Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xxvj. Capittel.

¶ Vant lijden Christi, Hoe Iesus vercocht wert, Hoe Magdalena Iesum salfde, Vanden laetsten Auontmael, Hoe Iesus zijnen Vader int Hoofken badt, Hoe Iudas Iesum leuerde, ende Petrus Malcus oore af sloech, Hoe Iesus met valsche ghetuyghen verdoemt wert. Ende hoe Petrus Iesum driemael loochende.

1

⁺ ENde het ghebuerde, doen Iesus alle dese redenen voleynt hadde, sprac hy tot zijnen Iongheren.

+ A vers 1

2

^* Ghy weet, dattet na twee dagen Paesschen wort, ende des menschen Sone sal ouer gheleuert worden, dat hy ghecruyst worde.

* Mar. 14.a.1. Luce. 22.a.1. Ioan. 18.a.1.

3

^† Doen vergaderden hen de hooghe Priesters ende Schriftgeleerden, ende de Outsten inden volcke, in dat Pallays des hooghen Priesters, die daer hiet Cayphas,

† Ioan. 11.e.47

4

Ende hielden eenen Raet, hoe sy Iesum met liste vangen ende dooden mochten.

5

Maer sy spraken: Emmers niet op dat feest, op datter geenen oploop en worde int volck.

[p. 13v]

6

^† Doen nv Iesus te Bethanien was int huys Symons des Melaetschen, trat een Wijf tot hem, die hadde een glas met costelijcken water, ende gootet op zijn hooft, daer hy ter Tafelen sat.

† Mar. 14.a.3. Luce. 7.d.37. Ioan. 12.a.1.

7

Doen dat zijne Iongeren sagen, werden sy onwillich, ende spraken: Waer toe dient desen oncost?

8

Dit water had moghen dier vercocht, ende den Armen ghegheuen worden.

9

Doen dat Iesus mercte, sprac hy tot haer: Wat becommert ghy dit Wijf? Sy heeft een goet werck aen my ghedaen.

10

^† Ghy hebt altijt Armen by v, Maer my en hebt ghy altijt niet.

† Deut. 15.b.11.

11

Dat sy dat water op mijn Lijf heeft ghegoten, dat heeft sy ghedaen, datmen my begrauen sal.

12

Voorwaer ick segghe v, waer dit Euangelium gepredict wort, inder gantscher werelt, daer salmen oock segghen, tot hare ghedachtenisse, wat sy ghedaen heeft.

13

^+* Doen ginc een vanden tweluen ghenaemt Iudas Iscarioth, henen, tot den hooghen Priesteren, ende sprack:

+ B vers 13

* Mar. 14.b.10 Luc. 22.a.3. Ioan. 13.a.2.

14

Wat wilt ghy my geuen, ick wil hem v^† verraden? Ende sy boden hem dertich siluerlingen.

† Ouerleueren.

15

Ende van doen aen, socht hy gheleghentheyt dat hy hem verriede.

16

^‡ Maer opten eersten dach der soeter brooden, traden de Iongeren tot Iesum, ende spraken tot hem: Waer wilt ghy, dat wy v bereyden dat Paeschlam te eten?

‡ Mar. 14.b.12 Luce. 22.a.7.

17

Hy sprac: Gaet henen inde Stadt tot eenen, ende spreeckt tot hem: De Meester laet v segghen, Mijnen tijt is ghecomen, Ick wil by v dat Paesschen houden met mijnen Iongheren.

18

Ende de Ionghers deden, ghelijck Iesus haer beuolen hadde, ende bereyden dat Paeschlam.

19

^* Ende aenden Auont, settede hy hem ter Tafelen met den tweluen.

* Mar. 14.c.17 Luc. 22.b.14.

20

Ende doen sy aten, sprack hy: Voorwaer ick seg v,^† Een van v sal my verraden.

† Ioan. 13.c.21.

21

Ende sy werden seer bedroeft, ende begonnen, een yeghelijck van haer, ende seyden tot hem: Heere, ben ickt?

22

Hy antwoorde ende sprack: Die metter hant met my inde Schotel doopt, die sal my verraden.

23

Des menschen Soon gaet wel henen, ghelijcker van hem ghescreuen staet, Maer wee den mensche, door welcken des menschen Sone verraden wordt. Het ware hem beter, dat de selue mensch noyt gheboren en ware.

24

Doen antwoorde Iudas, die hem verriet, ende sprack: Ben ickt Rabbi? Hy sprack tot hem: Ghy segghet.

25

⁺ Maer^† doen sy aten, nam Iesus dat broodt, dancte, ende bract, ende gaft den Iongheren, ende sprack: Nemet, etet, dat is mijn Lijf.

+ C vers 25

† Mar. 14.c.22 Luc. 22.b.19. 1.Cor. 11.c.22.

26

Ende hy nam den Kelck, ende danckte, ende ghaf hen dien, ende sprack: Drinckt alle daer wt,

27

Dat is mijn bloet des nieuwen Testaments, welck wtghestort wort voor vele, tot vergheuinghe der sonden.

28

Ick segghe v: Ick en sal van nv aen niet meer van dese vrucht des Wijnstocx drincken, tot aenden dach, wanneer ickt nieuwe drincken sal met v, in mijns Vaders Rijck.

29

^* Ende doen sy den Lofsanck ghesproken hadden, ginghen sy wt aenden Olijfberch.

* mar. 14.d.26 Luc. 22.c.39. Ioan. 18.a.1.

30

Doen sprack Iesus tot haer:^† In deser nacht sult ghy v alle aen my ergeren. Want daer staet gheschreuen:^‡ Ic sal den Herder slaen, ende de Schapen der Cudden sullen haer verstroyen.

† mat. 26.f.55. mar. 14.d.27. Ioan. 16.d.31.

‡ Sac. 13.b.7.

31

Maer wanneer ick weder opstae, wil ick voor v henen gaen in Galileam.

32

^* Maer Petrus antwoorde ende sprack tot hem: Al waert oock dat sy haer alle aen v ergherden, soo en wil ick nochtans my nemmermeer ergheren.

* Mar. 14.d.29 Luc. 22.c.33. Ioan. 13.d.37

33

Iesus sprack tot hem: Voorwaer ick seg v, in desen nacht, eer den Haen craeyt, sult ghy my driemael versaken.

34

Petrus sprack tot hem: Al waert dat ick oock met v moest steruen, soo en wil ick v niet versaken. Desgelijcken seyden oock alle Iongheren.

35

^+* Doen quam Iesus met haer tot eenen Hoeue, die Gethsemane hiet, ende sprac tot zijnen Iongeren: Sidt hier, tot dat ick derwaerts ga, ende bidde.

+ D vers 35

* Mar. 14.d.32 Luc. 22.c.39.

36

Ende nam tot hem Petrum, ende de twee Sonen Sebedei, ende begost te trueren, ende versaecht te worden.

37

Doen sprac Iesus tot haer:^† Mijn siele is bedroeft tot aenden doot, Blijft hier ende waeckt met my.

† Ioan. 12.c.27.

38

^‡ Ende ginc henen een weynich voortaen, viel neder op zijn aensicht, ende badt, ende sprac: Mijn Vader, ist moghelijc, soo ga desen Kelck van my, Nochtans niet als ick wil, maer als ghy wilt.

‡ Luc. 22.c.41.

39

Ende hy quam tot zijne Iongeren, ende vantse slapende, ende sprac tot Petro: En cont ghy dan niet een vre met my waken?

40

Waeckt ende bidt, op dat ghy niet in aenuechtinghe en valt.^‡ Den geest is gewillich, maer dat vleesch is swack.

‡ Gala. 5.c.17.

41

^* Ten tweeden mael, ginck hy weder henen, badt, ende sprack: Mijn Vader, en ist niet mogelijc dat desen Kelc van my gae, ten sy dat ick hem drincke, soo geschie uwen wille.

* Mar. 14.e.39

42

Ende hy quam ende vantse noch eenmael slapende, ende haer ooghen waren vol slaeps.

43

Ende hy lietse geworden. Ende ginck noch eens henen, ende badt ten derdenmael, ende sprack de selue woorden.

44

Doen quam hy tot zijne Iongeren, ende sprack tot hen: Och wilt ghy nv slapen ende rusten? Siet, de vre is gecomen, dat des menschen Sone, inder Sondaren handen ouer gheleuert wort.

45

Staet op, laet ons gaen. Siet, hy is daer, die my verraet.

46

^+* Ende als hy noch sprack, siet, doen quam Iudas een vanden tweluen, ende met hem een groote Schare, met Sweerden, ende met Stocken, vanden hooghen Priesteren ende Outsten des volcx.

+ E vers 46

* mar. 14.e.43. Luc. 22.d.47. Ioan. 18.a.3.

47

Ende de Verrader hadde haer een Teecken ghegheuen, ende gheseyt: Welcken ick cussen sal, die ist, dien vanget.

48

Ende terstont tradt hy tot Iesum, ende sprack: Gegroet zijt ghy Rabbi, ende custe hem.

49

Maer Iesus sprack tot hem: Mijn vrient, waerom zijt ghy hier ghecomen? Doen traden sy toe, ende sloegen de han-

[p. 14r]

den aen Iesum, ende vinghen hem.

50

Ende siet, een vanden ghenen, die met Iesu waren, recte de hant wt, ende tooch zijn Sweert wt, ende sloech des hoogen Priesters knecht, ende hieu hem een oore af.

51

Doen sprack Iesus tot hem: Steect v sweert in zijn plaetse:^* Want wie dat sweert neemt, die sal door dat sweerc vergaen.

* Gen. 9.a.6. Ezec. 11.b.7. Apo. 13.b.10.

52

Oft meynt ghy dat ick mijnen Vader niet en conde bidden, dat hy my toeschicte meer dan twelf Legioenen Enghelen?

53

Hoe sullen dan de Schriftueren veruult worden?^† Het moet alsoo toegaen.

† Luc. 24.d.45

54

^+‡ Tot dier vren sprack Iesus tot den Scharen: Ghy zijt wtgegaen als tot eenen Moordenaer, met Sweerden ende met Stocken, om my te vanghen. Ic heb doch daechlijcx by v gheseten, ende hebbe gheleert inden Tempel, ende ghy en hebt my niet gheuanghen.

+ F vers 54

‡ Mar. 4.f.48 Luc. 22.d.52.

55

^* Maer dat is altemael gheschiet, op dat de Schriften der Propheten veruult werden.^† Doen verlieten hem alle de Iongheren, ende vloden.

* Psal. 22. 69. Esa. 53.b.10.

† mat. 26.c.30.

56

^‡ Maer die Iesum geuangen hadden, leyden hem tot den hoogen Priester Cayphas: Daer haer de Schriftgheleerden ende Outsten vergadert hadden.

‡ mar. 14.f.53 Ioan. 18.b.12. Luc. 22.d.54.

57

Maer Petrus volchde hem na van verre, tot int Pallays des hoogen Priesters, ende ginck binnen, ende sette hem by de knechten, op dat hy sage waert henen wilde.

58

^† Maer de hooge Priesters ende Outsten, ende den gantschen Raet, sochten valsch ghetuychenis teghen Iesum, op dat sy hem dooden, ende en vonden geen.

† Mat. 14.f.55 Actu. 6.b.13.

59

Ende hoe wel daer veel valsche ghetuyghen voort quamen, en vonden sy doch gheen.

60

Ten laetsten quamen daer twee valsche ghetuyghen, ende spraken: Hy heeft gheseyt:^† Ick can den Tempel Gods af breken, ende in drie daghen den seluen timmeren.

† Ioan. 2.c.19.

61

^‡ Ende de hooghe Priester stont op, ende sprack tot hem: En antwoort ghi niet tot dien, dat dese teghen v ghetuyghen?

‡ Mat. 14.g.59

62

Maer Iesus sweech stille.^* Ende de hooghe Priester antwoorde ende sprack tot hem: Ick besweere v byden leuendighen Godt, dat ghy ons segt, oft ghy Christus zijt de Sone Gods?

* Luc. 22.e.67.

63

Iesus sprack: Ghy segghet.^† Doch seg ick v: Van nv aen salt gheschieden, dat ghi sien sult des menschen Sone sitten ter rechter hant der cracht, ende comen inde Wolcken des Hemels.

† Dan. 7.b.13. Actu. 1.b.11. Apo. 1.b.7.

64

^+‡ Doen schuerde de hooghe Priester zijne cleederen, ende sprack: Hy heeft Godt ghelastert. Wat behoeuen wy breeder ghetuychenis? Siet, nv hebt ghy zijn Godslasteringhe ghehoort.

+ G vers 64

‡ mar. 14.g.62.

65

Wat dunct v? Sy antwoorden ende spraken:^* Hy is des doots schuldich.

* Leu. 24.c.15.

66

^† Doen spogen sy wt in zijn aensicht, ende sloeghen hem met vuysten.

† Esa. 50.b.6. Ioan. 18.a.3.

67

Ende sommige sloeghen hem in zijn aensicht, ende spraken: Propheteert ons Christe, wie ist die v sloech?

68

^* Maer Petrus sat buyten int Pallays. Ende een dienstmaecht tradt tot hem, ende sprack: Ende ghy waert oock met den Iesu van Galilea.

* Mar. 14.g.65. Luc. 22.d.55. Ioan. 18.b.16

69

Maer hy versaectet voor haer allen, ende sprack: Ick en weet niet, wat ghy segt.

70

Maer als hy ter dueren wtghinck, sach hem een ander, ende sprack tot den ghenen, die daer waren: Dese was oock met den Iesu van Nazareth.

71

Ende hy versaectet noch eens, ende swoer daer toe. Ick en kenne den mensche niet.

72

Ende cortelijc daer na, traden daer toe, die daer stonden, ende spraken tot Petro: Voorwaer, ghy zijt oock een van dien, want uwe sprake verraet v.

73

Doen beghost hy hem te veruloecken, ende te sweeren: Ick en kenne den mensche niet. Ende terstont craeyde den Haen.

74

Doen dacht Petrus aen de woorden Iesu, die hy tot hem seyde:^† Eer den Haen craeyen sal, sult ghy my driemael versaken. Ende ghinck wt, ende weende bitterlijcke.

† Mat. 26.c.33. mar. 14.g.70 Luc. 22.e.61. Ioan. 13.d.38.