Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xiiij. Capittel.

¶ Vander Passien ende lijden Christi, tot dat eynde dat Christus Pylatum ouer geleuert wert. Hoe Petrus hem versaecte, ende begost te weenen.

1

⁺ ENde^† na twee daghen wast Paesschen, ende de daghen der soeter brooden. Ende de hooghe Priesters ende Schriftgheleerden sochten, hoe sy hem met listen vinghen ende dooden.

+ A vers 1

† Matt. 26.a.2. Luce. 22.a.1. Ioan. 13.a.1.

2

Maer si spraken: Ia niet op het Feest, op datter gheenen oproer en worde inden volcke.

3

^* Ende doen hy te Bethanien was, in Simonis des Melaetschen huys, ende sat ter Tafelen: Doen quam een Wijf, die had een ghelas, met ongeualsten ende costelijcken Narden water. Ende sy brack dat ghelas in stucken, ende gootet op zijn hooft.

* Math. 26.a.6 Luce. 7.d.37. Ioan. 12.a.1.

4

Doen warender sommighe die werden onwillich, ende spraken: Waer toe dient doch desen verloren cost?

5

Men conde dat water, meer dan om drie hondert Penninghen vercocht hebben, ende dat selue den Armen ghegeuen hebben. Ende si murmureerden op haer.

6

Maer Iesus sprack: Laetse met vreden. Wat becommert ghyse? Sy heeft een goet werck aen my ghedaen.

7

^* Ghy hebt altijt Armen by v, ende als ghy wilt, cont ghi haer wat goets doen, maer my en hebt ghy niet altijt.

* Deut. 15.b.11.

8

Sy heeft ghedaen, wat si conde, si is voorcomen mijn lichaem te saluen, tot mijnder begrauinghe.

9

Voorwaer ick seg v: Waer dit Euan-gelium ghepredickt wordt in alle de werelt, daer salmen oock seggen tot haerder ghedachtenisse, dat si nv ghedaen heeft.

10

^+* Ende Iudas Iscarioth, een vanden twaeluen, ghinck henen tot den hoogen Priesters, dat hy hem verriede.

+ B vers 10

* Mat. 26.b.13. Luce. 22.a.3. Ioan. 13.a.2.d.30.

11

Doen si dat hoorden, werden si blijde, ende beloofden hem dat ghelt te gheuen. Ende hy sochte, hoe hy hem voeghelijc verriede.

12

^† Ende opten eersten dach der soeter brooden, doemen dat Paeschlam offerde, spraken zijne Iongheren tot hem: Waer wilt ghy, dat wy henen gaen, ende bereyden, dat ghi dat Paeschlam etet?

† Exodi. 12.c.15 Mat. 26.b.16 Luce. 22.a.7.

13

Ende hy seynde twee van sine Iongheren henen, ende sprack tot haer: Gaet henen inde Stadt, ende v sal een mensche ghemoeten, die draecht een Cruycke met water, volghet hem nae,

14

Ende waer hy ingaet, daer spreect totten Huysweert: De Meester doet v seggen, waer is dat Gasthuys, daer ic dat Paeschlam in ete met mijnen Iongheren?

15

Ende hy sal v een groote Sael wijsen, die geplaueyt ende bereyt is, Aldaer maket voor ons bereyt.

16

Ende de Iongheren ghinghen wt, ende quamen inde Stadt, ende vondent, als hy haer gheseyt hadde, ende bereyden dat Paeschlam.

17

^+* Ende des Auonts quam hy met den twaeluen.

+ C vers 17

* Mat. 26.b.19 Luce. 22.b.14

18

Ende als si ter Tafelen saten, ende aten, sprack Iesus: Voorwaer ick seg v,^† Een van v, die met my^‡ eet, sal my verraden.

† Ioan. 13.c.21.

‡ Ps. 41.b.10. Actor. 1.c.17.

19

Ende si werden truerich, ende spraken deen nae den anderen tot hem: Ben ict? Ende de ander, ben ict?

20

Hy antwoorde ende sprack tot haer: Een vanden twaeluen, die met my inde Schotel sopt.

21

Tis waer, des menschen Sone gaet henen, als van hem gheschreuen staet: Maer wee den mensche, door welcken des menscen Sone verraden wort. Het ware den seluen mensche beter, dat hy noyt gheboren en ware.

22

^* Ende als sy aten, nam Iesus dat broot, dancte, ende bract, ende gaft haer, ende sprac: Nemet, etet, dat is mijn Lijf.

* Mat. 26.c.25. Luce. 22.b.19. 1.Cor. 11.c.22.

23

Ende nam den Kelck, ende dancte, ende gaf haer dien. Ende si droncken alle daer wt.

24

Ende hy sprack tot haer: Dat is mijn bloedt des nieuwen Testaments, dat voor vele ghestort wordt.

25

Voorwaer ic segge v, dat ic nv voortaen niet drincken en sal vander vrucht des Wijnstocx, tot op den dach, als ick het nieuwe drincke, int Rijcke Godts.

26

^† Ende doen si den Lofsanck ghesproken hadden, ghingen si wt aenden Olijfberch.

† Mat. 26.c.29.

27

⁺ Ende Iesus sprack tot haer: Ghy sult v in deser nacht alle aen my ergheren.^* Want daer staet ghescreuen: Ick sal den Herder slaen, ende de Schapen sullen haer verstroyen.

+ D vers 27

* Sach. 13.b.7.

28

^† Maer daer nae, wanneer ick weder opstae, wil ick voor v henen gaen in Galilea.

† Acto. 1.a.3.

29

Maer Petrus sprack tot hem: Al waert, dat si haer ooc alle ergerden, so en wilde ick my doch niet ergeren.

30

^* Ende Iesus sprack tot hem: Voorwaer ick

* mar. 14.g.70.

[p. 22v]

segghe v: Heden in deser nacht, eer dan de Haen tweemael craeyt, sult ghy my driemael versaecken.

31

Maer hy sprack noch meer:^† Ia, al waert dat ick ooc met v steruen moest, soo en wilde ick v niet versaecken. Des seluen ghelijck, seyden sy alle.

† Ioan. 13.d.37.

32

^* Ende sy quamen tot den Hof, gheheeten Gethsemane, ende hy sprack tot zijnen Iongheren: Sidt hier, tot dat ick henen gae, ende bidde.

* Mat. 26.d.35. Luce. 22.c.39. Ioan. 18.a.1.

33

Ende name tot hem Petrum, ende Iacobum, ende Iohannem, ende begost te beuen, ende beancxt te worden,

34

Ende sprack tot haer:^† Mijn siele is bedroeft, tot aen den doot, onthoudet v hier, ende waect.

† Ioan. 12.c.27.

35

Ende^‡ ghinck een weynich voorder, viel op de Aerde, ende badt: Dat, indient moghelijck ware, die vre voorby ghinge,

‡ Luce. 22.e.41.

36

Ende sprack: Abba, mijn vader, V is alle dinck moghelijck, neemt desen kelck van my: Nochtans niet wat ick wil,^* maer wat ghy wilt.

* Ioan. 6.d.38.

37

⁺ Ende hy quam ende vantse slapende, ende sprac tot Petro: Simon slaept ghy? En muecht ghy niet een vre waken?

+ E vers 37

38

Waeckt, ende bidt, dat ghy niet in becoringhe en valt.^† De geest is willich, mer dat vleesch is swac.

† Galat. 5.c.17.

39

^* Ende hy ghinck weder henen, ende badt, ende sprack de selue woorden.

* mat. 26.d.41.

40

Ende quam weder, ende vantse wederom slapende, Want haer ooghen waren vol slaeps, ende en wisten niet, wat sy hem antwoorden.

41

Ende hy quam ten derdenmael, ende sprac tot haer: Och wilt ghy nv slapen ende rusten? Het is ghenoech, De vre is gecomen.

42

Siet, des menschen soon wort ouergheleuert inder sondaren handen, Staet op, laet ons gaen. Siet, die my verraet, is na by.

43

^† Ende terstont, doen hy noch sprac, quam Iudas, een vanden tweluen, aen, ende een groote schare met hem, met sweerden ende met stocken, vanden hooghen Priesters, ende Scriftgheleerden, ende Outsten.

† mat. 26.e.46. Luc. 22.d.47. Ioan. 18.a.3.

44

Ende de verrader had haer een teecken ghegheuen, ende geseyt: Welcken ic cussen sal, die ist, dien vangt, ende leyt hem^† ghewisse.

† Behendelijc

45

^‡ Ende doen hy quam, tradt hy terstont tot hem, ende sprack tot hem: Rabbi, Rabbi, ende custe hem.

‡ 2.Re. 20.b.9

46

⁺ Doen sloeghen sy haer handen aen hem, ende grepen hem.

+ F vers 46

47

Ende een vanden ghenen, die daer by stonden, trock zijn sweert wt, ende sloech des hooghen Priesters knecht, ende hieu hem een oore af.

48

^† Ende Iesus antwoorde, ende sprack tot haer: Ghy zijt wtgegaen als tot eenen moorder, met sweerden ende met stocken, om my te vanghen,

† Mat. 26.f.54 Luce. 22.d.52.

49

Ick ben daghelijcx by v inden Tempel gheweest, ende heb gheleert, ende ghy en hebt my niet ghegrepen.^* Maer op dat de Schrift veruult worde.

* Esaie. 53.b.10 Marc. 15.c.28

50

^† Ende de Iongheren verlieten hem alle, ende vloden.

† Iob. 19.b.14.

51

Ende daer was een Ionghelinck, die volchde hem nae, die was met lijnwaet ghecleet, op de bloote huyt, Ende de Ionghelinghen grepen hem.

52

Maer hy liet dat lijnden cleedt varen, ende vloot bloot van haer.

53

^* Ende si leyden Iesum tot den hoo-ghen Priester, derwaerts te samen ghecomen waren, alle hooge Priesters, ende Outsten, ende Schriftgheleerden.

* mat. 26.f.56 Luce. 22.d.54 Ioan. 18.b.12.

54

Ende Petrus volchde hem nae van verre, tot in des hooghen Priesters Palleys. Ende hy was daer, ende sadt byden knechten, ende wermde hem by den lichte.

55

^* Ende de hooghe Priesters, ende den heelen Raet, sochten getuychenisse tegen Iesum, op dat si hem ter doot brachten, ende en vonden niet.

* Mat. 26.f.58. Acto. 6.b.13.

56

Veel gauen valsche getuychenis tegen hem, Maer haer getuychnissen en quamen niet ouer een.

57

Ende sommighe stonden op, ende gauen valsche ghetuychenis teghen hem, ende spraken: Wy hebben ghehoort, dat hy seyde:^* Ick wil den Tempel die met handen ghemaect is, af breken, ende in drie dagen eenen anderen timmeren, die niet met handen gemaect en sy,

* Ioan. 2.c.19.

58

Maer haer ghetuychenissen en quamen noch niet ouer een.

59

^+† Ende de hooghe Priester stont op onder haer, ende vraechde Iesum, ende sprack: En antwoordt ghy niet tot dien, dat dese teghen v tuyghen?

+ G vers 59

† Mat. 26.f.61.

60

^* Maer hy sweech stille, ende en antwoorde niet.^† Doen vraechde hem de hooghe Priester noch eenmael, ende sprack tot hem: Sijt ghi Christus, de Sone des Hoochgheloofden?

* Esaie. 53.b.13.

† Luc. 22.e.67

61

Iesus sprack: Ick bent, ende ghy sult des menschen Sone sien sitten, ter rechter handt der Cracht,^* ende comen, met den wolcken des Hemels.

* Dani. 7.b.13. Mat. 16.d.27 24.c.30.

62

^† Doen schuerde de hooghe Priester sinen rock, ende sprack: Wat behoeuen wy meer ghetuyghen?

† Matth. 26.g.64.

63

Ghy hebt gehoort de lasteringhe Godts. Wat dunct v? Ende si verdoemden hem alle, dat hy des doots schuldich ware.

64

Doen begosten hem sommighe te bespouwen, ende zijn aensicht te bedecken, ende met vuysten te slaen, ende tot hem te segghen: Propheteert ons.^* Ende de knechten sloeghen hem int aensicht.

* 3.Re. 22.d.24 Iob. 16.b.10.

65

^† Ende Petrus was daer beneden in het Palleys. Daer quam des hooghen Priesters dienstmaechden eene. Ende doen si Petrum sach, hem wermen, sach sy hem aen, ende sprack: Ende ghy waert oock met Iesu van Nazareth.

† mat. 26.g.68 Luce. 22.d.55. Ioan. 18.b.16

66

Maer hy versaectet, ende sprack: Ick en ken hem niet, en weet oock niet, wat ghy segt. Ende hy ghinck henen wt in den voorhof, ende de Haen craeyde.

67

Ende de diensmaecht sach hem, ende begost anderwerf te segghen, den ghenen, die daer by stonden: Dese is een van dien.

68

Ende hy versaectet wederom. Ende na een cleyne wijle spraken weder tot Petro, die daer by stonden: Voorwaer, ghy zijt een van dien, wandt ghy zijt een Galileer, ende dijn sprake luyt effen also.

69

Ende hy begost hemseluen te veruloecken, ende te sweeren: Ic en ken den mensche niet, daer ghy af segt.

70

Ende de Haen craeyde anderwerf. Doen dacht Petrus aen dat woort dat Iesus tot hem seyde:^* Eer den Haen tweemael craeyt, sult ghy my driemael versaecken. Ende hy begost te weenen.

* Mat. 26.c.33. Mar. 14.d.30 Luce. 22.e.61. Ioan. 13.d.38.