Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap. Deel 1

[p. 374]

Advies der Utrechtsche gedeputeerden ter generaliteit, betreffende den toestand des lands in den aanvang van het jaar 1747.
Medegedeeld door Jhr. Mr. J.L.A. Martens.

Hooge en Mogende Heeren.

Reeds eenige tijd geleden is ter onser vergaderinge voorgebracht de missive, die de heeren Staaten van Gelderland den 11. Novemb. laastl. U Ho. Mo. over de jegenwoordige gesteldheyd van saaken in de Republicq geschreven hebben.

Het heeft U Ho. Mo. nu meede behaagt, ons bij derselver missive van den 26. Decemb. laastl. te laaten toekomen de resol., die de heeren Staaten van Holland en Westvriesland op ged. missive van de heeren Staaten van Gelderland hebben genoomen, en ter vergadering van U Ho. Mo. doen overgeeven, als een provinciaal advis op 't geene tot behoud en redding van de Republicq in de tegenwoordige hachelijke omstandigheeden zou konnen en behooren te worden gedaan. Wij hebben het een en ander gelesen en geëxamineert met die serieuse aandacht, die 't gewigt van de saak vereischt, en 't is ons veel genoegen te sien, dat de heeren Staaten van Gelderland en van Holland, en daar nevens U Ho. Mo. so seer met sorg voor 't lieve Vaderland zijn aangedaan, en tot behoud daarvan op middelen bedagt zijn.

Wij zijn ten vollen overtuygt van de naare toestand van saaken, zo als haar Ed. Gr. Mo. in de aangehaalde resolutie die voor ogen stellen, en U Ho. Mo. de Bond-

[p. 375]

genoten nog nader voorhouden. Al wat den Staat uit deese ongelegendheid redden kan, zouden wij aangrijpen met dien iever, dien wij van den beginne van dese troubles, of om, was 't mogelijk geweest, de Republicq daar buyten te houden, een- en andermaal hebben laaten blijken; nu de saaken uyteengeraakt zijn en so een ongelukkige uytslag hebben, zal te sien staan, of nog tijd en middel is uit een eminent gevaar terug te koomen. De consideratien, in bovengem. missive en resolutie vervat, en de middelen daarbij voorgeslagen, om thans de Republicq te redden, zijn alles wat tijdsgelegendheyd toelaat, en na het ons voorkomt het zagtste, dat nog overgebleven is te doen.

Na U Ho. Mo. en ook de heeren Staaten van Gelderland en Holland nevens die van Overijssel, die sig met bovengen. [geconformeerd hebben] de verdiende lof van cordaatheyd gegeven te hebben, amplecteren wij al 't geene bij ged. resol. is ter nedergesteldt, al is 't dat wij niet sonder de uyterste bekommering konnen nadenken, tot wat lasten en kosten dit ons en de verdere Bondgenooten op nieuws verplichten zal, zo 't ongeluk wil dat de hoop tot het herstellen van de vreede ons komt te ontvallen. Als wij nog nagaan hoe seer onse finantien zijn uytgeput door hetgeen wij buytengewoon hebben moeten te berde brengen, en als wij daaglijks gewaar worden, dat door de sterfte onder het rundvee, die meer en meer in dese provincie grasseert, ons alle ressources benomen worden, en onse ingesetenen, daardoor gedrukt, buiten staat raaken eenige nieuwe lasten te dragen, weten wij niet hoe wij het onse in de kosten tot een nieuwe campagne sullen konnen goedmaaken. Is 't evenwel, dat daartoe moet werden gekomen, 't welk wij ieverig wenschen dat God verhoeden wil, zo is 't dat wij aanneemen en versekeren, dat wij alle magt zullen inspannen en alles na vermogen daartoe contribueeren.

[p. 376]

U Ho. Mo. konnen wel geloven, dat ons niet aangenaam is onse onmagt te bekennen. Waren wij gelukkig genoeg van een rijker provincie onder onse beheering te hebben, en mogten wij zo veel off meer als een van alle de Bondgenoten in de gemeene lasten contribueeren!

Volgens den staat waarin wij zijn, konnen wij dat genoegen hebben van met Haar Ed. Gr. Mo. te mogen zeggen, dat wij ons in deze omstandigheyd zodanig gequeeten hebben, dat wij ons desaangaande niets hebben konnen reprocheeren; onsen roem zou des te grooter zijn, als wij daarbij voegen, dat wij het onsen hebben gecontribueerd voor een zaak, die wij van den beginnen aan met een ander oog als wel anderen beschouwd hebben, waarvan wij het gevaar voorzien, de gevolgen met reedenen gevreest, en zulx verschijde malen de Bondgenoten hebben voorgehouden. Zo weeten U Ho. Mog. aan wien onse sentimenten bekend zijn, dat het ons niet te wijten is dat de Republicq zig in deze ongelukkige situatie bevind, maar hebben wij contrarie onse genegentheyt, ongeagt alle voorgehoudene consideratien, en alleen uit contemplatie gedaan; 't geen wij gedaan hebben, moet zulx voor 't toekomende een vertrouwen geeven, dat het ons wel aan magt, maar niet aan cordaatheid voor de Bondgenoten zal ontbreeken. Hiermede etc.

Geschreven te Utrecht, den 25. January 1747.

Accordeerd met zijn principaal.