Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .viij. Capittel.

¶ Esdras bidt voor dat volck dat God meer aensien wil zijn bermherticheyt ende zijn gerechticheyt min dan veelder boosheyt.

1

⁺ ENde hy sprack voort tot my:^* De Alderhoochste heeft dese werelt om veelder wille geschapen, maer de toecomende om weyniger wille.

+ A vers 1

* 4.Esdre. 9.b 14.

2

Ic wil v doch een gelijckenisse seggen Esdra: Als

[p. 168v]

wanneer ghy dat Aertrijc vraechdet, soo sal sy v segghen, dat si veel Aerde gheeft, daer wt datmen de Aerden vaten maect, maer weynich daer wt datmen dat gout maeckt.

3

Alsoo ist met het werck deser werelt.^† Daer zijnder veel geschapen, maer weynich sullender worden behouden.

† Mat. 20.b.16 22.b.14.

4

Doen sprac ick: So versloct nv ghi siele den sin, ende verslint dat verstant:

5

Want ghy zijt ouer een comen om te hooren ende te luysteren, ende willende Propheten: Want v en is geen wijder pale ghegeuen, dan alleen om te leuen.

6

O HEERE liet ghy uwen knecht toe, dat wy voor v baden, ende geeft onse herten saet, ende timmert ons verstant, dat daer vrucht wt come: Ende dat een yegelijc verstoorde leuen mochte, die des menschen stede ende plaetse draecht.

7

Want ghy zijt alleen^* ende wy zijn alle een schepsel uwer handen, gelijck ghy gesproken hebt:

* Genesis. 1. 2.

8

Ende also nv dat Lichaem inde baermoeder ghemaeckt is, ende ghi gheeft leden, ende v Schepsel wort int vyer ende water behouden: Ende neghen maenden lijdt v Schepsel v Creatuere die in haer gheschapen is:

9

Maer dat ghy behout, ende dat behouden wort, worden met malcanderen behouden, ende dat behouden is, ende in haer ghewassen, dat gheeft de baermoeder tot zijnder tijt weder.

10

⁺ Want ghy hebt den borsten gheboden dat sy de vrucht melck souden geuen, op dat het gene dat geschapen ende geformeert is, geneert soude worden,

+ B vers 10

11

Tot op zijnen tijt, ende dan so schict ende ordineert ghijt met uwer bermherticheyt,

12

Ghy brenget op met uwer gherechticheyt, ende onderwijset in uwe Wet, ende beteret met uwen verstande,

13

Ende ghy doodet als v Creature, ende ghi maket leuendich als v werck.

14

Als ghi nv verderft den genen die met soo veel arbeyts door v beuel geschapen ende gemaect is, so mocht ghy oock lichtelijck ordineren, dat dat behouden worde dat ghemaeckt is.

15

Ende dit spreke ic nv van alle menschen int gemeyne als ghy weet: Maer van v volc, O HEERE, van dies wegen ick truerich ben,

16

Ende van uwer Erue, van dies wegen ick truere, ende van Israel van des wegen ick droeuich ben, ende van Iacob voor welcken ic smerte drage:

17

Daerom beginne ic te bidden voor v, voor my ende voor haer: Want ick sie onsen val, onse die opter Aerden wonen.

18

Maer ick heb de snelheyt des Rechters ghehoort die toecomende is,

19

Ende daerom hoort mijn stemme, ende verstaet mijn redene, so wil ic voor v spreken. Dit is het beghin der woorden Esdre eer hy aengenomen wert:

20

O HEERE, ghy die de eewichheyt bewoont, wiens ooghen opwaerts inde Locht verhoocht zijn,

21

Wiens^† stoel bouen maten hooch is, ende wiens eere ende heerlicheyt onbegrijpelijck is,^* voor wien de heyrscharen der Engelen staen met beuen,

† Esa. 66.a.1.

* Dan. 7.b.10. Apoc. 5.b.11.

22

Wiens behoudinge in wint ende vyer verkeert wort^* welcx woordt waer, ende wiens redene stantuastich, ende wiens ghebot sterck is, wiens ordonancie verschrickelijck is,

* Psal. 119.l.86 Ioan. 17.b.17

23

Wiens aensichte de diepten droocht, ende wiens gramschap de bergen doen verdwijnen, ende wiens waerheyt betuycht.

24

Hoort dat gebet dijns knechts, ende neemt ter ooren de bede dijns schepsels.

25

⁺ So lange als ick leue so sal ick sprecken, ende so lange ic verstant hebbe, soo sal ick antwoorden.

+ C vers 25

26

En siet niet aen de sonde ws volcx die v inder waerheyt dienen.

27

En siet niet op de schalckachtige neersticheyt der Heydenen, maer op de begeerte der geender die uwe ghetuychenisse met smerte houden.

28

En gedenct niet aen die, die valschelijc voor v gewandelt hebben, maer aen die, die met willen uwe vreese bekent hebben.

29

En wilt niet verderuen die beestelijcke seden gehadt hebben, maer aensien die, die uwe Wet heerlijc geleert hebben.

30

En wort niet onweerdich ouer die, die erger zijn dan de beesten, maer hebt lief, die alle tijt in uwe gherechticheyt ende eere betrouwen:

31

Want wy ende onse vaders hebben alle die crancheyt ende gebreken: Nv so wort ghy om onser sonden wille bermhertich genoemt.

32

Want ist dat ghy onser ontfermt, so wort ghy bermhertich genoemt, als wy de wercken der gerechticheyt niet en hebben:

33

Want de gerechtighe dye veel goede wercken te samen vergadert hebben^* sullen wt hare wercken loon ontfangen.

* Mat. 16.d.27 Rom. 2.a.6. 2.Cor. 5.b.10.

34

⁺ Want wat is de mensche, dat ghy ouer hem vertoornt wort? Oft wat is dat verstoorlijc ende sterffelijc geslachte dat ghy so rou tegen hen zijt?

+ D vers 34

35

^* Want inder waerheyt soo en isser niemant onder den ghenen die geboren zijn, die niet en sondicht ende mishandelt.

* 3.Re. 8.g.46. 2.Par. 6.f.36. Eccle. 7.c.21. Psal. 143.a.2. Iob. 4.b.17. 25.a.4. 1.Ioan. 1.b.8.

36

Want daer in wort uwe gerechticheyt ende weldaet, O HEERE, hooch gepresen ende wt vercondicht, als ghy den ghenen bermhertich zijt die in goede wercken niet rijc en zijn.

37

Doen antwoorde hy my, ende sprac: Somige dingen hebdy recht gesproken, ende na uwe redene salt gaen.

38

Want ic en sal inder waerheyt niet ondersoecken ouer haer schepsel, die voor den doot gesondicht hebben, ende voor dat oordeel, voor de verderfenis:

39

^† Maer ic sal vruecht hebben ouer de wercken ende neersticheyt der gerechtiger. Ic sal ooc ghedencken de^* pelgrimagie, de salichmakinghe ende des loons.

† Gene. 4.a.4

* 1.Pet. 1.c.17.

40

Ghelijc ic nv gesproken hebbe, also salt geschien.

41

Want^† gelijc als de ackerman veel saets op den Acker saeyt, ende veel boomen plant, ende doch altijts niet voort en coemt dat gesaeyt ende geplant is, het en wortelt oock niet al: Alsoo ist metten ghenen, die in de werelt gesaeyt zijn,^* sy en worden niet alle behouden.

† Mat. 13.a.4. Marc. 4.a.3.

* Mat. 20.b.16 22.b.14.

42

⁺ Doen antwoorde ic, ende sprac: Heb ick ghenade vonden, soo vergunt my te spreken:

+ E vers 42

43

In gelijckerwijs als den sade des Ackermans wanneer den regen tot zijnder tijt niet daer op en coemt, oft te veel regens daer op coemt, verderft:

44

Alsoo verderft oock de mensche, die met uwen handen gheschapen is, ende dye uwe schepsel is ende v gelijck, om wiens wille ghy alle dinck gheschapen hebt, ende

[p. 169r]

hebt hem den sade der boeren gheleken.

45

En wort niet vergramt ouer ons O HEEre, maer vergeeft uwen volcke, ende ontfermt v ouer v erfdeel: Ontfermt v dijns schepsels.

46

⁺ Doen seyde hy tot my: Dat tegenwoordige den teghenwoordighen, dat toecomende den toecomenden:

+ F vers 46

47

Want v ghebreect noch veel, te wijle ghy mijn Creatueren bouen my muecht lief hebben, v ben ick oock dicmaels ghenaeckt, maer den ongerechtighen noyt.

48

Oock zijt ghy in dien, voor den hoochsten seer wonderlijc,

49

Dat ghy v vernedert hebt soot v wel betaemt, ende en hebt v niet geacht, dat ghy onder den gerechtigen sout hooge geeert worden.

50

Daerom sullender veel ellenden ende rampsalicheden toecomen den genen, die in de Werelt ten laetsten tijden woonen sullen: Want sy hebben in veel hoouerdien gewandelt.

51

Maer staet voor v seluen: Ende vanden genen die uwer gelijc zijn, ondersoect eere:

52

Want v is open gedaen dat Paradijs^* den boom des leuens geplant, den toecomenden tijt bereyt, ende bereyt oueruloedicheyt:^† Een stadt is v ghetimmert, ende een ruste bereyt, ende volcomen goet ende wijsheyt.

* Gen. 2.b.9. Apo. 2.a.7.

† Apoc. 3.c.12. 21.a.2.b.10.

53

De wortel des quaden is van v geteekent, de crancheyt ende motte is voor v verborghen, ende inde Helle vliet de verstooringhe ende verghetelijcheyt.

54

^† De smerten zijn vergaen, ende int eynde is den schat der onsterflijcheyt getoont.

† Apoc. 21.a.4.

55

Ende daerom en vraecht niet voorder vander menichte die verderuen.

56

Want sy hebben vrijheyt ghenomen, den Hoochsten veracht^* zijn Wet versmaet, ende zijn weghen verlaten.

* 4.Esd. 9.a.9

57

⁺ Daer en bouen hebben sy zijne gerechtige veracht,

+ G vers 57

58

^† Ende in haer herten gesproken, daer en is geen Godt, ende dat met wetenschap want sy steruen.

† Psal. 14.a.1. 53.a.1.

59

Want gelijc als v bereyt is, het ghene dat ick gheseyt hebbe: Also is henlieden bereyt dorst^† ende pijne.^* Want hy en heeft niet gewilt dat de mensche te niet soude worden:

† 2.Tess. 1.b.9.

* Sap. 1.c.13. Ezech. 18.e.32 33.b.11. 2.Pet. 3.b.9.

60

Maer die, die geschapen zijn, hebben zijnen Naem beulect, des genen die hem gemaect heeft, ende zijn ondancbaer den genen, die hen dat leuen bereyt heeft.

61

Ende daerom is mijn ordeel nv hier.

62

Dit en heb ic alle menschen niet geopenbaert, maer alleen weynich, namelijc, v ende uwer gelijcken.

63

Doen sprac ick: Siet HEERE, nv hebt ghy my de menichte der teekenen getoont: Die ghy sult beginnen te doen inden laetsten tijt: Maer tot wat tijt, ende wanneer, en hebt ghy my niet getoont.