Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .vj. Capittel.

¶ Hoe Christus eenen mensche zijn dorre handt ghenas, ende hem twelf Iongheren vercoos die hy noemde, ende de salicheydt vertellende, ende veel schoonder leeren leerde.

1

⁺ ENde het gheschiedde op eenen naSabbath,^* dat hy door dat Coorn ghinck, ende sine Iongeren^† ructen Ayren wt ende aten, ende wreuense met den handen.

+ A vers 1

* Matt. 12.a.1. Marc. 2.c.23.

† Deu. 23.d.25

2

Ende sommighe der Phariseen spraken tot haer:^‡ Waerom doet ghy dat niet betamelijck en is te doen op de Sabbathen?

‡ Exod. 20.b.10

3

Ende Iesus antwoorde, ende sprack tot haer: En hebt ghy niet ghelesen, wat Dauid dede, doen hem hongerde, ende die met

[p. 27r]

hem waren?

4

^* Hoe hy totten huyse Gods inginck, ende nam de^† Toonbrooden ende atse, ende ghafse oock dien, die met hem waren, die nochtans niemandt eten en dorste,^‡ dan alleen de Priesters.

* 1.Reg. 21.a.4

† Exo. 25.c.30.

‡ Exod. 29.f.32. Leuit. 24.b.9

5

Ende hy sprack tot haer: Des menschen Sone is een Heere, ooc des Sabbaths.

6

^* Ende het gheschiedde op eenen anderen Sabbath, dat hy ghinck inde Schole, ende leerde. Ende daer was een mensche, diens rechter handt was verdorret.

* Matt. 12.b.9. Marc. 3.a.1.

7

Ende de Schriftgheleerden ende Phariseen namen acht op hem, oft hy oock heelen soude op den Sabbath, op dat sy eene sake tot hem vonden.

8

Maer hy mercte haer ghedachten, ende sprack totten mensche metter dorre hant: Staet op, ende treedt voort. Ende hy stont op, ende tradt daer henen.

9

Doen sprack Iesus tot haer: Ick vraghe v, Wat is betamelijck te doen op de Sabbathen? Wat goets oft wat quaets? Dat leuen te behouden, oft te verderuen?

10

Ende hy sachse alle rontom aen, ende sprack totten mensche: Strect dijne hant wt, ende hy dedet.^† Doen wert hem zijn hant weder te recht ghebracht, ghesont, als de ander.

† 3.Reg. 13.b.6.

11

Ende si werden gantsch ontsinnich, ende spraken tsamen met malcanderen, wat si hem doen wouden.

12

^+* Ende het gheschiede tot dier tijt, dat hy ghinck op eenen Berch om te bidden, ende hy bleef die nacht ouer inden ghebede tot Gode.

+ B vers 12

* Mat. 14.c.23. Mar. 6.e.46

13

^† Ende doent dach wert, riep hy sine Iongheren, ende vercoos haerder twelf, die hy ooc Apostelen noemde:

† Matt. 10.a.1. Marc. 3.b.13. 6.b.7. Luce. 9.a.1. Acto. 1.b.13.

14

Simon, dien hy Petrum noemde, ende Andream sinen broeder, Iacobum ende Iohannem, Philippum ende Bartholomeum,

15

Mattheum ende Thomam, Iacobum Alpheus sone, Simon ghenaemt Selotes,

16

Iudam Iacobs sone, ende Iudam Iscariothen, den Verrader.

17

Ende hy ghinc af met haer, ende tradt op een Pleyne inden velde, ende den hoop zijnder Iongeren,^† ende een groote Schare des volcx, van alle den Iootschen Lande, ende Ierusalem, ende Tyro ende Sidon, aen de See gheleghen,

† Mat. 4.c.24. Marc. 3.a.7.

18

Die daer ghecomen waren om hem te hooren, ende dat si gheheelt werden van hare siecten, ende die van onreynen gheesten omghedreuen werden, die werden ghesont.

19

Ende alle dat volck begheerde hem aen te roeren, wandt daer ghinck cracht van hem, ende heeldese alle.

20

⁺ Ende hy hief zijn oogen op ouer sine Iongheren, ende sprack:^* Salich zijt ghy Armen, want dat Rijcke Gods is uwe.

+ C vers 20

* Matth. 5.a.3.

21

^† Salich zijt ghy, ghy die hier honghert, wandt ghy sult versaet worden.^‡ Salich zijt ghy, ghy die hier weent, want ghy sult lachen.

† Esaie. 65.c.12. Ierem. 31.d.23

‡ Esai. 61.a.3. 66.b.10.

22

^* Salich zijt ghy, als v de menschen haten, ende v afscheyden, ende schelden v, ende verwerpen uwen naem, als eenen boosachtigen, om des menschen Soons wille.

* 1.Pet. 2.c.20 3.b.14. 4.c.14.

23

^† Verhuecht v dan, ende huppelt, want siet, uwe loon is groot inden Hemel.^‡ Des ghelijcken deden hare Va-ders den Propheten oock.

† Acto. 5.e.42.

‡ 1.Reg. 19.c.11.

24

Maer daer en teghen,^* Wee v ghy rijcken, want ghy hebt uwen troost wech.

* Amos. 6.a.1. Eccli. 31.a.3.

25

Wee v, ghy die vol zijt,^† want v sal hongheren. Wee v, ghy die hier lachet,^‡ want ghy sult weenen ende huylen.

† Esa. 65.c.12.

‡ Luc. 16.c.24 Iaco. 5.a.1.

26

Wee v, wanneer v alleman loeft. Desgelijcken deden hare Vaders den valschen Propheten oock.

27

Maer ic seg v, ghy die toe hoort:^* Hebt lief uwe Vianden, doet wel den ghenen, die v haten.

* Exod. 23.a.4. Prou. 25.c.21. Mat. 5.e.44

28

Segent die, die v veruloecken.^† Bidt voor die, die v veronghelijcken.

† Luce. 23.c.33. Acto. 7.g.60.

29

^‡ Ende wie dy slaet op deen wanghe, dien biedt de ander oock. Ende wie dy den Mantel neemt, die en weert oock den Rock niet.

‡ Mat. 5.e.39.

30

^* Wie dy bidt, dien gheeft. Ende wie dy dat dijne neemt, daer en eyschtet niet weder af.

* Tob. 4.c.17

31

Ende^† ghelijckerwijs ghy wilt, dat v de Lieden doen sullen, also doet ghy haer oock.

† Tob. 4.c.16. Matt. 7.a.12.

32

^+‡ Ende ist dat ghy lief hebt, die v lief hebben, wat danck hebt ghy daer af? Want de Sondaren hebben ooc lief, haer liefhebbers.

+ D vers 32

‡ matt. 5.e.46

33

Ende wanneer ghy uwen weldaderen wel doet, wat danck hebt ghy daer af? Want de Sondaren doen dat selue oock.

34

^* Ende wanneer ghy leent, van dien ghy hopet weder te ontfanghen, wat danck hebt ghy daer af? Want de Sondaren leenen den Sondaren oock, op dat sy ghelijck weder ontfanghen.

* Deut. 15.b.10.

35

Maer veel meer hebt lief uwe Vianden, doet wel,^† ende leent dat ghy daer niet voor en hopet, soo sal uwe loon groot zijn, ende sult^‡ kinderen des Alderhoochsten zijn. Want hy is goedertieren, ouer de ondanckbaren, ende boosachtighen.

† Deut. 15.b.10. Psal. 37.d.26. 112.a.5. Prou. 11.c.24

‡ Mat. 5.e.45

36

Daerom zijt barmhertich, ghelijck als oock uwe Vader barmhertich is.

37

En^† oordeelt niet, soo en wort ghy niet gheoordeelt. En verdoemt niet, so en wort ghy niet verdoemt. Vergheeft, soo wort v vergeuen.

† Matt. 7.a.1.

38

^‡ Gheeft, so wort v ghegeuen. Een volle, ghedructe, gheschudde, ende oueruloedighe mate, salmen in uwen schoot gheuen:^* Want effen met dier maten, daer ghy mede metet, salmen v weder meten.

‡ Prou. 11.c.24 19.c.17.

* Matt. 7.a.2. Marc. 4.c.23.

39

Ende^† hy seyde haer eene gelijckenisse:^‡ Mach oock een blinde, eenen blinden den wech wijsen? En sullen sy niet alle beyde inden gracht vallen?

† Mat. 15.b.14

‡ Esa. 42.c.18.

40

De^* Iongher en is niet bouen zijnen Meester: Wanneer de Iongher is als zijn Meester, soo is hy volcomen.

* Mat. 10.c.24. Ioan. 13.b.16.

41

^† Maer wat siet ghy eenen splinter in dijns broeders ooghe, ende des balcx in dijn ooghe en wort ghy niet ghewaer?

† Prou. 18.c.17. Matt. 7.a.3.

42

Oft hoe condy segghen tot uwen broeder: Hout stille broeder, ick wil den splinter wt dijn ooghe trecken, ende ghy en siet selue den balck in dijn ooghe niet?^‡ Du huychelaer, trect eerst den balck wt dijn ooghe, ende besiet dan, dat du den splinter wt dijns broeders ooghe trect.

‡ Prou. 18.c.17.

43

^+* Want daer en is gheenen goeden boom, die quade vrucht drage, Ende gheenen quaden boom, die goede vrucht draghe.

+ E vers 43

* Matt. 7.b.17 12.d.33.

44

Een yegelijck boom wort aen zijn eygen vrucht bekent.^† Want men en leest gheen Vijghen vanden Doornen? Oock

† Mat. 7.b.16.

[p. 27v]

soo en leestmen geen Wijndruyuen vanden doornenbosschen.

45

^* Een goet mensche brengt wat goets voort, wt den goeden schat zijns herten: Ende een quaet mensche brengt wat quaets voort wt den quaden schat zijns herten.^† Wandt waer af dat herte vol is, daer af gaet de mont ouer.

* Mat. 12.d.35.

† Mat. 12.d.34

46

Maer wat heet ghy my^* Heere, Heere, ende en doet niet wat ick v segghe?

* Malac. 1.a.6. Matt. 7.b.21. 25.a.11.

47

^† Wie tot my coemt, ende hoort mijne woorden, ende doetse, dien wil ick v toonen, wien hy ghelijck is.

† mat. 7.c.24. Roma. 2.b.13. Iacob. 1.c.22.

48

Hy is gelijck eenen mensche, die een huys timmerde, ende groef diep, ende leyde den gront op de steenrootse. Maer doender een water quam, doen stiet den stroom aen dat huys, ende en mochtet niet bewegen, want het was op de steenrootse ghefondeert.

49

Maer wie hoort, ende niet en doet, die is gelijc eenen mensche, die een huys timmerde op de Aerde sonder gront, ende de stroom^† sloech tot hem in, ende het viel terstont, ende dat huys creech een groote schuere.

† Ezec. 13.b.11.