Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

[p. 157v]

¶ Dat derde ende vierde Boeck Esdre, ooc het derde Boeck der Machabeen: Inden Bybel tot Meyburch Anno .Liiij. ghedruckt niet gheuonden. Doch tot dienst van allen Menschen, wt den Exemplaer tot Zurich An .xlix. wtghegaen: Ghetrouwelijc ouergheset ende ghedruct.

Dat derde Boeck Esdre, dat de Hebreen niet en hebben.

¶ Dat eerste Capittel.

¶ Hoe den vroomen Coninck Iosias den Godts dienst vernieut heeft. De ordinancie der Priesteren, dienst inden Tempel ende dat Passah. Van sinen strijt ende doot, ende van Iechonia sinen sone, die na hem Coninck wert, ende als hy af viel vanden Babiloonschen Coninck, wort hy afgheset, ende Sedechias in zijn stede geordineert, tot dat de stadt ghewonnen, ende alle dat volck gheuanghen wech gheuoert wert.

1

⁺ ENde Iosias heeft^† den HEERE Paesschen ghehouden tot Ierusalem, ende dat Passah gheslagen op den veerthiensten dach der eerster maent.

+ A vers 1

† 2.Par. 35.a.1. 4.Reg. 23.c.21

2

Hy stelde de Priesters nae haerder ordinancie, alsoo zijt dan daghelijcx wisselden, ende die waren ghecleet met witte cleederen, ende dienden inden Tempel.

3

Ende hy sprack totten Leuiten den heylighen dienaren Israels, dat sy haer souden heyligen, om de^† Arcke des HEEren, den HEEre te setten in dat huys dat Salomo de Coninck den soon Dauids daer toe ghetimmert hadde,

† 3.Regum. 8.a.6

4

Ende sprack: Voortaen en sult ghy de Arcke niet meer op de schouderen dragen. Maer dient uwen HEERE, ende hebt acht op zijn volck Israels, nae de plaetsen ende uwe gheslachten,

5

Nae het ghene soot de Coninck^* Dauid den Coninck Israels gheordineert heeft, ende nae de eerlijcke toerustinge Salomonis zijns soons: Ia dienet hem alle inden Tempel, nae de ordinancie ende wtdeylinghe des voorghestelden, die wt den gheslachten bestelt zijn te dienen voor de kinderen Israels.

* 1.Pa. 24.a.4 25.a.3.

6

Slaet dat^* Passah, ende bereyt uwen broederen offerhande, ende doet nae dat beuel des HEEren, dwelc hy Mose ghedaen heeft.

* Exodi. 12.a.3.

7

Ende Iosias heeft dat volck, dat daer geuonden is, gheschoncken, Lammeren, Schapen, Geytkens ende Gheyten, dertich duysent, Osschen drie duysent.

8

Dit heeft de Coninck wt Coninclijcker vrijwillicheyt, soo hy belooft hadde, den volcke geschoncken: Maer den Priesteren tot den Passah, twee duysent Schapen ende hondert Ossen.

9

Daer toe Iechonias ende Semeias, ende Nathanael ghebroeders, ende Hasabias, Ieiel ende Iosabad, schoncken hen totten Passah vijf duysent Schapen, ende vijf hondert Runderen.

10

⁺ Ende doen dit gheschiede, stonden de Priesteren ende Leuiten gheheel schoon in haer ordinancien, ende hadden de onghesuerde brooden, door alle de geslachten:

+ B vers 10

11

Ende nae de ordinancie der voorghestelden inde gheslachten, offerden sy den HEEre voor dat volck, soot inden boeck Mose gheschreuen is:

12

Ende hebben dat Paeschlam^† gebraden, soomen dan behoort. Maer den danckoffer ende andere, hebben si in doppen, ketelen ende potten gecooct,

† Exodi. 12.b.8.

13

Ende hebbent dan met goetwillicheyt den volcke voorghestelt, ende na den seluen, oock hen seluen ende den Priesteren.

14

Want de Priesters offerden dat vette tot dat den tijt verliep. Ende de Leuiten bereyden voor haer ende voor haren broederen de kinderen Aarons.

15

Maer de Sanghers de Kinderen^† Assaph, stonden in haer ordinancie, alsoo dattet Dauid gheordineert hadde. Daer toe Asaph, Sacharias ende Ieditum, die vanden Coninck ghestelt waren.

† 1.Par. 26.a.1.

16

Ende de^* Poortiers ende duerwachters stonden by de poorten, ende dat met neersticheyt, op dat niemant van sinen staet ende dienst en wijcke: Wandt hare broeders de Leuiten bereyden voor haer.

* 1.Par. 27.a.1.

17

Alsoo ist voleynt alle dat totten offer des HEEren behoort heeft. Op dien dach hebben si dat Passah ghehouden,

18

Ende hebben Dancoffer gheoffert, tot den offer des HEEREN, nae dat beuel des Conincx Iosie.

19

⁺ Alsoo hebben de kinderen Israels die op die tijt daer teghenwoordich waren, dat Passah heerlijck ghehouden, oock de onghesuerde brooden die seuen dagen gheten.

+ C vers 19

20

Ia alsulcken Passah en is in Israel niet gehouden, van de tijden des

[p. 158r]

Propheten Samuelis.

21

Oock en heeft gheen Coninck in Israel alsulcken Passah noyt ghehouden als desen, die de Coninck Iosias, de Priesters ende Leuiten ghehouden hebben, ende de Ioden ende alle Israel, van alle den ghenen die tot Ierusalem gheweest zijn.

22

Int achthiende iaer des Conincrijcx Iosie, is dit Passah gehouden.

23

Ende de Coninc Iosias heeft alle zijn wercken met volcomender herten voor den HEERE ghedaen,

24

Ende dat om hem beschreuen is in voorleden tijden, vanden ghenen die ghesondicht hebben, ende godtloos gheweest zijn voor alle volcken, ende die dat woort Gods niet gesocht en hebben ouer Israel:

25

^* Na alle dese daden des Conincx Iosie, tooch Pharao de Coninck van Egipten op, ende quam tot Charchamis by Euphrate, ende Iosias tooch hem teghen.

* 4.Re. 23.f.29. 2.Par. 35.d.21

26

Doen sant de Coninc Egipti tot Iosia, ende liet hem segghen: Wat heb ick met v te doen, O Coninck in Iuda?

27

Ick ben vanden HEEre ghesonden, niet om met v te strijden: Dan mijnen strijt is ouer de Euphraten, trect snellijc weder te huys.

28

Ende Iosias en heeft op sinen Waghen niet willen wederkeeren, maer hem onderstaen te bestrijden, ende en heeft niet ghehoort dat woordt des Propheten, dat hi hem seyde wt den monde Gods,

29

Maer heeft eenen strijt teghen hem geordineert int velt Mageddo. Ende de Vorsten dronghen op den Coninck Iosiam.

30

Doen sprack hy tot sinen knechten:^* Voert my wt den strijt, wandt ick ben seer ghewont. Ende zijn dienaers hebben hem haestelijck wt het midden wech gheuoert.

* 3.Re. 22.f.34.

31

Doen is hy op den anderen waghen gheseten, ende is ghecomen tot Ierusalem ende ghestoruen, ende is begrauen geworden in zijns Vaders graf.

32

Ende in het gantsche Lant truerden si om Iosias, ooc de Voorstanders met haer wijuen, claechden hem tot op desen dach. Ende sulcx gheschiede voort en voort in alle Israel.

33

⁺ Dit is beschreuen inden Boeck der gheschiedenissen der Coninghen Iuda, namelijck, alle de daden ende wercken Iosia des Conincx, ooc zijn Coninclijcke macht ende heerlijcheyt, zijn verstant in de Wet Godts ende wat hy ghedaen heeft, oock dat niet gheschreuen en is int Boeck der Coninghen Israels ende Iuda.

+ D vers 33

34

^* Ende dat volc nam Iechoniam den sone Iosie, ende maecten hem Coninc in zijns Vaders Iosias stede, doen hi driendertich Iaer oudt was,

* 4.Re. 23.f.40 2.Par. 36.a.1.

35

Die regeerde ouer Israel drie maenden. Maer den Coninck van Egipten heeft hem vanden Rijcke afgheset, soo dat hy te Ierusalem niet en regeerde,

36

Ende heeft op het lant een schattinghe gheleyt, namelijck, hondert Centner siluers, ende een Centner gouts,

37

Ende de Coninc van Egipten stelde Coninck in zijn stede, zijnen broeder Iehoiakim, dat hy Coninc ware ouer Iuda ende Ierusalem.

38

Maer den raet des Conincx metten Coninck ende Saraceles zijnen broeder vinck hy, ende leydese ghebonden in Egipten.

39

Iehoiakim was vijfentwintich Iaer out doen hy Coninc wert int Lant Iuda ende te Ierusalem, ende dede quaet voor den HEERE.

40

^+* Na dat selue tooch NebucadNezar de Coninck in Babilonien op, ende bant hem met ijseren banden, ende voerde hem tot Babilonien,

+ E vers 40

* 4.Re. 24.a.7

41

Ende alle Vaten die inden Tempel den HEERE ghewijdt waren, ende alle Cleynodien nam NebucadNezar, ende voerdese tot Babilonien, ende ghebruyctese in sinen Tempel tot Babilonien.

42

Maer van zijnder onreynicheyt ende godtloosheyt, ende oock sine grouwelijcheden, zijn gheschreuen int boec der gheschiedenissen der Coninghen.

43

Ende in zijn stede wort Coninc Iehoiachin zijn sone, achthien Iaer was hy out doen hy Coninck wert,

44

Ende regeerde tot Ierusalem drie maenden ende thien daghen. Hy dede quaet voor den HEERE.

45

Ouer een Iaer soo sandt NebucadNezar nae hem, ende liet hem tot Babilonien voeren te samen met de gheheylichde Vaten des HEEREN,

46

Ende maecte tot Coninck in zijn stede ouer Iuda ende Ierusalem,^† Sedekiam sinen broeder, die was eenentwintich iaer out, ende hy regeerde elf iaer.

† 4.Regum. 24.d.17.

47

Ende die dede oock quaet voor den HEERE,^* hy en keerde hem niet tot de woorden die vanden Propheet Ieremia tot hem gesproken worden, wt den beuel des HEEREN,

* Ierem. 37.a.2

48

Ende hoe wel dat hy den Coninck NebucadNezar eenen eedt ghedaen hadde, so wert hi doch meyneedich ende afuallich van hem, daer toe ouertradt hy oock, alle insettinghen ende ordinancien des HEEREN des Gods Israels.

49

Desgelijcken de Voorstanders ende Ouerste inden volcke des HEEREN, deden veel quaets, ende worden godloos, onreyn ende beuleckt, meer dan de Heydenen in alderley onreynicheyt ende grouwel. Beulecten ooc ende veronreynichden den heyligen Tempel des HEEREN tot Ierusalem.

50

^+* Ende de Godt haerder Vaderen seynde tot haer sine boden, die hen van haer sonden ende boosheden souden afweynden ende wederroepen, wandt hy soude haerder geerne verschoont hebben om zijns heylighen Tabernakels wille.

+ F vers 50

* 4.Re. 17.c.13. Ierem. 18.b.11 25.a.5. 35.b.15

51

Maer si bespotten zijn boden, ende belachten dat, dat Godt door sine Propheten tot hen sprack:

52

Ende dat dreuen si soo langhe tot dat de HEERE vertoornt werdt ouer zijn volck, om haers godtloosen wesens wille,^* ende dat Godt dede op trecken der Chaldeen Coningen,

* 4.Reg. 24. 25

53

Die sloegen haer ionge mannen metten sweerde, ooc inden omganc van haren heyligen Tempel,^† ende die en spaerden niemant noch ionc noch oudt, noch dochters noch Ionghelinghen,

† Deut. 28.e.50. 2.Mac. 5.c.13.

54

Maer si zijn alle den Coninghen der Chaldeen in haerder macht ghegheuen, ooc alle het Heylichdom, ende

[p. 158v]

ghewijde vaten des HEEren, ende alle bewaringen ende schatten des Conincx hebben si gheopent ende genomen, ende dat tot Babilonien gheuoert.

55

^* Maer dat huys des HEEREN hebben si verbrandt, ende alle costelijcke timmeragie, ende heerlijcke dingen verschuert ende verstroyt,

* 4.Re. 25.b.9

56

Ende wat van menschen ouerbleuen ende niet ghedoot en was, leyden si tot Babilonien.

57

Alsoo waren si gheuanghen ende eyghen Lieden des Conincx Babilons, tot dat si weder vrij ghelaten werden, ende voor haer seluen regeerden, doen veruult waren de woorden des HEEren,^† die hy hen door den mondt der Propheten Ieremie belooft hadde,

† Iere. 25.b.12. 29.b.10.

58

Ende tot dat dat Lant sinen vierdach ende ruste ghehadt hadde, namelijc, den tijt doent woest lach, soo haddet zijn ruste ende vierdach,^* seuenentseuentich Iaer.

* Baruc. 6.a.2. Danie. 9.a.2.