Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xij. Capittel.

¶ De Ioden schrijuen den Romeynen, ende Sparcianen, om de vrientscap te vernieuwen. Demetrius trect teghen Ionathan, Tryphon meynde Ionathan te vanghen, dwelcke oock gheschiede.

1

⁺ MAer als Ionathas sach, dat hy nv tijt vercreghen hadde,^† vercoos hy sommige, die hi na Romen seynde, om dat verbont met den Romeynen te vernieuwen, ende wederom op te rechten.

+ A vers 1

† 1.Mac. 8.c.17 15.c.17. 2.Ma. 4.b.11

2

Hy schreef ooc die van Sparta, ende aen ander plaetsen meer.

3

Doen nv de geseynden te Roomen quamen, so ginghen si voor den Raet, ende spraken: Ionathas de hooge Priester, ende dat Iootsche volc hebben ons hier ghesonden, om dat verbont dat tusschen ons in voortijden ghemaeckt is, wederom te vernieuwen,

4

Ende de Romeynen gauen hen brieuen ende gheley, datse vrij wederom nae huys togen.

5

Ende Ionathas schreef die van Sparta alsoo:

6

Ionathas de hooghe Priester, ende de Outste des volcx ende de Priesters, ende dat Iootsche volck, ontbieden haren broederen die van Sparta haren groete.

7

Voor sommige Iaren heeft uwen Coninck Arius, aen onsen hoogen Priester Oniam gheschreuen, dat ghy onse broeders zijt, als de selue brief luyt,

8

Ende Onias ontfinck uwe geseynden eerlijck, ende nam de vrientschap ende dat verbont aen, daer inden brief af ghescreuen was.

9

⁺ Hoe wel wy nv op dit pas gheen vreemde hulpe van noode en hebben, ende troost hebben aen Gods woort, dat wy dagelijcx lesen.

+ B vers 9

10

So seynden wy doch euenwel bootschap tot v, om de broederschap ende vrientschap tusschen ons te vernieuwen, ende te beuestigen, op dat wy

[p. 141r]

de selue niet en vergheten:

11

Want het is nv eenen langen tijt, dat ghy tot ons ghesonden hebt. Daerom weet dat wy altijt op de vierdaghen, ende op alle ander daghen, alsmen offert, in onse ghebeden ende offer, uwer gedencken. Als dat dan toebehoort, der broederen ghedachtich te zijn.

12

Ende uwe eere ende weluaert, is ons een vruechde.

13

Maer wy hebben hier en tusschen groote noot gheleden, ende sware Crijgen gehadt met de Coningen rontsom.

14

Maer wy en hebben v, ende ander onse vrienden ende verbontgenooten niet willen bemoeyen in dese onse Crijgen:

15

Want wy hebben hulpe vanden Hemel gehadt, ende Godt heeft ons beschermt tegen onse Vianden, ende de Vianden ondergedruct.

16

Maer nademael wy nv tegenwoordich, dese onse gheseinden, Numenium, de sone Antiochi, ende Antipatrum de sone Iasonis, tot den Romeynen seynden, om de vrientschap ende dat verbont, met haer wederom te vernieuwen:

17

So hebben wy haer daer by beuolen, datse oock tot v trecken souden, ende v onse groet segghen, ende desen brief ouerleueren, onse broederschap te vernieuwen.

18

Ende bidden om een antwoort.

19

Maer dit is dat wtschrift des briefs, welcke ons Areus de Coninc te Sparta voortijts gesonden had.

20

⁺ Areus de Coninck te Sparta, ontbiet Onie den hooghen Priester, zijne groet.

+ C vers 20

21

Wy vinden in onse oude schriften, dat die van Sparta, ende de Ioden, broeders zijn. (Nademael alle beyde de volcken van Abraham comen)

22

Ouermidts wy nv sulcx weten, so bidden wy, dat ghy ons schrijuen wilt, hoe dattet v gaet.

23

Ende soo het v belieft, so sullen onse Vee, Haue ende Goet, ende wat wy vermoghen, zijn: Alleleens, oft v eyghen waer. Ende dat uwe sal zijn, alleleens, oft ons eygen waer. Dit hebben wy beuolen om v te kennen te gheuen.

24

Daer nae hoorde Ionathas dat Demetrius Hooftlieden wederom met groter macht dan te voren quamen, ende wouden tegen hem trecken.

25

Daerom tooch hy wt van Ierusalem, teghen haer int landt Hemath: Want hy en woude soo langhe niet beyden, tot datse hem eerst in zijn Lant vielen.

26

Als hy nv verspieders inder Vianden Legher seynde, soo quamen sy, ende seyden dat de Vianden besloten hadden, hem inder nacht te oueruallen.

27

Daerom gheboot Ionathas zijn heyr des Auonts, datse waken, ende de gantsche nacht int harnasch, ende ghewapent zijn souden. Ende ordineerde Lieden, rontom den Legher inde Schiltwacht.

28

Maer als de Vianden saghen, dat Ionathas tot den Slach gerust was, so quam haer een vreese aen, also datse opbraken, ende wech toghen. Ende op datmen sulcx niet mercken en soude, soo lieten si veel vieren inden Legher, hier ende daer maken.

29

⁺ Daerom en dacht Ionathas niet, datse wech toghen, tot des morgens vroech: Want hy sach dat vier hier ende daer inden Legher.

+ D vers 29

30

Maer des morghens iaechde hy haer nae, ende en condese niet achterhalen: Want si waren al ouer dat water Eleutherum.

31

Doen keerde hem Ionathas na Araben, de welcke heeten Sabdei, sloech ende plonderdese,

32

Ende keerde hem weder nae Damasco, ende ouerweldichde dat Lant al rontsom.

33

Maer Simon tooch na Ascalon, ende inde stercke Steden daer by. Daer nae keerde hy hem nae Ioppe:

34

Want hi vernam datse haer wouden onder Demetrius Hooftlieden begeuen. Daerom behinderde hy sulcx, ende nam Ioppe in, ende leyde daer Crijchsvolck in, om de de Stadt te bewaren.

35

Daer na quam Ionathas weder thuys, ende hielt eenen Raet metten Outsten vanden volcke, datmen sommige steden in Iudea beuestighen soude,

36

Ende de mueren te Ierusalem hoogher maken, ende tusschen de Borcht ende de stadt een hooghe Muer bouwen, op dat de stadt van de Borcht afgescheyden worde. Dat die op de Borcht niet wt inde stadt vallen en conden: Ende datmen haer niet toe voeren, ende vercoopen en conde.

37

⁺ Doen nv dat volck te samen quam, ende begonnen te timmeren, nademael de Muer ouer de Beke teghent Oosten veruallen was, soo boudense dat selue stuck weder, datmen heet Caphnatha.

+ E vers 37

38

Ende Simon boude de Borcht Adida te Sephela, ende maectese sterck, ende bewaerdese met een stercke Poorte.

39

^* Nv had Tryphon voor, dat Conincrijck Asie onder hem te brenghen, ende de Croone op te setten, ende den ionghen Antiochum den Coninck te dooden.

* 1.Mac. 11.e.39

40

Maer ouermits dat hy hem besorchde, dattet Ionathas soude keeren, ende teghen hem trecken: Soo was hy oock daer op wt, hoe hy Ionathan vanghen ende dooden mocht. Daerom tooch hy nae Bethsan.

41

Doen quam Ionathas daer oock henen, met veertich duysent wel gheruste mannen.

42

Maer als Tryphon sach, dat Ionathas een groote macht by hem hadde, soo vreesde hy hem,

43

Ende en dorste niet openbaer tegen hem voornemen, maer ontfinck hem heerlijc, ende beual sine vrienden, datse hem eerlijck houden souden, ende gaf hem gauen. Ende gheboot zijn heyr, datse Ionathe ghehoorsaem zijn souden, ghelijck als hem seluen.

44

Ende sprack tot Ionatha: Waerom maeckt ghy dat volck sulcke moeyte, soo wy doch gheenen Crijch te samen en hebben?

45

Laetse weder nae huys trecken, alleen verkiest v weynich lieden, die by v blijuen, ende trect met my na Ptolomais, dese stadt wil ick v in gheuen, ende de ander stercke steden, ende wil v alle dat Crijchsvolck ende Officiers beuelen: Wandt ick moet weder wech trecken. Oock ben ick alleen daerom nv herwaerts ghecomen. Daerom wilt doch met my trecken.

46

⁺ Ionathas gheloofde hem, ende liet zijn volck van hem nae huys trecken, int

+ F vers 46

[p. 141v]

Lant Iuda, ende behielt alleen drie duysent by hem.

47

Daer af schicte hy twee duysent in Galilea. Maer dat een duysent tooch met hem.

48

Als nv Ionathas inde stadt Ptolomais quam, so liet Tryphon de Poorte toe sluyten, ende nam Ionathan gheuanghen, ende liet zijne Lieden doorsteken.

49

Ende seynde voetvolc ende Ruyters in Galilea, op dat wijde Velt, om dat ander Crijchsvolck Ionathe ooc te verslaen.

50

Maer als si vernamen dat Ionathas gheuangen,^† ende ghedoot was met sine Lieden, soo vermaendense haer onder malcanderen, ende wapenden haer totten Slach. Ende toghen haestich tegen de Vianden.

† 1.Mac. 13.a.4 c.23.

51

Maer als de Vianden saghen, dattet hen haer leuen gelden soude, Nademael dat haer dese weeren wouden, so keerdense wederom, ende toghen wech.

52

Doen tooch dat volck oock wederom na huys, int Lant Iuda, met vreden. Ende beweenden Ionathan, ende de andere die met hem verslaghen waren. Ende gheheel Israel droech groot leedt om Ionathan.

53

Ende alle Heydenen rontom, begonnen dat volck te oueruallen ende te plaghen, ende spraken:

54

Sy en hebben gheen Hooft, ende gheen bescherminge meer, Nv willen wyse ouertrecken, ende haer vernielen, ende hare Mannen op Aerden gheheel wt doen.