeven door Johan Vandebosch

Debuutprijs voor jonge afgestudeerden
▸	Der naturen bloeme van Jacob van Maerlant, vormgegeven door Katrien Dellafaille

Publieksprijs voor beste boekomslag:
▸	Het geheim van de keel van de nachtegaal van Peter Verhelst en Carll Cneut (De Eenhoorn), vormgegeven door Leen Depooter

De bekroonde boeken zijn tot en met 30 augustus te bezichtigen in Museum bozar (Brussel). Later worden de boeken ook tentoongesteld op Manuscripta Amsterdam, de Buchmesse in Frankfurt en de Boekenbeurs in Antwerpen. Zie www.plantinmoretusprijzen.be voor het juryrapport en meer informatie.