Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .v. Capittel.

¶ Vander salicheyt, Van dootslach, Vander offerhande, Van ouerspel, Dat niemant zijn huysvrouwe verlaten en mach dan om ouerspel, Vande Eeden, Vanden vianden te beminnen, Ende vanden aelmoessen.

1

⁺ ALs hy nv dat volck sach, ghinc hy op eenen Berch, ende sette hem neder, ende zijn Iongers traden tot hem.

+ A vers 1

2

^* Ende hy dede zijnen mont op, leerdese, ende sprack:

* Luc. 6.c.20.

3

Salich zijn die daer geestelijck arm zijn: Want dat Hemelrijc is haer.

4

^‡ Salich zijn, die daer rouwe dragen: Want sy sullen getroost worden.

‡ Esaie. 61.a.3. 66.b.10.

5

Salich zijn de saechtmoedigen: Want sy sullen dat Aertrijck besitten.

6

^† Salich zijn, die daer hongheren ende dorsten na der gherechticheyt:^* Want sy sullen versaet worden.

† Iere. 31.d.23.

* Luc. 1.d.49.

7

^† Salich zijn de bermhertighe: Want sy sullen bermherticheyt vercrijgen.

† Psal. 37.d.26.

8

Salich zijn die van een reyn herte zijn: Want sy sullen Godt sien.

9

Salich zijn de vredemakers: Want sy sullen Gods kinderen heeten.

10

^† Salich zijn, die om der gerechticheyt wille, veruolcht worden: Want dat Hemelrijc is haer.

† 1.Pet. 2.c.20. 3 c.14. 4.c.14.

11

Salich zijt ghy wanneer v de menschen om mijnen wille, versmaden ende veruolghen, ende segghen alderley quaet teghen v, ist dat sy daer aen lieghen.

12

^† Weest vrolijck ende hebt eenen goeden moet, het sal v inden Hemel wel geloont worden.^* Want also hebben sy veruolcht de Propheten, die voor v gheweest hebben.

† Acto. 5.e.42.

* 1.Re. 19.c.11. Iere. 26.b.8. Heb. 11.f.36.

13

^+† Ghy zijt dat sout der Aerden. Als nv dat sout^† dum wort, waer mede salmen dan souten? Het en is voortaen nergens meer toe nut, dan datment wt schudde, ende latet de Lieden vertreden.

+ B vers 13

† mar. 9.e.49 Luc. 14.d.34.

† Sijnen smaec ende cracht verliest.

14

Ghy zijt dat Licht der Werelt. De Stadt die op eenen Berch leyt, en can niet verborghen zijn.

15

^† Men en steect oock gheen licht aen, ende settet onder een schepel, maer op eenen Candelaer, soo lichtet dan altemael die int huys zijn.

† Mar. 4.b.20. Luc. 8.b.16.

16

^† Also laet uwe licht lichten voor de Lieden, dat sy uwe goede wercken sien, ende uwen Vader inden Hemel prijsen.

† 1.Pet. 2.b.12.

17

Ghy en sult niet meynen, dat ick ghecomen ben om de Wet oft de Propheten te ontbinden. Ick en ben niet ghecomen om te ontbinden, maer om te veruullen.

18

^† Want ic seg v voorwaer, also lange tot dat Hemel ende Aerde verga, en sal niet de cleynste letter noch een tittelken vander wet vergaen, tot dattet al gheschie.

† Esa. 40.a.8. Luc. 16.c.17.

19

Wie nv een van desen cleynsten gheboden ontbint, ende leert de lieden alsoo, die sal de cleynste heeten int Hemelrijck: Maer wiet doet ende leert, die sal groot heeten int Hemelrijck.

20

Want ic seg v, Ten sy dat uwe gherechticheyt beter sy, dan der Scriftgeleerden ende Phariseen, soo en suldy in dat Hemelrijck niet comen.

21

⁺ Ghy hebt ghehoort dat totten Ouden geseyt is:^† Ghy en sult niet dooden. Maer wie doodet, die sal des oordeels schuldich zijn.

+ C vers 21

† Exo. 20.c.13. 21 b.12. Leu. 24.d.17. Deu. 5.c.17

22

Maer ick seg v: Wie op zijnen broeder toornich is, die is des oordeels schuldich. Maer wie tot zijnen broeder seyt: Racha, die is des Raets schuldich. Maer wie spreect: Ghy dwaes, die is des helschen vyers schuldich.

23

^† Daerom, wanneer ghy uwe gaue op den Altaer offert, ende wort daer gedachtich, dat uwe broeder wat tegen v heeft,

† Iob. 42.b.8. Mala. 2.b.13.

24

Soo laet daer voor den Altaer uwe gaue, ende gaet eerst henen, ende versoent v met uwen broeder, ende dan coemt ende offert uwe gaue.

25

^* Ouerdraecht v met uwer wederpartije terstont, dewijle dat ghy noch met hem op den weghe zijt, op dat v de weerpartije niet eenmael ouer en leuere den Richter, ende de Richter ouerleuere v den dienaer, ende wort inden Kercker ge-

* Pro. 25.b.9. Luc. 12.f.58.

[p. 3v]

worpen.

26

Ick segghe v voorwaer: Ghy en sult van daer niet wt comen, tot dat ghy oock den laetsten penninck betaelt.

27

Ghy hebt ghehoort, dat totten Ouders gheseyt is:^* Ghy en sult gheen Ouerspel doen.

* Exo. 20.c.14.

28

Maer ick seg v:^† Wie een wijf aensiet, om haer te begheren, die heeft alreede met haer ouerspel ghedaen, in zijn herte.

† Eccl. 41.c.26 Iob. 31.a.1.

29

^+* Erghert v uwe rechter ooghe, so treckse wt ende worpse van v, het is v beter, dat een van uwen leden verderue, ende dat heel lijf niet inder hellen gheworpen worde.

+ D vers 29

* Deu. 13.a.5. Mat. 18.a.7. Mar. 9.e.24.

30

Ergert v uwe rechter hant, soo houtse af, ende worpse van v, het is v beter dat een van uwen leden verderue, ende dat geheel lijf niet inder hellen gheworpen worde.

31

^* Daer is oock gheseyt: Wie hem van zijnen wijue scheyt, die sal haer eenen scheybrief gheuen.

* Deu. 24.a.1. Iere. 3.a.3.

32

^† Maer ick segghe v: Wie hem van zijnen wijue scheydt (ten sy dan om ouerspel) die maeckt dat sy de Echt breect. Ende wie een afghescheydene troudt, die breect de Echt.

† Mat. 19.b.9 Mar. 10.a.11. Luc. 16.c.18.

33

Voort hebt ghy ghehoort, dat totten Ouden gheseyt is:^* Ghy en sult gheenen valschen Eedt doen,^‡ ende ghy sult Gode uwen Eedt houden.

* Exo. 20.b.7.

‡ Deu. 10.d.20.

34

^† Maer ick seg v: Dat ghy ganselijck niet sweeren en sult, noch by den Hemel,^* want hy is Gods stoel.

† Iaco. 5.c.12.

* 2.Par. 6.f.30. Esa. 66.a.1. Mat. 23.c.21.

35

Noch by der Aerden, want sy is zijne voetbanck. Noch by Ierusalem, want sy is eens grooten Conincx Stadt.

36

Oock en sult ghy niet by v Hooft sweeren, want ghy niet een hayr wit oft swert en muecht maken.

37

^‡ Maer uwe Reden sy Ia Ia, Neen Neen. Wat daer ouer is dat is vanden quaden.

‡ Ephe. 4.c.25. 2.Cor. 1.c.18. Iaco. 5.c.12.

38

^+* Ghy hebt ghehoort, datter gheseyt is: Ooghe om ooghe, Tant om tant.

+ E vers 38

* Exo. 21.c.23. Leu. 24.d.20.

39

Maer ick seg v:^† Dat ghy den quaden niet wederstaen en sult, maer ist dat v yemant eenen slach gheeft aen uwe rechter wanghe, dien biet oock de ander.

† Ro. 12.c.17. 1.Tess. 5.c.15.

40

Ende ist dat yemant met v te recht gaen wil,^‡ ende uwen rock nemen, dien laet oock den mantel.

‡ Luc. 6.c.29. 1.Cor. 6.b.7.

41

Ende ist dat v yemant dwingt een mijl, soo gater twee met hem.

42

Gheeft dien die v bidt,^‡ ende en weynt v niet van dien, die van v borghen wil.

‡ Deu. 15.b.7. Tob. 4.b.7.

43

Ghy hebt ghehoort, datter gheseyt is:^* Ghy sult uwen naesten lief hebben, ende uwen viant haten.

* Leui. 19.c.18.

44

Maer ick seg v:^† Hebt lief uwe vianden. Seghent, die v vloecken. Doet wel den ghenen, die v haten. Bidt voor die, die v leet aen doen, ende veruolgen,

† Pro. 25.d.21. Rom. 12.c.14.

45

Op dat ghi kinderen zijt, ws Vaders inden Hemel.^† Want hy laet zijn Sonne op gaen ouer de boosen, ende ouer de goeden, ende hy laet reghenen, ouer rechtuaerdigen ende onrechtuaerdighen.

† Deut. 4.c.19.

46

^‡ Want ist dat ghy lief hebt, die v lief hebben, wat sult ghi voor loon hebben? En doen niet oock dat selue de Tollenaers?

‡ Luc. 6.c.32.

47

Ende ist dat ghy v alleen tot uwen Broederen vriendelijck bewijst, wat doet ghy sonderlincx? En doen niet de Tollaenaers oock alsoo?

48

^† Daerom, sult ghi volcomen zijn, ghelijck als uwe Vader inden Hemel volcomen is.

† Leui. 19.a.2. 1.Pet. 1.c.16.