Reacties
De huiselijke eenvoud van boekdrukkers en uitgevers
In zijn artikel over de uithangtekens van boekdrukkers en boekverkopers in De Boekenwereld 4 (1987-1988) 2 (januari 1988) geeft Paul Hoftijzer een beeld van de boeiende verscheidenheid van uithangborden en gevelstenen en hij rangschikt ze naar thema.
Hij ziet de uithangtekens van Pieter Jansz. Slyp, Jan van Hilten en Broer Jansz. als getuigenissen van huiselijke eenvoud (pagina 50). Vóór hem noemden Van Lennep en Ter Gouw in 1868 op pagina 221 van hun boek De uithangtekens in verband met geschiedenis en volksleven beschouwd het uithangbord ‘In de Gouden Knoop’ van Pieter Jansz. Slyp al zeer merkwaardig.
De werkelijkheid is echter eenvoudiger dan deze auteurs dachten: in het huis waar Pieter Jansz. Slyp zijn drukkerij begon, werden knopen gemaakt. Hij trok namelijk bij zijn schoonvader in en vond in of naast de werkplaats van zijn schoonvader een plekje om een drukkerij te beginnen. Waarschijnlijk vond hij het niet opportuun om zijn schoonvader te bruskeren door een eigen uithangbord voor dat van zijn schoonvader te hangen. Dat was ook niet nodig: in de impressa of kolofons van zijn drukken staat steevast: ‘Nieuwezijds Achterburgwal in de Goude Knoop’. Zijn klanten wisten hem wel te vinden.
Voor degene die knopen wilde hebben en toevallig het uithangbord van Slyp zag, was het waarschijnlijk wèl een vreemde gewaarwording: die trof een drukkerij aan in plaats van de verwachte knopenwinkel.
Deze verklaring voor het vreemde uithangbord van Pieter Jansz. Slyp is het resultaat van systematisch biografisch onderzoek in het Gemeentearchief Amsterdam. Wellicht moet de verklaring voor de uithangborden ‘In de Geborduurde Handschoen’ (Jan van Hilten) en ‘In de Zilveren Kan’ (Broer Jansz.) ook in deze richting gezocht worden.
Degene die nadere informatie wil hebben over de drukker Pieter Jansz. Slyp kan deze vinden in: Koopman, P.J. Pieter Jansz. Slyp (± 1600-1652). Boekdrukker te Amsterdam. Biografie. Bibliografie. Typografisch materiaal. Doctoraalscriptie Historische Letterkunde en Tekstinterpretatie. Instituut voor Neerlandistiek. Universiteit van Amsterdam. Augustus 1987 (Te raadplegen op de afdeling Dokumentatie Nederlandse Letterkunde van het Instituut voor Neerlandistiek, nr. 3500).
P.J. Koopman
Auteursrechtelijk beschermd