De Boekenwereld. Jaargang 25

[p. 144]

Deel uit de zwarte seksserie, 1970. Collectie Jan Moret, Gouda

[p. 145]

‘Sex is completely dood’
Het voortijdig einde van de zwarte seksserie bij Uitgeverij Van Gennep
Erica Pierik

In augustus 1970 verschenen bij Uitgeverij Van Gennep vier pocketboekjes; zwarte kaft, weinig verhullende afbeeldingen en verwachtingsvolle titels. De uitgaven verschenen in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (de nvsh) en de oplage was zodanig dat een succesvolle verkoop zeker in de veronderstelling lag. Toch kregen deze boekjes - aangeduid onder de serienaam ‘zwarte seksboekjes’ - geen vervolg.

De zwarte seksserie is een fascinerend ‘zwart schaap’ in het fonds van Uitgeverij Van Gennep. Gepubliceerd ten tijde van de seksuele revolutie, in een land dat zich laat voorstaan op ruimdenkendheid en door een uitgeverij die zich profileert als links en vooruitstrevend, zouden dergelijke pornografische boekjes niet zo veel verwondering mogen oproepen. En toch klopt er iets niet. Waarom zijn deze boekjes bij Uitgeverij Van Gennep verschenen? Waarom werd de samenwerking met de nvsh aangegaan? Wie nam het initiatief en vanuit welke overwegingen? En welke factoren speelden een rol bij het einde van de serie?

De start van de zwarte seksserie

De eerste vermelding van een serie met erotische literatuur komt voor in een brief van Van Gennep aan Essex House (Hollywood, vs), gedateerd 17 juli 1969. ‘For a new series of erotic literature which we are planning for autumn publication, we would like to acquire the Dutch translation and publication rights on Gil Porter's book coupled’. Het plan is een ‘quality paperback’ te maken.¹ Hoewel het antwoord van Essex House niet bewaard is gebleven in het archief, blijkt uit de publicatie van Ongebonden door Gil Porter in 1970 dat de rechten inderdaad aangekocht zijn.²

Uit het archief is niet duidelijk wanneer en waarom Van Gennep deze serie wilde starten; redactienotulen uit deze tijd ontbreken en ook in ander archiefmateriaal is geen duidelijke aanleiding te vinden. Van de samenwerking met de nvsh is al in een vroeg stadium sprake. In een brief aan Rob van Gennep, gedateerd 29 september 1969, schrijft Peter Smulders, directeur van Stichting Uitgeverij nvsh: ‘Beste Rob, hierbij verzoek ik je een selectie uit deze neukboekjes te maken voor onze reeks.’ Hoewel hier geen duidelijke verwijzing is naar de zwarte seksserie, kan uit de datering en het samenwerkingsverband geconcludeerd worden, dat het initiatief van de eerste selectie bij de nvsh lag.³ Het verzoek voor de aankoop van de rechten van Gil Porter is echter van eerdere datum. Het is onduidelijk of een eventuele vertaling van meet af aan bedoeld was in een serie - zoals de zwarte seksboekjes - opgenomen te worden, of dat hiertoe in een later stadium besloten is.

Rob van Gennep had op het moment van de eerste selectie al een aantal contacten met buitenlandse uitgevers voor de aankoop van vertaalrechten. Ook de rest van zijn netwerk

1 Archief Van Gennep, map 894, iisg.

2 In map 894 is wel een contract terug te vinden met de rechten voor Coupled, opgesteld door Parliament News Inc la.

3 Zie noot 1.

[p. 146]

komt van pas bij het opzetten van de serie, waardoor geconcludeerd kan worden dat het contactuele en administratieve deel van de samenwerking voor rekening van Van Gennep kwam. Hij kocht de titels aan en regelde selectie en vertalingen, terwijl de correctie en productie bij de uitgeverij van de nvsh plaatsvinden. Dat de samenwerking vooral op papier plaatsvond, en ook alleen via het archief van Uitgeverij Van Gennep te achterhalen valt, blijkt uit het feit dat in catalogi alleen Van Gennep als uitgever van de boeken vermeld staat en dat de titels niet zijn opgenomen bij overzichten van publicaties van Stichting Uitgeverij nvsh.⁴

4 Gé Nabrink, Seksuele hervorming in Nederland. Achtergronden en geschiedenis van de Nieuw-Malthusiaanse Bond (NMB) en de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (NVSH), 1881-1971, Nijmegen 1978, p. 606 e.v.

De inhoud van de serie

De vier boeken binnen de zwarte seksserie zijn Het mooiste op aarde van Bengt Martin (1970, originele titel Das schönste auf Erden, vertaald door Iet Houwer); Geen draad aan het lijf van Jens Bjørneboe (1970, Engelse titel Without a Stitch, vertaald door Ati Dijckmeester);⁵ Ongebonden van Gil Porter (1970, originele titel Coupled, vertaald door Tineke Donkers) en Seksguerilla van Mike Adams (1970). Overigens maakte Marjo Bömers-van Soest⁶ voor de roman van Martin een proefvertaling. In een brief, gedateerd 14 april 1970, merkt ze op:

‘Das schönste auf Erden lijkt me geen enkele moeilijkheid op te leveren, hoogstens een wat wrevelig gevoel na een paar weken intensief vertalen van al die geprogrammeerde sex. Onversneden pornografie, en in feite even onwerkelijk als een Libelleverhaal, maar wel nuttig natuurlijk.’⁷

Omtrent het boek Seksguerilla zijn redelijk veel brieven bewaard gebleven van en aan de auteur, Leo Geerts. Hij werkte, voor zover bekend alleen voor deze titel, onder het pseudoniem Mike Adams. Onder zijn eigen naam heeft hij in België (hij woonde in Deurne en Doel, in 1991 is hij overleden) in latere jaren nog verschillende romans geschreven.⁸ In het contract met betrekking tot het manuscript van Seksguerilla heeft Geerts de opmerking toegevoegd dat de schuilnaam gehandhaafd dient te worden en dat de identiteit van de auteur beschermd moet worden.⁹ Mogelijk geneerde Geerts zich ondanks het vrijzinnige klimaat in Nederland in die tijd toch voor zijn erotische literatuur.

5 Het originele boek Uten en Tråd werd in 1967 in Noorwegen verboden, maar in 1968 in Denemarken alsnog uitgegeven.

6 Marjo Bömers-van Soest vertaalde in 1970 ook Auf Venus' Geige (Op Venus' Snaren; opleiding voor beginners tot voltooid meesterschap in spel en oefening op Venus' viool, auteur onbekend), een boek dat werd uitgegeven door Van Gennep in de serie Bibliotheca Erotica.

7 Mogelijk bedoelde Marjo Bömers-van Soest dat pornografische literatuur nuttig was, omdat deze een bevrijdende werking op mensen kon hebben (map 894).

8 Onder andere Pagadders (1982), Een held die armoe zaait (1988) en Sapfo's lief (1991) bij De Bezige Bij.

9 Zie noot 1.

Van gennep

Uitgeverij Van Gennep staat bekend om haar linkse progressieve ideologie, onder meer door de uitgave van boeken van en over Che Guevara en Herbert Marcuse. In het politieke klimaat van de jaren zestig kwam ook de seksuele revolutie op, enerzijds gestimuleerd door de uitvinding van de pil, waardoor seks los kwam te staan van voortplanting, en anderzijds door het emancipatieproces van de vrouw en de opkomst van de provo- en hippiebeweging.¹⁰ Deze trend was eveneens zichtbaar in de boekenmarkt: aan het eind van de jaren zestig verschenen steeds meer boeken over seks, erotiek en pornografie. Vanuit deze ontwikkeling, waarbij de linkse en progressieve ideologie mede bepalend is geweest voor het ontstaan van de seksuele revolutie, is het begrijpelijk dat ook Uitgeverij Van Gennep zich aan boeken over erotiek waagde. Tot 1970 had Rob van Gennep echter geen boeken uitgegeven op het gebied van de erotische literaire fictie.¹¹

Waarom het erotische literatuur werd en geen non-fictie of opiniërende boeken over seks is niet duidelijk. In de verschillende brieven en documenten laat Van Gennep zich een

10 Ruut Veenhoven, ‘Wat bracht de seksuele revolutie?’ in: S.W. Couwenberg (red.), Seksuele Revolutie ter Discussie. Van Phil Bloom tot Sex and the City, jaarboek Civis Mundi, Budel 2005, p. 93-105.

11 E-mailwisseling met Jan Moret, verzamelaar van erotica te Gouda; d.d. 27-11-2006.

[p. 147]

aantal malen uit over de reden van de productie van erotische boeken, maar de uitspraken zijn niet altijd consistent. Soms gaf Van Gennep aan dat deze boeken een middel zijn om zijn politieke en links-ideologische literatuur te verkopen, maar ook merkte hij in een brief terloops op dat deze boekjes ‘uit oogpunt van voorlichting’ uitgegeven worden, hetgeen de samenwerking met de nvsh zou verklaren.

Rob van Gennep voerde in zijn correspondenties tegenstrijdige redenen aan om de zwarte seksserie uit te geven. In de brief van Van Gennep aan Essex House van 17 juli 1969, schreef hij het volgende:

‘As you may understand from our spring catalogue which we include, we are mainly publishing political books and literature, but we feel that we could build up a successful line of erotic literature since the climate versus this kind of books is at last more or less changing in this country.’¹²

Delen uit de zwarte seksserie, 1970. Collectie Jan Moret, Gouda

In een reactie (van 12 januari 1970) op een brief van Grove Press (van 7 januari 1970) over Erotic fantasies: a study of the sexual imagination door Phyllis en Eberhard Kronhausen¹³ meldde Van Gennep dat hij dergelijke boeken nodig heeft om zijn linkse ideologie te verkopen.¹⁴ In een brief aan vertaalster Tineke Donkers, van 3 februari 1970, schreef Van Gennep: ‘We geven het [boekje, bedoeld wordt Coupled, van Gil Porter] uit in een serie samen met de nvsh, uit overwegingen van voorlichting.’¹⁵ In een ongedateerde brief meldt Leo Geerts aan Van Gennep: ‘Ik vind het fout, dat je de Seksguerilla niet als literair object voorlegt aan de heren critici.’¹⁶ Dit betekent dus dat Van Gennep de serie evenmin als literatuur zag.

Uit deze voorbeelden blijkt de dubbele houding die Van Gennep had ten opzichte van de zwarte seksserie. De veronderstelling dat het materiaal een voorlichtende taak zou hebben is gezien de inhoud niet te handhaven, maar de kwaliteit liet evenmin toe de

12 Zie noot 1.

13 Van Gennep had in 1969 The 2nd international exhibition of erotic art uitgegeven en was geïnteresseerd in een uitgave van Erotic Fantasies (brief d.d. 27-08-1969, map 8).

14 Map 10.

15 Zie noot 1.

16 Ibidem.

[p. 148]

boeken als literatuur te beschouwen. Ook rijst de vraag of Van Gennep zijn argumenten wellicht aanpaste aan zijn gesprekspartners. In hoeverre hij achter zijn overtuiging stond dat met deze boeken zijn ideologie uitgedragen zou worden, valt niet op te maken uit de documentatie. Mogelijk werd hij door economische motieven geleid en wilde hij wel meeliften op het succes van erotische lectuur. Dit werd overigens door meer serieuze uitgeverijen gedaan, waaronder De Bezige Bij en De Arbeiderspers.¹⁷

Engels- en Duitstalige boeken die Rob van Gennep liet vertalen voor de zwarte seksserie. Collectie Jan Moret, Gouda

17 E-mailwisseling met Jan Moret, d.d. 27-11-2006.

Nederlandse vereniging voor seksuele hervorming

Uit de statuten van de vereniging blijkt dat de nvsh, in navolging van haar voorganger de Nieuw-Malthusiaanse Bond, zich vooral richtte op voorlichting op het gebied van seksualiteit.¹⁸ In de geschiedenis van de nvsh is voor zover bekend geen fictie of literair werk uitgebracht; de vereniging heeft enkel beschouwende en informatieve boeken gepubliceerd.¹⁹ De eerste publicaties betroffen folders en advertenties, waarbij ook propagandistisch materiaal om leden te werven niet geschuwd werd. Het verenigingstijdschrift VO/Sextant was ‘in de eerste plaats gewijd aan de verdieping en verbreiding van de beginselen van de seksuele hervorming’²⁰ en ook de boeken en brochures hadden weinig erotische titels als Mammie waar kom ik vandaan? (1951) en Het ABC van de liefde (1961). Onder leiding van Peter Smulders komt daar in 1969 verandering in.

In een verzoek van Smulders aan het bestuur van de uitgeverijstichting om toestemming voor de start van de reeks, heeft hij het over ‘een erotische pocketreeks met literaire inslag’. In de reeds aangehaalde brief aan Van Gennep gaat het om ‘neukboekjes’, wat beduidend minder verantwoord klinkt. Zoals aangegeven worden de vier titels van de

18 Nabrink, op. cit. (noot 4), p. 337.

19 Nabrink, op. cit. (noot 4), p. 466.

20 Nabrink, op. cit. (noot 4), p. 441.

[p. 149]

zwarte seksserie niet genoemd in overzichtslijsten van publicaties van de nvsh.²¹ Het vermoeden rijst dat de medewerking die verleend is aan deze publicaties uiteindelijk te ver van de ideologie van de nvsh afstond, waardoor de samenwerking geen vervolg kreeg. Ter vergelijking: in 1969 verscheen het boek Variaties I van Mogens Toft, met uitgebreid fotomateriaal van diverse seksuele standjes.²² In VO/Sextant werd benadrukt dat dit boek géén pornografie was, maar een educatieve functie had en geheel in overeenstemming was met de ideologie van de nvsh.²³

De verspreiding van de boekjes uit de zwarte seksserie gebeurde op drie manieren: via het postorderbedrijf van de nvsh, via Boekhandel Van Gennep in Amsterdam en via Van Ditmar Boekenimport, die het aan andere boekhandels aanbood.

Op 24 juli 1970 stuurde Van Ditmar een persbericht uit, waarin gemeld werd dat de eerste vier deeltjes van een nieuwe pocketserie, de ‘zwarte seksboekjes’, uitgekomen waren.²⁴ ‘Te uwer informatie vermelden wij nog dat de boekjes vertalingen zijn uit gerenommeerde series als Grove Press en Ophelia Press.’²⁵ Van Ditmar kondigde aan dat de boekjes onder de aandacht zouden worden gebracht door middel van advertenties en besprekingen in publiciteitsmedia. ‘Wij zijn er van overtuigd u met de “zwarte seksboekjes” vier bestsellers van de eerste orde aan te bieden.’ In een brief van 27 juli 1970 bevestigde Van Ditmar van elk van de vier deeltjes 9000 exemplaren te hebben ontvangen.²⁶ Op 16 juli gaf Van Gennep aan vier proefdrukken van elk van de vier boeken te hebben opgestuurd en stelde hij nog voor 7000 exemplaren te leveren.²⁷

In Nieuwsblad voor den Boekhandel 32, van 20 augustus 1970, werden de vier boeken genoemd in het overzicht van recent verschenen titels in het Nederlandse taalgebied.²⁸ In een brief van 9 september 1970 schreef recensent Martin Ros dat hij de zwarte seksdeeltjes wil bespreken in een stuk in het Algemeen Dagblad,²⁹ tegelijk met een boek uit de reeks Erotica Classica.³⁰ Ros gaf tevens aan dat dit ‘immers een stokpaardje’ van hem was en hij verzocht Van Gennep om hem, zo gauw er meer boeken zouden verschijnen, deze op te sturen.³¹

21 Nabrink, op. cit. (noot 4), p. 466.

22 Mogens Toft, Variaties I, Uitgeverij nvsh 1969-1970.

23 Archief Gé Nabrink, map 55, iisg.

24 Het is opvallend, aangezien dit meestal door de uitgever in plaats van door de distributeur wordt gedaan.

25 Volgens Jan Moret wordt ‘in het persbericht van Van Ditmar [...] de zaak iets te mooi voorgesteld. Er zaten geen boekjes in uit de Ophelia Press. Dit was een klantenlokker. De Ophelia Press is een onderdeel van de Olympia Press die uitsluitend harde pornografie uitgaf.’ (e-mailwisseling met Jan Moret, d.d. 1-12-2006). Dit wordt bevestigd door de catalogus van Ophelia Press (www.olympiapress.com/catalogue). De titels komen hierin niet voor.

26 Zie noot 1.

27 Waarom er meer exemplaren geleverd werden dan oorspronkelijk overeengekomen, kan te maken hebben met een nieuwe, optimistischer inschatting van Van Ditmar of Van Gennep. Een typefout valt echter ook niet uit te sluiten. Zie noot 1.

28 Niewsblad voor den Boekhandel, 20-08-1970.

29 Het is onbekend of de recensie daadwerkelijk is verschenen.

30 Het is onduidelijk of Ros hier Bibliotheca Erotica bedoelt. Vermoedelijk wel, aangezien Van Gennep voor zover bekend geen serie Erotica Classica heeft uitgegeven. Volgens Jan Moret kan Martin Ros ook de reeks Klassieke Curiosa van De Arbeiderspers bedoeld hebben.

31 Map 11.

Het einde van de serie

‘Vondstjes meneer. Ik hoor de kassa(s) al rinkelen. Verder is sex completely dood: de veiling in New York was één flop.’ Dit staat in een kort briefje dat antiquariaat Van Schors uit Amsterdam³² stuurde naar aanleiding van een boek dat in een parallelle erotische reeks bij Uitgeverij Van Gennep verscheen, de Bibliotheca Erotica.³³ De datum is 25 mei 1971 en het einde van de zwarte seksserie is in zicht.

Even daarvoor, op 11 mei 1970, liet Rob van Gennep aan Jens Bjørneboe, schrijver van Without a Stitch, weten dat de uitgeverij gestopt was met de ‘black sexseries’. De door Bjørneboe aangeboden vervolgen op Without a Stitch konden niet meer bij Uitgeverij Van Gennep uitgegeven worden: niet binnen de serie wegens een voortijdig einde, en niet binnen het algemene programma dat als overloaded werd aangeduid door Van Gennep.³⁴

Aankondiging van Geen draad aan het lijf (1970) in Nieuwsblad voor de Boekhandel

32 Nico Schors had een antiquariaat in Amsterdam, gespecialiseerd in erotica. Hij heeft voor de reeks Bibliotheca Erotica van Uitgeverij Van Gennep alle nawoorden geschreven onder het pseudoniem Denise in 't Veld. Informatie van Jan Moret, e-mail d.d. 1-12-2006.

33 Zie noot 1.

34 Ibidem.

[p. 150]

Ook in een brief aan een zekere Bengt Fonsberg uit Nice (Frankrijk) schreef Van Gennep dat hij op verzoek van Fonsberg een exemplaar van Das schönste auf Erden toe zal sturen, maar dat de rest verramsjt (remaindered) zou worden in verband met het stopzetten van de serie.³⁵

Op 30 juni 1971 schreef Van Gennep een brief aan Peter Smulders van de nvsh, waarin hij hem de zwarte seksserie aanbood voor de leden van de nvsh. De prijs was f1,- exclusief porto. Ook werden de restanten verkocht via tweedehands boekwinkels voor hetzelfde bedrag (inkoop bij Uitgeverij Van Gennep f0,50). Op dat moment lagen zowel bij Uitgeverij Van Gennep als in de magazijnen van Van Ditmar nog 6100 exemplaren van Het mooiste op aarde, 6200 exemplaren van Ongebonden, 5900 exemplaren van Geen draad aan het lijf en 7000 exemplaren van Seksguerilla.³⁶

Het verhaal eindigt treurig: op 19 juli 1971 kreeg Rob van Gennep een kort bericht op briefpapier van de nvsh, waarin stond dat de beschadigde boeken (waarbij met pen genoteerd is dat het de zwarte seksserie betreft)³⁷ die aan Van Gennep aangeboden waren, door de magazijnjongens in de fik waren gestoken...

Advertentie voor de rode boekjes van de Triton Pers

35 Ibidem.

36 Ter vergelijking: in een brief van Van Ditmar aan Uitgeverij Van Gennep van 27 juli 1970 wordt bevestigd dat er 9000 exemplaren van elk deeltje zijn geleverd. De oplage was dus nauwelijks meer dan wat er aan restanten was. Zie noot 1.

37 De herkomst van deze aantekening is onduidelijk. Zie noot 1.

[p. 151]

Olympia Press

De boeken van het concurrerende Olympia Press waren hetzelfde lot beschoren. Ook hier ging het om erotische teksten. Voortgekomen uit de Franse Olympia Press van Maurice Girodias, werd de Nederlandse afdeling in 1969 opgezet met Gerrit Komrij als vertaler en redacteur van de eerste titels.⁴² In totaal verschenen veertien delen, met een oplage van 7000 stuks per titel. De prijs bedroeg f14,50; in die tijd een pittig bedrag. Inhoudelijk waren de boekjes niet erg opwindend, maar qua uiterlijk kwamen ze beter uit de verf. De boekjes waren uitgevoerd in pocketformaat, met behoorlijk papier, harde kaft, stofomslag, kapitaalbandje en op de omslag een ovaal met een erotische foto. Ondanks de zorg die besteed was aan het uiterlijk, bleven duizenden exemplaren onverkocht.⁴³

Omslag Anna Winter, Vlees van mijn vlees (1969), vertaald door Eunice Urquhart, uitgegeven door de Olympia Press Nederland. Collectie Jan Moret

42 Wim Sanders, ‘Een jonge meester in het huis van de pijn. Girodias, Komrij en de Olympia Press Nederland’, De Parelduiker (2004) 2, p. 5.

43 Idem, p. 18.

[p. 152]

Vergelijking met andere series

Het is niet bekend waarom de serie zo kort na de invoering al stopgezet werd. Een aantal opmerkingen in brieven uit het archief geeft aanknopingspunten: de concurrentie is hevig, het aanbod groot en de vraag neemt af (‘verder is sex completely dood’). Dit zijn aannemelijke economische motieven voor het voortijdig einde van de zwarte seksserie; veel aanbod en weinig vraag stimuleren de verkoop van de serie niet.

Een ander argument is gelegen in de marketing. Hoewel in het verzoek van Peter Smulders aan het bestuur van de nvsh uitgelegd wordt voor wie de boeken uit de zwarte seksserie bedoeld zijn, lijkt het erop dat het doelpubliek onduidelijk was. Bovendien was het de vraag waar ze verkocht moesten worden. In die tijd verschenen honderden pornografische boekjes en seksbladen, te koop bij de seksshop of sigarenhandel. Dit waren over het algemeen slechte vertalingen, die vaak ook goedkoop waren uitgegeven. Als we deze boekjes naast de zwarte seksserie van Uitgeverij Van Gennep leggen, wordt duidelijk wat er misging. De weinig verhullende omslagen en de suggestieve titels maken verkoop via de boekhandel minder waarschijnlijk - zelfs in die tijd. Verkoop in seksshops of sigarenhandels was evenmin aannemelijk: daar waren de boekjes te tam en te duur voor.³⁸ Verkoop via het postorderbedrijf van de nvsh leverde als moeilijkheid op dat de uitgave van dergelijke boekjes nieuw was bij de nvsh en voor verwarring kon zorgen indien kopers in de veronderstelling verkeerden met voorlichtend of informatief materiaal van doen te hebben. De reeks was kortom slecht in de markt gezet, er was niet nagedacht over wie de boekjes zouden kopen³⁹ en waar ze te koop zouden zijn.

Opvallend is dat de één jaar later gestarte serie Bibliotheca Erotica bij Uitgeverij Van Gennep wél een succes was. Deze delen zijn iets anders in de markt gezet, hetgeen enerzijds hun succes verklaart en anderzijds aangeeft waarom het met de zwarte seksserie niet lukte. De boeken van Bibliotheca Erotica zijn prachtig vormgegeven,⁴⁰ goed vertaald en hebben een degelijk nawoord. Bovendien zijn het vertalingen van boeken die in het buitenland al succesvol waren gebleken. Vaak betrof het klassiekers die in het nawoord in een cultuurhistorisch kader geplaatst werden en bovendien als literatuur gepresenteerd werden.⁴¹ Hiermee kon Uitgeverij Van Gennep eindelijk de concurrentie met de andere kwaliteitsuitgeverijen aan.

38 De boeken werden verkocht voor f 7,90.

39 De doelgroep die volgens Peter Smulders ‘geen Engels leest, waardoor het inkomen automatisch lager ligt’, maar die wel ‘erotische literatuur’ wil lezen, voelde zich kennelijk onvoldoende aangesproken. Verondersteld mag worden dat deze zich in ruime mate van het aanbod in de sigarenhandel kon bedienen, waar bovendien de prijzen lager lagen. Ook is het mogelijk dat de drempel erotische literatuur in de boekhandel aan te schaffen te hoog was.

40 Wellust op de Elyzeese velden is in 1970 opgenomen in de lijst Vijftig best verzorgde boeken.

41 Bijvoorbeeld Das Phänomen, die Geschichte von Pumskaja, die Meisterhure van Dr. Jur. Fritz Foregger (pseudoniem voor Fritz Thurn) uit 1923, vertaald als Pumskaja de fabuleuze hoer.

Titels in de zwarte seksserie

Bengt Martin, Het mooiste op aarde, 1970 Originele titel Das schönste auf Erden, vertaald door Iet Houwer

Jens Bjørneboe, Geen draad aan het lijf, 1970 Originele titel Without a Stitch, vertaald door Atie Dijckmeester

Gil Porter, Ongebonden, 1970 Originele titel Coupled, vertaald door Tineke Donkers

Mike Adams, Seksguerilla, 1970

[p. 153]

Titels in de bibliotheca erotica⁴⁴

Op Venus' Snaren: opleiding voor beginners tot voltooid meesterschap in spel en oefening op Venus' viool (auteur onbekend), 1970

Wellust op de Elyzeese velden (auteur onbekend), 1970

Flossie, een Venus van vijftien (auteur onbekend), 1970

Lord Geo Herbert, Een nacht in een Moorse harem, 1971

Josef Schönheim, Vally Fischer: het liefdeleven van een dochter van een Weense heer des Huizes, 1972

Fritz Thurn, Pumskaja, de fabuleuze hoer, 1972

44 Bij Uitgeverij Van Gennep verschenen vijf titels. In de afgelopen tien jaar publiceerde Uitgeverij Aspekt onder dezelfde naam ook een aantal boeken met vertaalde erotische klassiekers, onder redactie van Martin Ros. De titel Bibliotheca Erotica blijkt erg populair; in de jaren tachtig werd van overheidswege in Duitsland een serie achttiende- en negentiende-eeuwse erotische literatuur uitgegeven met dezelfde titel.