Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .v. Capittel.

¶ Van de Hemelsche Teeckenen te Ierusalem ghesien, Hoe Iason de Stadt Ierusalems ouerualt, plaecht, ende nochtans vlieden moeste. Hoe Antiochus Iuda veruolchde, tvolck doode, ende den Tempel beroofde.

1

⁺ IN de selue tijt^† tooch Antiochus ten tweeden mael in Egipten.

+ A vers 1

† 1.Mac. 1.b.18

2

Maer men^* sach in de gantsche Stadt, veertich daghen lanck nae malcanderen inde Locht, Ruyters in gulden Harnasch, met langhe Lancien in een Slachordeninge.

* 4.Reg. 7.b.6 Esaie. 13.a.4.

3

Ende men sach hoe datse te samen [teghen malcanderen] treften, ende haer met de Schilden ende Lancien weerden, Ende hoe si de Sweerden wt toghen, ende teghen malcanderen schoten. Ende hoe dat de gulden harnasschen blincten, ende datse menigherley harnasch hadden.

4

Doen badt een yeghelijck, dattet doch ymmers niet quaets bedieden en mochte.

5

Maer daer quam een valsch geruchte, hoe dat Antiochus soude doot zijn. Doen nam Iason by duysent mannen tot hem, ende greep de Stadt aen, eerse haer daer voor hoeden. Ende als hy de mueren met de sine opgheclommen, ende de Stadt inghenomen had,

6

Soo vloot Menelaus op de Borcht. Maer Iason verworchde zijn Borghers iammerlijck, ende en bedacht niet, nademael dattet hem alsoo ghelucte teghen sine vrienden, dat [nochtans] zijn groot ongheluck was: Maer hy liet hem duncken, hy hadde gheluck teghen sine Vianden, ende niet teghen sine Borghers.

7

⁺ Maer hy en mochte euenwel dat Regiment niet innemen: Maer hy creech sinen loon, ghelijck hy verdient hadde,^* Ende vloot met schanden weder, inder Ammoniteren Landt.

+ B vers 7

* 2.Ma. 4.e.26

8

Daer wert hy ten laetsten beclaecht voor Areta der Arabiers Coninck: Soo dat hy van de een Stadt in de ander moeste vlieden, ende nerghens vrij en was.

[p. 147r]

Oock was hem een yeghelijc Viant, als een die van zijn Wet afuallich was, ende een yegelijc veruloecte hem als een verrader ende viandt zijns vaderlants, Ende is alsoo in Egipten verdreuen.

9

Ende ghelijck als hy vele Lieden wt haer vaderlant verdreuen hadde, alsoo moeste hy oock selue in ellendicheyt steruen te Lacedemon, daer hi hem verhoopte te onthouden, nademael datse met malcanderen vrienden waren.

10

Maer ghelijck als hy vele onbegrauen wech gheworpen hadde, Also is hy ooc wech ghestoruen, dat niemandt droeuich om hem gheweest en is. Ende en heeft alleen dat gheluck niet ghehadt, dat hy in zijn vaderlant begrauen waer geworden, maer hy en heeft oock in de vreemde Landen gheen graf moghen hebben.

11

⁺ Als sulcx voor den Coninc quam, soo dacht hy, gheheel Iudea soude van hem afuallen. Ende hy trock met toornicheyt in Egypten, ende nam^† Ierusalem met ghewelt in,

+ C vers 11

† 1.Mac. 1.c.22.

12

Ende beual de Crijchsknechten, datse souden doot slaen, sonder alle bermherticheyt, al watse op de straten ende in de huysen vonden.

13

^* Doen sloechmen doot al tsamen, ionck ende oudt, mannen ende vrouwen, kinderen ende maechden, Iae oock de kinderkens in de Wieghen:

* 3.Esdr. 1.f.53.

14

Alsoo dat daer in drie daghen tachtentich duysent doot bleuen, veertich duysent gheuanghen, ende by tachtentich duysent vercocht werden.

15

Maer Antiochus en liet hem daer aen niet ghenoeghen, maer greep oock de alderheylichste stadt op Aerden aen. Ende Menelaus de verrader, bracht hem daer in.

16

Doen^† roofde hi met zijn veruloecte handen, de heylighe vaten. Ende al wat de andere Coningen tot den Tempel gegheuen hadden tot verchieringhe ende vereeringhe, dat raepte hy met zijnen sondighen handen wech,

† 1.Mac. 1.b.23.

17

Ende verhief hem seer, ende en sach niet, dat de HEEre sulcx toe liet, ouer die, die in de Stadt waren, om haerder sonden wille.

18

^* Dat was de oorsake, dat Godt de Heylighe Stadt so iammerlijc handelen liet. Anders sout Antiocho euen gegaen zijn,⁺ als^† Heliodoro, die vanden Coninc Seleuco wtgesonden was, om de Scatcamer te besien, ende wert alsoo dapper daer ouer geslagen, dat hy van zijn hertneckich voornemen moest aflaten:

* Iudit. 5.d.18.

+ D vers 18

† 2.Ma. 3.d.26.

19

Wandt Godt en heeft dat volck niet wtuercoren, om der plaetsen wil, maer de plaetse om des volcx wille.

20

Daeromme moeste den heylighen Tempel selue ooc mede lijden, doen dat volc ghestraft wert, ghelijck als hy oock wederom des volcx gheniette. Wandt ghelijck als den Tempel vande vianden in ghenomen wert, doen de HEERE toornich was, Alsoo is hy oock weder tot Eere ende te recht gecomen, doen haer de HEERE weder ghenadich wert.

21

Maer de somme van alle het ghene dat Antiochus wt den Tempel gherooft heeft, is achthien hondert Centner siluers die nam hy met hem, ende trock haestelijck na Antiochien, met sulcke stoutheyt ende hooueerdicheyt, dat hy dachte, hy wilde nv de Aerde maken, datmen daer op tscheep varen soude, ghelijck op de See: Ende de zee, datmen daer op gaen soude, ghelijck op de Aerde.

22

Ende hy liet nae hem te Ierusalem sommige Officiers, quade schalcken, Philippum wt Phrygia, die noch ergher ende booser was, dan zijn Heere.

23

In Garizim, Andronicum, ende by dese twee oock Menelaum, die noch ergher was, dan de andere altemael, om zijn eyghen volck te plaghen.

24

Maer nademael Antiochus den Ioden so seer viant was,^* so seynde hi haer den onuersaechden Boeue Appollonium, met tweentwintich duysent mannen int Lant, ende geboot hem, dat hy alle volwassen Mannen doot slaen soude, maer de vrouwen ende dat Ionge volck vercoopen.

* 1.Mac. 1.d.30.

25

Als hy nv voor Ierusalem quam, so hielt hy hem in vrede, tot op den Sabbath dach, daer de Ioden in vieren. Doen geboot hy sine Lieden datse haer haestelijc souden wapenen.

26

Als nv een yeghelijck toe liep, ende sien woude watter gheschieden soude, so liet hyse altemael doorsteken, ende quam also met dat gantsce heyr inde Stadt, ende sloech daer een groote menichte doot.

27

^† Maer Iudas Maccabeus, maecte hem van daer met neghen Broeders, inde Wildernisse ende dat gheberchte. Ende onderhielt hem daer met alle de gene, die haer tot hem begeuen hadden,^* van de Cruyden, op dat hy niet en moeste onder de onreyne Heydenen leuen.

† 1.Mac. 2.c.28

* 4.esd. 9.c.24 12.e.51.