De stangenpers
Uit: G. Engelmann, Traité théorique et pratique de lithographie, Mulhouse 1839, p. 166-167 en afb. vi. Zie voorts: A. Senefelder, Het wezen der steendruk; vertaald door H.C.O. Magel, Amsterdam 1929. p. 138-143.
De hier afgebeelde pers, uit de eerste helft van de negentiende eeuw, werd door Senefelder voor de steendruk gebruikt. Samen met twee arbeiders kon een productie bereikt worden van 1200 afdrukken per dag. De pers was vooral geschikt voor afdrukken van klein formaat waarvoor snelheid vereist was.
De pers bestaat uit een ombouw A, die de tafel B draagt. Op deze tafel is een raam C
vastgezet, waarin de steen wordt geplaatst; hierover komt een ander raam D (waarover leer gespannen is) dat aan C vastzit met twee scharnieren die het mogelijk maken het raam hoger of lager te stellen, afhankelijk van de dikte van de steen. De twee stelschroeven E aan de kant tegenover de scharnieren dienen eveneens om de hoogte zodanig te stellen dat het leer de steen niet raakt. Als het raam D openstaat, rust het tegen plank F. G is het leer dat vastzit op ijzeren staafjes, vastgezet met de schroeven H en gespannen door de stelschroeven I.
K is de stang waaraan de wrijver (ook wel rijver of rijfer) L bevestigd is door middel van
Auteursrechtelijk beschermd