Bijdragen en mededeelingen. Gelre, Vereeniging tot Beoefening van Geldersche Geschiedenis, Oudheidkunde en Recht. Deel 44

[p. 222]

Boekaankondiging.

H. van Heerde, Kerkgeschiedenis van Nunspeet. Nunspeet, 1940.

De kerkelijke geschiedenis van het bovengenoemde dorp, dat tezamen met Ermelo en Elspeet tot de drie kerspelen van het ambt Ermelo behoorde en thans nog onder de gemeente van dien naam ressorteert, speelt zich in hoofdzaak af om de middeleeuwsche kerspelkerk, die in 1855 is afgebrand, en waarvan toen alleen het ondergedeelte van den toren werd gespaard. De schrijver behandelt in het kort de kerkgeschiedenis van Nunspeet vóór en ten tijde van de Reformatie, om vervolgens meer uitvoerig de lotgevallen van het dorp op kerkelijk gebied tot heden te bespreken. Daarbij blijkt wel, dat men ook in vroeger jaren met lief en met leed, met goede en met slechte voorgangers te maken had. Toen de Reformatie in deze streken met gestrengheid was doorgevoerd, heeft de Calvinistische levensopvatting er sterk wortel geschoten, zoodat nog ver in de 19e eeuw vrijwel de geheele bevolking tot de Nederlandsch-Hervormde kerk behoorde. Eene Gereformeerde kerk kwam in 1887 tot stand, eene Gereformeerde gemeente in 1922 en eene Christelijk Gereformeerde gemeente in 1936. Ten behoeve van de Belgische vluchtelingen werd tijdens den wereldoorlog in hun kamp een kerkbarak ingericht, terwijl sedert 1929 eenige Minderbroeders Conventueelen te Nunspeet gevestigd zijn.

v.d. V.

F. van Hoeck S.J., Schets van de geschiedenis der Jezuieten in Nederland. Nymegen, 1940.

In 1940 herdacht de orde der Jezuieten haar vierhonderdjarig bestaan. Het te dezer gelegenheid door pater Van Hoeck samengestelde werk verdient ook hier ter plaatse te worden aangekondigd, omdat de orde een deel van haar arbeidsterrein in Gelderland heeft gevonden. Het 3e hoofdstuk, waarin de verschillende Jezuietenstaties worden besproken, behandelt dit gewest in § 4 (blz. 77-87). Voor de geschiedenis na de wederoprichting der orde in 1814 (gelijk bekend, werd zij in 1773 opgeheven) kan naar het 9e hoofdstuk worden verwezen. Voor de geschiedenis der Roomsch-Katholieke kerk in deze provincie bevat het boek belangrijke bouwstoffen.

v.d. V.

L. Dooren, Doctor Johannes Wier. Leven en werken. Acad. prschr. Utrecht 1940. Aalten z.j.

De dissertatie, waarmede de schrijver den graad van doctor in de geneeskunde heeft verkregen, is gewijd aan één zijner groote voorgangers, die vooral om zijne bestrijding van de heksenprocessen bekendheid heeft verworven. Wier, die, naar de auteur betoogt, van Nederlandschen stam

[p. 223]

was, bekleedde van 1545-1550 het ambt van stadsgeneesheer te Arnhem om daarna door den hertog van Kleef tot lijfarts te worden benoemd. Als zoodanig werd hij in 1578 door zijnen zoon opgevolgd en hij overleed, 72 jaren oud, in 1588 tijdens een verblijf te Tecklenburg bij Osnabrück, waar hij door den Graaf in consult was geroepen. Hij woonde te Kleef en trad ook op als lijfarts op het Huis Bergh te 's-Heerenberg in het gezin van Willem graaf van den Bergh en Maria van Nassau. Behalve als bestrijder van den heksenwaan heeft Wier groote verdiensten gehad voor de interne geneeskunst en men heeft hem wel den grondlegger der moderne psychiatrie genoemd.

v.d. V.