Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xiiij. Capittel.

¶ Van Demetrio den sone Seleuci, van Alchimo ende sine ontrouwe, verraderie ende opset byden Coninc, vander vrientschap Nicanors ende Machabei, de welcke Nicanor valschelijc ouertreet, van Rasis feyt eens Raetsheeren te Ierusalem.

1

⁺ NA drie Iaren daer nae, vernam Iudas ende de sine,^* dat Demetrius Seleuci Sone, met veel volcx, ende veel Schepen te Tripol aenghecomen was, ende dat Lant inghenomen,

+ A vers 1

* 1.Mach. 7.a.1

2

Ende Antiochum met Lysiam sinen Voorsprake verslagen hadde.

3

Maer Alcimus, die te voren hooghe Priester gheweest, ende inde tijt der veruolghinghe schandelijck afgheuallen was, Ende nv dachte, dat hy niet, noch by dat leuen blijuen, noch weder tot het hooghe Priesters Officie, comen en mochte,

4

Soo tooch hy tot den Coninck Demetrium, int hondert ende eenenvijftichste Iaer. Ende bracht hem een gulden Croone, ende Palme, ende Olijftacken, die inden Tempel behoorden. Ende den eersten dach vertooch hy dat, tot dat hy zijnen tijt sach, die hem bequamelijckste ware, tot zijne raserije.

5

Doen hem nv Demetrius inden Raet roepen ende vraghen liet: Hoe het ghestelt ware met de Ioden, ende watse voor hadden?

6

Doen antwoorde hy alsoo: De Ioden die haer de vroomen noemen, welcker Hooftman Iudas Maccabeus is, verwecken altijt daer Crijch ende Oploop, ende en laten dat Rijck gheenen vrede.

7

Sy hebben my oock van mijne Vaderlijcke heerlijcheyt, namelijc, dat Priesterdom berooft, Daerom ben ick hier ghecomen.

8

⁺ Ten eersten den Coninck te goede, ende dat ick het trouwelijck meyne. Ten tweeden, dat ick oock mijnen volcke, gheerne woude raet bestellen: Wandt met sulcke onordeninghe, sal ons gantsche gheslachte onder gaen.

+ B vers 8

9

Daerom woude doch de Coninck in de Sake insien, ende na sine hooch gheloofde goetheyt, dat Landt ende ons gantsche gheslachte, in dese sake raden ende helpen:

10

Want soo langhe als Iudas leeft, so en is het niet moghelijc, dat daer vrede int Lant wert.

11

Als hy sulcx gesproken hadde, so vergramden de andere oock teghen Iudam, ende verwecten Demetrium aen teghen hem.

12

Alsoo dat hy terstont Nicanor den Hooftman ouer der Elephanten heyr, tot hem liet comen, ende hem tot een Hooftman teghen de Ioden ordineerde.

13

Ende beual hem, dat hy Iudam dooden, ende sinen hoop verstroyen, ende Alcimum tot een hooghe Priester setten soude.

14

Doen vergaderden hen by Nicanor, alle de Heydenen, die Iudas wt dat Landt veriaecht had, ende hoopten der Ioden ongheluck, soude haer gheluc zijn.

15

⁺ Als nv Iudas ende de sine hoorden, dat Nicanor teghen haer trock, ende de Heydenen haer ouer al met hoopen

+ C vers 15

[p. 152v]

tot hem gauen,^* soo bestroydense haer met asschen, ende riepen Godt aen, die zijn volck van der werelt af, onderhouden, ende zijn cleyn hoopken openbaer geholpen had.

* 2.Ma. 10.e.25 11.b.6.

16

Als haer nv haer Hooftman op bode, so maectense haer op, ende grepen de vianden aen, by de vlecke Dessa.

17

Maer Simon Iudas broeder, greep Nicanor aen, ende Nicanor was bycans geslagen, ouermits hem de vianden aengrepen, eer hi haerder ghewaer wert.

18

Doen nv Nicanor hoorde, dat Iudas sulcke stoute Lieden by hem had, die lijf ende leuen stoutelijck waechden voor haer vaderlant, soo vreesde hy hem, ende en wilde gheenen Slach met haer houden,

19

Maer hy seynde Possidonium, Theodotum ende Matathiam tot hem, om vrede met hem te maken.

20

Als sy nv lange daer ouer raetslaechden, ende haer Hooftman dat volck, alle saken voor hielt, ende sy der saken eens werden, so bewillichdense in tverdrach, ende ordineerden eenen dach, daer die twee alleen in te samen comen souden.

21

⁺ Doen nv den dach quam, so settemen elcken eenen stoel.

+ D vers 21

22

Ende Iudas ordineerde sommighe in haer harnasch, niet verre daer af, op dat hem de vianden niet onuersiens een quaet stuck en deden. Ende sy spraken haren noot met malcanderen.

23

Ende Nicanor bleef eenen tijdt lanc te Ierusalem, ende en nam niet voor hem, tegen haer, ende liet zijn Crijchsvolc af trecken,

24

Ende hiel Iudam eerlijck voor de Lieden, ende bewees hem vriendelijck tegen hem.

25

Hy vermaende hem oock, dat hy een huysvrouwe nemen, ende kinderen winnen soude. Alsoo nam Iudas een huysvrouwe, ende had goeden vrede, ende nam zijn neeringe waer.

26

Als nv Alcimus sach, dat dese twee eens met malcanderen waren, ende vrede ghemaeckt hadden, soo trock hy wederom tot Demetrio, ende verclaechde den Nicanor, dat hy ontrouwe worden was, want hy had Iudam, des Coninckrijckx viant, in zijn plaetse tot eenen hooghen Priester ghemaeckt.

27

Doen wert de Coninck door des Boefs luegenen beweecht, ende seer toornich, ende screef aen Nicanor: Dattet hem heel niet en behaechde, dat hy vrede met den Ioden ghemaeckt had. Ende gheboot hem, hy soude terstont Maccabeum vanghen, ende na Antiochien seynden.

28

⁺ Als nv Nicanor sulcken beuel ontfinc, wert hy bedroeft, ende en was niet wel te vreden, dat hy gheen ghelooue houden en soude, soo doch Iudas niet met allen mis daen en had.

+ E vers 28

29

Maer ouermits hy teghen den Coninck niet doen en dorste, soo dachte hy hem met list te vanghen.

30

Maer als Maccabeus mercte, dat hy hem onvriendelijcker teghen hem hiel, dan te voren, ende liet hem wel duncken, dattet niet goets en bediede, soo nam hy sommighe tot hem, ende verborch hem voor hem.

31

Maer als Nicanor sach, dat hem Maccabeus cloeckelijck voorcomen was, so ghinck hy opwaerts inden schoonen heylighen Tempel, ende gheboot den Priesters die daer offerden, sy souden hem den Man daer wt gheuen.

32

Maer als sy dier ende hooch swoeren, dat sy niet en wisten waer dat hy was,^* soo streckte hy zijn rechter hant op na den Tempel, ende swoer:

* 1.Mac. 7.e.35.

33

Ist dat ghy my Iudam niet ghebonden ouer en leuert, soo wil ick dit Godshuys slecht maken, ende den Altaer om schueren, ende Baccho een schoone kercke daer weder inde plaetse setten.

34

⁺ Ende als hi dit gesproken had, ginc hi van daer.^* Maer de Priesters reyckten haer handen op na den Hemel, ende riepen dien aen, die altijt haer volck beschermt heeft, ende spraken:

+ F vers 34

* 2.Mac. 3.c.15. 3.Mach. b.23.

35

O HEERE, hoe wel ghy geen dinck van noode en hebt, soo heuet v nochtans behaecht, dat uwen Tempel daer ghy in woont, onder ons zijn soude.

36

Daerom ghy heylige Godt, die alleen toe behoort al wat heylich is: Bewaert voortaen dijn huys, dat wy corts te voren gereynicht hebben, op dat het niet wederom veronreynicht en wert ende bedwinckt de valsche Tonghen.

37

Maer Nicanor wert te kennen gegeuen, hoe dat daer een van den Outsten te Ierusalem was genaemt Rhazis, een Man die de vaderlijcke Insettinghen lief, ende ouer al eenen goeden lof, ende sulcke gonste onder zijne Borgers had, dat hem een yeghelijck der Ioden vader hiet.

38

Hy was oock voor desen tijt daerom verclaecht ende veruolcht gheweest, ende had lijf ende leuen manlijck ghewaecht, ouer het Iootsche ghelooue.

39

Doen nv Nicanor bewijsen wilde, hoe seer dat hy den Ioden viant was, so seynde hy meer dan vijf hondert Crijschknechten wt, die hem vanghen souden,

40

Want hy meynde, als hy hem gheuanghen had, so soude hy haer een groote schade doen.

41

⁺ Maer als sy de duere des Torens, daer hy op was bestormden ende vyer hieten brenghen, ende de duere aenstaken, ende hy merckte dat hy geuanghen was:^† Doen wilde hy hemseluen doorsteken,

+ G vers 41

† Iudic. 9.h.54 1.Re. 31.b.4.

42

Want hy woude lieuer eerlijc steruen, dan den godloosen inde handen comen, ende van haer schandelijc bespot werden:

43

Maer inden angst en raeckte hy hemseluen niet recht, Doen sy nv met hoopen tot hem in vielen, so ontliep hijt op de mueren, ende wierp hemseluen stoutelijck van bouen af, onder dat volck.

44

Maer si weken hem, op dat hy plaetse hadde. Ende hy viel op de lenden.

45

Maer hy leefde noch euenwel, ende maeckte hem in toornicheyt op de been, hoe wel hy seer bloede ende hem de wonden wee deden, ende liep door dat volck wech, ende trat op eenen hooghen steen.

46

Ende doen hy hem heel verbloet had, soo nam hy noch zijn dermen wt zijnen lijue, ende wierpse onder de Crijchsknechten. Ende riep tot Godt, die ouer dat leuen ende den gheest een HEERE is, dat hi hem dat altemael wilde weder geuen, Ende also sterf hy.