Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

[p. 153r]

¶ Dat .xv. Capittel.

¶ Van Nicanors voornemen, ende de vromicheyt Machabei, ende ooc van zijnen droomen.

1

⁺ MAer als^† Nicanor hoorde, dat Iudas met den zijnen, haer in Samarien onthielden, so dacht hy, hy wildese op den Sabbath sonder alle vreese aengrijpen.

+ A vers 1

† 2.Ma. 7.d.27

2

Ende als hem de Ioden, die hy gedwongen had, mede te trecken, vermaenden, dat hyse doch soo iammerlijck niet en wilde om brengen, maer den heylighen dach daer aen vrij laten, die Godt selue gheeert ende geheylicht had.

3

Doen vraechde haer de Aertsbooswicht,^† Die den Sabbath geboden heeft, is dat de HEERE inden Hemel?

† 3.Re. 20.c.23.

4

Ende als sy hem antwoorden, Ia, het is de leuendighe HEERE, Hy is de HEERE inden Hemel, die den^† seuensten dach te vyeren gheboden heeft.

† Exo. 20.b.10. Deut. 5.b.12.

5

Doen sprac hy daer op: So ben ick de Heere op Aerden, ende gebiede v: Ghy sult v wapenen, ende des Conincx beuel volbrenghen. Maer hy en conde zijn voornemen niet volbrengen.

6

Ende Nicanor beroemde ende snorcte, ende was seker, dat hy groote Eere bedrijuen wilde teghen Iudam.

7

⁺ Maer Maccabeus hadde een vast betrouwen ende hope: De HEERE soude hem bystaen

+ B vers 7

8

Ende trooste die, die bi hem waren, Sy en souden haer voor de Heydenen, die teghen haer trocken, niet vreesen, Maer gedencken aen de hulpe, die haer in voortijden menichmael vanden Hemel af, gheschiet was. Ende nv ooc op de toecomende ouerwinninge ende hulpe, die haer de HEERE seynden soude, hopen.

9

Ende troostese alsoo wt de Wet ende de Propheten, ende vermaendese vanden geluckighen Slach, die si te voren gedaen hadden, ende maeckte haer also eenen moet.

10

Ende doen hyse also vermaent hadde, soo vertelde hy haer oock, hoe haer de Heydenen besondicht hadden, ende teghen haren Eets verbont deden.

11

Ende sy wapenden haer also, niet met troost op Spiesen oft Schilden, maer met troost op Gods woort.^† Hy seyde haer ooc een gesichte, dat gelooflijc was, dat hy gesien hadde, daerse altemael eenen moet af cregen.

† Iudic. 7.c.13.

12

Ende dat was dit ghesichte: Onias de hooge Priester, welcke een treffelijc, eerlijck, goet, ende een wel sprekende man gheweest was, Die hem van iuecht op, in alle duecht beneersticht hadde, die reyckte zijne handen wt, ende badt voor dat geheele volc der Ioden.

13

Daer nae verscheen hem een ander out heerlijck Man, in costelijcke cleederen, ende van een seer heerlijcke ghestaltenisse.

14

⁺ Ende Onias sprack tot Iuda: Dese is Ieremias de Propheet Gods, die uwe broederen seer lief heeft, ende biddet altijt voor dat volck ende de heylighe Stadt.

+ C vers 14

15

Daer na dede Ieremias met zijnen handen Iuda een gulden sweert, ende sprac tot hem.

16

Neemt wech dat heylighe sweert, dat v Godt gheeft, daer sult ghy de vianden mede slaen.

17

Doen haer nv Iudas met sulcke schone woorden, die eenen een herdt ende moet maken, ghetroost hadde, soo beslotense, Sy en wilden gheenen Legher maken, maer stracx aen de vianden trecken, ende haer manlijck aengrijpen, ende vande sake een eynde maken, want de Stadt, den Gods dienst, ende den Tempel, stonden in groot perijckel.

18

Ende voorwaer, vrouwen ende kinderen, broeders ende vrienden, en achten sy soo hooch niet: Maer hare grootste sorghe was voorden heylighen Tempel.

19

Ende die inde Stadt bleuen, die waren in groote sorge voor haer Crijchsvolck.

20

Doent nv aen een treffen gaen soude, ende de vianden haer vergaderden, ende hare ordeninge ghemaect hadden, ende de Eliphanten op haer plaetse geordineert, ende den Ruyters Tocht aen beyde sijden aengehanghen hadden.

21

⁺ Ende Maccabeus de vianden ende hare menigherley rustingen ende de verschrickelijcke dieren sach:^† Doen reycte hy zijne handen op na den Hemel, ende badt den wonderlijcken Godt, die alle dinc siet: Want hy wist wel,^† dat de Ouerwinninghe niet en quam door wapenen, Maer datse Godt gaf, wien hyse gonde.

+ D vers 21

† 2.Ma. 16.e.25

† 2.Pa. 14.c.11. Iudi. 7.d.22. Iudit. 9.c.15.

22

Ende badt also: HEEre,^‡ ghy hebt uwen Engel in de tijt Ezechie der Ioden Coninc, wt ghesonden, ende die versloech in Sennacheribs Leger, hondert ende vijfentachtentich duysent Mannen.

‡ 4.R. 19.g.35 Esa. 37.f.36.

23

Soo seynt nv oock (ghy HEEre inden Hemel) eenen goeden Enghel, voor ons henen, om de vianden te verschricken.

24

Laet die verschricken voor uwen stercken Arm, die met Godslasteringe tegen v heylige volc trecken. Ende daer mede hiel Iudas op.

25

Alsoo trock Nicanor ende zijn Heyr aen, met Trompetten blasende, ende groot geroep.

26

Maer Iudas ende de zijne grepen de vianden aen, met dat gebet, ende riepen tot Godt.

27

Met den handen sloeghense, maer met de herten riepense tot Godt, Ende versloegender by vijfendertich duysent mannen, Ende sy verblijden haer seer, dat hem Godt soo ghenadelijck bewesen hadde.

28

⁺ Doen nv den Slach voleyndt was, ende sy weder af trocken, so kendense^† Nicanor by zijn harnasch, dat hy ooc verslagen was.

+ E vers 28

† 1.Ma. 7.f.43

29

Doen verhief hem een groot geroep, ende blijschap, ende loefden Godt op hare sprake.

30

Ende Iudas die Lijf ende goet voor zijn volck ghewaecht, ende van iuecht op zijn volc veel goets gedaen had, gheboot: Men soude Nicanor dat hooft, ende de hant met de schouder af houwen, ende mede na Ierusalem voeren.

31

Als hy nv daer quam, so riep hy zijn volck by malcanderen, ende seynde de Priesters voor den Altaer, ende seynde na de vianden op de Borcht,

32

^* Ende toonde Nicanors hooft, ende des Lasteraers hant, die hy teghen dat heylighe huys des Almachtighen wt ghesteken, ende hem hooch vermeten hadde.

* Iudit. 13.c.19.

33

Hy sneet oock den godloosen Nicanor de tonghe af, ende beual datmense in stucken soude

[p. 153v]

houwen, voor de voghelen. Ende de hant, die hy so ontsinnich ghebruyct hadde, tegen den Tempel ouer, op hanghen.

34

⁺ Ende dat geheele volck, loefde Godt inden Hemel, ende spraken: Gheloeft sy die, die zijn plaetse bewaert heeft, datse niet veronreynicht gheworden en is.

+ F vers 34

35

^† Ende hy stac Nicanors hooft op eenen stock, op dattet een yeghelijck vande Borcht sien conde, tot een openbaer Teecken, dat haer de HEEre geholpen hadde.

† Iudi. 14.a.1. 1.Re. 31.c.10.

36

Het wert oock eendrachtelijc van haer altemael besloten, datmen dien dach niet vergeten en soude, maer vyeren.

37

Te weten, den derthienden Dach der twelfster Maent, die Adar op Syrische sprake heet, eenen dach voor Mardocheis Feeste.

38

So wil ick nv dit Boeck hier mede besluyten. Nademael Nicanor om gecomen is, ende de Ioden de Stadt weder gewonnen hebben.

39

Ende waert dat ict lieflijck gemaect hadde, dat saghe ick geern. Maer ist te weynich, soo heb ick doch gedaen, so veel als ic vermogen hebbe.

40

Want alle tijt wijn oft water te drincken, dat en is niet lustich. Maer somtijts wijn, somtijts water te drincken, dat is lustich. Alsoo ist oock lustich, alsmen menigherley leest. Dit is dat eynde.

¶ Eynde des tweeden Boecx der Machabeen.