Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden. Deel 86

In Memoriam Dr. M.E. Kronenberg 1881-1970

Bibliografen en boekhistorici zullen nu het leven van Dr. Kronenberg, een van de zeer groten op hun vakgebied, afgesloten is, zeer zeker behoefte gevoelen zich te bezinnen op de bijzondere eigenschappen van haar wetenschappelijk werk. Dat zal dan vooral ook betrekking hebben op het werk waarvoor Wouter Nijhoff aan het eind van de vorige eeuw de grondslag had gelegd, de Nederlandsche bibliographie van 1500 tot 1540, dat nadat de definitieve bewerking van het materiaal en de voltooiing van het eerste deel aan Mejuffrouw Kronenberg was toevertrouwd, zo geheel haar levenswerk geworden is. Intussen is ‘Nijhoff-Kronenberg’ reeds ten volle een instrument dat door iedereen die enig aspect van de geschiedenis der Nederlanden tussen 1470 en 1540 bestudeert, ter hand genomen moet worden zodra ‘drukwerk’ als bron of als object in het onderzoek wordt betrokken. De begrenzing in de tijd met het jaar 1470 wordt, zoals men zal begrijpen, bepaald door het feit dat ‘Nijhoff-Kronenberg’ de voortzetting is, in chronologisch opzicht, maar met een eigen bibliografische methode, van Campbells Annales de la typographie néerlandaise au xve siècle. Het is nu ook voor een historicus het ogenblik waarop hij zich kan realiseren dat dit meesterwerk, een ook voor hem onmisbaar hulpmiddel en een schatkamer die onuitputtelijk lijkt, hem reeds een halve eeuw ter beschikking staat. In die periode, na het verschijnen van het eerste deel, waarvan de publicatie in 1919 begon en in 1923 eindigde, is deze bibliografie door het onderzoek van één wetenschappelijke werker verdubbeld en voltooid. Dat laatste dan in de zin van voltooiing van het onvoltooibare. Het eindpunt werd bereikt via de etappes van deel twee in 1940, de inleiding tot het derde deel in 1942, de vier afzonderlijk gepubliceerde ‘stukken’ daarvan, achtereenvolgens in 1951, 1958, 1961 en 1966, en de bibliografie zal door Dr. Kronenberg afgesloten zijn wanneer in 1971 het vijfde stuk verschijnt dat zij zelf nog kort voor haar plotseling overlijden kon voltooien.

De bekroning van haar wetenschappelijk werk ontving Mejuffrouw Kronenberg, ook voor haar eigen gevoel, door het ere-doctoraat van de Universiteit van Amsterdam, in

[p. 153]

1951, en door de toekenning van de Gold Medal van de Bibliographical Society, in 1956. Ook buiten de kring van de wetenschap werd haar hulde gebracht. In 1961 werd haar de Orde van Oranje-Nassau verleend, een onderscheiding die door haar hoog werd gewaardeerd. Het jaar daarop ontving zij van haar geboortestad Deventer de Gulden Adelaar. In Deventer had dan ook tevens in wetenschappelijk opzicht ‘haar wieg gestaan’. Haar eerste publicaties op boekhistorisch gebied, begonnen in 1911, gingen over Deventer drukkers, daarna over de bibliotheek van het Heer Florenshuis, over die van pastoor Phoconius en over banden in de Athenaeumbibliotheek, en zij culmineerden in 1917 in de Catalogus van de incunabelen in de Athenaeum-bibliotheek te Deventer, een werk dat door P. Bonaventura Kruitwagen ‘voorbeeldig’ is genoemd en dat na ruim een halve eeuw incunabelkunde nog steeds een voorbeeld is gebleven. Dr. Kronenberg is trouwens de incunabelkunde altijd trouw gebleven en heeft op dat gebied nog in 1956 de weg naar de toekomst opengelegd door haar Campbell's Annales de la typographie néerlandaise au xve siècle, contributions to a new edition, aangevuld in 1964 door More contributions.

Historici zullen in en door haar bibliografische publicaties, ook door die welke als tijdschriftartikelen verschenen, steeds zeer veel en kostbaar materiaal vinden. Zij zullen bovendien Dr. Kronenberg in vele bijdragen als historica-vakgenote aantreffen. Hier wordt, althans tot 1961, de weg gewezen door de ‘Lijst der geschriften’ die toen werd samengesteld door haar vriendin Dr. R. Pennink en is toegevoegd aan Dr. Kronenbergs Over mensen en boeken, een keuze uit de opstellen van de schrijfster, haar aangeboden ter gelegenheid van haar tachtigste verjaardag.

w. hellinga