Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xj. Capittel.

¶ Van dat Lysias voor hem hadde ghenomen te doen, Ende hoe Maccabeus wederstant hadde, ende wat hulpe dat Godt haer bewees, Lysias ende Maccabeus werdens eens.

1

⁺ DOen nv^† Lysias des Conincks voorsprake ende Neue, ende Ouerste Raet, dit altemael vernam, soo dedet hem seer wee.

+ A vers 1

† 2.Ma. 10.b.11

2

Ende bracht by malcanderen tachtentich duysent Mannen, ende den gantschen Ruyters Tocht, ende tooch op sulcke meyninghe teghen de Ioden, dat hy de Heydenen inde Stadt setten,

3

Ende den Tempel tot zijn Iaerlijcx profijt ghebruycken wilde, ghelijck als ander Heydensche Kercken, ende dat Priesterdom Iaerlijcx vercoopen.

4

Maer hy en dachte niet dat Godt noch machtiger was:^† Maer hy verliet hem op de groote menichte die hy te Peerde ende te voet hadde, ende op de tachtentich Elephanten.

† Esaie. 36.a.6. Psalm. 20.a.8 Iudith. 9.a.8 4.Re. 19.d.22

5

Als hy nv in Iudea quam, soo legherde hy hem voor een Vlecke^† Bethzura ghenoemt, dat van Ierusalem ontrent vijf velt weechs lach, in een gheberchte.

† 1.Ma. 4.g.61 6.f.49. 2.Ma. 13.d.19

6

⁺ Maer als Maccabeus ende de zijne hoorden, dat hi de Vlecke bestormde,^† so baden si ende den gantschen hoop, met

+ B vers 6

† 2.Par. 20.a.3. 1.Ma. 9.e.46 2.Ma. 10.e.25

[p. 150v]

suchten ende tranen, den HEERE, Dat hy eenen goeden Enghel wtseynden wilde, die Israel hielpe.

7

Ende Maccabeus was de eerste, die hem wapende, En vermaende de ander, datse haer met hem waghen, ende haren broederen helpen wilden. Ende toghen alsoo vrijmoedich wt met malcanderen.

8

Maer also gheringhe, als sy wt de Stadt Ierusalems quamen^† verscheen haer een Ruyter in een wit Cleedt, ende gulden harnasch, ende tooch voor haer henen.

† 2.Ma. 3.d.25. 10.e.29. 3.Mac. s.198.

9

Doen loefden sy altesamen den barmhertighen Godt, ende werden stout datse hare Vianden slaen wilden, Ia al waert oock datse de alder booste dieren waren, ende ijseren mueren voor haer hadden.

10

⁺ Met sulcken moet tooch dat gantsche heyr voort met haren Helper, den welcken haer de barmhertighe Godt vanden Hemel gesonden hadde.

+ C vers 10

11

Ende grepen hare Vianden aen ghelijck als Leeuwen, ende versloegender van hare [Vianden] elf duysent te voet, ende sesthien hondert te Peerde.

12

Ende dreuen de ander altemael inde vlucht, soo dat den meesten hoop, die daer af quam, ghewont wert. Ende Lysias vloot oock selue schandelijck ende ontquaemt.

13

Maer Lysias was een verstandich Man, Doen hy nv den Slach, die hi verloren hadde, by hemseluen bedacht, ende sach dat dat Iootsche volck onuerwinnelijck was, nademael haer Godt de Almachtighe alsoo bystont, soo seynde hy tot haer,

14

Ende boot haer vrede aen, op redelijcke middelen. Ende seyde haer daer beneuen toe: Hy woude den Coninck daer toe brenghen, dat hy haren goeden vrient soude werden.

15

Maccabeus lietet hem wel gheuallen, want hy sach, dattet het beste was. Ende de Coninc bewillichde in dat verdrach, dat Lysias met Maccabeo ende den Ioden ghemaeckt hadde.

16

⁺ Ende den brief, welcke Lysias aenden Ioden schreef luyde alsoo: Lysias ontbiet den Ioden zijne groet.

+ D vers 16

17

Iohannes ende Absalon, uwe Ghesonden hebben eenen brief ghebracht, ende ghebeden om de sake, daerse om wtghesonden waren.

18

Wat nv den Coninck aen te draghen gheweest is, dat heb ick ghedaen, Ende hy heeft al wat nut ende moghelijck is bewillicht.

19

Ist dat ghi nv getrouwe zijt ende gelooue hout, So wil ic my ooc voortaen beneerstighen, dat ick tot uwen beste sy.

20

Ende van eenen yeghelijcken Artikel bysonder, hebben uwe, ende mijne Ghesonden beuel, om breeder te onderrichten.

21

Hiermede Gode beuolen. Datum int hondert ende achtenveertichste Iaer, op den vierentwintichsten dach des Maents Dioscori.

22

Des Conincx brief luyde alsoo: Coninck Antiochus, ontbiet zijnen broeder Lysia, zijne groet.

23

^* Nademael onse Vader van hier gescheyden, ende een Godt gheworden is, So en is ons niet lieuers, dan dat daer vrede in ons Rijck sy, Op dat een yeghe-lijck tot zijne dinghen toesien mach.

* 2.Mac. 9.e.28

24

Nv hooren wy, dat de Ioden niet en hebben willen bewillighen, inde veranderinghe van haren Godsdienst, op de Heydensche maniere: Maer datse by haren ghelooue blijuen willen,⁺ Ende bidden daerom datmense wil daer by laten blijuen.

+ E vers 24

25

Nademael wy dat nv voor goet aensien, dat dit volck oock in vreden leue, ende stille si: So is onse meyninghe, datmen haer haren Tempel weder in geue, ende hen by haren Regimente ende Wesen, alst hare Vooruaders gehouden hebben, laten blijuen.

26

Daerom wilt doch sommige tot haer seynden, ende vrede met haer maken. Op datse, wanneerse onse meyninghe weten, vrij zijn, ende haer Wesen sonder alle sorghe waernemen moghen.

27

Des Conincx brief aenden Ioden, luyde alsoo: De Coninck Antiochus ontbiet den Raet ende de Ghemeynte der Ioden, zijne groet.

28

Ist dattet v alle wel gaet, dat hooren wy geerne. Het gaet ons noch wel.

29

Menelaus heeft ons berecht, hoe dat ghy begeert, in ons lant te reysen, ende uwen handel by ons te voeren.

30

Daerom sullen alle de Ioden, die tusschen dit ende den dertichsten dach Aprilis reysen sullen, een vrij seker Geley hebben,

31

Haer te houden met eten ende ander manieren, na hare Wet, gelijck als te voren. Oock en sal niemant gheen leedt gheschieden, om des wil, dat tot noch toe teghen ons ghedaen is.

32

Tot ghetuychenisse van desen, hebben wy Menelaum tot v willen seynden, om v breeder bescheet daer af te doen,

33

⁺ Hiermede Gode beuolen, int hondert ende achtenveertichste Iaer, opten vijfthienden dach Aprilis.

+ F vers 33

34

Oock schreuen de Komeynen den Ioden, als hier na volcht. Quintus Mutius, ende Titus Manlius, Der Romeynen Ghesonden, ontbieden den Ioden haren groet.

35

Alle dinghen die v Lysias des Conincx Neue toeghestaen heeft, dat bewillighen wy oock.

36

Maer ouermits dat hijt voor goet aensiet, datmen sommige Articulen voor den Coninck late brenghen. Soo raetslaecht v onder malcanderen, ende seynt metten alder eersten yemant tot ons: Dat wy ons met malcanderen vereenighen, want wy trecken nv nae Antiochien:

37

Daerom haest v seer, ende seynt sommighe herwaerts, op dat wy weten, hoe ghy ghesint zijt. Hiermede Gode beuolen.