Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .viij. Capittel.

¶ Iudas Machabeus maect een verbont metten Romeynen.

1

⁺ MAer Iudas hoorde dat de Romeynen seer machtich waren, ende vreemt volck geern in bescherminghe namen, die hulp by haer sochten, ende trouwe ende ghelooue hielden:

+ A vers 1

2

Want hy hoorde, wat eerlijcke daden datse gedaen hadden, teghen de Gallos, de welcke sy bedwonghen ende onder haer ghebracht hadden.

3

Oock wat groote Crijghen datse in Hispania gheuoert hadden, ende de Berchwercken in ghenomen, daermen gout ende siluer graeft.

4

Ende datse vele Landen verre van Romen, met grooten vernuft ende ernste ghewonnen hadden, ende behielden. Datse oock vele gheweldighe Coninghen, die in haer Landen ghetrocken waren, gheslaghen ende veriaecht hadden, ende hare Coninckrijcken onder haer gebracht.

5

Ende datse corts te voren den Coninck van Ritim Philippum, ende daer na zijnen sone, Persen, ouerwonnen hadden.

6

Oock vanden^† grooten Antiocho, de Coninc in Asia, die tegen de Romeynen ghetogen was, met hondert ende twintich Elephanten met grooten Ruyters Tocht, ende Waghenen. Maer de Romeynen hadden zijn Heyr gheslagen,

† 1.Mac. 1.a.11.

7

Ende hem ghedwonghen, dat hy om vrede bidden moeste. Ende hadden hem ende zijne Erue na hem, eenen grooten Tribuyt op gheleyt, welck sy iaerlijcx den Romeynen geuen moesten.

8

Daertoe moeste hy den Romeynen Gijselaers seynden. Sy namen hem oock Ionien, Asien, ende Lydien, die edelste Landen, ende gauense den Coninck Eumeni.

9

⁺ Ooc setten haer de Griecken, met groot ghewelt teghen hen.

+ B vers 9

10

Maer sy schickten eenen Hooftman teghen de Griecken, die sloechse, ende nam dat Landt in, ende liet in de Steden de mueren neder worpen, datse moesten vrede houden, ende ghehoorsaem zijn.

11

Sulcken neersticheyt bewesense teghen alle hare vianden, datse alle die bedwonghen, die haer teghen hen setten.

12

Maer metten vrienden ende verbontgenooten, hielden sy goeden vrede, ende gelooue, ende waren machtich, ende werden gheureest in alle Landen.

13

Wien si hielpen, die wert beschermt, ende by zijn Coninckrijck behouden. Maer wien sy straffen wouden, die wert van Lant ende Lieden veriaecht.

14

Ende daer was sulcke duechde by haer dat hem niemant tot een Coninc en maecte.

15

Sy en hadden oock geenen Coninc, maer eenen Raet. Dat waren drie hondert ende twintich Mannen, die regeerden wel. Ende iaerlijcx vercoos men eenen Hooftman, die in allen haren Landen te ghebieden hadde.

16

Den seluen moestense alle ghehoorsaem zijn. Ende daer en was gheen hoouaerdie, noch nijt, noch tweedracht by haer.

17

⁺ Ende Iudas^† vercoos Eupolemum den sone Iohannis, des soons Iacob, ende Iason, Eleazars sone, ende sandtse nae Romen, om met den Romeynen vriendtschap ende een verbondt te maken,

+ C vers 17

† 1.Mac. 12.a.1. 15.c.17. 2.Ma. 4.b.11

18

Datse haer hielpen, dat dat Coninckrijck Israels, niet ondergedruckt en werde, vanden Griecken.

19

Dese toghen na Romen eenen langen wech, ende quamen voor den Raedt, ende spraken also:

20

Iudas Machabeus ende zijne Broederen, ende dat Iootsche volck hebben ons tot v ghesonden, om eenen vrede ende verbont met v te maken: Dat ghy ons in bescherminghe nemen wout, als vrienden ende verbontghenooten.

21

Dat behaechde den Romeynen wel,

22

Ende lieten dat verbont in Metalen Tafelen schrijuen, welcke sy nae Ierusalem seynden, tot een ghedachtenisse des ghemaeckten vreets ende verbonts, ende luydet alsoo:

23

Godt geue den Romeynen ende den Ioden gheluck ende vrede te Lande ende te water, ende wilse behoeden, voor Crijch ende Vianden eewichlijck.

24

Ist dat de Romeynen werden crijghen te Romen, oft in haren Landen ende Ghebiet,

25

Soo sullen de Ioden, den Romeynen trouwelijck hulpe doen, daer nae dattet de noot eyscht:

26

Ende en sullen der Romeynen Vianden gheene Spijse, Wapenen, Ghelt, Schepen, ende ander dinghen toe schicken. Dit eyschen de Romeynen vanden Ioden, Ende de Ioden sullen sulcke stucken trouwelijck houden, sonder alle bedroch ende argelist.

27

⁺ Daer teghen oock: Ist dat de Ioden Crijch aen coemt, soo sullen haer de Romeynen trouwelijck helpen, daer na dattet dan de noot eyscht.

+ D vers 27

28

Ende en sullen der Ioden vianden geene Spijse, Wapenen, Gheldt, Schepen oft ander dinghen toe schicken. Dat segghen hen de Romeynen toe, ende willen soodanigen verbont ghetrouwelijck ende sonder bedroch houden.

29

Alsoo is dat verbondt tusschen den Romeynen ende den Ioden ghemaeckt.

30

Mer soo namaels dese oft de andere, meer stucken bedachten, wat daer toe te setten, oft wat te veranderen, oft wat daer af te doen, dies sal elcke partije macht hebben. Ende watse dan daer toe setten, oft daer af doen, dat sal altemael stadelijck ende vast ghehouden werden.

31

Dat oock de Coninck Demetrius, aen de Ioden ghewelt bruyckt, daer hebben wy hem alsoo af gheschreuen: Waerom

[p. 137v]

plaechdy onse vrienden ende verbontghenooten?

32

Ist datse meer ouer v claghen, soo moeten wijse beschermen, ende willen v te Lande ende te water aengrijpen.