Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .iiij. Capittel.

¶ Vander eerlijcker Victorie die God Iuda gaf teghen Gorgiam ende Lysiam, Ende hoe hy de stadt weder wan.

1

⁺ ENde Gorgias nam vijf duysent mannen te voet, ende duysent Ruyters van de beste,

+ A vers 1

2

Ende togen haestich by nacht heymelijc aen, aender Ioden Leger, om haer onuersienlijc te oueruallen. Ende sommige die op de Borcht tot een besettinge gheleghen hadden, die leyden den hoop.

3

Maer Iudas was te voren op met den besten hoop, om dat hy gheringher quame ende de Vianden oueruiel:

4

Ende sloechse dewijle datse noch verstroyt, hier ende daer laghen.

5

Doen nv Gorgias aen Iudas Leger quam, ende daer niemant en vant, so tooch hy haer na int geberchte, ende meynde, si waren voor hem geuloden.

6

Maer Iudas haeste hem, dat hy des morghens vroech int vlacke velt quam, met drie duysent mannen, die ooc geen harnasch en hadden, maer alleen haer cleederen ende sweerden.

7

Als sy nv sagen dat de Vianden wel ghewapent waren met harnasch, ende hadden eenen stercken reysighen Tocht, ende waren dapper Crijchslieden:

8

Doen sprack Iudas tot zijn volck, en^‡ vreest v niet voor dese groote menichte, ende voor hare macht en verschrict niet.

‡ Deu. 20.b.8. 2.mac. 8.c.16. 2.Par. 20.c.15

9

^† Ghedenct hoe onse Vaderen inde Roode See verlost zijn, doen haer Pharao met een groot heyr haestich na tooch.

† Exo. 14.f.21

10

^+‡ Laet ons inden Hemel roepen, soo sal ons de HEEre ooc genadich zijn, ende aen dat verbont dencken, dat hy met onsen Vaderen ghemaect heeft, ende sal onse Vianden voor onsen oogen vernielen:

+ B vers 10

‡ 1.mac. 9.e.46. 2.mac. 10.d.16 2.Par. 20.a.3.

11

Ende alle Heydenen sullen beuinden, dattet Godt is, die hem Israels aenneemt, hem helpet ende verlosset.

12

Doen nv de Heydenen sagen, dat Iudas tegen haer quam,

13

Soo togen sy ooc wt den Leger, om Iudam aen te grijpen. Maer Iudas liet de Trompetten blasen,

14

Ende greep de Vianden aen:^‡ Ende de Heydenen werden inde vlucht geslagen, also datse ouer dat vlacke velt vloden, ende de laetste doorsteken werden:

‡ 1.Mac. 3.c.23. 2.mac. 8.d.24

15

Want Iudas iaechde haer na tot Assameroth, ende aent Velt Edom, teghen Asdod ende Iamnia, Ende daer bleuender doot by drie duysent Mannen.

16

Maer doen Iudas wederom keerde, geboot hy zijn volc, ende sprack:

17

Ghy en sult niet plonderen: Want wy moeten noch eenen Slach doen.

18

Gorgias ende zijn heyr is voor ons int geberchte. Daer om blijft inde ordininghe, ende weert v. Daer na als ghy de Vianden geslaghen

[p. 134r]

hebt, so cont ghy sekerlijc ende sonder alle perijckel, plonderen.

19

Doen Iudas also prac, so begauen haer eenen hoop op dat geberchte herwaerts.

20

⁺ Ende Gorgias sach dat zijne lieden geslagen waren, ende den Leger verbrant, want hy sach den roock, daer by coste hy mercken, wat daer gheschiet was.

+ C vers 20

21

Daer toe saghen sy Iudam ende zijn Crijchsvolck int vlacke velt, gerust totten slach.

22

Daerom verschricte Gorgias gheheel seer, ende vloot inder Heydenen lant.

23

Also keerde Iudas wederom, om den Leger te plonderen, ende vercreech eenen grooten roof: Veel Gouts, Siluers, Sijden, Purperen, ende groot goet.

24

Daer na togense na huys, dancten ende loefden Godt met gesangen, ende spraken:^† Danct den HEERE want hy is vriendelijck, ende zijn goetheyt duert eewelijc.

† Psal. 107.a.1. 118.a.1. 136.a.1

25

Op desen dach heeft Israel een heerlijcke ouerwinninghe ghehadt.

26

Maer de Heydenen die ontcomen waren, quamen tot Lysia, ende seyden hem hoet haer vergaen was.

27

Als Lysias sulcx hoorde, wordt hy seer bedroeft, dattet soo niet gheluckt en was^† alst de Coninck beuolen hadde,

† 1.Mac. 3.e.35.

28

Daerom bracht Lysias int nauolgende Iaer veel Crijchsvolcks wederom te samen: Tsestich duysent Mannen te voet, ende vijf duysent Ruyters om de Ioden te vernielen.

29

Dit heyr tooch in Idumea, ende legerden hem by Bethzura. Daer quam Iudas oock henen, met thien duysent Mannen.

30

⁺ Maer doen hy sach, dat de Vianden alsulcken grooten volck hadden, Badt hi ende sprac: Lof sy v ghi verlosser Israels ghy die door de hant ws knechts^† Dauids, den grooten Ruese, verslagen hebt: Ende hebt een gansch groot heyr der Heydenen, inde handen^* Ionatha Sauls soons, ende zijns knechts ghegheuen,

+ D vers 30

† 1.Re. 17.f.49

* 1.Re. 14.b.13.

31

Ick bidde v, ghy wilt dese onse Vianden, oock inde handen ws volcx Israels gheuen, datse met hare macht ende Ruyters, te schanden worden,

32

Gheeft haer een verschrickinge, ende een versaecht herte.

33

Slaetse daer neder met den sweerde, der ghenen die v lief hebben, op dat v louen ende prijsen alle de ghene, die uwen Naem bekennen.

34

Daer na greep hyse aen. Ende Lysias verloos by vijf duysent Mannen.

35

Maer doen Lysias sach, dat de zijne vloden, ende dat de Ioden onbeureest waren, ende datse bereyt waren, beyde eerlijck te leuen, oft eerlijc te steruen, so tooch hy af na Antiochia, om wederom Crijchsvolck op te brengen, ende teghen de Ioden noch stercker te trecken.

36

⁺ Maer Iudas ende zijn broeders spraken: Nademael dat onse Vianden veriaecht zijn, so laet ons op trecken, ende dat Heylichdom weder reynighen.

+ E vers 36

37

Daerom^† quam dat Crijchsvolck altemael te samen, ende togen met malcanderen op den Berch Sion.

† 2.Mac. 10.a.1

38

Ende doen sy sagen dat dat Heylichdom verwoest was: Den Altaer ontheylicht: De Poorten verbrant, ende dat de plaetse rontom, met gras bewassen was, ghelijck als een Wout oft Berch: Ende dat de Priesters Cellen veruallen waren,

39

Doen^† schuerden si haer cleederen, ende droeghen groot leet: Stroyden asschen op haer hoofden,

† 1.mac. 2.a.14.

40

Vielen neder op haer aensichten, ende bliesen de Trompetten, ende riepen luyde inden Hemel.

41

Ende Iudas ordineerde eenen hoop om de Vianden inde Borcht te keeren, datse niet herwaerts en vielen, dewijle dat hy dat Heylichdom liet reynigen.

42

Ende hy nam Priesters daer toe, die haer niet veronreinicht en hadden, maer bestandich inde Wet ghebleuen waren.

43

Dese reynichden dat Heylichdom, ende droeghen den grouwel ende de onreyne steenen wech, in een onreyne plaetse.

44

Nademael ooc den Altaer des Brantoffers ontheylicht was, so hielden sy eenen raet, hoe zijt daermede houden souden.

45

Ende sy vonden eenen goeden raet, namelijc: Datment gansch neder werpen soude, op dat gheen ergernisse daer af en quame, nademael het de Heydenen ontheylicht hadden.

46

⁺ Daerom werdet gansch neder gheschuert, ende si verwaerden de steenen opten Berch, by dat huys, aen een bysonder plaetse, tot dat daer een Propheet quame, die daer seyde, watmen daer mede doen soude.

+ F vers 46

47

Maer si namen ander nieuwe^* ongehouwen steenen, als de Wet leert, ende timmerden eenen nieuwen Altaer, ghelijc alst te voren geweest was:

* Exod. 20.d.25 Deut. 27.a.5. Iosue. 8.g.31. 2.Mac. 10.a.3

48

Ende maecten dat Heylichdom weder, ende de stoelen ende Priesters Cellen int huys.

49

Ende lieten nieuwe heylighe vaten maken: Den gulden Candelaer, den Roocaltaer, ende de Tafel,

50

Ende brachtense wederom inden Tempel. Ende setten dat Roocwerck opten Altaer, ende staken de Lampen op den Candelaer aen, datse inden Tempel lichteden.

51

Op de Tafel leyden si de Brooden, ende hinghen de Gordinen op, ende richten de Tempel gantsch weder aen.

52

^* Ende opten vijfentwintichsten dach der negender maent, die daer heet Casleu, int hondert ende achtenveertichste iaer, stonden si vroech op,

* 2.Mac. 10.a.5

53

Ende offerden wederom nae de Wet, op den Altaer des Brandtoffers.

54

Dat is dat eerste offer geweest, na den tijt, als de Heydenen dat Heylichdom veronreynicht hebben. Ende dit offer wert wederom aenghericht met ghesanghen, Pijpen, Herpen ende Cimbalen.

55

Ende allet volck viel neder op haer aensicht, ende aenbaden, ende loofden den HEEre inden Hemel, die haer geluc ende ouerwinninge gegeuen hadde.

56

^† Ende hielden daer Feest des nieuwen Altaers, acht dagen lanc, ende offerden daer op Brantoffer ende Dancoffer met blijscappen.

† 2.Par. 7.b.8.

57

Ende vercierden den Tempel met gulden Croonen ende Schilden, ende maeckten nieuwe dueren ende Cellen.

58

⁺ Ende daer was seer groote blijschap int volc, om dat de schande van haer ghenomen was, die haer de Heydenen aenghedaen hadden.

+ G vers 58

59

Ende Iudas ende zijn broeders, ende alle dat volc Israels besloten, datmen iaerlijcx

[p. 134v]

vanden vijfentwintichsten dach des maents Casleu aen, acht dagen lanc des nieuwen Altaers Feest houden soude, met blijschappen ende dancksegghen.

60

Ende sy timmerden vaste mueren ende Torens, om dat Heylichdom op den Berch Sion, dat de Heydenen dat Heylichdom niet innemen ende verwoesten en conden, ghelijck als te voren.

61

Ende Iudas leyde daer Crijchsvolck in, om dat Heylichdom te bewaren. Hy beuestichde.^† Bethzura, op dat dat volck een Stercte in hadden, teghen Idumea, daer sy haer in onthouden, ende weren conden.

† 1.Mac. 6.d.31 f.49.