Het Bilderdijk-Museum. Jaargang 17

[p. 14]

Signalement: Bilderdijkiana in de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde

Onlangs kwam in de collectie van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in de Universiteitsbibliotheek Leiden een voor de Bilderdijk-studie interessante verzameling materiaal aan het licht. Achter de titel ‘Verzameling portretten van en betreffende Willem Bilderdijk’ blijkt een nog niet eerder opgemerkte collectie prenten en tekeningen schuil te gaan, die waarschijnlijk afkomstig is uit de nalatenschap van de Bilderdijkbiograaf J.J.F. Wap.^1.

De map bevat allereerst een complete verzameling gegraveerde portretten van Bilderdijk en enkele tijdgenoten, waaronder een gesigneerd portret van Bilderdijk door Mattheus de Sallieth, en het zeldzame portret van J.P. de Monté door dezelfde kunstenaar. Onder nummer 85 is een onbekend portret in potlood door Chimaer van Oudendorp aan te treffen, weliswaar postuum naar het portret door Van Bree, maar voorzover bekend niet in gravure gebracht.^2.

Ook Bilderdijks boekillustraties zijn goed vertegenwoordigd. De hier aanwezige vignetten uit Bilderdijks werken zijn uitgesneden en van een korte toelichting voorzien. Verrassend zijn enkele tekeningen, waaronder een eigenhandig ontwerp in pen (nr. 39) van het geïdealiseerde portret van Catharina Rebecca Woesthoven, opgenomen in de eerste druk van Ibn Doreid (1795).^3. Onder nr. 60 wordt een ontwerptekening in gewassen pen bewaard van het titelblad van Lazarus opwekking (1785) door Catharina Rebecca Woesthoven; onder nr. 116 een

Willem Bilderdijk, Ontwerp voor Ibn Doreid (1795), zwarte pen, 16,6 × 10,6 cm. Foto: UB Leiden.

potloodtekening van een vignet dat nooit in prentvorm is verschenen. Voorts onder nr. 74 een bouwkundige tekening van Bilderdijk, die blijkens de bijbehorende aantekening behoort tot het manuscript ‘Kort begrip der antieke bouwkunst’. Onder nr. 59 bevindt zich een onbekend gebleven boerenbedrieger van Bilderdijk uit 1771, die voldoende stof tot nader onderzoek biedt.^4.

Enigszins buiten de artistieke context van deze verzameling, maar niet minder interessant, is het ‘Huurcontract tussen W. Bilderdijk en E. Bodel Nijenhuis’ (nr. 66) uit 1809, dat de huur van een Leidse woning aan de Prinsengracht (over de Kruisstraat 167) betreft. Was dat al bekend?

Ton Geerts

Willem Bilderdijk, Architectuurtekening, pen en penseel in zwart, 16,5 × 13,2 cm. Foto: UB Leiden.

1. Zie Carla van der Poel, ‘De grabbelton van de Maatschappij’, Nieuw Letterkundig Magazijn XVIII-1 (mei 1999), 5-9. Genoemde verzameling heeft als signatuur: PLANOL 2 A 1:25. Van der Poel maakt tevens melding van een ‘verzameling van overdrukken betreffende Willem Bilderdijk’, signatuur 1186 C 34, uit de verzameling van A.C. Kruseman, en van verzamelingen betreffende Nicolaas Beets e.a.

2. Voor deze portretten zie Ton Geerts, Het Bilderdijk-Museum: catalogus van kunstvoorwerpen (Leiden 1994), nr. 3.

3. Geerts, a.w., nr. 77.

4. Ik hoop hier bij een andere gelegenheid uitgebreid op terug te komen.