Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .ix. Capittel.

¶ Hoe Iesus zijnen Discipulen macht gaf de Duyuelen wt te worpen, ende hoe hy met vijf brooden ende twee Visschen, veel menschen spijsde, ende hem op den Berch verclaerde, ende wat de stemme wt den Hemel riep, ende noch veel schoone leeren dede.

1

⁺ ENde hy^† riep de twelue te samen, ende gaf haer ghewelt ende macht, ouer alle Duyuelen, ende dat sy siecten ghenesen conden.

+ A vers 1

† Matt. 10.a.1. Marc. 3.b.13. 6.a.7. Luce. 6.b.13.

2

Ende seyndese wt te prediken dat Rijcke Gods, ende te ghenesen de crancken.

3

Ende sprac tot haer:^* Ghy en sult niet met v nemen op den wech, noch staf, noch tessche, noch broot, noch gelt, oock en sal een gheen twee Rocken hebben.

* Mar. 6.a.8. Luce. 10.a.4. 22.d.35.

4

^† Ende waer ghy in een huys gaet, daer blijft, tot dat ghy van daer treckt.

† Mat. 10.b.11. Marc. 6.b.10

5

Ende die v niet aen en nemen, daer gaet wt vander seluer stadt,^‡ ende slaet oock den stof af van uwen voeten, tot een ghetuychenis ouer haer.

‡ Act. 13.e.51. 18.b.6.

6

Ende sy ginghen wt, ende doortogen de Vlecken, predicten dat Euangelium, ende maeckten ghesont aen allen eynden.

7

^* Ende het quam voor Herodes den Viervorst al wat door hem geschiedde. Ende hy vreesde hem, om dat van sommighe gheseyt werdt: Iohannes is vanden dooden weder opghestaen,

* Mat. 14.a.1. Mar. 6.b.15.

8

Ende van sommighe, Elias is verschenen, ende van sommighe: Een vanden ouden Propheten, is weder opghestaen.

9

Ende Herodes sprack: Iohannem, dien heb ick onthooft, wie is dan dese, van welcken ick sulcx hoore? Ende begheerde hem te sien.

10

^+† Ende de Apostelen quamen weder, ende vertelden hem, hoe grooten dinck dat sy ghedaen hadden.^* Ende hy namse tot hem, ende ontweec besijden af in een woestijne by der stadt, die daer heet Bethsaida.

+ B vers 10

† Marc. 6.d.31.

* Mat. 14.b.13 Mar. 6.d.33.

11

Doen dies dat volck ghewaer wert, troct hem na. Ende hy lietse tot hem, ende seyde haer vanden Rijcke Gods, ende maecte ghesont, diet behoefden.

12

Ende den dach beghost hem te neyghen.^* Doen traden tot hem de twelue, ende spraken tot hem: Laet dat volc van v, dat sy henen gaen inde Vlecken rontsom, ende inde dorpen, dat sy herberch ende spijse vinden, want wy zijn hier inder woestijnen.

* Mat. 14.b.15 Mar. 6.d.36.

13

Ende hy sprack tot haer: Gheeft ghy haer te eten. Sy spraken:^* Wy en hebben niet meer dan vijf brooden, ende twee Visschen. Ten sy dan, dat wy henen gaen sullen, ende spijse coopen voor soo grooten volck,

* Ioan. 6.a.9.

14

(Wandt daer waren by vijf duysent mannen) Ende hy sprack tot sinen Iongeren: Laetse neder sitten, in elcken hoop vijftich.

15

Ende si deden alsoo, ende setten haer alle neder.

16

Doen nam hy de vijf brooden, ende twee Visschen, ende sach op na den Hemel,^† ende dancte daer ouer, bracse, ende gafse den Iongeren, dat zijt den volcke voorleyden.

† 1.Reg. 9.b.13.

17

Ende si aten, ende werden alle versaet. Ende daer werden opgenomen, dat haer ouerbleef van brocken, twelf coruen.

18

^+* Ende het gheschiedde, doen hi alleen was, ende badt, ende sine Iongheren by hem, vraechde hijse, ende sprac: Wat segghen de Lieden, wie ick sy?

+ C vers 18

* Mat. 16.a.13. Marc. 8.d.27

19

Sy antwoorden, ende spraken: Sy seggen,^† Ghy zijt Iohannes de Dooper, ende sommighe, ghy zijt Elias, ende sommighe, een vanden ouden Propheten sy weder opghestaen.

† Mat. 14.a.2.

20

Ende hy sprack tot haer: Maer wat segt ghy, wie ick sy? Doen antwoorde Petrus, ende sprack:^* Ghy zijt de Christ Godts.

* Ioan. 6.g.69

21

Ende hy dreychdese, ende geboot dat si dat niemanden en seyden,

22

Ende sprac:^† Want des menschen Sone moet noch veel lijden, ende verworpen worden vanden Outsten, ende hooghe Priesters ende Schriftgheleerden, ende gedoot worden, ende op den derden dach weder opstaen.

† Matt. 16.c.21. 20.b.18. Marc. 8.d.31. 9.d.30. 10.d.33 Luce. 18.d.31. 24.a.6.

23

Doen sprack hy tot haer allen:^* Wie my volghen wil, die versaecke hem seluen, ende neme zijn Cruys op hem daghelijcx, ende volghe my na:

* Matt. 16.d.24. Luc. 14.d.26.

24

^† Want wie zijn leuen behouden wil, die salt verliesen: Maer wie zijn leuen verliest om mijnen twille, die salt behouden.

† Luc. 17.d.33. Marc. 8.d.35. Ioan. 12.d.25.

25

Ende wat nuts hadde de mensche, oft hy de gantsche werelt ghewonne, ende verlore hem seluen, ende dede hemseluen schade?

26

^* Maer wie hem mijnder ende mijnder woorden schaemt, diens sal hem ooc des menschen Sone schamen, wanneer hy comen sal in zijnder heerlijckheyt, ende zijns Vaders, ende der heyligher Enghelen.

* Mat. 10.d.32. Marc. 8.e.38. Luce. 12.a.8. 2.Tim. 2.b.12.

27

^† Ende ick seg v voorwaer: Datter sommighe zijn, van dien, die hier staen, die den doot niet smaken en sullen, tot dat si dat Rijcke Godts sien.

† Mat. 16.d.28. Marc. 8.e.39.

28

^+* Ende het geschiedde, na dese Reden by acht daghen, dat hi tot hem nam Petrum, Iohannem ende Iacobum, ende ghinck op eenen Berch om te bidden.

+ D vers 28

* Matt. 17.a.1. Marc. 9.a.1.

29

^† Ende doen hy badt, wert de gedaente zijns aensichts anders, ende zijn cleet wert wit ende blinckende:

† 2.Petri. 1.c.16

30

Ende siet, twee mannen spraken met hem, welcke waren Moses ende Elias,

31

Die verschenen in claerheyt, ende seyden vanden wtganck, dien hy veruullen soude te Ierusalem.

32

Maer Petrus ende die met hem waren, waren vol slaeps. Maer doen si wacker werden, saghen si zijn claerheyt, ende de twee Mannen by hem staen.

33

^* Ende het gheschiedde, doen die van hem weken, sprack Petrus tot Iesu:

* Matt. 17.a.4 Marc. 9.a.4.

[p. 29v]

Meester, hier ist goet zijn. Laet ons drie Hutten maken, v eene, Mosi eene, ende Elie eene, Ende en wiste niet wat hy seyde.

34

Ende doen hy noch sulcx seyde, quamper een wolcke, ende ouerschadudese. Ende sy verschrickten, doense de Wolcke ouertooch.

35

Ende een stemme gheschiedde wt der wolcken, die sprac:^* Dese is mijn lieue Sone,^† Dien sult ghy hooren.

* Matt. 3.c.17. 17.a.5. Marc. 1.b.11. 9.a.6. Luce. 3.c.22. 2.Pet. 1.c.17.

† Deu. 18.d.15

36

Ende dewijle dat soodanighe stemme gheschiedde, vonden sy Iesum alleen. Ende sy versweghent, ende en vercondichdent niemanden inden seluen daghen, wat sy ghesien hadden.

37

^‡ Maer het gheschiedde des daechs daer nae, doen sy vanden Berch quamen, quam haer veel volcx teghen.

‡ mat. 17.b.14 Mar. 9.b.10.

38

Ende siet, een Man onder den volcke riep, ende sprack: Meester ick bid v besiet doch mijnen sone, want hy is mijn eenige sone:

39

Siet, de gheest grijpt hem aen, soo roept hy van stonden aen, ende schuert hem dat hy schuymt, ende met grooter noot wijckt hy van hem, wanneer hy hem gheschuert heeft.

40

Ende ick hebbe dijne Iongheren gebeden, dat sy hem wtdreuen, ende sy en conden niet.

41

Doen antwoorde Iesus ende sprack: O ghy ongheloouighe ende verkeerde Aert, hoe langhe sal ick by v zijn, ende v lijden? Brengt uwen soon hier.

42

Ende doen hy tot hem quam, schuerde hem de Duyuel, ende spleet hem. Ende Iesus dreychde den onreynen gheest, ende maecte den Ionghen ghesont, ende ghaf hem zijnen vader weder.

43

^+* Ende sy ontsetteden haer alle, ouer de heerlijcheyt Gods. Ende doen sy haer alle verwonderden, van alle dat hy dede, sprack hy tot zijnen Iongheren:

+ E vers 43

* Marc. 1.b.22. Luce. 4.d.32.

44

Vattet ghy dese^† Reden in uwe ooren, want des menschen Soon moet ouergheleuert worden inder menschen handen.

† Matt. 16.c.21 20.b.18. Marc. 8.d.31. 9.d.30.

45

^‡ Maer dat woort en verstonden sy niet, ende het was voor haer verborghen, dat zijt niet en begrepen. Ende sy ontsaghen haer hem te vraghen van dat selue woort.

‡ Luc. 2.g.49

46

^* Daer quam oock een ghedachte onder haer: Wie onder hen de grootste ware.

* Matt. 18.a.1. Marc. 9.d.32. Luce. 22.b.24

47

Maer doen Iesus de ghedachten haers herten sach, nam hy een kint, ende settedet neffens hem,

48

^† Ende sprac tot haer: Wie dat kint aenneemt in mijnen Naem, die neemt my aen: Ende wie my aenneemt, die neemt dien aen, die my gesonden heeft.^‡ Ende wie de cleynste is onder v allen, die sal groot zijn.

† Mat. 10.e.40 Marc. 9.d.36 Luce. 10.b.16.

‡ Mat. 20.d.27 Marc. 9.d.34 10.e.43. Luce. 22.b.26

49

^* Doen antwoorde Iohannes, ende sprack: Meester wy sagen eenen die dreef de Duyuelen wt in uwen Naem, ende wy weerdent hem, want hy en volchde v niet na met ons.

* Mar. 9.d.37

50

Ende Iesus sprack tot hem: En weert het hem niet,^† want wie niet tegen ons en is, die is voor ons.

† Matt. 12.c.30.

51

Ende het gheschiedde, doen de tijdt veruult was, dat hy van hier genomen soude worden, keerde hy zijn aensicht stracx na Ierusalem te wandelen.

52

⁺ Ende hy seynde boden voor hem henen. Die ghinghen henen, ende quamen in een vleck der Samaritanen, dat sy hem herberghe bestelden.

+ F vers 52

53

Ende sy en namen hem niet aen, daerom dat hy zijn aensicht gekeert hadde, te wandelen na Ierusalem.

54

Ende doen zijn Iongheren, Iacobus ende Iohannes dat saghen, spraken sy:^† Heere, wilt ghy, soo willen wy segghen, datter Vyer vanden Hemel valle, ende verslindese, als Elias dede?

† 4.Reg. 1.c.13.

55

Maer Iesus keerde hem om, ende bestraftese, ende sprack: En weet ghy niet, welcks geests kinderen ghy zijt?

56

^* Des menschen soon en is niet ghecomen, der menschen sielen te verderuen, maer te behouden. Ende sy ghinghen in een ander vlecke.

* Ioan. 3.b.17. 12.g.47.

57

^† Ende het geschiedde, doen sy op den wech waren, spracker een tot hem: Ick wil v nauolghen, waer ghy henen gaet.

† Matt. 8.c.19.

58

Ende Iesus sprack tot hem: De vosschen hebben holen, ende de vogelen onder den Hemel hebben nesten, maer des menschen soon en heeft niet, daer hy zijn hooft neder legghe.

59

^‡ Ende hy sprack tot eenen anderen: Volcht my na. Ende die sprack: Heere, orloft my, dat ick eerst henen gae, ende mijnen vader begraue.

‡ Matt. 8.c.21.

60

Maer Iesus sprack tot hem:^† Laet de dooden haer dooden begrauen. Maer gaet ghy henen, ende vercondicht dat Rijcke Godts.

† Matt. 8.c.22. Luce. 21.b.11.

61

^† Ende een ander sprack: Heere, ick wil v nauolgen, maer oorloft my te voren, dat ick een afscheyt make met den ghenen die in mijn huys zijn.

† 3.Re. 19.d.20.

62

Iesus sprack tot hem:^‡ Wie zijn hant aen den ploech slaet, ende siet te rugghe, die en is niet gheschict tot den Rijcke Gods.

‡ Prou. 26.b.11 2.Pet. 2.d.20. Hebr. 6.a.5.