valt en die de kunstenaar niet bezit. Eerder bezit zij de kunstenaar. Maar zij kan zich wellicht ook afwenden, eenvoudigweg vertrekken. Elk boek moet beginnen met een vraag. Mijn vraag is die naar Vasalis' relatie tot de oiseau rebelle die de creativiteit is.
Wat is het uitgangspunt van de biografie?
Thematisch uitgangspunt is de vraag: Waarom stopt een zo talentvolle dichter met publiceren? Theoretisch uitgangspunt is dat een biografie niet ‘objectief’ kan zijn, noch de ‘waarheid’ over iemands leven en werk kan vertellen. Deze ‘waarheid’ is zelfs voor het subject zelf niet beschikbaar. Een mens is een reeks van steeds veranderende verhalen over zichzelf. Men is ook een reeks van beelden, verhalen en herinneringen van anderen. Mensen zijn sociale wezens, die hun eigen verbindingen kiezen en in zekere zin door die verbindingen met anderen worden gemaakt. ‘The Self is the Gift of the Other’ zoals de Russische literatuurwetenschapper Michael Bakhtin zei. Ik tracht het web van zelfbeelden, van verbindingen met uitverkoren anderen en verhalen van anderen te laten zien. Het beeld van Vasalis zal een dynamisch beeld zijn, veranderend in de tijd, maar in vele opzichten nog altijd tot ons sprekend door de eigenzinnige standpunten die zij innam en keuzes die zij maakte, door het boeiende leven dat zij leidde, door de invloed die zij op vele anderen had. Ik heb geen enkele neiging een hagiografie te schrijven, noch het tegendeel daarvan. In veel opzichten zal mijn benadering een historiserende, contextualiserende zijn. Het werk zal altijd het centrale referentiepunt zijn - maar ook het werk is polyinterpretabel. Ik beschouw het als een pre dat ik Vasalis zelf nooit persoonlijk heb ontmoet. Daardoor hoop ik onbevangener te staan tegenover wat anderen mij vertellen.
Wat is het grootste probleem dat je tot nu toe bent tegengekomen?
Ik voel me alleen maar gezegend met de rijkdom aan bronnen en de genereuze medewerking van de familie en van de meeste vrienden. Daar moet ik het echt van hebben, anders zou het zoeken naar een speld in de hooiberg zijn geweest, gezien Vasalis' levenslange terughoudendheid om iets van haar privéleven, interacties met anderen en artistieke preoccupaties vrij te geven. Maar als ik hier toch een probleem moet noemen zou het de grote hoeveelheid bronnenmateriaal en het bij tijd en wijle moeilijk leesbare handschrift van Vasalis zijn. Ik heb van Vasalis' kinderen heel veel gekregen - familiebrieven, dagboeken, nagelaten ongepubliceerd werk, gesigneerde boeken uit haar bezit, manuscripten van anderen die zij had, collegedictaten uit haar Leidse studietijd, diploma's en zelfs de penningen en eretekens van de prijzen die zij won. En veel meer. Dat materiaal is enigszins geordend, maar ik heb toch twee jaar besteed aan het ontcijferen van de dagboeken - een zeer kostbare bron - en brieven. Veel heb ik moeten uittypen of laten uittypen, anders valt er niet mee te werken. Monnikenwerk, liefdewerk, fascinerend, intrigerend en soms deprimerend, maar er komt een wonderschoon boek uit, dat kan ik je verzekeren. Dagboeken zijn een vertekende bron, dat is ook een interessant probleem. Je schrijft vaak dagboeken op momenten dat je het niet meer ziet zitten - bij Vasalis was dat ook zo. Daardoor is het beeld in de dagboeken soms somberder dan het beeld dat