De Boekenwereld. Jaargang 14

[p. 31]

Verschenen boeken

Isa de la Fontaine Verwey [et al.], Jaarboek van het Nederlands Genootschap van bibliofielen 1996, Amsterdam, De Buitenkant, 1997, 194 p., isbn 9070386895. f 49,50. Het vierde jaarboek van het Genootschap van Bibliofielen bevat bijdragen over het Utrechts Psalter (Koert van der Horst), over de De Hem - de drukkerij waaraan de Moderne Devotie onlosmakelijk verbonden is (Gerard Jaspers), over prenten die als voorbeeld hebben gediend voor tegelschilders (Jan Pluis), over een uitgave van de Kelmscott Press van William Morris uit 1896 (Sjaak Hubregtse) en van Nop Maas over de eigenaardige negentiende-eeuwse bibliofiel A. van der Linde, vermaard omdat hij het was die de Coster-legende in 1869-1870 definite de nek omdraaide. (LK).

I.Th. Leijerzapf, Toe heeren, nou even stil gestaan... De Leidse studentenfotograaf J.D. Kiek, Leiden, Uitgeverij Burgersdijk & Niermans, 1997. Reeks In den Houttuyn., 47 p., isbn 9075089066. f27,50. Iedereen kent het woord ‘kiekje’. Weinigen echter zullen weten dat dit woord afstamt van de fotograaf Israel David Kiek. Het zesde deeltje van de serie In den Houttuyn is gewijd aan het werk van deze fotograaf. Zeer informatief voor iedereen die geïnterraseerd is in het overgangsgebied van de prentkunst naar de fotografie aan het eind van de negentiende eeuw. (KvO).

Jack Matthews, Booking Pleasures, Athens, Ohio University Press, 1996, 186 p., isbn 0821411292. $30,00. Bundel enthousiasmerende essays van de auteur van Collecting Rare Books for Fun and Profit. Aangezien Matthew zich heeft gespecialiseerd in Americana, en meer in het bijzonder in Ohioana, verstaat hij onder ‘oud en zeldzaam’ iets anders dan wij eronder verstaan. Hij schrijft in deze bundel onder meer over de biografie van een negentiende-eeuwse dominee uit 1899, over een kinderboek uit circa 1865 waarin de tafels van vermenigvuldigen op rijm uitgelegd worden, het kasboek uit de jaren 1830 van de stoomboot ‘Science’ en een obscure Nero Wolfe-roman van Rex Stout uit 1940. In sommige beschouwingen komt de professor Engels die Matthews in het dagelijks leven is wel heel erg duidelijk naar voren, maar hij brengt ook zijn plezier bij het vinden van een obscuur boekje op de lezer over. (HH).

A.A. den Hollander, De Nederlandse Bijbelvertalingen 1522-1545. Dutch Translations of the Bible 1522-1545. [Bibliotheca Bibliographica Neerlandica xxxiii], Nieuwkoop, De Graaf Publishers b.v., 1997. 450 p., isbn 9060044304. f265,- Deze kloeke bibliografie met de omvang van een gemiddelde gezinsbijbel is geheel gewijd aan de tachtig verschillende Nederlandse vertalingen van de Bijbel in de eerste helft van de 16de eeuw. (KvO).

Jeroen Salman [et al.], Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis 4/1997, Leiden, Nederlandse Boekhistorische Vereniging, 1997, 337 p., isbn 9075133049. f 45,- (incl. lidmaatschap). Het vierde jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis, dikker dan ooit, telt zestien bijdragen merendeels geschreven door medewerkers van de Koninklijke Bibliotheek die volgend jaar 200 jaar bestaat. Het thema van deze jaargang, die dankzij een subsidie van de K.B. ook illustraties in kleur bevat, luidt ‘Het boek behouden’. Bibliotheken, boekenverzamelingen, catalogi, bibliografieën en zoekmogelijkheden vormen de rode draad, ook in de drie boekreviews. Achterin staat een door Marieke von Delft samengesteld overzicht van boekhistorische publikaties uit 1996. (LK).

H. Bots, O.S. Lankhorst & C. Zevenbergen (red.), Rotterdam Bibliopolis, een rondgang langs boekverkopers in de zeventiende en achttiende eeuw, Rotterdam, Gemeentelijke Archiefdienst, 1997. 566 p., isbn 9072892240. f99,50. Al in 1981 werd in het Rotterdamse Gemeenteachief een tentoonstelling over dit onderwerp gehouden. Na vele jaren onderzoek is nu de studie naar de geschiedenis van het Rotterdamse boek afgerond. In het boek wordt door middel van deelstudies de historie van een aantal belangrijke Rotterdamse boekhandelaren en uitgevers, zoals Arnout Leers, Barent Bos en Pieter van der Slaart beschreven. Ook bevat de publikatie de complete fondslijsten van deze en andere uitgevers. Tenslotte is in het boek een uitgebreid persoons- en titelregister opgenomen. (KvO).

Ed Schilders, Het rijke roomse lezen, Nieuwegein, Uitgeverij Aspekt b.v., 1997. Reeks Cultuurcuriosa. 107 p., isbn 9075323158. f24,90. Ter gelegenheid van de boekenweek (‘mijn God’) kwam Ed Schilders, columnist bij o.m. de Volkskrant, met deze bundel. De 27 stukken gaan (vrijwel) allemaal over religieuze, liever gezegd katholieke lees- en boekcultuur. Anecdotes over heiligen, over mensen die met hun lievelingsboek begraven willen worden, over voorspellingen uit boeken, relikwieën, het kan Schilders niet bizar genoeg zijn. Smakelijke lectuur in elk geval. Het boek is door Poeka Veldman geïllustreerd met cartoons, die vermoedelijk voor grappig door moeten gaan. (LK).

Scripta manent. Drukletters over schoonschrift of een vriendenboekje van collega's aangeboden aan drs A.R.A. Croiset van Uchelen bij zijn afscheid als hoofdconservator van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam, Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, 1997, 110 p., isbn 9061250242. f 45,-. Afscheidsbundel met een elftal artikelen over geschreven en gedrukte letters, kalligrafie en kalligrafen. De auteurs zijn vooral medewerkers van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, zoals Piet Visser, Marja Keyser, Adri K. Offenberg en Jos Biemans. Het boekje is sober, maar mooi uitgevoerd. Wie het wil hebben moet zich haasten: de oplage bedraagt slechts 750 exemplaren, waarvan er al 400 bij intekening zijn verkocht. (JvW).

[p. 32]

Ferrie van Ramele, Onder de grote stromen. Een halve eeuw privé-persen in de provincie Noord-Brabant, Etten-Leur, Stichting Grafisch Historisch Centrum, 1997. 88 p., isbn 9080311510. f25,-. Dit boekje (oplage 500 exemplaren) biedt een overzicht van 16 particuliere (bibliofiele) drukpersen in de provincie: van Eenhoorn Pers (1944) tot Tsjelestien Pers (1996). In de inleidende hoofdstukken wordt een beknopte schets gegeven van de herleving van de boekdrukkunst in Nederland in de 20ste eeuw en van het ontstaan en de ontwikkeling van privé-persen in Noord-Brabant. Het boekje is gedrukt op een Hollandse Mercedes Stop-cilinderpers, bouwjaar 1956, in het drukkerijmuseum van Etten-Leur. (KvO).

Sandra van Voorst, Weten wat er in de wereld te koop is. Vier Nederlandse uitgeverijen en hun vertaalde fondsen 1945-1970, Den Haag, SDU, 1997, 264 p., isbn 9012084377. f39,90. Resultaat van het promotieonderzoek waarop de auteur op 29 mei in Groningen promoveerde. Na de Tweede Wereldoorlog was er in Europa sprake van een groeiende informatiebehoefte. De Nederlandse uitgeverijen vervulden de rol van gate-keepers van de culturele en maatschappelijke informatiestromen en richtten zich met hun fondsen in toenemende mate op de buitenlandse markt. In de handelseditie van dit proefschrift specifieke aandacht voor vertaalde boeken in de fondsen van Het Spectrum, Contact, Veen en Meulenhof. (IV).

A. Krikke, RVIT HORA. Bibliografie van de Bibliotheca Grotiana uit de verzameling van Kornelis Pieter Jongbloed (1913-1994). Den Haag, Uitgeverij A. Jongbloed & Zoon, 1997. 322 p., isbn 9070063143. Prijs f 100,-. Deze mooi uitgegeven bibliografie in een oplage van 300 genummerde exemplaren bevat de beschrijving van de Bibliotheca Grotiana uit de boekerij van K.J. Jongbloed, aangevuld met de na zijn overlijden door A.K. Jongbloed aangeschafte exemplaren (sluitingsdatum 1 januari 1997). De nadruk ligt op de juridische werken terwijl de beschrijving voorts in volgorde van Jongbloeds afnemende belangstelling is weergegeven: namelijk verhouding Kerk-Staat; Geschiedenis; Theologie; Filologie en Poëzie. Eind 1997 verschijnt het register op RVIT HORA. (KvO)