Biografie Bulletin. Jaargang 13

[p. 95]

Schrijvershuizen
Het huis van Giovanni Verga in Catania, Sicilië
Erna Staal

Het immense banier van zwaar verschoten roestbruin velours, met de bladderende letters CASA RGA aan de gevel van Casa Museo Giovanni Verga, doet het ergste vermoeden. En inderdaad, even later staan we voor een dichte deur met een bordje CHIUSO PER RESTAURO.

Een bewoonster van het palazzo waarin Casa Verga is gevestigd, weet ons te vertellen dat het museum over twee weken weer open gaat. De restauratie is bijna voltooid. Ze loopt met ons mee naar de tweede verdieping om aan de portier van het museum te vragen of we niet

Giovanni Verga

alvast een kijkje mogen nemen. Alles, van de vloerkleden tot de kroonluchters zit onder enorme lappen doorzichtig plastic. Maar ‘Venga, venga’, zegt de portier, ‘kom toch verder’. Voorzichtig lopen we door de ruime, koele kamers, van de hal naar de zitkamer, van de bibliotheek naar de eetkamer en de slaapkamer. We mogen zelfs in de kasten kijken, waar negentiende-eeuwse uitgaanstenues keurig gestoomd op een rijtje hangen. Alsof de eigenaar ze elk moment kan gaan uitkiezen om ze aan te trekken.

In dit huis, op de tweede verdieping van een vroeg negentiende-eeuws palazzo aan de Via S. Anna in Catania, is de schrijver Giovanni Verga in 1840 geboren. Hij is er gestorven in 1922 en in de tussentijd heeft hij er lange periodes gewoond.

Somber

Giovanni Verga werd geboren als oudste zoon in een welgesteld gezin. Zijn vader bezat huizen en landgoederen in Catania en omstreken, onder andere in de kuststreek rond Aci Castello en Aci Trezza en in de buurt van Vizzini. Het leven op het platteland en aan de kust bracht de jonge Giovanni een levenslange fascinatie voor de arme Siciliaanse vissers en boeren bij. In 1858 liet Verga zich aan de juridische faculteit van de universiteit in Catania inschrijven. Maar

[p. 96]

Casa Museo Giovanni Verga. Foto: Erna Staal

drie jaar later hield hij zijn studie voor gezien en nam hij een baantje als journalist. Hij had één grote wens: schrijver worden.

Op zijn vijfentwintigste vertrok Verga voor een korte periode naar Florence. In 1869 keerde hij er terug en bleef er bijna twee jaar. Hij kwam er terecht in de literaire kring van ook in het huidige Italië reeds lang vergeten schrijvers als Giovanni Prati en Francesco Dall'Ongaro. In 1871 brak Verga door met het zwaar romantische Storia di una capinera. Een jaar later verhuisde hij naar Milaan, waar hij tot 1893 zou blijven. In Milaan maakte hij kennis met een aantal auteurs die in de traditie van de Franse naturalisten werkten. Dat, en de ontmoeting met zijn nieuwe uitgever Treves, zou de rest van zijn schrijverschap bepalen. Verga groeide uit tot het gezicht van de Italiaanse naturalistische stroming, il Verismo.

Ook al was Milaan honderden kilometers verwijderd van zijn geboortegrond, Verga bleef geïnspireerd door de arme bevolking van Sicilië. Met genadeloze precisie en een extreem gevoel voor detail leefde hij zich in in een familie van berooide Siciliaanse vissers en hun strijd tegen de natuur en de economische uitbuiting. Het resultaat van deze inleving was zijn meesterwerk I Malavoglia (1881), in Nederland in 1886 vertaald onder de misleidende titel Het huis bij de mispelboom. Het is een somber verhaal. Te somber, naar de smaak van een Nederlandse tijdgenoot van Verga, Conrad Busken Huet:

In de eerste helft dezer eeuw hadden we het byronianisme, kenbaar hieraan dat het verzen schreef en de somberheid idealiseerde. Die verzen - wij zijn ze kwijtgeraakt, maar niet de stemming. Men is thans somber in proza. Ik zeg dit met het oog op den talentvollen Italiaanschen novellist Verga, van wien eene op Sicilië spelende dorpsvertelling in twee deelen nevens mij ligt. Spelende? ach, dat het woord welgekozen ware! Dit kunstig zamengesteld verhaal, overvloeijend van trekken die den dichterlijken waarnemer en meesterlijken schrijver verraden, lacht noch juicht, stoeit noch dartelt. Van het begin tot het einde doet het niets dan zuchten, klagen, schreijen; en wanneer men na volbragte lektuur het boek heeft digtgeslagen, dan houdt men den algemeenen indruk over dat de aarde een jammerdal, de braafheid eene hersenschim, de inspanning een machteloos worstelen tegen den maatschappelijken ondergang, en de waardige mensch voor het ongeluk geboren is. [...]
De misdeelden, in wier kring men daar verkeert, behooren niet overdragtelijk, maar wezenlijk tot de klasse van hen die eens voor al door Victor Hugo met den

[p. 97]

naam misérables gedoopt zijn. De familie Malavoglia is eene arme siciliaansche visschersfamilie, vader, zoon en kleinzoonen. De vrouwen gaan te naauwernood voegzaam gekleed, de mannen worden maar sober gevoed. Voor al de leden van het gezin geldt één taak: hard werken. Werken om aan den kost te komen, werken voor het oplappen eener schuit, werken voor het aflossen der schuld die, door eene opeenstapeling van rampen, op eene schamele woning drukt.

Gelukkig werd deze ‘pessimistische Siciliaansche dorpsvertelling’ in de twintigste eeuw door Luchino Visconti verfilmd als La terra trema. We moeten er naar raden wat Verga van het resultaat had gevonden. Wel weten we dat de bewerking van componist Mascagni van een zijn verhalen uit de bundel Vita dei campi uit 1880 tot de opera Cavalleria Rusticana, voor Verga uitliep op een bittere teleurstelling en een ruzie die in de rechtszaal moest worden uitgevochten.

In 1893 keerde Verga terug naar het huis aan de Via S. Anna in Catania. Zijn ouders waren inmiddels overleden. Hij nam de zorg voor zijn familie op zich en restaureerde de woning. Na zijn dood in 1922 duurde het nog bijna twee decennia voor het in 1940 op de lijst van nationale monumenten kwam te staan. In 1960 kocht de gemeente Catania het huis om het vervolgens in 1980 door te verkopen aan de Regione Siciliana. Pas in de jaren tachtig werd het huis voor een deel gerestaureerd en opengesteld voor het publiek. Nu, in 2003, is de restauratie voltooid en kunnen bezoekers genieten van de bibliotheek met meer dan tweeduizend boeken, de woonkamer met wanden vol schilderijen en ingelijste foto's, vitrines met facsimiles van Verga's geschriften (de originelen worden bewaard in de bibliotheek van Catania), en de bijzondere kroonluchters die de kamers verfraaien.

Alleen de kasten in de slaapkamer zullen gesloten blijven. Tot de volgende restauro.

Casa Museo Giovanni Verga

Via S. Anna 8

Catania

tel. [phone]

Openingstijden:

maandag tot en met zaterdag,

09.00-13.00 uur

dinsdag en donderdag ook 's middags,

15.00-18.00 uur

zon- en feestdagen gesloten

Literatuur:

Cd. Busken Huet, ‘De nieuwe zwarte tijd’, in: Litterarischen fantasiën en kritieken, dl. 23

Giovanni Verga, I Malavoglia (Milano, Il Polifilo 1995) Giovanni Verga, Het huis bij de mispelboom (Amsterdam/Brussel, Veen/Reinaert 1966)

www.regione.sicilia.it

www.karontenet.it