Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .vj. Capittel.

¶ Dit is een wtschrift des Briefs, welcke Ieremias ghesonden heeft aen den ghenen, die gheuangen wech gheuoert souden werden, na Babel, vanden Coninck tot Babel: Daer in hy haer sulcx te kennen gheeft, als hem Godt beuolen heeft.

1

⁺ OM^† uwer sonden wille, die ghy teghen Godt ghedaen hebt, sult ghy na Babel gheuanghen wech gheuoert werden, van NebucadNezar de Coninck tot Babel,

+ A vers 1

† Ierem. 25.b.9

2

Ende ghy sult tot Babel blijuen moeten, eenen langhen tijt, te weten,^* tseuentich iaer, Daer na wil ic v van daer weder wt voeren, met vreden.

* Ierem. 25.b.11 2.Par. 36.d.21 Danie. 9.a.2.

3

Maer hier en tusschen sult ghi in Babel sien, datmen^† op de schouderen dragen sal, de Silueren, Gulden ende Houten Afgoden, voor welcken haer de Heydenen vreesen.

† Esa. 46.a.6 Ierem. 10.a.5

4

^* Daeromme siet voor v, dat ghy haer sulcx niet nae en doet, ende den Heydenen niet ghelijck en wert.

* Danie. 3.c.17.

5

⁺ Ende als ghy dat volck siet, dat voor ende achter gaet, de Afgoden aenbidden, Soo spreeckt in uwer herten: O HEERE,^* v alleen salmen aenbidden,

+ B vers 5

* Deut. 6.c.13. Mat. 4.b.10.

6

Want mijnen Enghel sal by v zijn, ende ick wil uwe sielen wreken.

7

Haer Tonghe is vanden^† wercmeester fijn gemaect,^* ende si zijn met Gout ende Siluer verciert, ende hebben gesneden tonghen, maer ten zijn gheen rechte tonghen,^† ende en connen niet spreken.

† Esai. 44.b.9 46.a.4.

* Iere. 10.a.4

† Psal. 115.a.7.

8

Sy vercierense met gout, ghelijck als een Maghet tot den danse, settense haer Croonen op.

9

Ende de Papen stelen vanden Afgoden dat gout ende siluer, ende brenghent om met de Hoeren inde Hoerhuysen.

10

Ende vercieren de Silueren ende Gulden, ende Houten Afgoden met cleederen, alleseens oft menschen waren.

11

Maer si en connen haer seluen niet bewaren voor den Roest, ende de Motten.

12

Ende alsmen haer een Purpuren cleedt aen trect, soo moetmen haer dat stof af wisschen, dat op haer leyt.

13

Ende hy draecht eenen Scepter in de hant, ghelijc als een Coninc, ende en can doch niemant straffen, die hem leedt doet.

14

Hy heeft ooc een Sweert ende een Byle inder hant, maer hy en can hem voor de Dieuen ende Roouers niet beschermen. Daer aen sietmen wel, dat si gheen Goden en zijn,^+* daerom en vreestse niet.

+ C vers 14

* Baru. 6.d.28.

15

Ghelijc als een vat, dat een Meester ghebruyct onnut is, alst gebroken wert, euen so zijn hare Afgoden.

16

Alsmense in haer huysken set, soo werdense vol stofs, van de voeten der gheender, die daer in gaen.

17

Ende de Priesters verwaren der Afgoden Tempel, met dueren, Sloten, ende Grendels, op datse vanden Roouers niet gestolen en werden. Ghelijck alsmen een gheuangen set, ende bewaret hem, die hem aen den Coninc vergrepen heeft, ende totter doot verordeelt is.

18

Sy steken haer Lampen ende keersenaen, ende dier veel meer, welcken si voor hen seluen ontsteken, ende en sien doch niet. Sy zijn als de balcken in dat huys,

19

Ende de Wormen die op der Aerden cruypen, eten haer herte ende hare cleederen, ende si en gheuoelens doch niet.

20

Ende haer aensichten zijn swert vanden roock int huys,

21

Ende de Nachtwlen, Swaluwen, ende ander voghelen setten hen op haer hoofden, desghelijcken oock de Catten.

22

⁺ Daer aen cont ghi ymmers wel mercken, dattet gheen Goden en zijn, daeromme en vreestse niet.

+ D vers 22

23

Dat gout datmen om haer hangt, om haer daer mede te vercieren, dat en blinct niet, alsmen den roest niet af en wist, Ende doemense gegoten heeft, doen en voelden zijt niet.

24

Van alderley costelijcke materien, heeftmense vercreghen, ende daer en is doch gheen leuen in.

25

Nademael^† datse niet gaen en connen, so moetmense op de schouderen draghen, daer aen de Menschen ymmers sien connen dattet schandelijcke Goden zijn.

† Esai. 46.a.6. Ierem. 10.a.5. Baruch. 6.a.3

26

Oock moetense hen haerder schamen, diese eeren, daerom, datse niet van hen seluen en connen opstaen, als si op de Aerde vallen: Noch haer seluen vast houwen, alsmense op ghericht heeft, Noch oock haer seluen niet oprichten, alsmense neder leyt. Ende ghelijck alsmen den Dooden offer voor set, also setment haer oock voor.

27

^† Maer hare Priesters brengen dat Offer om, dat haer ghegeuen wert. Desghelijcx oock hare Vrouwen brassen daer af, Ende en gheuen noch den Armen noch den Crancken daer wat af.

† Bel. b.12.

28

Onreyne vrouwen ende craemvrouwen, roeren haer Offer aen, daeraen ghi ymmers mercken muecht, dattet gheen Goden en zijn,^* daerom en vreestse niet.

* Baruc. 6.c.14

29

Ende waer af soudense Goden heeten? Want de Vrouwen regeren de Silueren, Gulden, ende Houten Afgoden.

30

Ende de Priesters sitten in haer Tempelen, met witten Choorcleederen, si scheren den baert af, ende dragen Cruynen, Sy sitten daer metten blooten hoofde,

31

Huylen ende roepen voor hare Afgoden, ghelijck alsmen doet in de dooden beganckenissen.

[p. 131r]

32

⁺ De Papen stelen haer cleederen, ende cleeden hare vrouwen ende kinderen daer af.

+ E vers 32

33

Men doe haer goet oft quaet, soo en connen si het doch niet vergelden. Sy en vermogen, noch eenen Coninck in te setten noch af te setten.

34

Sy en connen noch gelt noch goet geuen.^* Gelooft haer yemant wat, ende en hout dat niet, so en eysschen si dat niet.

* Eccles. 5.a.3.

35

Sy en connen eenen Mensce vanden doot niet verlossen, noch eenen swacken helpen, tegen den stercken.

36

Sy en connen geenen blinden, siende maken. Sy en connen inder noot een mensche niet helpen.

37

Sy en ontfermen haerder Weduwen niet, ende den Weesen en helpen si niet:

38

Wandt si zijn Houten,^* met gout ende siluer verciert, den steenen gelijc, diemen wt de Bergen hout. Daerom moeten de gene tot scanden werden, diese eeren.

* Ierem. 10.a.4 Baruc. 6.b.7.

39

Hoe salmense dan voor Goden houden oft so heeten?

40

Nademael oock de Chaldeen niet veel van haer en houden: Wandt als si eenen Stommen sien, die niet spreken en can, so brengen si hem tot Bel, ende seggen:

41

De Stomme soude hem aenroepen, gelijc oft hijt verstonde. Ende hoe wel dat si weten dat daer geen leuen in en is, noch loopen si hen na.

42

⁺ Maer de Vrouwen sitten voor de Kercken, met stricken om gegort, ende brenghen^* Auer tot den Offer.

+ F vers 42

* Bernende lichten.

43

Ende als yemant, die daer voorby gaet, eenen wech tot hem neemt, ende by haer slaept, So beroemt haer de selue teghen die anderen, dattet die selue niet gebueren en mochte, ghelijck als haer, dat haer dat Gordel ghebroken worde.

44

Al wat door haer geschiet, dat is ydel bedriegerie. Hoe salmense dan voor Goden houden, oft also heeten?

45

Van de Meesters ende^† Goutsmeden zijnse ghemaect, ende wat de Meesters willen, dat moet daer af werden, ende niet anders.

† Esa. 44.b.12 46.a.5.

46

Ende die gene diese gemaect hebben, en connen niet lange leuen. Hoe souden dan dat Goden zijn, die van haer gemaect zijn?

47

Daerom en geuen si den Nacomelingen niet dan argernisse, ende oorsaken tot schandelijcke Afgoderie.

48

Want als eenen Crijch oft anders een ongheluc, ouer haer coemt, so raetslagen de Papen onder malcanderen, hoe si haer tsamen met de Afgoden verbergen willen.

49

Daerom canmen wel mercken dattet gheen Goden en zijn, nademael si hen seluen, noch voor den Crijch noch voor ander ongheluck niet beschermen en connen:

50

Want het en zijn doch niet dan^† Houten, vergulden, ende versiluerde Afgoden. Daerom canmen nv voortaen bekennen dattet bedriegherie is, allen Heydenen ende Coningen openbaer, ende geene Goden,^* maer van menschen handen gemaect, ende daer en is ooc geen Godheyt in haer.

† Psal. 115.a.4 Apoca. 9.c.20.

* Esaie. 37.c.19

51

Daerom can yegelijc wel mercken, dattet gheene Goden en zijn,

52

Want si en setten geenen Coninc int Lant, Sy en geuen den menscen geenen Reghen,

53

Ende en nemen haer geen regeren noch straffen aen, soo weynich als de vogelen, die inde locht herwaerts ende derwaerts vlieghen.

54

⁺ Wanneer dat dat huys der Houten, vergulden ende versiluerden Afgoden vant vier beghint te branden, so loopen de Papen daer af, ende bewaren hen seluen alleen voor schade. Maer [de Afgoden] verbranden ghelijc als ander Balcken.

+ G vers 54

55

Sy en connen noch den Coninghen noch gheen Crijchslieden wederstaen. Hoe salmense dan voor Goden houden oft noemen?

56

De Houten, versiluerden ende vergulden Afgoden, en connen haer seluen niet beschermen voor de Dieuen ende Roouers: Wandt si zijn haer te sterck,

57

Also dat syse beroouen ende wttrecken, haer gout, siluer ende cleeder wech nemen, ende comen daer af, Soo en connen si hen seluen niet helpen.

58

Daerom is een Coninc, die sine macht bewijsen can, oft eenen nutten huysraet, dat int huys profijtelijc is, oft een duere die dat huys verwaert, oft eenen houten Pilaer in een Coninclijcke Sale, veel beter, dan sulcken amechtighen Afgodt.

59

^* De Sonne, Maen ende Sterren schijnen,^† ende zijn ghehoorsaem int ghene dat haer Godt ghebiet.

* Genes. 1.b.16.

† Baruc. 3.e.33

60

Desghelijcken de blixem lichtet, datmen hem siet. De wint waeyt in alle Landen.

61

Ende wanneer God den wolcken beueelt te loopen ouer de gheheele werelt, soo doen si wat haer God ghebiet.

62

⁺ Also dat vier van bouen wtgheseynt, vernielt de Berghen ende Wouden, ende doet wat hem gheboden is.

+ H vers 62

63

Maer de Afgoden en connen haer niet rueren, noch yet doen,

64

Daerom en salmense niet voor Goden houden oft also noemen, want si en connen noch straffen noch helpen.

65

Nademael ghy dan weet, dattet gheen goden en zijn,^* soo en vreest v niet voor haer: Wandt sy en connen den Coninck noch veruloecken, noch segenen.

* Baru. 6.c.14 d.28.

66

Sy en connen ooc geen teeken aenden Hemel, den Heydenen sien laten. Sy en connen gheen licht maken als de Sonne, noch eenen schijn geuen, als de Mane.

67

De onuernuftighe dieren, zijn beter dan si: Die connen doch in eenen cuyl loopen, ende haer bewaren.

68

Daerom ist allensins openbaer, datse geen Goden en zijn, daeromme en vreestse ooc niet.

69

Want gelijc als een Schousel inden hof, niet verwaren en can,

70

Also zijn oock haer Houten, vergulden, ende versiluerde Afgoden, niet profitelijck. Ende ghelijck een Bosch, inden hof, daer allerley vogelen op nestelen, oft gelijc als een doode is, die int graf leyt, Alsoo zijn hare houten, vergulden, ende versiluerde Afgoden.

71

Ooc canment daer aen mercken, datse gheen Goden en zijn, want dat Schaerlaken, welcke si om hebben, dat wert van de Motten gheten, ende si selue ten laetsten oock daer toe, alsoo dat een yeghelijc met haer spot.

72

Wel den mensche, die daer rechtueerdich is, ende gheen Afgoden en heeft. Die en sal niet tot spot werden.

¶ Eynde des Propheten Baruch.