Boekzaal der geleerde wereld. Jaargang 1715

VI. Hooftstuk.

Uittreksel der voorzeggingen van Michael Nostradamus, behelzende het Nootlot en de Histori der Koningen en Koninginnen van groot Brittanje, sedert de Reformaetsi tot de koomste van den tegenwoordigen Koning George op den troon; en de onveranderlyke stanthouding der Britsche Kroone in deszelfs allerdoorluchtighste Huis: voor meer dan 150 jaeren door Nostradamus voorzeit, en nu uit zyne Schriften byeen verzamelt, en tot bespiegeling van het Gemeen opgeheldert door eenen Liefhebber der weetenschappen. Uit het Engelsch vertaelt door C.P. t' Amsterdam by Hendrik Blank, 1715. 152 blazyden, in 8. behalven het Voorberecht.

SEdert de koomste van GEORGE, Keurvorst van Brunswyk Lunenburg, tot den troon van groot Brittanje, hebben de Engelsche vernuften hunne pennen gescherpt, om den luister van het doorluchtigh Huis van Hanover in top van glori te vyzelen,

[p. 88]

als door die weldaet des Hemels nu gedekt voor een byster onweder, dat niet alleen hunne vryheden, maer ook hunne gewissen met eene zekere schipbreuk dreigde.

Uit zucht tot dat zelve Huis, geest ons deeze Schryver eenige zeldzaeme Voorzeggingen van den beruchten Nostradamus, by- een verzamelt uit het groot getal der zelven, en behelzende het nootlot en de Histori der Koningen en Koninginnen van groot Brittanje, sedert de Hervorming, tot de koomste van den tegenwoordigen Koning GEORGE op den troon dier Monarchye, die hy tot bespiegeling van het Gemeen, met geene minder geleerde aenmerkingen opheldert, dan eertyts de Dichter Joannes Auratus gedaen heeft.

In het Voorberecht des Vertaelers ontmoet ons eene schetse van Nostradamus leeven en zeden, getrokken uit de Historië van des Mans leven, die gemeenlyk in de Fransche drukken voor zyne Werken wordt gevonden, gedicht door den Paryschen Geneesheer Petrus Petitus, waervan dit het begryp is.

Michael Nostradamus is gebooren den veertienden van Herfstmaent des jaers 1503, binnen St. Remy, eene kleene stat van Provense. Zyn Vader was Jakob Nostradamns, zyne Moeder Renee de St. Remy, beide van treffelyken huize. Hy had eenen eenigen Broeder, met naeme Joan Nostradamus, die zyn vernuft in verscheidene boeken deed uitmunten, van welke de Heer

[p. 89]

de la Croix du Maine in zyne Fransche Boekzaele gewagh maekt. Hebbende de beginsels zyner eerste studiën ten einde gebraght, werd hy door zynen Vader naer Montpellier in Languedok gezonden, om zich in de Geneeskunst te oeffenen; in welke weetenschap hy zulke groote schreeden deed, dat hy eerst tot Dokter, daerna tot Professer dier hooge Schoole verheven wierd. In den bloei zyner jaeren trouwde hy met eene Anna Ponce Genella, en begaf zich ter woon binnen Salon, eene kleene doch vermaekelyke stat in Provence, vermaert door het uitstaen van veele belegeringen. Uit dit huwelyk bequam hy drie Zoonen en eene Dochter, die met haeren jongsten Broeder niet genoemt wordt. Zyn Outste, voerende den vaderlyken voornaem, en even als zyn Vader op de Sterrekunde afgereght, heeft geen onaerdigh Boek van die Weetenschap geschreeven, het welk in den jaere 1563 tot Parys gedrukt is; een man, luttel aerdende naer zynen Vader en na zyne doot tot een droevigh einde geraekt, waervan moogelyk Nostradamus niet onkundigh geweest zy, schoon in zyne Voorspellingen niets daervan gemelt wordt, als zynde zyne wyze van doen, in vreemde zaeken wonderlyk doorzichtigh, in eige blint te weezen. Zyn tweede Zoon, met naeme Cesar Nostradamus, wordt wegens zyn gewichtigh Werk, geschreeven in Provence, van veelen onder de eerste Historischryvers van Vrankryk gerekent. Zyn jongste zoon werd een Ka-

[p. 90]

pusyner, om wiens wille zyn Broeder Cesar de histori der voortplantinge van zyne Order in Provence, in zyne werken gevoegt heeft. Al van zyne jeugt af had Nostradamus eene ongemeene zucht tot de Sterrekunde, daertoe aengezet door de Lessen van zynen Grootvader; en werd die drift thans heftiger geprikkelt door het doorleezen van eenige van zyne sterrekundige hantschriften, hem by erffenis ten deele gevallen, waerdoor hy niet alleen eene grondige kennis bequam van den loop des hemels, maer ook eene vaste ondervinding van de natuur, eigenschappen en werkingen der Sterren. En verstaen hebbende, dat de volmaekte Geneeskonst in haere praktyk van de kennisse der Sterrekunde afhing, besteedde hy eenigen tyt in de zelve, en vorderde daerin zoo gelukkigh, dat zyn roem daervan niet alleen door geheel Vrankryk, maer thans door geheel Europe vloog.

In den beginne ontworp hy tot zyn vermaek eenige Almanakken, in welke hy zulke wonderbaerlyke dingen wist te voorspellen, dat ze van alle oorden gezocht wierden. Doch dit geluk, in stede van hem achting toe te brengen, brantmerkte daerna zynen roem, alzoo de baetzucht der Boekverkooperen, verlekkert op het gewin, eene groote meenigte van valsche Almanakken op zynen naem uitgaf, die de voorzeide uitkoomsten niet beantwoordden, zoodat hy van veelen voor eenen zinneloozen Bedrieger gehouden wierd. Die deed hem zyne

[p. 91]

Voorspellingen, meest ontworpen in viervoudige veerzen, uit vreeze voor grooter onrust, eenen tyt lang opzouten: doch eindelyk zich voelende verplicht, om de zelve voor het oog der werelt te moeten brengen, gaf hy een groot gedeelte daervan ter drukpersse over, die alle door de uitkoomsten bekrachtight werden en meer dan eene menschelyke gaef in zich vertoonden. Hy bleef nochtans van zyne benyderen niet onaengevogten, die hem nagaven eenen Tovenaer te zyn en met den Duivel om te gaen: en heeft hem deswegen de Dichter Jodelle zeer schamper beschimpt, en Julius Cesar Skaliger zeer bitter tegen hem geschreeven, als in zyne Hipponactea, of scheltveerzen, te zien is. Anderen van bescheidener oordeel hadden, wegens den manen zyne schriften, een beter gevoelen, en geloofden hem eene profeetische kracht te bezitten, zeggende, dat zulke Voorzeggingen niet uit de Sterren te trekken waeren, noch dat de Duivel zelf iet diergelyks zoude konnen voorzeggen. Belangende Nostradamus, hy zelf beleidt, dat hy zich alleen maer van de Sterrekunde bediende, als van een middel, om de beweegingen tot het voorzeggen op te wekken, als die hem onder de Sterrekundige openbaeringen gemeenelyk invielen. Voor het overige schryft hy Gode alleen de eere toe, en erkent zyne almaghtige hant, als niet duister uit deeze zyne woorden is af te leiden: Eene Ziel, door den Goddelyken Geest vergezelschapt, kan Beroertens, Hongersnoot, Pest,

[p. 92]

uitkoomsten van Oorlogen, Watervloeden, drooge Tyden, Lant- en Zeeslagen, Vreede, Bestant, en de Geboorte en Doot van groote Prinsen en Kerkelingen voorspellen. Deeze betuiging koomt met zyn leeven en wandel overeen; en zeker wie zoude zich over des Mans gave van voorspellingen niet verwonderen, daer hy niet alleen den Munnik genoemt heeft, die Hendrik den III, Koning van Vrankryk, zoude vermoorden, maer ook den Beul, die onder Luidewyk den XIII, den Hertogh van Momerancy zoude onthalzen, zonder dat wy reppen het geen hy van de Kardinaelen Richelieu en Mazarin voorzeit heeft. Deeze gaef won voor hem de achting van Koningen en Koninginnen, die hem binnen Salon met hun bezoek vereerden, mildelyk beschonken en ten Hoove ontbooden, waeronder de Koningin Katryne de Medicis uitblonk, als uit de natuure geneigt zynde, om toekoomende dingen te weeten. En hy behield de gunste en achting dier groote Persoonaedjen tot zynen sterfdagh toe, die voorviel binnen Salon op den tweeden van hooimaent des jaers 1566, in het 63ste jaer zyns ouderdoms, ter dier stede begraeven in de Kerke der Fransiskaenen, door zyne vrouw vereert met een Grafschrift in marmer, versiert met zyne beeltenisse en wapen, dat noch huiden in weezen is, en hem de getuigenis geeft, dat door zyne goddelyke pen, uit de invloeïngen der Sterren, de toekoomende uitkoomsten der geheele werelt beschreeven zyn.

[p. 93]

Uit de schriften van deezen berughten Man heeft onze Engelsche Schryver vyfenvyftigh Voorzeggingen getrokken, ontworpen in viervoudige veerzen (als gezeitis) en in zich besluitende de aenmerkens waerdighste geschiedenissen in groot Brittanje, sedert de hervorming tot den tegenwoordigen tyt voorgevallen. Hierin werden voorspelt de ontydige doot van den jongen Vorst Eduart: de opvolging van Maria tot de Kroon en haer blinde yver voor het Pausdom: de heerlyke opgang der Hervorminge onder de regeering van Elizabeth, en haere overwinningen tegen Filips den IIden, Koning van Spanje: de moort van Hendrik, Koning van Schotlant: het onthoofden van zyne Gemalinne Maria: de Vereeniging van Engelant en Schotlant, onder Jakob den Isten, en de bloeiende Staet, waerin zich groot Brittanje onder zyne regeering bevond: het nootlot zyner Kinderen Karel en Elizabeth, waervan de eerste door zyne onderdaenen ten schavotte gesleept en onthooft werd, de laetste de Boheemsche Kroon verloor en eenen geruimen tyt in ballingschap leefde: de verrichtingen van Olivier Kromwel, die zich door Vorstenmoort van eenen geringen onderdaen, onder den tytel van Beschermer, op den Brittannischen troon zette: de ongelukkige uitkoomsten van den oorlogh, dien Karel de IIde tegen Kromwel in Schotlant voerde, zyne vlught, en ballingschap: de herstelling van het Koningklyke Huis op den Troon dier Ryken: de bloedige oor-

[p. 94]

logh tusschen Karel en de Staeten der Vereenigde Nederlanden: de zwaere Pest in den jaere 1665, en de groote Brant te Londen, ten naesten jaere daerop gevolgt: de koomst van Jakob den IIden, Hartogh van Jork, tot de Kroon: het onthoofden des Hartogen van Monmozuth, natuurlyken Zoon van Karel den IIden; de vlught van Jakob den IIden naer Vrankryk: de gelukkige beroerte, daerop gevolgt: het uitroepen en kroonen van Willem de IIIden, en de herstelling van de wetten des Ryks door den zelven: het schenden des verdraghs van Verdeelinge door Luidewyk den XIV: het verheffen van Prinsesse Anna tot de Koningklyke waerdigheit: de roemruchtige overwinningen des Hertogen van Marlborough, behaelt zoo in Duitschlant, als in de Nederlanden: het veroveren des Keurvorstendoms van Beieren: de vlught des Kardinaels van Bouillon uit Vrankryk: de belegering van Toulon: de vrughtelooze onderhandeling over eene algemeene Vrede tot Geertruidenberg, tusschen de Gemaghtigden van Vrankryk en die der Vereenigde Nederlanden: de mislukte aenslagh van den Pretendent tegen Schotlant: het slechten der Sterkten van Duinkerken: het veroveren van Barselona door de Spanjaerts, na een bloedige en hartnekkige belegering: en ten laetsten de koomste van den tegenwoordigen Vorst GEORGE met zyne talryke looten tot den troon van groot Brittanje.

Alle deeze gewichtige zaeken brengt de

[p. 95]

geleerde Engelsche Schryver ter toetse, met doorgaens zyne geleertheit in de Letter-, Histori- en Sterrekunde te doen uitmunten. Hy gebruikt de grootste omzichtigheit in het uitleggen deezer Voorzeggingen; toont de verscheide leezingen aen, die in de uitgaven van des Mans werken gevonden worden; verbetert de ingesloopene feilen door het dikwils herdrukken veroorzaekt, en ontzwachtelt de windselen waermede de Voorzeggingen gemeenlyk omdaen zyn, opdat men tot een beter begryp der zelve quame. Hiervan iets te melden, achtten wy onnodigh, dewyl het Werkje in weinigh uuren kan doorbladert worden, dat wy den Leezer verzekeren zyn aendacht wel waerdigh te zyn.

By den geleerden Morhof ^*ontmoet ons een vreemde geschiedenisse van Nostradamus, getrokken uit een ongenoemt Fransch Schryver, waermede wy dit uittreksel zullen eindigen. Zy is deeze. Wandelende op zekeren tyt met eenen Edelman, Vlotinvilla genaemt, quamen hem twee jonge koonen tegen, waervan de eene wit en de andere zwart was. Hierop vroeg de Edelman uit boert aen Nostradamus, wat deeze twee zwyntjes gebeuren zoude. Het zwarte, gaf hy tot antwoort, zullen wy eeten; het witte zal door een wolf verslonden worden. Om deeze voorzegginge te verydelen, beveelt de Edelman het witte tot de maeltytte vervaerdigen. De kok doet het;

* In Polyhist. lib. I, c. X.

[p. 96]

maer terwyl hy beezig is met het zelve gereet te maeken, komt 'er een jonge wolf, die in het huis wert opgevoet, en vreet van het biggetje. Derhalven neemt de kok in deszelfs plaetse het zwarte en bereit het tot de maeltyt. En aldus heeft de uitslagh de voorspelling van Nostradamus waerachtigh gemaekt.