Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xix. Capittel.

¶ Hoe Paulus int reysen na Ephesien, prekende de waerheyt, heeft sommighe Discipulen gheuonden die op Ioannes doopsel waren gedoopt, dese werden weder gedoopt inden naem ons Heeren Iesu, ende de heylige geest quam op hen, Ende van haer wedercoemst na Ierusalem.

1

⁺ HEt geschiedde doen^* Apollo te Corinthen was, dat Paulus doorwandelde de ouerste landen, ende quam tot Epheso,

+ A vers 1

* 1.Cor. 1.b.11.

2

Ende vant sommighe Iongeren, tot dien sprack hy: Hebt ghy den Heylighen Gheest ontfanghen, doen ghy gheloouich geworden zijt? Sy spraken tot hem: Wy en hebben ooc noch noyt ghehoort, ofter een heylighe gheest sy.

3

Ende hy sprack tot haer: Waer zijt ghy dan op ghedoopt? Sy spraken op Iohannes doopsel.

4

Ende Paulus sprac:^* Iohannes heeft gedoopt, met den doopsel der boete, ende seyde den volcke, dat si souden gheloouen aen dien, die nae hem comen soude, dat is, aen Iesum, dat die Christus sy.

* Matt. 3.b.11. Marc. 1.a.8. Luce. 3.c.16. Ioan. 1.c.26. Actorum. 1.a.5. 11.b.16.

5

Doen sy dat hoorden, lieten sy haer doopen, op den Name des Heeren Iesu.

6

Ende doen Paulus de handen op haer leyde^† quam de heylighe geest op haer, ende spraken met tongen, ende propheteerden.

† Acto. 2.a.4. 4 d.31. 8.b.16. 11.b.15.

7

Ende der Mannen alle was by nae twelue.

8

Ende hy ginc in de schole, ende predicte vrij drie maenden lanc, leerde, ende bepraette haer vanden Rijcke Gods.

9

Maer doen sommige verstoct waren, ende niet en geloofden, ende qualijc spraken van den weghe voor de menichte, weeck hy van haer, ende scheydde de Iongheren af, ende sprack daghelijcx in der scholen eens die Tyrannus hiet.

10

Ende dat selue gheschiedde twee Iaer lanck, alsoo, dat alle die^† in Asia woonden, dat woort des Heeren Iesu hoorden, beyde Ioden ende Griecken.

† 2.Timo. 1.c.15

11

^* Ende Godt en werckte gheen cleyne daden door de handen Pauli,

* Mar. 16.c.17. Acto. 14.a.3.

12

Alsoo, dat sy oock van zijn huyt de sweet doecken ende collieren ouer de crancken hielden, ende de siecten van haer weken, ende de boose gheesten van haer wt voeren.

13

⁺ Ende daer onderwonden haer sommighe der omloopender Ioden^* die daer Besweerders waren, den Name des

+ B vers 13

* Matt. 7.b.22.

[p. 58r]

Heeren Iesu te noemen ouer den genen, die boose gheesten hadden, ende spraken: Wy besweeren v by Iesu, dien Paulus predict.

14

(Haerder waren seuen sonen eens Ioden Sceua des hoogen Priesters die sulcx deden.)

15

Maer de boose geest antwoorde ende sprack: Iesum ken ick wel, ende Paulum weet ick wel: Maer wie zijt ghy?

16

Ende de mensche daer die boose gheest in was, sprang op haer, ende wert haerder machtich, ende worpse onder hem, also, dat sy naect ende ghewondt wt den seluen huyse ontuloden.

17

Ende dat selue wert kondt allen die te Epheso woonden, beyde Ioden ende Griecken: Ende daer viel een vreese op haer alle. Ende de Name des Heeren Iesu wert hooch ghelouet.

18

Daer quamender oock veel dier, die gheloouich gheworden waren,^* ende bekenden, ende vercondichden wat sy wtghericht hadden.

* Matt. 3.a.6.

19

Ende veel die onnutte consten hadden bedreuen, brachten de Boecken te samen,^† ende verbranden die openbaerlijck, ende ouerrekenden wat sy weerdich waren, ende vonden des gelts vijftich duysent penninghen.

† Iere. 36.c.23.

20

Alsoo^‡ machtelijck wies dat woort des Heeren, ende nam ouerhant.

‡ Esaie. 55.c.11.

21

⁺ Doen dat beschict was, nam Paulus voor inden gheest, door Macedonian, ende Achaian te reysen, ende na Ierusalem te wandelen, ende sprack:^* Daer na, wanneer ick aldaer gheweest ben, moet ick oock Romen sien.

+ C vers 21

* Rom. 15.d.25. Gallat. 2.a.2.

22

Ende seynde twee, die hem dienden, Timotheum ende Erastum henen in Macedonian. Ende hy vertoefde een wijle in Asia.

23

^* Ende daer verhief haer ontrent die selue tijt gheen cleyne beroeringhe ouer desen wech.

* 2.Corin. 1.b.8

24

Want een met name Demetrius een Goutsmidt, die der Dianen silueren Tempelen maeckte, ende schickte dien vanden hantwercke gheen cleyn^† gewin toe.

† Actor. 16.c.16

25

De seluen vergaderde hy, ende de byarbeyders des seluen hantwercx, ende sprack: Lieue Mannen, ghy weet, dat wy grooten toeloop van desen handel hebben,

26

Ende ghy siet ende hoort, dat (niet alleen te Epheso, maer oock by nae in gheheel Asia) dese Paulus veel volcx afuallich maect, becout, ende spreeckt:^† Het en zijn gheen Goden, die met handen gemaect zijn.

† Psal. 115.a.4. Ierem. 10.a.3.

27

Ende het en sal niet alleen onsen handel daer toe comen, dat hy niet en ghelde, maer de Tempel der grooter Goddinnen Diane, en wort ooc nerghens voor gheacht, ende daer toe sal haren Maiesteyt ondergaen. Der welcker nochtans gheheel Asia ende der werelt omloop, Gods dienst doet.

28

⁺ Als sy dat hoorden, werden sy vol toorns, riepen ende spraken: Groot is de Diana der Epheseren.

+ D vers 28

29

Ende de gantse stadt wert vol rumoers. Ende sy ruyscheden eendrachtelijc na de schouplaetse toe, ende aengrepen^* Gaium ende^† Aristarchum wt Macedonia, Paulus ghesellen.

* Acto. 20.a.4.

† Act. 27.a.2.

30

Doen nv Paulus onder dat volc woude gaen en lietens hem de Iongheren niet toe.

31

Ock sommige der Ouersten in Asia, dat Paulus goede vrien-den waren, seynden tot hem, ende vermaenden hem, dat hy hem niet en ghaue op de Schouplaetse.

32

Sommighe riepen aldus, sommighe anders, ende de ghemeynte was verwerret, Ende dat meeste deel en wist niet, waerom sy te samen ghecomen waren.

33

Sommighe vanden volcke, toghen Alexandrum voorwaerts, doen hem de Ioden voorwaerts stieten. Ende Alexander wencte metter handt, ende woude hem voor den volcke verantwoorden.

34

Maer doen sy bekenden, dat hy een Iode was, verhief haer een stemme van allen, ende riepen by twee vren: Groot is de Diana der Epheseren.

35

⁺ Doen nv de Cantselier, dat volck ghestilt hadde, sprack hy: Ghy mannen van Epheso, wie is de mensch, die niet en weet, dat de stadt Ephesus, sy een dienersse der grooter goddinnen Diane, ende des Hemelschen Beeldes?

+ E vers 35

36

Dewyle nv dat onwedersprekelijck is, soo soudet ghy ymmers stil zijn, ende niet onbedacht handelen.

37

Ghy hebt dese menschen hier voor ghebrocht, die noch kercken roouers, noch lasteraers uwer goddinnen en zijn.

38

Maer heeft Demetrius, ende die met hem vanden hantwercke zijn, tot yemant eenighe aensprake, men hout Gherichte, ende daer zijn Lantvoochden, laetse haer onder malcanderen verclaghen.

39

Ende wilt ghy yet anders handelen, soo machment beschicken in eender gheordineerder ghemeynten.

40

Want wy staen in perijckel, dat wy om desen oploop van heden, mochten verclaecht worden, Ende daer en is doch gheen sake voorhanden, daer wy ons mede ontschuldighen mochten, van sulcken oploop.