Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden. Deel 103
(1988)– [tijdschrift] Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap– Auteursrechtelijk beschermdBijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden. Deel 103. Nederlands Historisch Genootschap, Den Haag 1988
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden. Deel 103 uit 1988.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
p. 3, 14, 16, 19, 51, 615: in het origineel is een gedeelte van de tekst slecht leesbaar. De redactie heeft de tekst tussen vierkante haken aangevuld.
p. 67-68, 106-107, 140-141, 149-150, 277-278, 281-282, 321-322, 322-323, 327-328, 488-489: in het origineel loopt een kop over de paginascheiding heen. Deze is daarom in zijn geheel op de tweede pagina geplaatst.
p. 151-152, 333-334, 518-519, 704-706: op deze pagina's is een tekstgedeelte om privacyredenen afgedekt.
p. 299: gewe-zen → gewezen: ‘Bovendien dient gewezen op de nadelen’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (deel 1: achterplat, deel 2: achterplat, deel 3: achterplat, deel 4: achterplat) en pagina's met advertenties (deel 2: 338, deel 4: II) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel 1, voorplat]
BIJDRAGEN EN
MEDEDELINGEN
BETREFFENDE
DE GESCHIEDENIS
DER NEDERLANDEN
NEDERLANDS HISTORISCH GENOOTSCHAP
DEEL 103 ■ AFLEVERING 1 ■ 1988
[Deel 1, binnenkant voorplat]
Bijdragen en mededelingen
betreffende de geschiedenis der Nederlanden
103e jaargang, aflevering 1, 1988.
De BMGN zijn een uitgave van het Nederlands Historisch Genootschap en de leden van het NHG ontvangen de BMGN. De BMGN verschijnen in 4 driemaandelijkse afleveringen.
Ledenadministratie en inlichtingen omtrent het lidmaatschap:
Secretariaat NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363.
De contributie bedraagt ƒ75,- voor leden en ƒ40,- voor student-leden.
Abonnementen voor niet-leden (instellingen) en losse nummers kunnen besteld worden bij het secretariaat NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363, abonnementsprijs ƒ70,- per jaar voor 4 afleveringen, exclusief porto per jaargang: binnenland ƒ6,- en buitenland ƒ20,-, losse nummers ƒ20,-, exclusief porto. Voor themanummers gelden speciale prijzen.
Redactie:
W. Blockmans
J.C.H. Blom
R.C. van Caenegem
C. Fasseur
P.M.M. Klep
J. Verhelst
Correspondentie en boeken ter recensie:
drs. Marja de Keuning
drs. Gees van der Plaat
Redactie BMGN
Postbus 90406
2509 LK Den Haag
Manuscripten dienen te worden uitgevoerd volgens de ‘huisregels’ van de BMGN gehanteerd in E.H. Kossmann en C.B. Wels, Aanwijzingen voor tekstbewerking en annotatie (Utrecht, 1971). U kunt deze aanwijzingen verkrijgen bij het redactiesecretariaat.
Verzorging: Drukkerij Vonk Zeist BV
ISSN 0165-0505
Advertenties: redactie BMGN, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363. Tarieven: 1/1 pag ƒ400,-, 1/2 pag. ƒ225,-, 1/4 pag. ƒ125,-.
Het verlenen van toestemming tot publikatie in dit tijdschrift houdt in, dat de auteur aan de uitgever onvoorwaardelijk de aanspraak overdraagt op de door derden verschuldigde vergoeding voor kopiëren, als bedoeld in Artikel 17, lid 2 der Auteurswet 1912 en in het K.B. van 20 juli 1974 (Stb. 351) ex Artikel 16b der Auteurswet 1912, teneinde deze te doen exploiteren door en overeenkomstig de Reglementen van de Stichting Reprorecht te Amsterdam, een en ander behoudens uitdrukkelijk voorbehoud van de kant van de auteur.
Articles appearing in this journal are abstracted and indexed in Historical Abstracts.
Uitgegeven met steun van het Belgisch Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur
[pagina 152]
Mededelingen
Geldpremies voor overzichtsartikelen alfa- en gammawetenschappen
Auteurs van overzichtsartikelen op het terrein van de geesteswetenschappen en van de gedrags- en maatschappijwetenschappen kunnen ook in 1988 in aanmerking komen voor een geldpremie. Voor de bekroningen is er dit jaar voor elk der beide vakgebieden een bedrag van ƒ15.000,- beschikbaar. De prijzen bestaan uit bedragen van ƒ2.000,- à ƒ3.000,-. De toekenning gebeurt door de Commissie Geesteswetenschappen en de Sociaal-Wetenschappelijke Raad van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Onder geesteswetenschappen worden verstaan: taal- en letterkunde, historische wetenschappen, wijsbegeerte en godgeleerdheid. Het begrip gedrags- en maatschappijwetenschappen wordt ruim opgevat: ook rechtswetenschap en economie vallen eronder. Om voor bekroning in aanmerking te komen moet het artikel in 1987 of 1988 zijn verschenen in een Nederlands wetenschappelijk tijdschrift. De volgende maatstaven worden aangelegd: 1 Het artikel moet inhoudelijk een aanmerkelijk segment van een erkende discipline bestrijken; 2 De hoofdlijnen van de ontwikkelingen in een bepaald tijdvak moeten erin worden beschreven,
[Deel 1, pagina 153]
zonder dat er relevante literatuur of jurisprudentie is overgeslagen; 3 De auteur dient eigen uitgangspunten op methodologisch gebied en andere theoretische veronderstellingen van principiële aard ten minste impliciet duidelijk te maken; 4 Er dient te worden ingegaan op het theoretisch gehalte van de ontwikkelingen in (het segment van) de discipline. Auteurs die voor bekroning in aanmerking wensen te komen, moeten hun artikel vóór 1 augustus 1988 inzenden aan: Commissie Geesteswetenschappen, resp. Sociaal-Wetenschappelijke Raad, Herengracht 410-412, 1017 BX Amsterdam.
Vereniging voor Geschiedenis en Informatica VGI
Op 19 december 1987 is na afloop van het congres ‘Historische Databases’ de Vereniging voor Geschiedenis en Informatica opgericht. Reden van de oprichting is de toegenomen belangstelling van historici voor het inschakelen van de computer. Aan de ene kant is deze belangstelling veroorzaakt doordat velen hebben ingezien dat de computer een handig hulpmiddel is bij de dagelijkse werkzaamheden, aan de andere kant heeft men ontdekt dat de computer ook mogelijkheden biedt voor het doen van onderzoek, het geven van onderwijs en het opslaan van historische informatie op een manier die tot op heden ondenkbaar was. Het computermatig verwerken van historische informatie schept specifieke problemen. Het zoeken naar oplossingen is een zaak die niet alleen aan informatici kan worden overgelaten, maar waarnaar ook door historici moet worden gezocht. Doel van de vereniging is daarom het verzamelen en verspreiden van kennis op het terrein van de toepassing van informaticahulpmiddelen bij historisch onderzoek, geschiedenisonderwijs, archief en historisch museum. Het lidmaatschap van de VGI bedraagt ƒ40,- per jaar, voor studenten en baanlozen ƒ25,-. Ook verenigingen en instellingen kunnen lid worden van de vereniging. Meer informatie kunt u krijgen bij Onno Boonstra, sectie geschiedenis KUN, Postbus 9103, 6500 HD Nijmegen, telefoon 080-512997.
Conferentie ‘Speelfilm en geschiedenis’
De recentelijk opgerichte Vereniging ‘Geschiedenis, Beeld en Geluid’ houdt op 22 en 23 april 1988 haar voorjaarsconferentie. Onderwerp is: Speelfilm en geschiedenis. In deze conferentie staat centraal: de speelfilm als historische bron. Het gaat hierbij om ‘historische’ speelfilms: films over een onderwerp uit het verleden, en om ‘gewone’ speelfilms: alle speelfilms zijn een bron voor de periode waarin ze gemaakt zijn. De conferentie richt zich op wetenschappelijke onderzoekers, geschiedenisdocenten, en op iedereen die in film-engeschiedenis is geïnteresseerd. Inlichtingen: D. Leyten, p/a Lerarenopleiding ZWN, afdeling geschiedenis, Postbus 2967, 2601 CZ Delft, telefoon 015-134947, toestel 227.
Symposium oorlogsverleden en toekomst
De Boerhaave Commissie voor Postacademisch Onderwijs in de Geneeskunde organiseert op 7 mei 1988 een: Symposium oorlogsverleden en toekomst. De lessen van 1940-1945 in het Congrescentrum Leeuwenhorst, Noordwijkerhout. Inlichtingen over dit symposium kunt u verkrijgen bij het bureau van de Boerhaave Commissie voor Postacademisch Onderwijs in de Geneeskunde (J.J.L. Muller), Rijnsburgerweg 10, gebouw 50, kamer 278, 2333 AA Leiden, telefoon 071-275294.
De twee culturen. De eenheid van kennis en haar teloorgang
Het Genootschap voor de geschiedenis van de Geneeskunde, Wiskunde, Natuurwetenschappen en Techniek (GeWiNa) organiseert naar aanleiding van haar 75-jarig bestaan een sym-
[Deel 1, pagina 154]
posium onder bovenstaande titel. In een zestal voordrachten wordt de splitsing van de wetenschappelijke kennis in een aantal takken geanalyseerd. Naast een aantal historische invalshoeken zal ook de hedendaagse problematiek, die het gevolg van deze splitsing is, aan de orde komen. Als sprekers zullen optreden: K. van Berkel, H.B.G. Casimir, H.F. Cohen, S. Dresden, W. Frijhoff en J.J.A. Mooy. Het symposium zal plaatsvinden op 4 juni 1988 en zal gehouden worden in de Koningszaal van het gebouw Artis. Belangstellenden kunnen zich aanmelden bij het secretariaat van het Genootschap GeWiNa (Veenendaalkade 463, 2547 AL Den Haag) waarna te zijner tijd een aanmeldingsformulier alsmede een programma toegestuurd zullen worden. De kosten van dit symposium zullen ƒ30,- bedragen (voor leden van GeWiNa ƒ15,-). De lezingen zullen in de loop van dit jaar uitgegeven worden in de congresbundel, die de deelnemers gratis toegestuurd zal worden.
Symposium Navies and Armies. Anglo-Dutch Partnership in War and Peace 1688-1988
Op donderdag 16 en vrijdag 17 juni 1988 wordt op het Koninklijk Instituut voor Marine te Den Helder een Engelstalig symposium gehouden over de militaire en maritieme aspecten van de Engels-Nederlandse relaties in de afgelopen 300 jaar. Sprekers zijn: J.R. Bruijn, H.L. Zwitzer, N.A.M. Rodger, E.S. van Eyck van Heslinga, J.A. de Moor, G. Teitler, H.P. Willmot en J.C.H. Blom. De inschrijfkosten bedragen ƒ60,-. Informatie over dit symposium is verkrijgbaar bij: G.J.A. Raven, Afdeling Maritieme Historie van de Marinestaf, Postbus 20702, 2500 ES Den Haag, telefoon 070 162853.
‘Utrecht, kruispunt van de Middeleeuwse kerk’
In 1988 zal de restauratie van de laatste van de Utrechtse binnenstadskerken, de Domkerk, voltooid zijn. Daarmee zal dan een einde zijn gekomen aan een zeer indrukwekkende restauratiecampagne. Om dit feit te vieren wordt momenteel door een aantal instellingen in de stad Utrecht een reeks van activiteiten voorbereid. In samenspraak met andere bij deze manifestaties betrokken instellingen, organiseert de Commissie Mediëvistiek van de Letterenfaculteit van de Rijksuniversiteit te Utrecht in datzelfde jaar een congres waarvan de thematiek nauw aansluit bij de voltooiing van het Utrechtse kerkproject. Het congres zal, onder de titel ‘Utrecht, kruispunt van de Middeleeuwse kerk’, worden gehouden op 25, 26 en 27 augustus 1988 te Utrecht. De volgende onderwerpen zullen door specialisten worden behandeld: het Utrechtse kerkenkruis; de bouwgeschiedenis van de Pieterskerk; de Ottoonse Dom van Adelbold; het koor van de gotische Dom; de afkomst en de idealen van de Utrechtse bisschop Bernold; invloed van de ideeën van de kerk in theorie en praktijk; kosmische schema's in de beeldende kunst; muzikale harmonie als model voor de schepping. In het voorjaar van 1988 zal een prospectus met nadere informatie over het programma, de aanmelding en de publikaties worden verspreid. Voor inlichtingen en voorlopige opgave kunt u zich wenden tot het secretariaat van het Congres ‘Utrecht, kruispunt van de Middeleeuwse kerk 1988’, Postbus 13263, 3507 LY Utrecht, telefoon 030-392261-513797 (A. Mekking).
[Deel 1, pagina 155]
EENHEID IN NEDERLANDS VERLEDEN
Congres op woensdag 25 mei 1988* onder auspiciën van
Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
Nederlands Economisch-Historisch Archief
Nederlands Historisch Genootschap
De afgelopen decennia hebben een grote bloei te zien gegeven van de historische wetenschappen in Nederland. Bij uitstek de Vaderlandse Geschiedenis heeft hiervan geprofiteerd, zoals blijkt uit de grote aanwas van publikaties op dit gebied. Toch is het niet alleen rozegeur en maneschijn. De bloei van het vak is gepaard gegaan met een voortschrijdende specialisatie op het gebied van onder meer de politieke, de sociale, de economische, de demografische, de kerk-, de cultuur-, de mentaliteits- en de kunstgeschiedenis. Dit op zich gunstige verschijnsel bergt echter ook gevaren in zich. De onderlinge samenhang tussen de resultaten van zoveel detailonderzoek dreigt te weinig aandacht te krijgen, de ‘vergruizeling van het beeld’ van de Nederlandse geschiedenis neemt steeds ernstiger vormen aan. Karel Davids, Jan Lucassen en Jan Luiten van Zanden hebben dit probleem aan de orde gesteld in hun brochure De Nederlandse geschiedenis als afwijking van het algemeen menselijk patroon. Een aanzet tot een programma van samenwerking. Zij maken daarbij een onderverdeling in drie subperiodes, 1350-1580, 1580-1850 en 1850 tot nu.
Op initiatief van historici verbonden aan verschillende universiteiten, archieven en onderzoeksinstellingen zal, met als uitgangspunt genoemde brochure, een discussiedag worden gehouden. Daarop zal zowel aan de subperiodes afzonderlijk als wel aan het algemene thema aandacht worden besteed. Het programma luidt als volgt:
1 | 10.00-10.15 | Opening door de dagvoorzitter E. Fischer |
2 | 10.15-10.45 | Inleiding over de brochure door C. Davids |
10.45-11.15 | Koffie | |
3 | 11.15-12.15 | Reacties op de brochure door de drie referenten voor de respectieve subperiodes, W. Blockmans, P.W. Klein en J.C.H. Blom |
12.15-13.30 | Lunch | |
4 | 13.30-14.30 | Discussie door de deelnemers in subgroepen: |
a periode 1350-1580 onder leiding van W. Blockmans, met mede werking van C. Davids | ||
b periode 1580-1850 onder leiding van P.W. Klein, met mede werking van J. Lucassen | ||
c periode 1850-nu onder leiding van J.C.H. Blom, met mede werking van J.L. van Zanden | ||
14.30-15.00 | Thee | |
5 | 15.00-16.30 | Plenaire discussie onder leiding van I. Schöffer met medewerking van C. Davids, W. Blockmans, P.W. Klein, J.C.H. Blom, D. van Arkel en E.H. Kossmann |
16.30-17.30 | Borrel |
De brochure kan vanaf 10 maart schriftelijk worden aangevraagd bij het I.I.S.G. te Amsterdam (Kabelweg 51, 1014 BA). Met de brochure ontvangt u ook het aanmeldingsformulier. Inschrijving van deelnemers geschiedt naar volgorde van binnenkomst van de formulieren. Kosten voor de hele dag ƒ25,-; voor studenten AIO's, OIO's en deelnemers in vergelijkbare posities ƒ10,-.
* De plaats (in het centrum of het westen des lands) wordt nader bekend gemaakt en staat vermeld op het aanmeldingsformulier.
[Deel 1, pagina 156]
In de serie Nederlandse Historische Bronnen van het Nederlands Historisch Genootschap verschijnt binnenkort deel VII:
EGMOND EN BERNE TWEE VERHALENDE HISTORISCHE BRONNEN UIT DE MIDDELEEUWEN
Bevat: - De Vita Sancti Adalberti Confessoris ingeleid, uitgegeven en vertaald door G.N.M. Vis
- Het stichtingskroniekje van de Abdij van Berne ingeleid, uitgegeven en vertaald door H. van Rij
De Vita Sancti Adalberti Confessoris werd omstreeks 985 geschreven. Dit heiligenleven is de enige contemporaine verhalende bron over de eerste Hollandse graven, hun bemoeienis met de Adalbertcultus en de stichting van de Abdij van Egmond. In vrijwel alle Egmondse bronnen tot 1200 heeft de Vita als oudste tekst in meer of mindere mate doorgewerkt. De bewerker biedt - naast de Latijnse tekst - een vertaling van deze Vita en schenkt in een uitvoerige inleiding onder andere aandacht aan de Egmondse bronnenstrijd tot Dirk I bis, de auteurs en het werk, de overlevering van de tekst, alsmede aan eerdere edities.
Het stichtingskroniekje van de Abdij van Berne beschrijft eerst enige avonturen van Folkold, burchtheer van Berne, en vervolgens diens stichting van de Abdij. Daarna volgt een overzicht van de lotgevallen van de Abdij onder de eerste negen abten. Het uit het begin van de dertiende eeuw daterende kroniekje is behalve voor de geschiedenis van de Abdij ook van regionaal-historisch belang. De bewerker besteedt in zijn inleiding onder meer aandacht aan het handschrift, de betrouwbaarheid van de kroniek, de datering. De Nederlandse vertaling is naast de Latijnse tekst afgedrukt.
Voor leden van het NHG geldt tot 29 maart 1988 een speciale intekenprijs van ƒ25,-; daarna is de ledenprijs ƒ35,-. De handelsprijs bedraagt ƒ50,- (distributie door E.J. Brill, postbus 9000, 2300 PA Leiden).
Secretariaat van het Nederlands Historisch Genootschap, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, tel. 070-140 363.
[Deel 1, binnenkant achterplat]
Inhoud
R.M. Dekker, ‘Getrouwe broederschap’: Organisatie en acties van arbeiders in pre-industrieel Holland | 1-19 |
L. van Poelgeest, De raadsheren van de Hoge Raad van Holland, Zeeland en West-Friesland in de achttiende eeuw | 20-51 |
Recensies | 52-98 |
Kroniek | 99-150 |
Naamlijst van medewerkers/sters en mededelingen | 151-156 |
[Deel 2, voorplat]
BIJDRAGEN EN
MEDEDELINGEN
BETREFFENDE
DE GESCHIEDENIS
DER NEDERLANDEN
NEDERLANDS HISTORISCH GENOOTSCHAP
DEEL 103 ■ AFLEVERING 2 ■ 1988
[Deel 2, binnenkant voorplat]
Bijdragen en mededelingen
betreffende de geschiedenis der Nederlanden
103e jaargang, aflevering 2, 1988.
De BMGN zijn een uitgave van het Nederlands Historisch Genootschap en de leden van het NHG ontvangen de BMGN. De BMGN verschijnen in 4 driemaandelijkse afleveringen.
Ledenadministratie en inlichtingen omtrent het lidmaatschap:
Secretariaat NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363.
De contributie bedraagt ƒ75,- voor leden en ƒ40,- voor student-leden.
Abonnementen voor niet-leden (instellingen) en losse nummers kunnen besteld worden bij het secretariaat NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363, abonnementsprijs ƒ70,- per jaar voor 4 afleveringen, exclusief porto per jaargang: binnenland ƒ6,- en buitenland ƒ20,-, losse nummers ƒ20,-, exclusief porto. Voor themanummers gelden speciale prijzen.
Redactie:
W. Blockmans
J.C.H. Blom
R.C. van Caenegem
C. Fasseur
P.M.M. Klep
J. Verhelst
Correspondentie en boeken ter recensie:
drs. Marja de Keuning
drs. Gees van der Plaat
Redactie BMGN
Postbus 90406
2509 LK Den Haag
Manuscripten dienen te worden uitgevoerd volgens de ‘huisregels’ van de BMGN gehanteerd in E.H. Kossmann en C.B. Wels, Aanwijzingen voor tekstbewerking en annotatie (Utrecht, 1971). U kunt deze aanwijzingen verkrijgen bij het redactiesecretariaat.
Verzorging: Drukkerij Vonk Zeist BV
ISSN 0165-0505
Advertenties: redactie BMGN, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363. Tarieven: 1/1 pag ƒ400,-, 1/2 pag. ƒ225,-, 1/4 pag. ƒ125,-.
Het verlenen van toestemming tot publikatie in dit tijdschrift houdt in, dat de auteur aan de uitgever onvoorwaardelijk de aanspraak overdraagt op de door derden verschuldigde vergoeding voor kopiëren, als bedoeld in Artikel 17, lid 2 der Auteurswet 1912 en in het K.B. van 20 juli 1974 (Stb. 351) ex Artikel 16b der Auteurswet 1912, teneinde deze te doen exploiteren door en overeenkomstig de Reglementen van de Stichting Reprorecht te Amsterdam, een en ander behoudens uitdrukkelijk voorbehoud van de kant van de auteur.
Articles appearing in this journal are abstracted and indexed in Historical Abstracts.
Uitgegeven met steun van het Belgisch Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur
[pagina 334]
Mededelingen
Hartog Beem-prijs 1988
De Stichting voor joodse studiën heeft het voornemen ook in 1988 de Hartog Beem-prijs uit te loven voor een originele studie (al of niet eerder gepubliceerd) op het gebied van de geschiedenis der joden in Nederland, waarvan de auteur op het tijdstip van sluiting van de inzendingstermijn de leeftijd van 35 jaar nog niet heeft bereikt. Inzendingen dienen te worden gericht aan het secretariaat van de Commissie voor de geschiedenis van de joden in Nederland (p/a Joods Historisch Museum, postbus 16737, 1001 RE Amsterdam). Zij dienen voor 30 september 1988 te zijn ontvangen. Inzendingen dienen gevat te zijn in een envelop zonder vermelding van afzender en vergezeld te zijn van een blanco envelop bevattende een opgave van naam, adres en geboortedatum van de inzender. Op de buitenzijde van de envelop kan ter herkenning een motto worden aangebracht. De inzendingen zullen worden beoordeeld namens de Commissie voor de geschiedenis van de joden in Nederland door een jury bestaande uit mevrouw dr. W. Ch. Pieterse, mevrouw drs. Judith C.E. Belinfante en prof. dr. I. Schöffer. De jury zal het bestuur van de Stichting voor joodse studiën omtrent het al of niet uitreiken van de prijs adviseren.
[Deel 2, pagina 335]
Nieuwe stichting voor de geschiedenis van hygiëne en milieu
Sinds kort bestaat de Stichting Net Werk die zich bezig houdt met de geschiedenis van hygiëne en milieu. Van vele schrijnende problemen die het milieu of de gezondheid teisteren, weten we dat zij hun wortels in het verleden hebben. Een aantal onderzoekers - in het bijzonder historici, sociologen, juristen, medici, ingenieurs - probeert een beter inzicht in deze problemen te krijgen door in archieven te duiken. De Stichting Net Werk legt contacten tussen hen, verspreidt informatie en ondersteunt onderzoek op haar gebied. Zij geeft een tweemaandelijks contactblad uit en organiseert de activiteiten van de werkgroep voor de geschiedenis van hygiëne en milieu. Niet-leden kunnen zich abonneren op het contactblad. De werkgroep is open voor mensen van verschillende vakrichtingen die historisch onderzoek over milieu en hygiëne verrichten of begeleiden. Belangstellenden kunnen contact opnemen met het secretariaat: Stichting Net Werk, Winselerhof 56, 5625 LZ Eindhoven, telefoon 040-423814 (bij voorkeur 's avonds).
John Bunyan Symposium en John Bunyan Herdenkingsbijeenkomst 25, 26 en 27 augustus 1988, Vrije Universiteit Amsterdam
Ter herdenking van de driehonderdste sterfdag van John Bunyan organiseert de Interdisciplinaire onderzoeksprojectgroep geschiedenis van het protestantisme aan de Vrije Universiteit te Amsterdam op 25 en 26 augustus 1988 een John Bunyan Symposium (sprekers: prof, dr. G.J. Schutte, dr. I. Green, prof. dr. A. Th. van Deursen, prof. dr. R.L. Greaves, prof. dr. R. Sharrock, prof. dr. J.F. Forrest, dr. J.B.H. Alblas en dr. J. Szigeti) en op zaterdag 27 augustus 1988 een John Bunyan Herdenkingsbijeenkomst (sprekers: prof. dr. A. Th. van Deursen, prof. dr. C. Graafland, dr. J.B.H. Alblas, dr. T. Brienen). Nadere inlichtingen: G.J. Schutte, onderzoeksprojectgroep geschiedenis van het protestantisme, Faculteit der letteren, Postbus 7161, 1007 MC Amsterdam.
Cologne Computer Conference, September 7-10, 1988
The Center for Historical Social Research (ZHSF) of the Central Archive for Empirical Social Research (ZA), Cologne and the Max-Planck-Institut für Geschichte, Göttingen jointly announce:
The International Conference on Data Bases in the Humanities and Social Sciences of 1988 (ICDBHSS/88), the 3rd Annual Conference of the Association for History and Computing (AHC) and the 10th International Conference of the International Federation of Data Organizations for the Social Sciences (IFDO), to be held as a joint conference in Cologne, September 7-10, 1988. The joint conference will be held at the facilities of the University of Cologne, West Germany, which is the seat of institutes devoted to the application of computers in the Social Sciences as well as the Historical disciplines. The main topics will be: new data bases, software development, data analysis, computer aided instruction, institutional infrastructure. Proposals for papers should be directed to: Manfred Thaller, Cologne Computer Conference, Max-Planck-Institut für Geschichte, Postfach 2833, D-3400 Göttingen, West Germany; Organizing Secretary: Dagmar Klaff, Zentrum für Historische Sozialforschung, Bachemer Strasse 40, D-5000 Köln 41.
Keerpunten in de geschiedenis. Eerste internationale conferentie van de International Society for the Study of European Ideas, 26-30 september 1988
Deze conferentie zal plaatsvinden in het internationaal congrescentrum van de RAI in Amsterdam. De conferentie is een initiatief van de International Society for the Study of Euro-
[Deel 2, pagina 336]
pean Ideas en wordt georganiseerd door de Europese Culturele Stichting en Pergamon Press, in samenwerking met de vakgroep Europese studies van de faculteit der letteren van de Universiteit van Amsterdam. De conferentie beoogt een plaats voor uitwisseling te zijn van ideeën, idealen en kennis over de geschiedenis en de toekomst van de Europese cultuur. Een groot aantal sprekers uit de hele wereld zal bijdragen leveren over een breed scala van onderwerpen, zoals: ‘Een vergelijking van de geschiedenis van Europese revoluties’, ‘Volkscultuur en elite cultuur’ en ‘Nietzsche's invloed op de hedendaagse filosofie en literatuur’. Inlichtingen: mevrouw C. de Jongh, European Cultural Foundation, Jan van Goyenkade 5, 1075 HN Amsterdam, telefoon 020-760222.
Studiedag ‘Boeren op het (Drentse) zand’, vrijdag 28 oktober 1988, Schouwburg Ogterop, Zuideinde 70, Meppel
De studiedag is gegroepeerd rond twee thema's. In het ochtendgedeelte zal een discussie plaatsvinden over het belang van de dissertatie van dr. J. Bieleman, Boeren op het Drentse zand, voor aanverwante vakgebieden als ecologie en historische geografie, 's Middags zal gekeken worden naar de plaats van deze studie in de landbouwgeschiedenis waarbij met name aandacht besteed zal worden aan het meningsverschil tussen Bieleman en Van Zanden aangaande de ontwikkeling van de Nederlandse landbouw in de negentiende eeuw. Als sprekers zullen optreden prof. drs. J.A.J. Vervloet, drs. G.J. Baaijens, drs. J.N.H. Elerie, dr. G.T.M. Trienekens en dr. J.L. van Zanden. De dag staat onder voorzitterschap van prof. dr. H. de Vries. Inlichtingen: drs. M.A.W. Gerding, provinciaal historicus van Drenthe, Postbus 174, 9400 AD Assen, telefoon 05920-13496, of mr. P. Brood, rijksarchivaris in Drenthe, Postbus 595, 9400 AN Assen, telefoon 05920-13523.
Congres middeleeuwse strafrechtsgeschiedenis
Op 9 december 1988 organiseert de Werkgroep strafrechtsgeschiedenis naar aanleiding van haar vijftienjarig bestaan een congres over de middeleeuwse strafrechtspleging in de Nederlanden. De bijeenkomst zal plaatsvinden in de Nieuwe vergaderzaal van het Trippenhuis, Kloveniersburgwal 27-29 te Amsterdam. Als sprekers zullen optreden M. Becker, D.A. Berents, J.E.A. Boomgaard, E.C. Coppens, C. Glaudemans, J. van Herwaarden, J. Monballyu, D.J. Noordam, M. Stein-Wilkeshuis en C. Streefkerk. Sessies zullen worden gewijd aan zoen en vete, delicten en delictsom schrijving, de gerechtelijke procedure en de bestraffing. Inlichtingen: Herman Roodenburg, P.J. Meertens-Instituut, Postbus 19888, 1000 GW Amsterdam, telefoon 020-234698.
Gender: A Useful Category of Historical Analysis
Dit is het thema van een seminar, dat het vrouwen geschiedenis project ‘Sekse en Cultuur’ op 6 en 7 april 1989 organiseert aan de faculteit der letteren van de Rijkuniversiteit te Groningen. Doel van het seminar is aan de hand van wetenschappelijk onderzoek de conceptualisering van vrouwen in geschiedschrijving aan een kritische beschouwing te onderwerpen. Uitgangspunt zal het gelijknamige artikel van Joan Wallach Scott, gepubliceerd in The American Historical Review, XCI (1986) 1053-1075 zijn. Daarin stelt zij onder meer voor ‘gender’ als analytische categorie te hanteren, zodat in de geschiedschrijving recht kan worden gedaan aan de vele betekenissen van vrouwelijkheid èn een verklaring kan worden gezocht voor de culturele betekenissen van het sekseverschil. Gedurende twee dagen zullen 25 deelnemers over dit probleem discussiëren aan de hand van papers, die door de deelnemers zijn geschreven en waarvan ieder tevoren kennis heeft genomen. Joan Wallach Scott
[Deel 2, pagina 337]
(Institute of Advanced Study, Princeton) zal haar voorstel in een paper nader toelichten. Daarnaast zullen prof. Susan Moller Okin (Politics, Brandeis), prof. Sally Humphries (Ancient History, Ann Arbor) en Dott. Gianna Pomata (Modern History, Bologna/Women's History, Minnesota) aan dit seminar deelnemen. Het vrouwengeschiedenisproject ‘Sekse en Cultuur’ nodigt bij deze belangstellenden uit eveneens een bijdrage aan het seminar te leveren. Nadere inlichtingen: drs. J.H. Blok en drs. M. van Tilburg, Klassiek Instituut, Pleiadenlaan 10-26, 9742 NG Groningen, telefoon 050-636030.
Wessel Gansfort en het noordelijk humanisme
Ter herdenking van Wessel Gansfort (circa 1419-1489) organiseert de Rijksuniversiteit te Groningen van 29-31 augustus 1989 een internationaal congres. Wessel Gansfort behoorde, met onder meer Rudolf Agricola, Wilhelmus Frederici, Alexander Hegius, Rudolf von Langen en Antonius Liber tot de zogenaamde Aduarder Academie. Deze groep van geleerden introduceerde de studia humanitatis in Noord-Europa, waarmee de basis werd gelegd voor het werk van Erasmus, Melanchthon en talrijke zestiende-eeuwse geleerden. De congrescommissie nodigt belangstellenden uit onderwerpen voor lezingen (van een half uur) over aspecten van leven en werk van Wessel Gansfort en in het bijzonder van het vijftiendeen vroeg zestiende-eeuwse noordelijk humanisme in te zenden. Toezeggingen voor lezingen dienen te worden vergezeld van een samenvatting, die vóór 15 maart 1989 moet worden ingezonden. Nadere berichten over het programma volgen dan rond 1 mei 1989. De voertalen van het congres zijn Engels, Duits en Frans. Voor nadere inlichtingen: secretaris van het congres drs. G.C. Huisman, conservator handschriften en kostbare werken, Universiteitsbibliotheek, Broerstraat 4, 9712 CP Groningen.
[Deel 2, pagina 339]
Nog verkrijgbare uitgaven van het NHG
postbus 90406, 2509 LK Den Haag
tel. 070 140363
http://dbnl-srv-p200.dmz.kb.nl/tekst/_bij005198801_01/colofon.phpBijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden (BMGN)
Vanaf 1980 zijn volledige jaargangen te verkrijgen (ƒ75,-; voor studenten ƒ40,-, inclusief verzendkosten). De volgende themanummers zijn nog te leveren:
Misdaad en straf, 93 (1978) afl. 2;
Bourgondië en de Noordelijke Nederlanden, 95 (1980) afl. 2;
Herrijzend Nederland, 96 (1981) afl. 2;
Mentaliteitsgeschiedenis, 98 (1983) afl. 3;
Willem van Oranje, 99 (1984) afl. 4;
De bijdragen van buitenlanders aan het geschiedkundig onderzoek en de geschiedschrijving van België en Nederland, 100 (1985) afl. 4;
Nederland 1955-1973. Ontwikkelingen en internationaal kader, 101 (1986) afl. 1;
Steden in Nederland en België in de eerste helft van de negentiende eeuw, 101 (1986) afl. 4;
Politieke theorie en de Nederlanden, 102 (1987) afl. 3;
(per themanummer ƒ20,-; voor studenten ƒ15,-, inclusief verzendkosten).
http://dbnl-srv-p200.dmz.kb.nl/tekst/_bij005198801_01/colofon.phpNederlandse Historische Bronnen
NHB I (417 p., ledenprijs ƒ45,-, inclusief verzendkosten);
NHB II (432 p., ledenprijs ƒ50,-, inclusief verzendkosten);
NHB III (319 p., ledenprijs ƒ56,50, inclusief verzendkosten);
NHB IV (Briefwisseling Willem van Oranje en Jan van Nassau, 143 p., ledenprijs ƒ15,-, inclusief verzendkosten);
NHB V (336 p., ledenprijs ƒ60,-, inclusief verzendkosten);
NHB VI (‘Voor u persoonlijk’. Brieven van minister van buitenlandse zaken jhr. A.C.D. de Graeff aan gezant J.P. graaf van Limburg Stirum (1933-1937), 178 p., ledenprijs ƒ30,-, inclusief verzendkosten);
NHB VII (Egmond en Berne. Twee verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen, vi + 146 p., ledenprijs ƒ35,-, inclusief verzendkosten).
De NHB's I, II, III en V zijn bundels kleine bronnen.
[Deel 2, pagina 340]
Bibliografische reeks van het NHG
Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen, samengesteld door M. Carasso-Kok (xix + 498 p., ledenprijs ƒ95,-, inclusief verzendkosten);
Historical Research in the Low Countries, 1970-1975. A Critical Survey (275 p., NHG-leden kunnen deze uitgave met 25% korting via het secretariaat van het NHG bestellen; deze uitgave wordt uitsluitend door uitgeverij Brill te Leiden gedistribueerd);
Historical Research in the Low Countries, 1981-1983. A Critical Survey (117 p., verkoopprijs ƒ38,-, NHG-leden kunnen deze uitgave met 25% korting via het secretariaat van het NHG bestellen; deze uitgave wordt uitsluitend door uitgeverij Brill te Leiden gedistribueerd);
Richtlijnen voor het uitgeven van historische bescheiden (6e herziene druk, 28 p., ƒ7,50, exclusief verzendkosten).
Jaarvergadering NHG 21 oktober 1988
De jaarvergadering van het Nederlands Historisch Genootschap zal plaatsvinden op vrijdag 21 oktober 1988 in de jaarbeurs te Utrecht. Het Nederlands Historisch Genootschap zal in samenwerking met het RIOD en onder auspiciën van de KNAW en NWO een bijeenkomst beleggen ter gelegenheid van het voltooien van Het koninkrijk der Nederlanden in de tweede wereldoorlog, door dr. L. de Jong. Dit symposium over Geschiedschrijving en tweede wereldoorlog, waarop het werk van dr. L. de Jong in internationaal perspectief belicht zal worden, zal in aansluiting op de jaarvergadering plaatsvinden.
OPROEP
Artikelen betreffende de geschiedenis der Nederlanden die verschijnen in buitenlandse bundels ontsnappen helaas gemakkelijk aan de aandacht. De redactie van de BMGN zou het daarom bijzonder op prijs stellen indien auteurs van dergelijke artikelen een overdrukje zouden willen sturen naar het redactiesecretariaat, postbus 90406, 2509 LK Den Haag. Bij voorbaat veel dank voor uw medewerking.
[Deel 2, binnenkant achterplat]
Inhoud
S. Groenveld, Willem II en de Stuarts, 1647-1650 | 157-181 |
J.M. Peterse, Publicist voor Oranje, R.M. van Goens en De Ouderwetse Nederlandsche Patriot (1781-1783) | 182-208 |
C. Fasseur, Hemelse godin of melkgevende koe: de Leidse universiteit en de Indische ambtenaarsopleiding 1825-1925 | 209-224 |
F. Postma, De Eeuw van de Beeldenstorm | 225-230 |
F.J.A. Broeze, Dutch-Ȧsiatic Shipping in the 17th and 18th Centuries | 231-236 |
E.H. Kossmann, De laatste tijd | 237-241 |
Recensies | 242-316 |
Kronieklijst | 317-330 |
Weerwoord | 331-332 |
Naamlijst van medewerkers/sters | 333-334 |
Mededelingen | 334-337 |
[Deel 3, voorplat]
BIJDRAGEN EN
MEDEDELINGEN
BETREFFENDE
DE GESCHIEDENIS
DER NEDERLANDEN
NEDERLANDS HISTORISCH GENOOTSCHAP
DEEL 103 ■ AFLEVERING 3 ■ 1988
[Deel 3, binnenkant voorplat]
Bijdragen en mededelingen
betreffende de geschiedenis der Nederlanden
103e jaargang, aflevering 3, 1988.
De BMGN zijn een uitgave van het Nederlands Historisch Genootschap en de leden van het NHG ontvangen de BMGN. De BMGN verschijnen in 4 driemaandelijkse afleveringen.
Ledenadministratie en inlichtingen omtrent het lidmaatschap:
Secretariaat NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363.
De contributie bedraagt ƒ75,- voor leden en ƒ40,- voor student-leden.
Abonnementen voor niet-leden (instellingen) en losse nummers kunnen besteld worden bij het secretariaat NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363, abonnementsprijs ƒ70,- per jaar voor 4 afleveringen, exclusief porto per jaargang: binnenland ƒ6,- en buitenland ƒ20,-, losse nummers ƒ20,-, exclusief porto. Voor themanummers gelden speciale prijzen.
Redactie:
W. Blockmans
J.C.H. Blom
R.C. van Caenegem
C. Fasseur
P.M.M. Klep
J. Verhelst
Correspondentie en boeken ter recensie:
drs. Marja de Keuning
drs. Gees van der Plaat
Redactie BMGN
Postbus 90406
2509 LK Den Haag
Manuscripten dienen te worden uitgevoerd volgens de ‘huisregels’ van de BMGN gehanteerd in E.H. Kossmann en C.B. Wels, Aanwijzingen voor tekstbewerking en annotatie (Utrecht, 1971). U kunt deze aanwijzingen verkrijgen bij het redactie-secretariaat.
Verzorging: Drukkerij Vonk Zeist BV
ISSN 0165-0505
Advertenties: redactie BMGN, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363. Tarieven: 1/1 pag ƒ400,-, 1/2 pag. ƒ225,-, 1/4 pag. ƒ125,-.
Het verlenen van toestemming tot publikatie in dit tijdschrift houdt in, dat de auteur aan de uitgever onvoorwaardelijk de aanspraak overdraagt op de door derden verschuldigde vergoeding voor kopiëren, als bedoeld in Artikel 17, lid 2 der Auteurswet 1912 en in het K.B. van 20 juli 1974 (Stb. 351) ex Artikel 16b der Auteurswet 1912, teneinde deze te doen exploiteren door en overeenkomstig de Reglementen van de Stichting Reprorecht te Amsterdam, een en ander behoudens uitdrukkelijk voorbehoud van de kant van de auteur.
Articles appearing in this journal are abstracted and indexed in Historical Abstracts.
Uitgegeven met steun van het Belgisch Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur
[Deel 3, pagina 515]
Mededelingen
‘Haerlem’ -prijs
De historische vereniging ‘Haerlem’, daartoe in staat gesteld door de Ir.F.E.D. Enschedéstichting, looft éénmaal per twee jaar een prijs ten bedrage van ƒ2.500,- uit voor een oorspronkelijke nog niet gepubliceerde studie in de vorm van een scriptie of artikel, bij voorkeur op basis van bronnenonderzoek en met een omvang van tenminste 5.000 woorden. Er moet een duidelijke relatie zijn tussen het onderwerp van de studie en de geschiedenis van Haarlem. Voor verdere gegevens over deze prijs wordt verwezen naar het reglement voor de ‘Haerlem’-prijs. De inzendingen voor de ‘Haerlem’-prijs voor 1989 moeten voor 1 september 1989 gezonden worden naar de secretaris van de jury, drs. J.J. Temminck, Gemeentearchief, Jansstraat 40, 2011 RX Haarlem, tot wie men zich ook kan wenden voor nadere informatie.
Volksgerichten in de Zuidelijke Nederlanden, zaterdag 5 november 1988
Ruim tien jaar na het grote internationale charivari-colloquium te Parijs organiseert de Historische Vereniging Brabant een studiedag in het Rijksarchief in Noord-Brabant om opnieuw de balans op te maken van de vorderingen in het wetenschappelijk onderzoek naar dit complexe verschijnsel, dat als een belangrijk facet van de volkscultuur opgevat kan worden. Het meest in het oog springende element in het recente onderzoek is de multi-disciplinaire benadering van het volksgericht. Ook deze studiedag zal in het teken hiervan staan. Onderzoekers van verschillende disciplines zullen vanuit hun specifieke perspectief ingaan op het fenomeen charivari, waarbij vooral de vorderingen die gemaakt zijn bij het onderzoek naar volksgerichten in de Zuidelijke Nederlanden en met name Noord-Brabant aan de orde komen. Gedacht wordt onder andere aan deelthemata zoals historiografie en het ontstaan van de belangstelling voor volksgerichten, de verhouding tussen volksgericht en strafrecht en de symboliek van de collectieve actievormen. Sprekers zijn: drs. M. Jacobs, prof. dr. G.C.J.J. van den Bergh, prof. dr. H. Pleij, prof. dr. A. Blok, drs. M.M. Romme, mr. B.
[Deel 3, pagina 516]
Jacobs. Nadere informatie is te verkrijgen bij de Historische Vereniging Brabant, postbus 672, 5201 AR 's-Hertogenbosch, of bij drs. Gerard Rooijakkers, tel. 040-43 55 75 / 080-51 22 23.
Colloquium over de Franse Revolutie en Vlaanderen, donderdag 1 en vrijdag 2 december 1988
Dit colloquium wordt georganiseerd door het Centrum voor sociale structuren en economische conjunctuur. Het wordt voorgezeten door J. Craeybeckx. Er worden drie grote thema's aangesneden. Op donderdag schetst men het internationaal kader: hierin worden de revolutionaire bewegingen in Frankrijk, Duitsland, de Verenigde Provincies en Groot-Brittannië behandeld (sprekers: E.H. Kossmann, A. Lottin, W. Mager, G. Rudé). Het tweede deel bestudeert de evolutie van de economische en sociale structuren in de Zuidelijke Nederlanden voor en tijdens de Franse Revolutie (sprekers: R. de Peuter, F. Scheelings, F. Zelck). Vrijdag komt het derde en laatste thema aan bod: een bespreking van de integratie en/of weerstand tegen de Franse hervormingen (sprekers: F. Daelemans, H. de Schampheleire, P. Havaux, X. Rousseau, K. van Honacker). De inschrijving kost Bf200 voor studenten en Bf400 voor niet-studenten. Inlichtingen bij: Herwig Bruyninx, Centrum voor sociale structuren en economische conjunctuur, Pleinlaan 2, B 1050 Brussel (tel. 02-641 26 70, uitsluitend op dinsdag en donderdag).
Turning Points in History, 26-30 September 1988
Volgend jaar is het tweehonderd jaai geleden dat de Franse Revolutie plaatsvond. Dit was voor de International Society for the Study of European Ideas, samen met de Europese Culturele Stichting (Amsterdam), Pergamon Press (Oxford) en de vakgroep Europese Studies van de Universiteit van Amsterdam, één van de aanleidingen om de conferentie ‘Turning Points in History’ te organiseren in het RAI-Congrescentrum te Amsterdam. De conferentie heeft drie hoofdthema's: 1) De geschiedenis van Europese Revoluties, een vergelijking; 2) Volkscultuur en elite cultuur; 3) De invloed van Nietzsche op de hedendaagse filosofie en literatuur. Deelnamekosten ISSEI-leden ƒ200,-, niet-ISSEI-leden ƒ250,-, studenten ƒ25,-. Voor inschrijving en informatie kunt u contact opnemen met de Europese Culturele Stichting, Jan van Goyenkade 5, 1075 HN Amsterdam, tel. 020-760 222.
Geschiedenis der zeevaart en mariene wetenschappen, 28-30 april 1989
Van 28 tot 30 april 1989 vindt in het Provinciaal Hof te Brugge het 11de Beneluxcongres voor de geschiedenis der wetenschappen plaats, in een gezamenlijke organisatie van de genootschappen voor de geschiedenis der geneeskunde, wiskunde en natuurwetenschappen GeWiNa en Zuid-GeWiNa, en het Instituut voor zeewetenschappelijk onderzoek. Onder de titel ‘Geschiedenis van zeevaart en mariene wetenschappen’ zullen natuurwetenschappelijke, medische, technische en institutionele aspecten van het zeewetenschappelijk onderzoek in de Lage Landen na 1800, in het bijzonder met betrekking tot de Noordzee, door een aantal uitgenodigde sprekers worden belicht. Daarnaast is er gelegenheid om korte mededelingen te doen over onderwerpen die verband houden met het thema. Geïnteresseerden dienen zich vóór 1 oktober 1988 te melden bij de secretaris van het congres, dr. G. Vanpaemel, Vanden Bemptlaan 4, B3030 Leuven.
[Deel 3, pagina 517]
Contemporanistendag Groningen, dinsdag 20 december 1988
Op 20 december 1988 organiseert de vakgroep eigentijdse geschiedenis een studiedag die bedoeld is voor allen in Nederland die zich op welke wijze dan ook bezighouden met de geschiedenis van onze eigen tijd. In de ochtend vindt een huishoudelijke vergadering plaats, tijdens welke onder meer een werkverband gesticht zal worden van Nederlandse contemporanisten.'s Middags zijn er parallel twee workshops, te weten ‘de jaren vijftig’ en ‘public history’. Kosten ƒ20,- (inclusief koffie, thee, lunch etc.), studenten en minder draagkrachtigen ƒ10,-. Aanmelding: door overmaking van het bedrag op rekeningnummer 948 455 373, van T. de Vries, Groningen, onder vermelding van contemporanistendag. Het programma wordt u dan eind november toegezonden. Inlichtingen: 050-635 995 (De Vries), 050-635 991 (Bosscher), 050-636 015 (V. d. Harst).
Tienjarig bestaan van de faculteit der historische en kunstwetenschappen, vrijdag 28 oktober 1988
Vrijdag 28 oktober 1988 organiseert de studierichting maatschappijgeschiedenis ter gelegenheid van haar tienjarig bestaan een studiedag. Naast lezingen door Olwen Hufton en Peter Burke, worden er workshops gehouden over drie thema's: 1) repressie en verzet; 2) medische en psychologische aspecten van oorlogvoering; 3) egodocumenten als bron voor maatschappijgeschiedenis. Inlichtingen bij: Ellen Krijnen en Mila Davids, Faculteit der historische en kunstwetenschappen, Erasmus Universiteit Rotterdam, postbus 1738, 3000 DR Rotterdam.
Symposium over Jewish Migration
Van 20 tot en met 22 november 1988 organiseert de commissie voor de geschiedenis van de joden in Nederland een symposium over The Netherlands and Jewish Migration. The Problem of Migration and Jewish Identity. Plaats: Amsterdam en Den Haag. Informatie bij bovengenoemde commissie, postbus 16737, 1000 RE Amsterdam.
JAARVERGADERING NHG
De jaarvergadering van het NHG zal plaatsvinden op vrijdag 21 oktober 1988 in de jaarbeurs te Utrecht. In samenwerking met het RIOD en onder auspiciën van de KNAW en NWO zal een bijeenkomst worden belegd ter gelegenheid van het voltooien van Het koninkrijk der Nederlanden in de tweede wereldoorlog, door dr. L. de Jong. Dit symposium over Geschiedschrijving en tweede wereldoorlog, waarop het werk van dr. L. de Jong in internationaal perspectief belicht zal worden, vindt plaats in aansluiting op de jaarvergadering. Sprekers: dr. S. Wiesenthal, dr. G. Hirschfeld, dr. L. de Jong. Ook niet-leden zijn van harte welkom. Informatie en inschrijving vanaf 15 september 1988 uitsluitend schriftelijk via het secretariaat van het NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag.
Overdrukken
Artikelen betreffende de geschiedenis der Nederlanden die verschijnen in buitenlandse bundels ontsnappen helaas gemakkelijk aan de aandacht. De redactie van de BMGN zou het daarom bijzonder op prijs stellen indien auteurs van dergelijke artikelen een overdrukje zouden willen sturen naar het redactiesecretariaat, postbus 90406, 2509 LK Den Haag.
[Deel 3, pagina 520]
Nog verkrijgbare uitgaven van het NHG
postbus 90406, 2509 LK Den Haag
tel. 070 140363
Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden
Vanaf 1980 zijn volledige jaargangen te verkrijgen (ƒ75,-; voor studenten ƒ40,-, inclusief verzendkosten). De volgende themanummers zijn nog te leveren:
Bourgondië en de Noordelijke Nederlanden, 95 (1980) afl. 2;
Herrijzend Nederland, 96 (1981) afl. 2;
Mentaliteitsgeschiedenis, 98 (1983) afl. 3;
Willem van Oranje, 99 (1984) afl. 4;
De bijdragen van buitenlanders aan het geschiedkundig onderzoek en de geschiedschrijving van België en Nederland, 100 (1985) afl. 4;
Nederland 1955-1973. Ontwikkelingen en internationaal kader, 101 (1986) afl. 1;
Steden in Nederland en België in de eerste helft van de negentiende eeuw, 101 (1986) afl. 4;
Politieke theorie en de Nederlanden, 102 (1987) afl. 3;
(per themanummer ƒ20,-; voor studenten ƒ15,-, inclusief verzendkosten).
Nederlandse Historische Bronnen
NHB I (417 p., ledenprijs ƒ45,-, inclusief verzendkosten);
NHB II (432 p., ledenprijs ƒ50,-, inclusief verzendkosten);
NHB III (319 p., ledenprijs ƒ56,50, inclusief verzendkosten);
NHB IV (Briefwisseling Willem van Oranje en Jan van Nassau, 143 p., ledenprijs ƒ15,-, inclusief verzendkosten);
NHB V (336 p., ledenprijs ƒ60,-, inclusief verzendkosten);
NHB VI (‘Voor u persoonlijk’. Brieven van minister van buitenlandse zaken jhr. A.C.D. de Graeff aan gezant J.P. graaf van Limburg Stirum (1933-1937), 178 p., ledenprijs ƒ30,-, inclusief verzendkosten);
NHB VII (Egmond en Beme. Twee verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen, vi + 146 p., ledenprijs ƒ35,-, inclusief verzendkosten).
De NHB's I, II, III en V zijn bundels kleine bronnen.
Bibliografische reeks van het NHG
Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen, samengesteld door M. Carasso-Kok (xix + 498 p., ledenprijs ƒ95,-, inclusief verzendkosten);
Aanwijzingen voor annotatie en teksbewerking (Utrecht, 1971, 15 p., ƒ3,50, exclusief verzendkosten);
Richtlijnen voor het uitgeven van historische bescheiden (6e herziene druk, 28 p., ƒ7,50, exclusief verzendkosten).
[Deel 3, binnenkant achterplat]
G.N. van der Plaat, Lieuwe van Aitzema's kijk op het stadhouderschap in de Republiek (1652-1669) en de crisis van 1650 | 341-372 |
A.M. van der Woude, De contractiefase van de seculaire trend in het Noorderkwartier nader beschouwd | 373-398 |
Discussiedossier over Ch. Lorenz, De constructie van het verleden P.H.H. Vries, Unzeitgemässe Betrachtung. Een pleidooi voor een historische sociale wetenschap | 399-407 |
Ch. Lorenz, Het vergeefse zoeken naar zekerheid. P.H.H. Vries en de theorie van de geschiedenis | 408-424 |
Recensies | 425-477 |
Kroniek | 478-515 |
Mededelingen | 515-517 |
Naamlijst medewerkers/sters | 518-519 |
[Deel 4, voorplat]
BIJDRAGEN EN
MEDEDELINGEN
BETREFFENDE
DE GESCHIEDENIS
DER NEDERLANDEN
NEDERLANDS HISTORISCH GENOOTSCHAP
DEEL 103 ■ AFLEVERING 4 ■ 1988
[Deel 4, binnenkant voorplat]
Bijdragen en mededelingen
betreffende de geschiedenis der Nederlanden
103e jaargang, aflevering 4, 1988.
De BMGN zijn een uitgave van het Nederlands Historisch Genootschap en de leden van het NHG ontvangen de BMGN. De BMGN verschijnen in 4 driemaandelijkse afleveringen.
Ledenadministratie en inlichtingen omtrent het lidmaatschap:
Secretariaat NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363.
De contributie bedraagt ƒ75,- voor leden en ƒ40,- voor student-leden.
Abonnementen voor niet-leden (instellingen) en losse nummers kunnen besteld worden bij het secretariaat NHG, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363, abonnementsprijs ƒ70,- per jaar voor 4 afleveringen, exclusief porto per jaargang: binnenland ƒ6,- en buitenland ƒ20,-, losse nummers ƒ20,-, exclusief porto. Voor themanummers gelden speciale prijzen.
Redactie:
W. Blockmans
J.C.H. Blom
R.C. van Caenegem
C. Fasseur
P.M.M. Klep
J. Verhelst
Correspondentie en boeken ter recensie:
drs. Marja de Keuning
drs. Gees van der Plaat
Redactie BMGN
Postbus 90406
2509 LK Den Haag
Manuscripten dienen te worden uitgevoerd volgens de ‘huisregels’ van de BMGN gehanteerd in E.H. Kossmann en C.B. Wels, Aanwijzingen voor tekstbewerking en annotatie (Utrecht, 1971). U kunt deze aanwijzingen verkrijgen bij het redactiesecretariaat.
Verzorging: A-D Druk BV Zeist
ISSN 0165-0505
Advertenties: redactie BMGN, postbus 90406, 2509 LK Den Haag, telefoon 070-140 363. Tarieven: 1/1 pag ƒ400,-, 1/2 pag. ƒ225,-, 1/4 pag. ƒ125,-.
Het verlenen van toestemming tot publikatie in dit tijdschrift houdt in, dat de auteur aan de uitgever onvoorwaardelijk de aanspraak overdraagt op de door derden verschuldigde vergoeding voor kopiëren, als bedoeld in Artikel 17, lid 2 der Auteurswet 1912 en in het K.B. van 20 juli 1974 (Stb. 351) ex Artikel 16b der Auteurswet 1912, teneinde deze te doen exploiteren door en overeenkomstig de Reglementen van de Stichting Reprorecht te Amsterdam, een en ander behoudens uitdrukkelijk voorbehoud van de kant van de auteur.
Articles appearing in this journal are abstracted and indexed in Historical Abstracts.
Uitgegeven met steun van het Belgisch Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur
[Deel 4, pagina I]
NHB VII (Egmond en Berne. Twee verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen, vi + 146 p., ledenprijs ƒ35,-, inclusief verzendkosten).
De NHB's I, II, III en V zijn bundels kleine bronnen.
Bibliografische reeks van het NHG
Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen, samengesteld door M. Carasso-Kok (xix + 498 p., ledenprijs ƒ95,-, inclusief verzendkosten);
Historical Research in the Low Countries, 1970-1975. A Critical Survey (275 p., NHG-leden kunnen deze uitgave met 25% korting via het secretariaat van het NHG bestellen; deze uitgave wordt uitsluitend door uitgeverij Brill te Leiden gedistribueerd);
Historical Research in the Low Countries, 1981-1983. A Critical Survey (117 p., verkoopprijs ƒ38,-, NHG-leden kunnen deze uitgave met 25% korting via het secretariaat van het NHG bestellen; deze uitgave wordt uitsluitend door uitgeverij Brill te Leiden gedistribueerd);
Richtlijnen voor het uitgeven van historische bescheiden (6e herziene druk, 28 p., ƒ7,50, exclusief verzendkosten).
Overdrukken
Artikelen betreffende de geschiedenis der Nederlanden die verschijnen in buitenlandse bundels en tijdschriften ontsnappen helaas gemakkelijk aan de aandacht. De redactie van de BMGN zou het daarom bijzonder op prijs stellen indien auteurs van dergelijke artikelen een overdrukje zouden willen sturen naar het redactiesecretariaat, postbus 90406, 2509 LK Den Haag.
[pagina 707]
NHG-CONGRES OVER NATIEVORMING (1780-1820)
In het kader van de herdenking van het tweede eeuwfeest Nederlandse en Franse Revoluties organiseert het Nederlands Historisch Genootschap op maandag 3 april en dinsdag 4 april 1989 een congres in de aula van de Koninklijke Bibliotheek (Den Haag). Naast drie grote lezingen over Nederland en de Franse revolutie wordt er in ruim tien kleine lezingen aandacht besteed aan bestuur, wetgeving, rechtspraak; politiek en cultuur; centrifugale of centripetale krachten in het proces van natievorming. De leden van het Nederlands Historisch Genootschap krijgen in maart 1989 een inschrijfformulier toegestuurd. Andere belangstellenden kunnen vanaf maart 1989 een inschrijfformulier bij het secretariaat van het Nederlands Historisch Genootschap aanvragen (telefoon 070-140 363).
[Deel 4, pagina 708]
Mededelingen
Symposium over ‘De Franse revolutie en de Nederlandse politieke partijen’
Ter gelegenheid van het vijftienjarig bestaan van het Documentatiecentrum Nederlandse politieke partijen (DNPP) te Groningen wordt op vrijdag 3 maart 1989 in het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen een symposium georganiseerd over het thema ‘De Franse revolutie en de Nederlandse politieke partijen’. Centraal hierbij staat de doorwerking van de ideeën van de Verlichting en van de Franse revolutie in het gedachtengoed van de Nederlandse politieke partijen op verschillende momenten gedurende de laatste eeuw. De kosten voor deelname aan het congres bedragen ƒ30,- (inclusief koffie/lunch/ontvangst en de papers). Inschrijving, zo mogelijk vóór 1 februari 1989, is noodzakelijk. Informatie: Documentatiecentrum Nederlandse politieke partijen, Hoge der A 10, 9712 AC Groningen, telefoon 050-636830.
Oprichting Vereniging voor Nederlandse kerkgeschiedenis nabij
Onlangs werd in Den Haag het initiatief genomen tot de oprichting van een Vereniging voor Nederlandse kerkgeschiedenis. Een aantal beoefenaars van de vaderlandse kerkhistorie is van mening dat er in Nederland behoefte bestaat aan een landelijk platform waar professionele en niet-professionele kerkhistorici en kerkhistorisch geïnteresseerden, ongeacht hun (confessionele) achtergrond, elkaar kunnen ontmoeten om onderzoeksresultaten te presenteren (gedrukt en mondeling), gegevens uit te wisselen, problemen te bespreken, et cetera. Vandaar dat besloten is te proberen kerkhistorici en andere belangstellenden te interesserenvoor de nieuwe vereniging via een ‘Nederlandse kerkhistorische dag’ in Gouda. Op zaterdag 22 april 1989 zullen in de Sint-Janskerk aldaar de Utrechtse kerkhistoricus prof. dr. O.J. de Jong en dr. J.W.M. Peijnenburg (pr.), archivaris van het bisdom 's-Hertogenbosch, voordrachten houden over facetten van de kerkgeschiedenis-beoefening. Deze ‘Nederlandse kerkhistorische dag’ vindt plaats in de Grote- of Sint-Janskerk te Gouda, waar iedereen zaterdag 22 april 1989 vanaf 10.00 uur welkom is. Er zijn geen kosten aan deelname verbonden. Aanmelden niet nodig. Nadere informatie over de vereniging en het programma van de kerkhistorische dag is op schriftelijke aanvraag beschikbaar bij het secretariaat van de Vereniging voor Nederlandse kerkgeschiedenis i.o., De Visserstraat 34, 2805 SJ Gouda.
Tenth International Economic History Congress, Leuven 1990. Call for Papers
In preparation for the tenth International Economic History Congress, Leuven 1990, the Center for Historical Social Research of the Central Archive for Empirical Social Research, Cologne (Rainer Metz), the Center on the History of Material Culture at Ufsal-Brussels (Eddy van Cauwenberghe), and the Department of Economic History of the University of Amsterdam (Roel van der Voort) organize under the auspices of the International Association of History and Computing a preliminary conference on History and Computing in Amsterdam, June 23-24 1989. The conference shall focus on the following themes: 1 Recent developments and applications of numerical as well as text oriented software, including electronic publishing; 2 Databases and knowledgebases; 3 Simulation and expertsystems; 4 Infrastructure of computer supported research, including electronic archives, databanks and international academic networks; 5 Computers in academic teaching. The conference will be
[Deel 4, pagina 709]
held at the Economic Historical Library, located in the center of historical Amsterdam. Please submit proposals for papers by December 1988 to: Roel van der Voort, organizing secretary, Department of Economic History, Herengracht 220, 1016 BT Amsterdam, Holland.
Willibrord-congres 1989
Ter gelegenheid van de herdenking van zijn sterfdag 1250 jaar geleden, wordt onder de titel Willibrord, zijn wereld en zijn werk, een congres georganiseerd door het Centrum voor middeleeuwse studies der Katholieke Universiteit Nijmegen. Het organisatiecomité bestaat uit: professor dr. A.G. Weiler, Nijmegen, voorzitter; mevrouw dr. P. Bange, Nijmegen, secretaris; professor dr. D.P. Blok, Amsterdam; professor dr. C. Dekker, Utrecht/Amsterdam; professor dr. M.B. de Jong, Utrecht; professor dr. P.H.D. Leupen, Amsterdam. Het congres zal plaatsvinden op 27-30 september 1989 in de aula van de Katholieke Universiteit Nijmegen. Secretariaat: mevrouw dr. P. Bange, Centrum voor middeleeuwse studies, Katholieke Universiteit Nijmegen, Postbus 9103, 6500 HD Nijmegen, tel. 080 515516.
Nationaal Comité Coornhert Herdenking 1990
In 1990 zal het vierhonderd jaar geleden zijn dat de humanist Dirck Volckertszoon Coornhert(1522-1590) te Gouda overleed. Op initiatief van de Coornhertstichting is door het inmiddels geformeerde Nationale comité Coornhertherdenking 1990 een omvangrijk herdenkingsprogramma voorbereid. Historische genootschappen, universiteiten en andere organisaties die voornemens zijn in 1990 een en ander te organiseren worden verzocht hiervan zo spoedig mogelijk bericht te zenden aan het secretariaat van het NCC'90, Postbus 2042, 2800 BD Gouda, opdat deze activiteiten kunnen worden vermeld in het te zijner tijd uit te geven programmaboekje. Nadere informatie is te verkrijgen bij de voorzitter van het NCC'90, dr. A.A. de Bruin, telefoon 01828-13431.
Geldpremies voor overzichtsartikelen alfa- en gammawetenschappen
Auteurs van overzichtsartikelen op het terrein van de geesteswetenschappen en van de gedrags- en maatschappijwetenschappen kunnen ook in 1989 in aanmerking komen voor een geldpremie. Voor de bekroning is er dit jaar voor elk der beide vakgebieden een bedrag van ƒ15.000,- beschikbaar. De prijzen bestaan uit bedragen van ƒ2.000,- à ƒ5.000,-. De toekenning gebeurt door de Commissie geesteswetenschappen van de sociaal-wetenschappelijke raad van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Onder geesteswetenschappen worden verstaan: taal- en letterkunde, historische wetenschappen, wijsbegeerte en godgeleerdheid. Het begrip gedrags- en maatschappijwetenschappen wordt ruim opgevat: ook rechtswetenschap en economie vallen eronder. Om voor bekroning in aanmerking te komen moet het artikel in 1988 en 1989 zijn verschenen in een Nederlands wetenschappelijk tijdschrift. De volgende maatstaven worden aangelegd: 1 Het artikel moet inhoudelijk een aanmerkelijk segment van een erkende discipline bestrijken; 2 De hoofdlijnen van de ontwikkelingen in een bepaald tijdvak moeten erin worden beschreven, zonder dat er relevante literatuur is overgeslagen; 3 De auteur dient eigen uitgangspunten op methodologisch gebied en andere theoretische veronderstellingen van principiële aard ten-
[Deel 4, pagina 710]
minste impliciet duidelijk te maken; 4 Er dient te worden ingegaan op het theoretisch gehalte van de ontwikkelingen in (het segment van) de discipline. Auteurs die voor bekroning in aanmerking wensen te komen, moeten hun artikel vóór 1 juli 1989 inzenden aan: Commissie geesteswetenschappen, respectievelijk Sociaal-Wetenschappelijke Raad, Herengracht 410-412, 1017 BX Amsterdam.
NOG VERKRIJGBARE UITGAVEN VAN HET NHG
Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden (BMGN)
Vanaf 1980 zijn volledige jaargangen te verkrijgen (ƒ77,50,-; voor studenten ƒ42,50, inclusief verzendkosten. Deze prijzen gelden per 1-1-1989). De volgende themanummers zijn nog te leveren:
Bourgondië en de Noordelijke Nederlanden, 95 (1980) afl. 2;
Herrijzend Nederland, 96 (1981) afl. 2;
Mentaliteitsgeschiedenis, 98 (1983) afl. 3;
Willem van Oranje, 99 (1984) afl. 4;
De bijdragen van buitenlanders aan het geschiedkundig onderzoek en de geschiedschrijving van België en Nederland, 100 (1985) afl. 4;
Nederland 1955-1973. Ontwikkelingen en internationaal kader, 101 (1986) afl. 1;
Steden in Nederland en België in de eerste helft van de negentiende eeuw, 101 (1986) afl. 4;
Politieke theorie en de Nederlanden, 102 (1987) afl. 3; (per themanummer ƒ22,50; voor studenten ƒ17,50, inclusief verzendkosten).
Nederlandse Historische Bronnen
NHB I (417 p., ledenprijs ƒ45,-, inclusief verzendkosten);
NHB II (432 p., ledenprijs ƒ50,-, inclusief verzendkosten);
NHB III (319 p., ledenprijs ƒ56,50, inclusief verzendkosten);
NHB IV (Briefwisseling Willem van Oranje en Jan van Nassau, 143 p., ledenprijs ƒ15,-, inclusief verzendkosten);
NHB V (336 p., ledenprijs ƒ60,-, inclusief verzendkosten);
NHB VI (‘Voor u persoonlijk’. Brieven van minister van buitenlandse zaken jhr. A.C.D. de Graeff aan gezant J. P. graaf van Limburg Stirum (1933-1937), 178 p., ledenprijs ƒ30,-, inclusief verzendkosten);
[Deel 4, binnenkant achterplat]
Inhoud
Woord vooraf | 521 |
G.J. Borger, De bedreiger bedreigd | 522-533 |
H. van der Linden, De Nederlandse waterhuishouding en waterstaatsorganisatie tot aan de moderne tijd | 534-553 |
P.A. Henderikx, Waterbeheersing en afwatering in de Alblasserwaard tot de invoering van de bemaling in de vijftiende eeuw | 554-570 |
G.H. Keunen, Waterbeheersing en de ontwikkeling van de bemalingstechniek in West-Nederland | 571-606 |
C. Dekker, Tussen twee vloeden | 607-621 |
J.P.C.M. van Hoof, Met een vijand als bondgenoot | 622-651 |
Recensies | 652-657 |
Discussiedossier over C.A. Davids, Zeewezen en wetenschap | 658-682 |
Lijst van ontvangen bibliografieën, repertoria, gidsen en inventarissen | 683-689 |
Inhoud 103e jaargang | 690-707 |
Mededelingen | 708-710 |