De Boekenwereld. Jaargang 19

[p. 233]

Verschenen catalogi
Jef Schaaps

Boeken over reizen en verre landen vormen vanouds een aantrekkelijk onderwerp voor de verzamelaar. De hang naar het onbekende, die vaak samenging met koloniale aspiraties, zorgde vanaf de zeventiende eeuw voor een bijkans ononderbroken stroom publicaties waarin het accent allengs verschoof van het fantastische reisverslag naar een meer informatieve en wetenschappelijk onderlegde reisbeschrijving.

Antiquaar Gertjan Bestebreurtje uit Utrecht legt zich sinds jaar en dag toe op dit soort boeken en publiceert geregeld catalogi, vaak thematisch van aard, en lijsten. Zijn laatst verschenen lijst, kortweg getiteld Travel, geeft een mooie dwarsdoorsnede van het genre. Hieronder enkele van de vele door Pieter van der Aa gedrukte reisverslagen, Bloedige scheeps-togt van den maarschalk Don Fernando Countinho door Joan de Barros uit 1706 (nr. 15, €75), het één jaar later verschenen Twee bysondere scheeps-togten van Roger Hawes (nr. 87, €75) en de Twaalfde reys na Oost-Indien door Christoffel Nieuwpoort (nr. 151, €75). Maar ook het westelijk halfrond is vertegenwoordigd, in de negentiende-eeuwse uitgave van het zeventiende-eeuwse reisverslag van Jaspar Dankers en Peter Sluyter naar New York: Journal of a voyage to New York and a tour in several of the American colonies in 1679-80, voorzien van litho's (nr. 50, €1100), of de negendelige geschiedenis van de Spaanse veroveringen in Midden-Amerika, Historia de conquista del Nuevo-Mondo uit 1829-'33 (nr. 97, €225). Van historisch belang, vanwege de politieke en sociale gevolgen, en bij velen vooral bekend door het schilderij van Géricault in het Louvre, is de schipbreuk van de Medusa, het Franse schip dat in 1816 voor de kust van Afrika verging: Naufrage de la frégate La Méduse, door Alexandre Corréard en J.B. Henry Savigny (nr. 46, €495). Geen reisverslag maar wel interessant, of op zijn minst curieus, zijn de geschriften van Sir Arthur Helps (1813-1875), tegenwoordig vooral bekend door zijn aforismen (‘Reading is sometimes an ingenious device for avoiding thought’), maar ooit een gerespecteerd schrijver van studies over onder andere de slavernij in de Verenigde Staten (nr. 95, €850). Een van de fraaiste boeken in Bestebreurtjes lijst is het met charmante, wat naïeve aquatinten gesierde The European in India van Charles d'Oyly, die zelf de ontwerpen tekende (nr. 56, €2840). Een boeiend document is de vrijlatingsbrief van de Surinaamse slavin Harriette uit 1861, waarbij zij de naam Charlotte Harriette Uithoorn krijgt toegewezen (nr. 138, €1650). Aardig zijn ook enkele curiositeiten, zoals de brochure die in Parijs verscheen ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling in Amsterdam in 1883 (nr. 61, €245) of het boekje De godvruchtige zeeman uit 1816 dat verslag doet van een reis naar Suriname en dienst deed als instructieve lectuur voor matrozen (nr. 239, €295).

Maar ook minder gespecialiseerde antiquaren hebben reisbeschrijvingen en aanverwante boeken in hun aanbod. De nieuwe Asher-Forumcatalogus, bijvoorbeeld, telt verschillende landen reisboeken onder een gevarieerd aanbod aan oude drukken. Zoals het verslag van de Engelsman Elphinstone, die in het begin van de negentiende eeuw het Afghaanse koninkrijk bezocht, destijds in feite een Brits protectoraat (nr. 67, €5000) of de beschrijving door Alexander von Siebold van zijn bezoek aan Japan, samen met zijn vader, de bekende Leidse japanoloog Ph.F. von Siebold (nr. 209, €3750). Ook het vergelijkbare Molendijk heeft enkele boeken over deze onderwerpen te koop. Zoals de populaire beschrijving van het Heilige Land door de Rotterdamse predikant Jan Krayenbelt uit 1893 (nr. 0116, €250). Of de reis van het imaginaire kamerlid Van Berkenstein door Indonesië, beschreven door M.T.H. Perelaer en geïllustreerd met vele litho's (nr. 0107, €1000). Antiquariaat Schierenberg heeft verschillende reisboeken te koop, waaronder enkele naar het Midden-Oosten, zoals het verslag van de zeereis van E. Irwin langs de kusten van Arabië en Egypte (nr. 70, €700) of de Beschreibung von Arabien door de bekende oriëntalist Niebuhr (nr. 84, €2400). Boeken over Indonesië of de koloniën in de West domineren

[p. 234]

bij vele antiquaren. Antiquariaat Batavia heeft zich toegelegd op Suriname, de Antillen en het Caribische gebied en biedt een zeer gevarieerd aanbod. Bij Antikwariaat De Hanze zijn eveneens veel boeken over het Caribische gebied te vinden, maar daarnaast verscheidene studies over Indonesië, het merendeel voor minder dan €10. Wat duurder zijn bij Antiquariaat Wilgenroos reisverslagen naar alle windstreken, de meeste twintigste-eeuws. Een curiosum: Silverenberg Galleries (Eindhoven) heeft een vouwblad met uitgaven over Constantinopel rondgestuurd (onder andere de illegale Turkse versie van Kuifje in Instanbul, verkocht) met daaraan bevestigd een nazar boncugu, een hangertje dat volgens goed gebruik het boze oog afweert; voorwaar geen overbodige luxe voor de ondernemende reiziger die het gedrukte schoons geen genoegen neemt.

Catalogi

antiquariaat aioloz, Botermarkt 8, 2311 EM Leiden, (071) 514 09 07, fax [phone], e-mail: [e-mail]

Catalogus 59, Nederlandse literatuur: 339 nrs.; catalogus 60, autografen, gesigneerde of van een opdracht voorziene boeken: 108 nrs.

aquila natural history books, Postbus 4021, 7200 BA Zutphen, tel. en fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.aquilanhb.com

Catalogue 84, Paleontology: 631 nrs.; catalogue 86, Paleobotany: 494 nrs.; catalogue 87, Géologie de la France et des régions limitrophes: 279 nrs.

asher rare books, Zeeweg 264, 1971 HJ IJmuiden/Postbus 258, 1970 AG IJmuiden, (0255) 52 38 39, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.asherbooks.com

Catalogus 250 (samen met Antiquariaat Forum), Rare and important printed books and manuscripts: 250 nrs., waaronder een album amicorum met Nederlands oudste foto, gedateerd 25 november 1839.

antiquariaat batavia, Wilhelminastraat 7, 2991 BT Barendrecht, (0180) 61 98 16, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.bataviabooks.com.

Catalogue 51, Caribbean area, Surinam, Netherlands Antilles: 1003 nrs.

gert jan bestebreurtje, Brigittenstraat 2 (hoek Nieuwegracht)/Postbus 364, 3500 AJ Utrecht, (030) 231 92 86, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.gertjanbestebreurtje.com

List 38, The Dutch East Indies, The Republic of Indonesia, Recent acquisitions: 268 nrs; list 39, Travel: 258 nrs.

antiquariaat hieronymus bosch, Leliegracht 36, 1015 DH Amsterdam, (020) 623 78 78, fax [phone], e-mail: [e-mail] Catalogus 189, From the library of J.A.J.M. Verspaandonk a.o.: 696 nrs. kunst, middeleeuwen, grafiek, toegepaste kunst.

antiquariaat henk van der burg, Dumasstraat 263, 3076 HL Rotterdam/post: Pascalweg 110, 3076 JS Rotterdam, (010) 484 86 32 / [phone] 42), fax [phone], e-mail: [e-mail]

Catalogus 56, Literatuur, Rotterdam en kunst: 895 nrs.; catalogus 57, Literatuur, geschiedenis en kunst: 896 nrs.

antiquariaat duthmala, Kasterensestraat 15, 5298 NV Liempde, (0411) 63 20 43, e-mail: [e-mail], website: home.wxs.nl/?oetelaer/antiquar.htm

Catalogus 20, Brabantica, kloosters, heiligen en religie, landbouwhuisdieren en varia: ca. 1050 nrs.

scheepvaartantiquariaat j.h. van der elst, Glipper Dreef 56, 2104 WK Heemstede, (023) 529 01 33, fax [phone], e-mail: [e-mail]

Catalogus 129, 368 nrs., waaronder publiciteitsmateriaal van de Holland-Amerika Lijn; catalogus 130, 352 nrs. met o.a. een collectie uniformknopen; catalogus 131, 697 nrs. inclusief de winteropruiming en verscheidene jaarboeken en tijdschriftreeksen.

[p. 235]

antiquariaat forum, Westrenen, 3997 MS 't Goy-Houten, (030) 601 19 55, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.forumrarebooks.com

Catalogus 250, zie onder asher rare books.

antiquariaat fragmenta, KNSM-laan 412, 1019 LN Amsterdam, (020) 418 55 65, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.fragmentaselecta.nl

Catalogus 65, Classical antiquity: 979 nrs.; catalogus 66, Late antiquity, patristics, the Byzantine Empire & the Latin Middle Ages: 1257 nrs.

antikwariaat de hanze, Postbus 1090, 3840 BB Harderwijk, tel. en fax [phone].

Catalogus 38, Suriname, Indonesië, literatuur en Tweede Wereldoorlog: 1859 nrs.

hinderickx & winderickx antiquariaat, Oude Gracht 234, 3511 NT Utrecht, (030) 232 27 71, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.hinderickxenwinderickx.nl

Catalogus 24, Harry Mulisch: 320 nrs. met ill. in kleur.

antiquariaat isis, Folkingestraat 20, 9711 JW Groningen, (050) 318 42 33, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.isisbooks.nl

Catalogus 17, Filosofie, wetenschap en politiek: 2001 nrs.

frits knuf antiquarian books, 26 rue des Béguines, 41100 Vendôme, Frankrijk, (00-33-254) 72 26 56, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.books-on-books.com

Catalogue Old and rare bibliography 2002, 108 nrs. boeken over boeken.

musikantiquariat paul van kuik, Bram Limburgstraat 70, 2251 RR Voorschoten, (071) 561 98 33, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.antiqbook.nl/kuik

Katalog 45, Klaviermusik: 760 nrs.; Katalog 46, Musikliteratur: 722 nrs.

antiquariaat de librije, Mechelsesteenweg 4, 2000 Antwerpen, België, (00-32-3) 233 78 64/na 18.00 uur: (00-32-3) 324 01 74

Catalogus 191, zeventiende-eeuwse pamfletten, oude drukken, moderne literatuur en Antwerpiana: 386 nrs.

antiquariaat jan meemelink flower books, Mankesstraat 6, 2597 CN Den Haag, (070) 324 05 36, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.meemelink.com

Catalogue 29, Bloemen, botanie en tuincultuur: 999 nrs.

antiquariaat moby dick, Schoolstraat 31, 2202 HD Noordwijk, (071) 361 94 98, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.lezenaanzee.nl

Catalogue Whales and whaling, ca. 550 nrs. boeken, incl. een aantal schoolplaten en 79 prenten.

antiquarian a.c. molendijk, Bilderdijkstraat 19, 2951 TA Alblasserdam, (078) 691 56 38, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.molendijkboeken.nl.

Catalogue Old and rare books, 119 nrs., waaronder één incunabel (Sermones van Johannes Nider), zestiende-eeuwse boeken en oude drukken over topografie, theologie en geschiedenis.

theologische boekhandel antiquariaat müller, Wilhelm Tellhof 30-32, Hoogvliet/ Postbus 261, 3190 AG Hoogvliet, (010) 438 65 38, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.mullerbook.nl

Catalogus 56 en 57, 2919 nrs.; catalogus 58 en 59, 486 nrs.; Catalogus 60, 64 nrs.

scheepvaartantiquariaat neptunus, Oostmahorn 26, 9133 DT Anjum/Oostmahorn, (0519) 32 15 89/314 3490, fax [phone]

Catalogus 8, 354 nrs. met o.a. een groot aantal marinejaarboeken uit de laatste 125 jaar.

[p. 236]

het oosters antiquarium, Nieuwe Rijn 2, 2312 JB Leiden, (071) 514 93 05, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.oriental.demon.nl en www.nvva.nl/oosters Catalogue 640, Those holy fields: 2936 nrs. islamitische, joodse, christelijke en Perzische wereld.

antiquariaat in de roozetak, Rijksstraatweg 128A/Postbus 82, 6573 ZH Beek-Ubbergen, (024) 684 22 66, fax [phone], e-mail: inde [e-mail]

Catalogus Felicitas, Ex libris, kunst en private presses: 1729 nrs.

dieter schierenberg bv, Rare books and periodicals on natural sciences, Zamenhofstraat 150, 1022 AG Amsterdam, (020) 636 22 02, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.schierenberg.demon.nl Catalogue 78, Anthropology and travel (mostly outside Europe) and some original manuscripts: 402 nrs.

antiquariaat secundus, Notendijk 7, 4583 SV Terhole, (0114) 31 42 09.

Catalogus tentoonstelling oude kinderboeken uit de periode 1800-1940, 57 nrs.; catalogus 27, Confiteor pater, mater, Vlaamse literatuur: 110 nrs.

silverenberg galleries, Kleine Berg 81, 5611 JT Eindhoven, (040) 243 20 64, fax [phone], e-mail: [e-mail]

Vouwblad The beauty of Constantinopel (met aangehecht hangertje!), 17 nrs. boeken en 20 nrs. kaarten en prenten, een schilderij door ene Van den Brink en een Iznik-schaal.

boekhandel j. de slegte bvba, Wapper 5, 2000 Antwerpen, België, (00-32-3) 231 66 27, fax [phone], e-mail: [e-mail] Catalogus 8, Bibliofiel werk, kunst en literatuur. Vlaamse literatuur van Claus tot Timmermans: 318 nrs. met ill. in kleur.

antiquariaat ger ter steege, Wilgenhof 10, 6691 AH Gendt, (0481) 42 29 89, e-mail: [e-mail].

Catalogus 56, 273 nrs. boeken over boeken.

antiquariaat de stokroos, Achterhoven 3, 7205 AH Zutphen, [phone], e-mail: rob. [e-mail]

Verkooplijst 47, Veldbiologie nieuwe aanwinsten: 1059 nrs. over flora, fauna, geologie, bosbouw, cultivering en verwante onderwerpen.

scheepvaartantiquariaat de stormvogel, Taeijewyk 4, 9248 SP Siegerswoude, (0594) 64 38 49/[phone] 09, e-mail: [e-mail], website: www.destormvogel.com

Catalogus 5, 296 nrs.

antiquariaat andré swertz bv, Burg. Reigerstraat 69, 3581 KN Utrecht/Postbus 14004, 3508 SB Utrecht, (030) 252 01 69, fax [phone], e-mail: [e-mail]

Catalogus 149, Nederlandse literatuur. Tijdschriften, enige bibliofiele uitgaven en handelsedities: 932 nrs.

antiquariaat de tille, Weerd 11/Postbus 304, 8901 BC Leeuwarden, (058) 213 55 00, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.detille.nl

Catalogus 246, Religie en theologie: 959 nrs. godsdienst- en bijbelwetenschap, judaica, patristiek en kerkgeschiedenis.

frances wakeman books, 13 Carlton Business Centre, Station Road, Carlton, Nottingham NG4 3AA, UK, (00-44-115) 956 68 50, fax [phone], e-mail: [e-mail], website: www.fwbooks.com

Catalogus 67, Recent acquisitions & other stock: 473 nrs. boeken over boeken.

antiquariaat wilgenroos, Wilgenroos 33, 1441 VC Purmerend, (0299) 43 66 78

Catalogus januari 2003: 538 nrs. reizen, landen en geschiedenis.

antiquariaat dick zandbergen, Bolensteinsestraat 32, Maarssen-Dorp, (0346) 28 45 70/post: Fazantenkamp 548, 3607 DD Maarssen, (0346) 57 56 62, e-mail: [e-mail].

Catalogus 02/03-2, Nederlandse literatuur: 877 nrs.