Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 8

[p. 269]

Merkwaardig uittreksel uit de acta van de provinciale synode van Overijsel. 19-22 Junij 1688.

Art. 31 volgens de resolutie des voorgaanden Synodi is gevraagt, of het voorlesen van de middelen, om de stoutigheit des pausdoms te weeren, in de kerken onder dese Synodus behorende, ook ter behoorlijker tijdt en plaats geschiet, en lesen uit hare acten de resp. Classen voor, dat elk sich nae die order gedraagt.

D.D. Correspondentes Zuyt- en Noort-Hollandiae hebben bij dese gelegentheit aen onse Synodus bekent gemaakt, gelijk door haer Eerw. aen d'andere corresponderende Synoden was geschiet, de devoiren bij hare Synoden aengewent tegen den aenwas des pausdoms, en in 't bysonder tegen de reguliere en geordende papen, ook hoe aen sijn doorl. Hoogheit den Heere Prince van Orange door hare deputaten Synodi hadden voor oogen gestelt de grote apprehensie, waarin hare Synoden waren van den gevaarlijken staat onses Vaderlants, en van Godes kerken in deselve, en dat daer op een eedelmoedige resolutie en cordate antwoort hadden ontfangen uit de mont van sijn Hoogheit, dewelke van wegens die soo aenmerkenswaerdige

[p. 270]

uitdruckingen bij de Hooggem̄ Vorst gebruikt, op ordre van den Synodus, die met een groot plaisier en genoegen het lesen van dese acten aengehoort heeft, alhier geinsereert is en luyt als volgt:

Dat het waerlijk en in der daet soo was, dat tsedert den tijt van de Reformatie de Gereformeerde Kerken noyt en waren geweest in sulcken gevaer, als in den tegenwoordigen tijdt, dat d'ervarentheit genoegsaem leerde, dat het pausdom met alle kragt arbeide om de gereformeerde religie aen allen kanten te vernietigen. Dat sijne voorsaten van outs en van den aenbeginne in dese landen de reformatie hadden voortgeset, en dat Godt hare arbeit hadde believen te segenen. Dat hij ook voor sich selven tot nog toe van harten de welstant van de Geref. Kerke hadde gemaintineert en bevordert. En bij aldien hij in het toekomende door kragtiger bewijsen van meerder genegentheit het interest van de Geref. Kerk konde besorgen, dat hij volgens sijn plicht, eet en conscientie met al sijn vermogen seer gaarn soude besorgen, niet alleen binnen, maer ook buitens lants in andere Koninkrijken, 't sij onder de handt, daar hij maer eenig goets sou konnen verrigten. Versekerende met eenen, dat hare hoogheit mevrouw de Princesse een stantvastige resolutie onder Godts genade genomen hadde om in de Geref. Religie te leven en te sterven en deselve te beschermen, niet alleen in voorspoet, maer ook in tegenspoet, jaa meer genegentheit voornemens was te betoonen, als men mogelijk sou konnen bedencken, en dat hij voor sig selven al sijn interest, leven en gesontheit, en alles wat hem lief was, gaarne wilde negligeren ten besten van het protestantse wesen.

Dat hij de Gedeputeerden ook wel wilde voorhouden dat doch de predikanten de gemeenten allenthalven seer ernstig en sonder ophouden het gevaar van

[p. 271]

de Geref. Kerk wilden voordragen, of datse dog daer van ten vollen mogten g'instrueert sijn, ten einde Godt, door hare gebeden bewogen sijnde, de Geref. Kerk wilde bevestigen, daer anders het ongeval lichtelijk als eenen swaren stortregen over de Kerke en het Vaderlandt soude kunnen nederstorten, in soo verre dat men het ongeluck niet lichtelijck sou kunnen afweeren.