Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xvj. Capittel.

¶ Den Heydenen wort ooc haer straffe bestelt, ende hoe hem dat volc Gods daer in houden sal.

1

⁺ VVee v Babylon ende^† Asia, wee v Egipten ende Sirien,

+ A vers 1

† 4.es. 15.g.46

2

^* Gordet v met sacken ende hayren cleederen, beweent uwe kinderen, zijt bedroeft, want uwe verderffenisse is hier.

* Iere. 49.a.3 Ionas. 3.a.6.

3

Een sweert wort ouer v ghesonden, wie wilt afkeeren?

4

Een vyer wort ouer v ontsteken, wie wilt blusschen?

5

Ongeluck sal ouer v comen, wie wilt verdrijuen?

6

Mach een eenen hongerighen Leew int wout verdrijuen? Oft mach eenen dat vyer in esteren dat begonnen is te bernen geblusschen?

7

Mach eenen den Pijl van eenen stercken Schutter geschoten, weder te rugghe drijuen?

8

De stercke HEERE seynt dat ongeluck, wie wilt af weynden?

9

Dat vyer is in zijnen toorn ontsteken, ende wtgegaen, wie wilt blusschen?

10

Hy sal blicxemen, wie en sal niet verschricken?^* Hy sal donderen, wie en salder niet beuen?

* Psal. 18.b.14

11

Godt dreycht, wie en wil niet gheheelijck voor hem wtgheroyt werden?

12

^† Dat Aertrijck is beuende gheworden, ende zijn fondamenten. De See valt van den gronde, ende zijn vloeden zijn onrustich: Oock de Visschen voor den HEERE, voor de claerheyt zijnder cracht.

† Psal. 18.a.8. Iudit. 16.c.18 Mat. 27.f.51.

13

Want zijn rechter hant, die den Boge spant, is sterck, zijn pijlen zijn scherp die hy schiet, ende en faelgheren niet, wanneer hy dye schiet inde eynden der werelt.

14

⁺ Nemet waer, de quaden zijn gesonden, ende en sullen niet weder keeren, tot dat sy op Aertrijck comen.

+ B vers 14

15

Dat vyer is ontsteken ende en sal niet wtgebluscht wesen, tot dattet de fondamenten der Aerden verteert.

16

In ghelijcker wijse als den Pijl die geschoten is van eenen stercken Schutter niet weder te rugghe en keert, also en sullen de quaden ende schaden die op Aerden gesonden zijn, niet wederkeeren.

17

Wee mi, wee my, wie wil my in dien tijt ontslaen?

18

Begin der smerten ende veel suchtens: Begin der dierte, ende veel dooden: Begin des Crijchs, ende de geweldicheden sullen verschricken: Begin der quaden, ende sy sul-

[p. 173v]

len alle beuen:

19

Wat wil ick doen, wanneer nv de quaden alle comen?

20

Nemet waer^† honger, plaghe, benautheyt, ende angst zijn gesonden, geesselen tot straffinghe ende tot beteringe.

† Eccl. 40.b.19. 4.Es. 15.g.49 4.Re. 6.d.25. Iere. 24.b.10. 27.a.8. Ezech. 6.c.11.

21

Maer in alle dien en sullen sy haer niet bekeeren van haerder boosheyt, en sullen oock der geesselen ende slaghen niet ghedencken.

22

⁺ Siet, dat Coren sal so veel ende veracht zijn opter Aerden, so dat si meynen sullen het staet wel. Dan sullen de quaden ende schaden opter Aerden wassen, Crijch dierte ende groote onruste.

+ C vers 22

23

Want veel der gheender opter Aerden sullen van honger steruen, de ander sullen verslagen zijn die den honger ontloopen:

24

Ende als sy doot zijn, so sullen sy als dat slijck wtgeworpen werden, ende niemant en salse troosten. Want dat Aertrijcke sal een verwoestheyt zijn, ende de steden worden ter neder gheworpen,

25

Niemant en salder zijn die de Aerde besaeyen sal, oft bouwen.

26

De boomen sullen vruchten gheuen, ende niemant en salder wesen diese aflese.

27

De druyuen sullen tijdich worden, maer niemant en salse perssen.

28

Want aen allen hoecken sal groot ghebreck van menschen zijn, so dat een geern eenen mensche sage, ende zijn stemme hoorde.

29

Ergens thiene sullender van een gheheele stadt ouerblijuen, ende twee inden velde die hem int dicke wout verbergen sullen inde clouen der rootsen:

30

Ghelijck wanneer aen eenen Olijfboom drie oft vier Olijuen blijuen:

31

Oft also in eenen wijngaert die afgelesen is, sommige druyuen blijuen staen, vanden genen die neerstich nasoecken.

32

⁺ Also sullender tot dier tijt, drie oft vier ouerblijuen vanden genen, die haer huysen doorsoecken metten sweerde.

+ D vers 32

33

Dat Lant sal woest werden: De velden sullen verouden, in alle straten ende weghen, sullen doornen ende hegghen wassen, daerom dat niemant daer door en wandelt.

34

De Dochteren sullen trueren om dat sy gheenen Bruydegom en vinden, de Vrouwen gheenen Man.

35

Inden Crijch sullen sy vergaen, ende van hongher steruen.

36

O ghy dienaers des HEEren, hoort dit ende ouerlegget,

37

Dat is dat woort Gods, neemt dat aen:

38

De HEERE spreect: Merckt, de quade comen, ende en sullen niet vertoeuen,

39

Gelijc als een beuruchte vrouwe, die na de negen maenden eenen soon baren sal, als de vre der gheboorten hier is, een vre, twee, drie daer te vooren die kints ween haer benauwen ende oueruallen, ende als dat kint tot dat baren coemt, so en vertrecken sy niet een oogenblick:

40

Alsoo sullen oock de quaden opter Aerden comen ende niet vertoeuen: De werelt sal suchten, ende smerten sullen haer aencomen.

41

⁺ O mijn volck hoort mijn woort:^* Bereyt v totten strijt, ende in allen quaden^† weest als Pilgrims opter Aerden.

+ E vers 41

* Ephe. 6.b.11.

† Ge. 47.b.9. 1.Par. 30.c.15. Heb. 11.b.13. 1.Pet. 2.b.11.

42

Die vercoopt, die sy als die, die vliedt: Die coopt, als diet sal verliesen.

43

^‡ Die Coopmanschap drijft, als die, die geen nutticheyt daer af hebben en sal:

‡ 1.Cor. 7.d.27

44

Die daer bout, als die, die daer niet in woonen en sal: Die daer saeyt, als die, die niet mayen en sal: Die den wijngaert snijt, als die, die niet aflesen en sal:

45

Die hem tot houwelijck gheeft, als die, die geen kinderen hebben en sal: Die hem niet tot houwen en geeft, als een Weduwaer:

46

Ende daerom die, die arbeyden, die arbeyden sonder oorsake:

47

Want vreemde sullen haer vruchten vergaderen, ende haer^† goet roouen, haer huysen omkeeren, haer kinderen vangen: Want inder geuanckenisse ende dierte sullen syse baren.

† 4.Esdre. 16.g.73. Heb. 10.d.34.

48

Ende die haer Coopmanschap doen met roof, hoe dat si doch haer steden, huysen, goeden, ende persoonen vercieren,

49

So sal ic haer doch so veel te meer straffen, om haerder sonden wille spreect de HEEre.

50

Gelijc als een Hoere een eerbaer vrouwe benijt:

51

Also sal ooc gerechticheyt benijden de boosheyt, als si haer verciert, ende salse int aensicht besculdigen, als die comen sal die daer bescermt, die alle sonden op Aerden ouerleggen wil.

52

Ende daerom en wordet hem niet gelijc, noch sine wercken:

53

Want het is noch om eenen cleynen tijt te doen, so wort de boosheyt vander Aerden genomen, ende gerechticheit sal onder v heerscappen.

54

⁺ De Sondaer en sal niet seggen, hy en heeft niet gesondicht: Wandt gloeyende colen soudemen op zijn hooft verbranden, die daer voor Godt ende zijnder eere sprake, dat hi niet gesondicht en hadde.

+ F vers 54

55

Nemet waer, de HEEre kent alle wercken der menscen, haer voornemen^† ende ghedachten,^* oock haer herte.

† Iob. 42.a.2. Eccle. 43.a.4

* Iere. 17.b.10

56

Want hy heeft gesproken:^‡ Het worde de Aerde, ende si is geworden. Het worde den Hemel, ende hy is geworden.

‡ Genes. 1.a.3. Iudit. 16.d.17 Psalm. 33.b.9

57

In sinen woorde zijn de Sterren gemaect,^† ende hy alleen weet haer getal.

† Ps. 147.a.4 Esai. 40.d.26

58

Hy doorgrondeert den afgront ende haer diepte. Hy heeft de See ende haer begrijp gemeten.

59

De See heeft hy int midden der wateren besloten:^* Ende de Aerde heeft hy ouer dat water ghehangen met sinen woorde.

* Iob. 38.a.6. Psal. 24.a.2. 136.a.6.

60

^† Den Hemel spant hy als een ghewelf, ouer de wateren heeft hy hem gestelt.

† Esa. 40.c.22 44.e.24.

61

Inde woeste ende dorre Wildernisse, heeft hy fonteynen gemaect, ende op de Hoochte der Bergen, Poelen, so dat de wateruloeden vloeyen vanden hoogen steenrootsen, op dat si daer mede dat Aertrijc souden beuochtigen.

62

^* Den mensche heeft hy gemaect, ende zijn herte heeft hy midden in hem gestelt, heeft hem eenen Adem ingegeuen, dat leuen ende verstant, ooc den gheest des Almachtighen Gods,

* Genes. 1. 2. 5.

63

Die alle dinck gemaect heeft, ende die alle heymelijckheyt der Aerden doorgrondet.

64

^+* Die weet uwe soeckingen ende voornemen, ende wat ghy in uwer herten gedenct, als ghy sondicht, ende uwe sonde verheymelijct.

+ G vers 64

* Iere. 17.b.10. Psalm. 7.b.10

65

Daerom so heeft Godt alle uwe wercken doorgrondet, ende hy salt v alle ten voorschijne brengen ende wroegen.

66

Ende als uwe sonden ten voorschijne gebracht worden, so suldy beschaemt worden voor de menschen,^* ende uwe sonden sullen v beschuldigers worden op dien dach.

* Sap. 4.b.14

67

Wat wilt ghy doen? Oft hoe wilt ghy uwe sonde voor God ende den

[p. 174r]

Enghelen verberghen?

68

Nemet waer, de Rechter is God,^* vreest hem, laet af van uwe sonden, ende vergheet uwe ongerechticheyt, bedrijftse niet voortaen, soo sal v Godt gheleyden, ende van alle benautheyt ledigen.

* Ecclesi. 12.c.11 Apoc. 14.b.7

69

Want nemet waer, eenen groten Crijshoorn gheeft zijn gheclanc ouer v: Sy sullen sommighe wt v nemen, ende sullen metten Afgoden den leechgangers spijsen:

70

Ende die hen verwillicht hebben sullen hen tot een gespot zijn, tot een versmaetheyt ende vertredinge:

71

Want daer sal de plaetsen een plaetse zijn, ende inde omliggende steden eenen grooten oproer, onder die, die Godt vreesen.

72

Sy sullen zijn als doue, niemant en sullen si verschoonen: Beroouen ende verstroyen sullen sy alle die, die God vreesen.

73

^† Haer goet sullen si haer nemen, ende wt haren huysen stooten.

† 4.Esdre. 16.e.47.

74

Dan salt worden bekent, wie mijn wtuercoren zijn,^‡ ende die sullen worden gheproeft als dat gout int vyer.

‡ Sapien. 3.a.6 Sacha. 13.b.8 1.Petri. 1.b.7

75

Hoort mijn beminde, spreect de HEERE: Nemet waer, de dagen der tribulatien zijn hier, maer ick wil v verlossen:

76

En verschrickt niet, en twijfelt niet, Godt is uwe Hooftman.

77

Soo wie dat mijne geboden hout spreect de HEEre,^* die en laet hem de sonde niet ouerweghen.

* Roma. 6.b.12

78

Wee den ghenen die met hare sonden ende boosheden gebonden ende verstrict zijn, ghelijc een velt metten woude omuangen is, ende zijnen voetpadt is met doornen ouertrocken, so dat hem niemant wandelen en mach, ende dan so neemtmen hem, ende worpt hem int vier, ende men verbrant hem.