Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .viij. Capittel.

¶ Hoe het Wijf (die in Ouerspel beuonden was) van Iesus verlost wert, ende hoe Iesus seyde, ick ben dat licht

[p. 42r]

der werelt. Wie wt Godt is die hoort dat woort Gods. Ende hoe de Ioden spraken tot Iesum, ghy zijt een Samaritaen, ende hebt den Duyuel binnen.

1

⁺ MAer Iesus^* ghinck aenden Olijfberch,

+ A vers 1

* Mat. 21.b.17. Marc. 11.b.11.

2

Ende de morgens vroech quam hy weder inden Tempel, ende al dat volck quam tot hem: Ende hy sat ende leerdese.

3

Maer de Schriftgheleerden ende de Phariseen, brachten een Vrouwe tot hem, in Ouerspel beuonden,

4

Ende settedense daer int midden ende spraken tot hem: Meester, Dese Vrouwe is beuonden op verscher daet in Ouerspel.

5

^* Ende Moses heeft ons inde Wet gheboden, sulcke te steenigen. Wat segt ghy?

* Leui. 20.b.10. Deut. 22.c.22.

6

Maer dat spraken sy om hem te versoecken, op dat sy een sake tot hem hadden. Maer Iesus booch hem neder, ende schreef met den vingher op de Aerde.

7

Als sy nv niet af en lieten, hem te vraghen, rechtede hy hem op, ende sprack tot haer:^† Wie onder v sonder sonde is, die werpe den yersten steen op haer.

† Deut. 17.b.12.

8

Ende booch hem weder neder, ende schreef op de Aerde.

9

Maer doen sy dat hoorden, ghingen sy wt, de eene na den anderen, vanden Ouersten aen, ende lieten Iesum alleen, ende de Vrouwe int midden staen.

10

Ende Iesus richte hem op, ende doen hy niemant en sach, dan alleen de Vrouwe, sprack hy tot haer: Vrouwe, waer zijn uwe beschuldenaers?

11

Heeft v yemant verdoemt? Maer sy sprack: Heere, niemant. Ende Iesus sprack: Soo en verdoeme ick v oock niet.^* Gaet henen, ende en sondicht voortaen niet meer.

* Ioan. 5.b.14.

12

⁺ Doen sprack Iesus weder tot haer, ende seyde:^† Ick ben dat licht der werelt, wie my na volcht, die en sal niet wandelen inde duysternisse, maer sal dat licht des leuens hebben.

+ B vers 12

† Ioan. 1.a.4. 9.a.5. 12.f.46

13

Doen spraken de Phariseen tot hem: Ghy gheeft ghetuychenisse van v seluen, uwe ghetuychenis en is niet waer.

14

Iesus antwoorde ende sprac tot haer:^* Al waert dat ick van my selue getuychenisse gaue, soo is mijn getuychenis waer:^† Want ick weet van waer ick ghecomen ben, ende waer ic henen gae. Maer ghy en weet niet van waer ick come, ende waer ick henen gae.

* Ioan. 5.c.31.

† Ioan. 7.c.27.

15

Ghy ordeelt na den vleesche, ick en ordeel niemant.

16

Maer al ist dat ick ordeele, so is mijn ordeel recht. Want ic en ben niet alleen, maer ick ende de Vader, die my ghesonden heeft.

17

^‡ Oock staet in uwe Wet gheschreuen, dat tweer menschen ghetuychenisse waer sy.

‡ Num. 35.e.30. Deu. 17.b.11. 19.c.15. Matt. 3.b.17. 17.a.5. Ioan. 5.d.37.

18

Ic bent die van my selue getuychenisse geue, ende de Vader die my ghesonden heeft, geeft ooc getuychenisse van my.

19

Doen spraken sy tot hem: Waer is dijn Vader? Iesus antwoorde:^* Ghy en kent noch my noch mijnen Vader. Waert dat ghy my kendet, so kendet ghy ooc mijnen Vader.

* Mat. 11.e.27. Luce. 10.c.22. Ioan. 7.c.29.

20

Dese woorden sprac Iesus by de Gods kiste, doen hy leerde inden Tempel, ende niemant en taste hem aen, want zijn vre en was noch niet ghecomen.

21

Doen sprack Iesus weder tot haer:^* Ick ga wech, ende ghy sult my soecken, ende in uwe sonde steruen: Waer ick henen gae, daer en moecht ghy niet henen comen.

* Ioan. 7.d.34 13.d.33.

22

Doen spraken de Ioden: Wil hy hem dan selue dooden, dat hy spreect: Waer ick oock henen gae, daer en cont ghy niet henen comen?

23

Ende hy sprac tot haer: Ghy zijt van beneden,^* Ic ben van bouen. Ghy zijt van deser werelt, Ick en ben niet van deser werelt.

* Ioan. 3.d.31.

24

So heb ick v geseyt dat ghy steruen sult in uwe sonden.^† Want ist dat ghy niet en gelooft, dat ickt ben, soo sult ghy steruen in uwe sonden.

† Mar. 16.b.16 Ioan. 3.c.18. 12.f.48.

25

⁺ Doen spraken sy tot hem: Wie zijt ghy dan? Ende Iesus sprac tot haer: Eerstlijck die, Ick die met v spreke:

+ C vers 25

26

Ick heb veel van v te spreken ende te ordeelen. Maer die my ghesonden heeft, is waerachtich,^† ende wat ick van hem gehoort hebbe, dat spreke ick voor der werelt.

† Ioan. 15.b.15.

27

Maer sy en verstonden niet, dat hy haer vanden Vader seyde.

28

Doen sprac Iesus tot haer: Wanneer ghy des menschen Soon^‡ verhooghen sult, dan sult ghy bekennen, dat ickt sy, ende niet van my seluen en doe,^* maer so my mijn Vader gheleert heeft, soo spreke ick.

‡ Num. 21.b.9. Ioan. 3.b.14. 12.d.32.

* Ioan. 3.b.11. 7 b.16. 12.f.49. 14.c.24.

29

Ende die my ghesonden heeft, is met my. De Vader en laet my niet alleen, want ick doe altijt wat hem behaecht.

30

Doen hy sulcx sprack,^* gheloofden veel aen hem.

* Ioan. 7.c.31.

31

Doen sprack nv Iesus tot den Ioden die aen hem gheloofden: Ist dat ghy blijuen sult aen mijnder Redene, so zijt ghy mijn rechte Iongheren,

32

Ende sult de waerheyt bekennen, ende de waerheyt sal v^* vrij maken.

* Rom. 6.b.18. 8.a.2. Galat. 5.a.1. 1.Pet. 2.b.16.

33

Doen antwoorden sy hem: Wy zijn Abrahams Saet, ende en zijn noyt yemants knechten geweest, hoe segt ghy dan: Ghy sult vrij worden?

34

Iesus antwoorde haer, ende sprack: Voorwaer, voorwaer, ick seg v:^† Wie sonde doet, die is der sonde knecht.

† Rom. 6.b.20. 2.Pet. 2.d.19.

35

Maer de knecht en blijft niet eewichlijc int huys, de soon blijft eewichlijck.

36

^‡ Ist dat v nv de soon vrij maeckt, soo zijt ghy recht vrij.

‡ Rom. 8.a.2.

37

Ick weethet wel, dat ghy Abrahams Saet zijt, maer ghy soect my te dooden: Want mijn Reden en vangt niet onder v.

38

^* Ic spreec, wat ick van mijnen Vader gesien hebbe, So doet ghy, wat ghy van uwen Vader ghesien hebt.

* Ioan. 7.b.16. 12.g.49. 14.b 10.

39

⁺ Sy antwoorden ende spraken tot hem: Abraham is onse Vader. Iesus spreect tot haer:^* Waert dat ghy Abrahams kinderen waert, so dedet ghy Abrahams wercken.

+ D vers 39

* Rom. 2.d.28. 9.b.7.

40

Maer nv soeckt ghy my te dooden, eenen sulcken mensche,^‡ ic die v de waerheyt geseyt hebbe,^* die ick van Gode ghehoort hebbe. Dat en heeft Abraham niet ghedaen.

‡ Ioan. 17.b.17

* Ioan. 3.c.32. 7.b.16.

41

Ghy doet uwes Vaders wercken. Doen spraken sy: Wy en zijn niet onechtelijck gheboren, wy hebben eenen Vader, Godt.

42

Iesus sprac tot haer: Waer Godt uwe Vader, so bemindet ghi my. Want ick ben wtgegaen, ende come van Godt. Want ick en ben niet van my seluen gecomen, maer hi

[p. 42v]

heeft my ghesonden.

43

Waerom en kent ghy dan mijn spraeck niet? Want ghy en moecht yimmer mijn woorden niet hooren.

44

^* Ghy zijt vanden Vader den Duyuel, ende na uwes Vaders lust wilt ghy doen:^† Die selue is een Moorder van begin,^‡ ende en is niet staende ghebleuen inder waerheyt, want de waerheyt en is niet in hem. Wanneer hy de lueghen spreect, so spreect hy vanden zijne. Want hy is een lueghenaer, ende een Vader der seluer.

* Sap. 2.d.24.

† Genes. 3.a.4. 1.Ioan. 3.b.8.

‡ 2.Cor. 11.a.5.

45

Maer ick, dewijle dat ick die waerheyt segghe, so en ghelooft ghy my niet.

46

Wie isser onder v, die my can eender sonde straffen? Maer ist dat ick v de waerheyt seg: Waerom en ghelooft ghy my dan niet.

47

^* Wie van Godt is, die hoort Gods woorden. Daerom en hoort ghy niet, want ghy en zijt niet van Gode.

* Ioan. 10.c.27. 1.Ioan. 4.a.6

48

⁺ Doen antwoorden de Ioden, ende spraken tot hem: En seggen wy niet recht, dat ghy^† een Samaritaen zijt,^‡ ende hebt den Duyuel?

+ E vers 48

† Ioan. 4.a.9.

‡ Ioan. 10.b.20.

49

Iesus antwoorde: Ick en heb gheenen Duyuel, maer ick eere mijnen Vader, ende ghy onteert my.

50

Ic en soecke niet mijn eere, Maer daer is een, diese soeckt, ende ordeelt.

51

^* Voorwaer, voorwaer, seg ick v, Ist dat yemant mijn woort houden sal, die en sal den doot niet sien in eewicheyt.

* Ioan. 5.c.24.

52

Doen spraken de Ioden tot hem: Nv bekennen wy:^† Dat ghy den Duyuel hebt. Abraham is ghestoruen, ende de Propheten, ende ghy spreeckt: Ist dat yemant mijn woort hout, die en sal den doot niet smaken in eewicheyt:

† Mat. 9.d.34. 12.c.24. Marc. 3.b.22. Ioan. 7.b.20.

53

Sijt ghy meerder dan onse Vader Abraham? Die ghestoruen is, Ende de Propheten zijn ghestoruen. Wat maeckt ghy dan van v seluen?

54

Iesus antwoorde:^* Ist dat ick my seluen eere, soo en is mijn eere niet. Maer daer is mijn Vader die my eert, den welcken ghy segt, Hy sy uwe Godt,

* Ioan. 5.d.41.

55

Ende en kent hem niet. Maer ick kenne hem. Ende waert dat ick seyde: Ick en kenne hem niet, soo werde ick een luegenaer, ghelijck als ghy zijt. Maer ick kenne hem, ende houde zijn woort.

56

Abraham uwe Vader, wert blijde, dat hy mijnen dach sien soude.^* Ende hy sach hem, ende verhuechde hem.

* Gene. 17.c.19. 22.c.17. Heb. 11.c.13.

57

Doen spraken de Ioden tot hem: Ghy en zijt noch geen vijftich Iaer out, ende hebt Abraham gesien?

58

Iesus sprack tot haer: Voorwaer voorwaer, ick segghe v: Eer dan Abraham wert,^* ben ick.

* Exo. 3.a.6.

59

^† Doen namen sy steenen op, dat sy op hem wierpen.^‡ Maer Iesus verberch hem, ende ginck ten Tempel wt.

† Ioan. 10.c.31

‡ Luce. 4.d.29