Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .iiij. Capittel.

¶ Dit is eenen brief des Conincks, waer in hy bekent wat hem God vertoont heeft. De Coninck heeft weder eenen droom, dien hem Daniel bediet.

1

⁺COninc NebucadNezar^† allen Volcken, Lieden ende tonghen. God geue v vele vreedts.

+ A vers 1

† Danie. 6.e.25

2

Het heeft my goet ghedocht, dat ick vercondige de teekenen ende wonderlijcke wercken, die God de Alderhoochste aen my ghedaen heeft. Want zijn Teekenen zijn groot, ende zijn wonderlijcke wercken zijn machtich,^* Ende zijn Rijck is een eewich Rijck, Ende zijn heerschappie duert inder eewicheyt.

* Esaie. 9.b.9. Dan. 2.g.44 7.c.14. Luce. 1.c.29.

3

Ick NebucadNezar, dien ic goede ruste hadde in mijnen huyse, ende doent wel stont op mijne Borcht,

4

Doen sach ick^† eenen droom, ende verschricte. Ende de ghedachten, die ic op mijn bedde hadde, ouer dat ghesichte, dat ick ghesien hadde, die bedroefden my.

† Danie. 2.a.1.

5

^* Ende ick beual datmen alle Wijsen tot Babel voor my brengen soude, dat si my segghen souden, wat den droom bediede.

* Danie. 5.b.7.

6

^† Doen werden voor my op gebracht de Wijse, Sterrenkijckers, Chaldeen ende Waersegghers, Ende ic vertelde den droom voor haer, Maer si en conden my niet ghesegghen, wat hy bediede.

† Danie. 2.a.2.

7

Ter tijt toe dat ten laetsten Daniel voor my quam (welcke men Beltsazer heet, nae den name mijns Gods) die den gheest der heyliger Goden heeft. Ende ick vertelde voor hem den droom:

8

Beltsazer ghy ouerste onder de Sterrenkijckers, dien ic weet, dat ghy den geest der heyliger Goden hebt, ende dat v niet verborghen en is, Segt dat ghesichte mijns drooms, dien ic ghesien hebbe, ende wat hy bediet.

9

Ende dit ist ghesichte, dat ick ghesien hebbe op mijn bedde: Siet, Daer stont eenen^† boom midden inden Lande,

† Ezech. 31.a.3.

10

Die was seer hooch, groot ende dicke, zijn hoochte reyckte tot in den Hemel, ende breyde hem wt tot aen het eynde des geheelen Lants.

11

⁺Sijn groene tacken waren schoon, ende droegen veel vruchten, daer alle dinck af te eten hadde. Alle dieren opten velde vonden schaduwe onder hem, Ende de voghelen onder den Hemel, saten op sine tacken, Ende alle vleesch gheneerde hem van hem.

+ B vers 11

[p. 72v]

12

Ende ick sach een ghesichte op mijn bedde, Ende siet, Een heylighe Wachter voer vanden Hemel af,

13

Die riep luyde, Ende sprack also: Houwet den boom omme, ende besnoeyt hem de tacken, ende stroopt hem dat loof af, Ende verstroyt zijn vruchten, Also dat de dieren, die onder hem ligghen, wech loopen, Ende de voghelen van sine tacken vlieghen.

14

Nochtans laet den Stamme met sine wortelen inder Aerden blijuen. Maer hy sal in ijseren ende metalen ketenen opten velde int gras gaen. Hy sal onder den dauwe des Hemels ligghen, ende nat worden. Ende sal hem weyden met de dieren van de cruyden der Aerden.

15

Ende dat menschelijcke herte sal van hem ghenomen, ende hem een beestelijck hert ghegheuen worden,

16

Ter tijt toe, dat seuen tijden ouer hem om zijn. Sulcx is inden raet der Wachters besloten, ende inde redene der heylighen beraetslaecht, op dat de leuende bekennen, dat de Alderhoochste macht heeft ouer de Conincrijcrijcken der menschen, Ende geeftse, wien hy wilt, ende verheft de nedere, tot den seluen.

17

Alsulcken droom heb ick Coninc NebucadNezar ghesien, Ende ghy Beltsazer segt wat hi bediet, Want alle Wijsen in mijn Conincrijc, en connen my niet gesegghen, wat hy bediede, Maer ghy vermoghet wel, wandt de gheest der heyligher Goden is by v.

18

⁺Doen ontsette hem Daniel, die anders Beltsazer heet, ontrent een vre lanck, ende zijn ghedachten bedroefden hem. Maer de Coninc sprack: Beltsazer, en laet v den droom, ende zijn bediedinghe niet bedroeuen. Beltsazer begonst ende sprac: Ach, mijn Heere, oft den droom dijnen vianden, ende zijn bediedinghe dijn wederpartijders goude.

+ C vers 18

19

Den boom, dien ghy ghesien hebt, dat hy groot ende dicke was, ende sine hoochte aen den Hemel reycte, ende hem wt breyde ouer dat gantsche Lant,

20

Ende sine tacken schoon ende zijnder vruchten veel waren, daer alle dinck af te eten hadde, Ende de dieren opten velde onder hem woonden, Ende de voghelen des Hemels op sine tacken saten.

21

Dat sydy Coninck, die so groot ende machtich zijt, Want dijne macht is groot ende reyct tot aen den Hemel, Ende dijn ghewelt streckt tot aen der werelt eynde.

22

Maer dat de Coninck eenen heyligen Wachter ghesien heeft, vanden Hemel af varende, ende segghende: Hout den boom om, ende verderft hem, Nochtans laet den Stamme met zijn wortelen inder Aerden blijuen. Maer hy sal in ijseren ende metalen ketenen op den velde inden grase gaen, Ende onder den dauwe des Hemels ligghen, ende nat worden, ende hem met den dieren op den velde weyden, tot dat seuen tijden ouer hem om zijn.

23

Dit is de bediedinghe, Heer Coninc, Ende alsulcken raet des Alderhoochsten gaet ouer mijnen Heere den Coninck.

24

Men^† sal v vanden Lieden verstooten, Ende ghy moet by de dieren op den velde blijuen. Ende men sal v gras laten eten, ghelijck de Osschen, Ende ghy sult onder den dauwe des Hemels ligghen ende nat worden, tot dat seuen tijden ouer v om zijn, Op dat ghy bekent,^* dat de Alderhoochste macht heeft, ouer de Conincrijcken der menschen, Ende gheeftse dien hy wil.

† Dani. 4.d.32.

* Danie. 2.c.21. 5.d.21. Iere. 27.a.6.

25

⁺Maer datter gheseyt is, Men soude nochtans den stamme met sine wortelen des booms laten blijuen. Dijn Coninckrijck sal v blijuen, nae dien ghy bekent hebt de macht inden Hemel.

+ D vers 25

26

Daeromme Heere Coninck, laet v mijnen raet behagen, Ende maect v los van uwen sonden door gherechticheyt,^† Ende ontslaet v van dijnder misdaet, door weldaet aen den armen, Soo sal hy medelijden hebben met uwe sonden.

† Eccle. 4.a.1. 29.b.15. Luce. 11.d.41.

27

Dit alle gheschiede den Coninck NebucadNezar.

28

Want na twaelf maenden, doen de Coninck op de Coninclijcke Borcht tot Babel ghinck, begonst hy,

29

Ende sprack:^† Dat is de groote Babel, die ick gesticht hebbe, tot een Coninclijcke huys, door mijne groote macht, ter eeren mijnder heerlijcheyt.

† Dani. 5.d.20.

30

Eer dat de Coninc dese woorden wtgesproken hadde, So viel daer een stemme vanden Hemel: V Coninc NebucadNezar wort gheseyt, Dijn Conincrijcke sal v genomen worden,

31

Ende men sal v vanden lieden verstooten, ende ghy sult byden dieren die opten velde gaen, blijuen, Gras salmen v laten eten, ghelijck Osschen, tot dat seuen tijden ouer v om zijn, op dat ghy bekent dat de Alderhoochste macht heeft ouer de Conincrijcken der menschen, ende gheeftse wien hy wil.

32

Van stonden aen wert dat woort volbracht ouer NebucadNezar,^† Ende hy wert vanden lieden verstooten, Ende hy adt gras ghelijck Osschen, ende zijn lijf lach onder den dauwe des Hemels, ende werdt nat, tot dat zijn hayr wies so groot als Arents vederen, ende zijn nagelen gelijc als vogels clauwen werden.

† Dani. 4.c.24

33

⁺Nae dese tijt, hief ick NebucadNezar mijn oogen op na den Hemel, Ende quam weder tot vernuft, ende loofde den Alderhoochsten. Ick prees ende eerde den ghenen die eewelijck leeft, wiens gewelt eewich is,^† Ende zijn rijck altoos ende eewichlijck duert.

+ E vers 33

† Esaie. 9.b.6. Dan. 2.g.44 4.a.2. 7.c.14.

34

Teghen den welcken alle die op Aerden woonen, als niet te rekenen en zijn. Hy maket al, als hy wil, beyde met de crachten inden Hemel, ende met den ghenen die opter Aerden woonen, Ende niemant en can zijnder handt wederstaen, noch tot hem segghen: Wat maeckt ghy?

35

Ter^† seluer tijt quam ick weder tot vernuft, ende oock tot mijnder Conincklijcker eeren, tot mijnder heerlijcheyt ende tot mijn gesteltenisse. Ende mijne Raetsheeren ende gheweldige sochten my, Ende ick werdt weder in mijn Conincrijck gheset, ende ick vercreech noch grooter heerlijcheyt.

† Iob. 42.b.10

[p. 73r]

36

Daerom loue ick NebucadNezar, ende eere, ende prijse den Coninc vanden Hemel. Want alle zijn doen, is waerheyt Ende zijne wegen zijn recht, Ende so wie stout is, dien can hy verootmoedigen.