Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .vij. Capittel.

¶ Vanden seuen Broederen, ende hare Moeder, een eerlijck ende Mannelijcke daet, hoe dat si lieuer storuen, dan si den Godtloosen Coninck ghehoorsaem wilden zijn, des HEEren ghebot te ouertreden.

1

⁺ DAer werden oock seuen Broeders, met hare Moeder gheuanghen,^* ende met gheesselen, ende riemen ghegeesselt, ende ghedwonghen vanden Coninc, datse^† Vercken vleesch eten souden, dat haer in de Wet verboden was.

+ A vers 1

* Hebre. 11.f.36

† Leuit. 11.a.7. Deut. 14.a.8.

2

Doen seyde de Oudtste onder haer, alsoo: Wat wilt ghy veel vraghen, ende van ons weten? Wy willen eer steruen, dan wat teghen onse Vaderlijcke Wet te doen.

3

Doen vergramde de Coninc, ende gheboot: Men soude haestelijck Pannen ende Ketelen, ouer dat vier setten.

4

Alsmen dat ghedaen hadde, doen gheboot hy: Men soude den Outsten de Tonghe wtsnijden, ende de handen ende

[p. 148r]

voeten af houwen, dattet de andere Broeders ende de Moeder aensaghen.

5

Als hy nv [rontom] alsoo stomp afghecort was, soo liet hy hem tot dat vier brengen, ende inde Pannen braden. Ende als de vlamme rondtom inde Panne sloech,

6

Doen vermaendense haer onder malcanderen, ooc met hare Moeder, datse souden onuersaecht steruen, ende spraken: Godt de HEEre sal dat recht aensien,⁺ ende ons ghenadich zijn, als^† Moses betuycht in zijn Liet: Ende hy is sine knechten ghenadich.

+ B vers 6

† Deut. 32.e.36.

7

Als de eerste soo verscheyden was, doen brachtemen den tweeden oock henen, op datse hare moetwillicheydt met hem mochten drijuen, Ende toghen hem de huyt [zijns hoofts] metten hayre af, Ende vraechden hem, oft hy Vercken vleesch eten woude, oft dat gantsce Lijf, met alle lidtmaten laten martelen?

8

Maer hy antwoorde op sine sprake, ende seyde: Ick en wils niet Doen: Doen namense hem, ende martelden hem, ghelijck als den eersten,

9

Als het nv met hem in zijn laetste was, sprack hy: Ghy veruloecte Mensche, ghy neemt my wel dat tijtlijcke leuen, Maer de HEERE alder werelt, sal ons, wy die om zijns Wets wille steruen,^* weder opwecken tot een eewich leuen.

* Ioan. 5.d.25. 1.Tess. 4.c.16 1.Cor. 15.f.52.

10

Daer nae namense den derden, ende bedreuen oock hare moetwillicheydt met hem. Ende als zijt van hem eyschten, doen reycte hy de Tonghe vrij wt, ende stack de handen voort, ende sprack vrijmoedich:

11

Dese lidtmaten heeft my Godt vanden Hemel ghegheuen, Daerom wil icse gheerne weder laten varen om zijns Wets wille, want ick hope, hy salse my wel weder gheuen:

12

Maer de Coninc ende sine Dienaers, verwonderden haer, dat de Ionghelinck so vrijmoedich was, ende de Martelie soo gheheel niet met allen en achte.

13

⁺ Als nv dese oock doot was, soo pijnichdense den vierden oock, ende gheesselden hem.

+ C vers 13

14

Maer doen hy nv steruen woude, sprack hy: Dat is eenen grooten troost, dat wy hopen, wanneer ons de Menschen dooden, dat ons Godt weder opwecken sal. Maer ghy en sult niet weder opghewect werden,^* totten leuen.

* Ioan. 5.d.25.

15

Daer nae namense den vijfsten, ende gheesselden hem ooc, die sach Antiochum aen, ende sprack tot hem:

16

Ghy zijt een mensche, ende moet steruen. Maer ouermits dat ghy gheweldich zijt opter Aerden, soo doet ghy wat ghy wilt. Maer dat en sult ghy v niet inden sin nemen,^* dat ons Godt gantschelijck verlaten heeft.

* Ecclesi. 2.b.12. Hebre. 13.a.5.

17

Verwachtet eenen cleynen tijt, soo sult ghy beuinden, hoe machtich dat Godt is,^* die v ende v gheslachte plaghen sal.

* 2.Mac. 9.a.5.

18

Nae desen brachtense den sesten oock daer toe: De selue seyde oock, doen hi nv steruen soude: Ghy en sult my soo niet bedrieghen:^† Wandt wy hebben dit lijden wel verdient, daerom dat wy ons aen onsen Godt besondicht hebben, ende hy handelt verschrickelijck met ons,

† 2.Mac. 7.e.32

19

Maer het en sal v so niet altijt gelucken,^* dat ghy alsoo teghen Godt raest.

* Sacha. 2.b.8. Actor. 9.a.4.

20

Maer het was een groot wonder aen de Moeder, ende is een exempel dat wel weerdich is, datment van haer schrijue: Want si sach hare Sonen alle seuen, op eenen dach, nae malcanderen martelen, ende verdroech dat met grote verduldicheyt, om des hopens wille, welcke sy tot Godt hadde.

21

⁺ De welcke haer soo moedich maecte, datse den eenen Soon nae den anderen, op hare sprake trooste, ende greep een manlijck herte, ende sprack tot hen:

+ D vers 21

22

Ick ben ymmers uwe Moeder, ende heb v gebaert, maer den Adem ende dat leuen en heb ick v niet ghegheuen, noch uwe lidtmaten alsoo ghemaect.

23

Daerom sal de ghene,^* welcke de werelt ende alle menschen geschapen heeft, v den Adem ende dat leuen weder ghenadelijck gheuen,^† ghelijck als ghy dat nv tegenwoordich, om zijns Wets wille, waghet ende ouergheeft.

* Genesis. 1. 2.

† Mat. 16.d.25 Marc. 8.e.35. Luce. 9.c.24.

24

Doen Antiochus dit hoorde, so meynde hy: Datse hem verachte ende bespotte op hare sprake. Ende nam den Ioncsten Sone voor hem, die noch ouergebleuen was, ende vermaende hem met goede woorden, ende beloofde hem met eenen Eedt: Waert dat hy van sine Vaderlijcke Wetten aftreden wilde, So soude hy eenen ghenadighen Heere aen hem hebben, ende woude hem rijck, ende een Heere van hem maken.

25

Als hy hem niet en woude laten becouten, soo liet de Coninck de Moeder voor hem comen, ende vermaendese, datse doch den Sone wilde becouten, op dat hy int leuen behouden mocht werden.

26

⁺ Als hyse met veel woorden gebeden hadde, doen seydese tot hem, si wilde dat doen.

+ E vers 26

27

Maer si spotte slechs met den Tyran: Want si ghinck tot den Sone, ende sprack heymelijck op hare sprake met hem, ende seyde: Ghy mijn lieue kint, dat ick negen maenden onder mijn herte ghedraghen, ende by drie Iaren ghesoocht, ende met groote moeyte opgeuoet hebbe, ontfermt v doch ouer my:

28

Siet aen Hemel ende Aerde, ende al wat daer in is.^† Dit heeft Godt altemael van niet ghemaect, ende wy menschen zijn oock alsoo ghemaeckt.

† Genesis. 1. 2.

29

Daerom^* en vreest v niet voor desen Buele, maer sterft gheerne, ghelijck als uwe Broeders, op dat v de ghenadighe Godt met uwen Broederen,^† weder leuendich maecke, ende my weder gheue.

* Mat. 10.d.28. Luce. 12.a.4.

† 1.Tes. 4.c.16.

30

Als de Moeder met den Sone noch alsoo sprack, doen seyde de Ionghelinck: Waer nae wacht ghy? En wilt niet dencken, dat ick desen Tyran hier in wil ghehoorsaem zijn: Maer ick wil de Wet houden, welcke onsen Vaderen door^† Mosen ghegheuen is.

† Leuit. 11.a.7. Deut. 14.a.8.

31

Maer ghy, die den Ioden alle verdriet aen doet,^* ghi en sult onsen HEERE Godt niet ontloopen:

* Deut. 32.e.35.

[p. 148v]

32

Wy^† lijden om onser sonden wille, dat is waer,

† 2.Mac. 7.c.18

33

Ende hoe wel de leuendighe God,^* een weynich op ons toornich is, ende^‡ ons straft ende castijt. Soo sal hy nochtans sine knechten wederom genadich werden.

* Psalm. 30.a.6 Esai. 54.b.8.

‡ Prou. 3.b.11 Hebre. 12.b.5.

34

Maer ghi Godloose veruloecte mensche, en verheft v om uwe ghewelt niet te seer, ende en verlaet v niet op de ydele hope, dat ghy de kinderen Godts veruolcht:

35

Wandt ghy en zijt dat oordeel des Almachtigen Gods,^* die alle dinck siet,^† noch niet ontloopen.

* Prou. 15.a.3. 2.Par. 16.b.9 Psal. 33.b.13. Eccle. 23.d.27.

† Sap. 16.c.15 2.Ma. 6.d.26

36

Mijne Broeders, die haer eenen cleynen tijt hebben laten martelen,^‡ die verwachten nv dat eewighe leuen,^* na de beloftenisse Gods. Maer ghy sult na dat oordeel Gods ghestraft werden, als ghy met uwe hoochmoedicheyt verdient hebt.

‡ Sapi. 3.a.4.

* mat. 16.d.25 Marc. 8.e.35.

37

⁺ Ende ick wil mijn Lijf ende leuen, om mijnder Vaderen Wetten wille, wech gheuen ghelijck als mijne Broeders, ende tot Godt roepen, dat hy zijn volck gheringe genadich wil zijn. Maer ghy sult noch selue^† door groote martelie ende ellendicheyt bekennen moeten, dat hy alleen de rechte Godt is.

+ F vers 37

† 2.Mac. 9.c.12

38

Maer Godts toorne, sal aen my ende mijne broeders ophouden: De welcke te recht ouer onsen gheheelen volcke ghegaen is.

39

^* Doen dit de Coninck hoorde, werdt hy dul, ende wtsinnich, ende liet hem noch seerder martelen, dan de andere: Wandt het verdroot hem, datse hem noch daer toe bespotten.

* Danie. 3.d.19.

40

Alsoo is dese oock fijn ghestoruen, ende heeft alle zijnen troost op Godt gheset.

41

Ten laetsten werdt de Moeder oock ghericht.

42

Dit sy nv ghenoech van de Heydensche Offeren, ende grouwelijcke martelie.