Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .ij. Capittel.

¶ De heylige Gheest wort ghesonden onder de Apostelen, ende spraken met vreemden tonghen, waer af de Ioden verwonderden. Ende Petrus verclaerde haer de waerheydt, ende vermaendese totten ghelooue, sy nament aen, ende daer werden gedoopt drie duysent Ioden.

1

⁺ ENde als de Dach der^* Pincxten veruult was, waren si alle eendrachtelijck by malcanderen.

+ A vers 1

* Deut. 16.b.9. Leuit. 23.c.15.

2

Ende daer gheschiedde snellijck een ruysschen vanden Hemel, als eens gheweldighen wints, ende veruulde dat gantsche huys, daer si saten.

3

Ende men sach aen haer, ghedeylde tonghen, als waren si vierich. Ende hy settede hem op eenen yeghelijck onder haer,

4

^* Ende werden alle des heylighen Gheest vol. Ende begosten te predicken^† met anderen tonghen, daer na als haer de gheest gaf wt te spreken.

* Math. 3.b.11. Ioan. 7.d.39. Acto. 4.d.31. 19.a.6.

† mar. 16.c.17 Acto. 10.e.46

5

Ende daer waren Ioden te Ierusalem woonende, die Godvreesende Mannen waren, wt alderley volck, dat onder den Hemel is.

6

Doen nv dese stem geschiedde, quam de menichte te samen, ende werden verbaest: Want een yeghelijc hoorde, dat si met zijnder talen spraken.

7

Ende si ontsetteden haer alle, verwonderden haer, ende spraken onder malcanderen: Siet, zijn dese alle die daer spreken, niet wt Galilea?

8

Hoe hooren wy dan een yeghelijck zijn spraeck, daer wy in gheboren zijn?

9

Parthers ende Meders, ende Elamiten, ende wy die in Mesopotamia woonen, ende in Iudea ende Capadocia, Ponto ende Asia.

10

Phrygia ende Pamphylia, Egypten ende aen de eynden der Libyen by Kyrenen, ende wtlanders van Roma,

11

Ioden ende Iodeghenooten, Kreters ende Arabers: Wy hoorense met onse tongen de groote daden Godts spreken.

12

⁺ Sy ontsetteden haer alle, ende werden verbaest, ende spraken een tot den anderen: Wat wil dat worden?

+ B vers 12

13

Ende de anderen hadden daer mede haren spot, ende spraken: Sy zijn vol sueten wijns.

14

Doen tradt Petrus voort met den eluen, hief op zijn stemme, ende sprack tot haer: Ghy Ioden lieue mannen, ende ghy alle die tot Ierusalem woont, dat sy v vercondicht, ende laet mijn woorden tot uwen ooren inghaen.

15

Want dese en zijn niet droncken, als ghy meynt, nademael het de derde vre aenden dach is.

16

^* Maer dat ist, dat door den Propheet Ioel toe voren gheseyt ts:

* Esai. 44.a.3. Ezec. 36.d.25. Ioel. 2.f.28.

17

Ende het sal geschien in den laetsten dagen, spreect Godt: Ick wil wtghieten van mijnen Gheest op alle vleesch, ende uwe sonen^† ende uwe dochteren sullen propheteren, ende uwe Ionghelinghen sullen ghesichten sien,^‡ ende uwe outsten sullen droomen hebben.

† Luce. 2.f.36. Actor. 21.b.9.

‡ Act. 10.b.11. 16.b.9.

18

Ende op mijne knechten, ende op mijne maechden, wil ick in den seluen dagen van mijnen Geest wtgieten, ende sy sullen propheteren.

19

^* Ende ic wil wonder doen bouen inden Hemel, ende teeckenen beneden op Aerden, bloet ende vier, ende roocdamp.

* Mat. 27.f.50. Luce. 23.d.43

20

De Sonne sal haer veranderen in duysternis,^† ende de Mane in bloet, eer de groote ende openbaerlijcke dach des Heeren coemt.

† Iohel. 2.f.31.

21

^‡ Ende het sal gheschien: Wie den Naem des Heeren aenroepen sal, die sal salich worden.

‡ Rom. 10.b.13.

22

⁺ Ghy mannen van Israel, hoort dese woorden: Iesum van Nazareth, den man van Gode onder v met daden ende wonder, ende teeckenen bewesen, welcke Godt door hem dede midden onder v, als ghy dan ooc seluer weet:

+ C vers 22

23

^* Den seluen (nae dien hy wt bedachten Raet, ende wt voorsieninge Godts, ouer ghegheuen was) hebt ghy ghenomen, door de handen der onrechtueerdighen,^† ende hem aenghehecht ende gedoot:

* Mat. 27.c.24

† Actor. 5.e.31.

[p. 49v]

24

^* Dien heeft Godt opgewect, ende ontbonden de smerten des doots, nae dien het onmoghelijck was, dat hy van^† haer ghehouden soude worden.

* Acto. 10.e.40

† De doot.

25

Want Dauid spreect van hem:^* Ick heb den Heere altijt voor gheset voor mijn aensicht, want hy is tot mijnder rechter hant, op dat ick niet beweecht en worde.

* Psal. 16.b.8.

26

Daerom is mijn hert vrolijck, ende mijn tonghe veruruecht haer, want oock mijn vleesch sal rusten inder hope,

27

Want ghy en sult mijn siel niet inder Hellen laten: Ooc niet toe laten, dat dijn heylighe de verrottinge sie.

28

Ghy hebt my condt ghedaen de wegen des leuens, ghy sult my veruullen met vruechden voor dijnen aenghesichte.

29

Ghy mannen. lieue broeders, laet my vrij spreken tot v, van den Eertsvader Dauid:^‡ Hy is ghestoruen ende begrauen, ende zijn graf is by ons, tot op desen dach.

‡ 3.Reg. 2.b.10. Acto. 13.d.36.

30

⁺ Als hy nv een Propheet was, ende wiste,^* dat hem Godt met eenen Eedt belooft hadde, dat de vrucht zijnder lenden, soude op zijnen stoel sitten,

+ D vers 30

* 2.Reg. 7.b.12. Psal. 132.b.11. Luce. 1.c.28. Actor. 13.c.23.

31

Heeft hy het te voren ghesien, ende ghesproken van der verrijsenisse Christi, Dat zijn siel in der Hellen niet ghelaten en is, ende zijn vleesch de verrottinghe niet ghesien en heeft.

32

Desen Iesum heeft God op gheweckt,^† dies zijn wy alle ghetuyghen.

† Ioan. 15.c.27. Actor. 1.a.8.

33

^* Nv hy door der rechter hant Gods verhoocht is, ende ontfanghen heeft de Beloftenisse des heyligen Gheests van den Vader, heeft hy wtghegoten dit, dat ghy siet ende hoort.

* Phili. 2.a.9.

34

Want Dauid en is niet ten Hemel geuaren: Maer hy spreect:^† De Heere heeft geseyt tot mijnen Heere: Sidt tot mijnder rechter hant,

† Psal. 110.a.1. 1.Cor. 15.c.25. Ephe. 1.d.20. Hebre. 1.c.13.

35

Tot dat ick dijne vianden legge tot een voetbanck dijner voeten.

36

So wete nv dat geheele huys Israels sekerlijck, dat Godt desen Iesum dien ghy gecruyst hebt, tot eenen^‡ Heere ende Christ gemaect heeft.

‡ Philip. 2.a.10

37

^* Doen sy dat hoorden, ghinc het haer door het herte, ende spraken tot Petro ende tot den anderen Apostelen: Ghy mannen, lieue Broederen,^† wat sullen wy doen?

* Sac. 12.c.10.

† Luce. 3.b.10. Actor. 9.a.6. 16.d.30.

38

Petrus sprack tot haer: Doet boete, ende een yeghelijck late hem doopen op den Name Iesu Christi, tot vergeuinghe der sonden, so sult ghi ontfangen de gaue des heylighen Gheests.

39

⁺ Want uwe ende uwer kinderen is dese^‡ Beloftenisse, ende aller die verre zijn, die Godt onse Heere hier toe roepen sal.

+ E vers 39

‡ Ioel. 2.f.28.

40

Oock met veel andere woorden getuychde hy ende vermaende, ende sprac: Laet v helpen,^* van desen onaerdigen Lieden.

* Matt. 16.a.4

41

Die nv zijn woort geerne aen namen, die lieten haer doopen, ende daer werdden op dien dach by drie duysent sielen toegedaen.

42

Ende si bleuen volstandich inder Apostelen leere, ende inder gemeynschap,^† ende in de broot breeckinghe, ende in den gebede.

† Actor. 20.b.11.

43

Het quam oock allen sielen een vreese aen.^‡ Ende daer geschiedden vele wonderen ende teekenen door de Apostelen.

‡ Iohel. 2.f.30.

44

^* Ende alle die geloouich waren worden, waren by malcanderen, ende hielden alle dinghen gemeyn.

* Acto. 4.d.32

45

Haer goeden ende haue ver-cochten si,^* ende deyldense wt, onder alle, daer nae alst eenen yeghelijcken noot was.

* Tobie. 1.c.19.

46

Ende si waren daghelijcx ende ghestadelijck eendrachtelijck by malcanderen inden Tempel,^† ende braken dat broot hier ende daer in de huysen, namen de spijse,

† Esaie. 58.b.8. 2.Cor. 9.b.6.

47

Ende loofden God met vruechden^‡ ende eenuuldigen herten, ende hadden genade by den geheelen volcke.^* Ende de Heere dede daer daghelijcks tot der Ghemeynte, die daer salich werden.

‡ Rom. 12.b.8.

* Acto. 5.b.14 11.c.21.