Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .lj. Capittel.

¶ Van de straffinghe Babylons.

1

⁺ AAsoo spreect de HEEre:^† Siet, ic wil eenen scherpen wint verwecken teghen Babel, ende tegen hare Inwoonders, die haer tegen my geset hebben.

+ A vers 1

† Iere. 25.b.12. 50.a.1.

2

Ick wil oock wanners na Babel seynden, die wannen sullen, ende haer lant wtueghen, die ouer al ontrent haer zijn sullen inden dage haers onghelucx.

3

Want hare Schutters en sullen niet schieten, ende hare geharnasde en sullen haer niet gheweren connen.

4

Daerom en spaert nv hare Ionghe Mannen niet, Verbannet alle haer heyr, alsoo dat oock de verslaghene ligghen inden lande der Chaldeen, ende de doorstekene op hare straten.

5

Want^† Israel ende Iuda en sullen gheen Weduwen, van haren Gode den HEEre Sebaoth, ghelaten worden.^* Wandt der gheender landt heeft hem hooch besondicht aenden Heyligen in Israel.

† Iere. 50.d.20.

* Iere. 50.c.14.e.29.

6

^† Vliet wt Babel, op dat een yeghelijck zijn siele verlosse, dat ghy niet onder en gaet in haerder misdaet. Want het is de tijt der wraken des HEEren, die een verghelder is, Ende hy wil haer betalen.

† Esa. 48.d.20 Iere. 50.b.8. Apoc. 18.b.4.

7

^+* De gulden Kelck te Babel, die de gantsche werelt droncken gemaect heeft, is in de hant des HEEren. Alle Heydenen hebben van haren Wijn gedroncken, Daerom zijn de Heydenen soo dul gheworden.

+ B vers 7

* Iere. 25.c.17.

8

Hoe^* bottelijcken is Babel gheuallen, ende te niete ghemaeckt, Huylt ouer haer, Neemt oock salue tot hare wonden, oft sy misschien mochte genesen.

* Esaie. 21.b.9. Apoc. 14.b.8. 18.a.2.

9

Wy heelen Babel, maer sy en willen niet heel worden. Daerom laetse varen, ende laet ons een yegelijck in zijn Landt trecken, Wandt haer straffinghe reyct tot aen den Hemel, Ende is verheuen al totten wolcken toe.

10

De HEEre heeft onse gerechticheyt voortgebracht, Coemt, laet ons tot Sion vertellen de wercken des HEEren onses Gods.

11

Ia, palleert nv de pijlen wel, ende rustet de schilden toe,^* De HEEre heeft den moet der Coninghen in Meden verwect, Want zijn ghedachten staen tegen Babel, dat hijse verderue, Wandt dit is de wrake des HEEren, De wrake zijns Tempels.

* Iudic. 2.c.14. 3.Reg. 11.c.14

12

⁺ Ia steect nv op, de Banieren op de mueren tot Babel, neemt de wake in, set wachters, Bestelt de schaerwachte, Wandt de HEEre denct wat, Ende sal oock doen, soo wat hy teghen de Inwoonders te Babel ghesproken heeft.

+ C vers 12

13

Ghy die aen groote Wateren woont, ende groote schatten hebt, Dijn eynde is ghecomen, Ende v gherechticheyt is wt.

14

^* De HEEre Sebaoth heeft by zijnder sielen gesworen: Ick wil v met menschen veruullen, als oftet^† Keuers waren, Die sullen v een Liedt singhen.

* Iere. 22.a.5. Esai. 45.c.23. Heb. 6.b.13. Amos. 6.b.8.

† Cruytwormen, Ripsen.

15

^* Die de Aerde door zijne cracht ghemaect heeft, ende des werelts omloop door zijne wijsheyt bereyt, ende den Hemel ordentlijck gheschict heeft.

* Gene. 1.a.1. Iere. 10.b.12. Psa. 146.a.6 Act. 14.b.14.

16

Wanneer hy dondert, soo isser een oueruloedicheyt des Waters onder den Hemel.

^* Hy trect den Neuel vanden eynden der Aerden.

Hy maeckt den blicxem inden reghen, Ende laet^† den windt comen wt heymelijcke plaetsen.

* Psal. 135.b.7. Iere. 10.c.13.

† Amos. 4.c.13

17

^* Alle menscen zijn dwasen met haerder Const, Ende alle goutsmeden staen beschaemt met haren Beelden.^† Wandt hare Afgoden zijn bedriegherije, ende en hebben gheen leuen.

* Esa. 44.b.9.

† Psal. 115.a.4.

18

Het is enckel ydelheyt, ende bedriegelijcke wercken, Sy moeten vergaen als sy besocht worden.

19

⁺ Maer alsoo en is die niet, die Iacobs schat is, Maer die alle dinc maect, die ist,^* Ende Israel is de roede zijns erfdeels, hy heet HEEre Sebaoth.

+ D vers 19

* Deut. 4.c.20. 32.b.9. Esai. 19.d.25.

20

Ghy zijt mijnen Hamer, mijn Crijchswapen. Door v hebbe ick de Heydenen in stucken gheslaghen, ende de Coninckrijcken verstoort.

21

Ick wil uwe Peerden ende Ruyters in stucken slaen, Ick wil uwe Waghens ende Voerlieden in stucken smijten.

22

Ick wil uwe Mannen ende Wijuen in stucken slaen, Ick wil uwe Ouden ende Ionghen in stucken slaen, Ick wil uwe Ionghelinghen ende Ionckfrouwen in stucken slaen.

23

Ick wil uwe Herders ende Cudden in stucken slaen, Ick wil uwe Boeren ende Iocken in stucken slaen, Ic wil uwe Vorsten ende Heeren in stucken slaen.

24

Want ick wil Babel ende alle de Inwoonders der Chaldeen verghelden alle haer boosheyt die sy aen Sion bedreuen hebben, voor uwen ooghen, spreeckt de HEERE.

25

Siet, Ick wil v aen, ghy scadelijcken berch, ghy die alle de werelt bederft, seyt de HEERE. Ick wil mijn hant ouer v strecken, ende v vanden steenrootsen heraf rollen, Ende ick wil eenen verbernden berch van v maken,

26

Also datmen ooc noch hoecsteen, noch grontsteen wt v genemen en conne, Maer een eewighe woestijne sult ghy zijn, seyt de HEEre.

27

⁺ Steeckt Banieren op inden Lande, blaset de Basuynen onder de Heydenen, Heylicht de Heydenen teghen haer. Roept teghen haer de Coninckrijcken, Ararat, Meni, ende Ascenas. Bestelt Hooftlieden tegen haer, Brenghet Peerden op, als snorrende Keuers.

+ E vers 27

28

Heylicht de Heydenen teghen haer, Te weten, de Coningen wt Meden, met den Vorsten, ende Heeren, ende dat gantsche Lant haerder heerschappien,

29

Alsoo dattet Landt beue ende verschricke. Want de ghedachten des HEEREN willen veruult worden teghen Babel, op dat hy dat Landt Babel tot eender woestijne make, daer niemandt in en woone.

[p. 46r]

30

De Helden tot Babel en sullen te velde niet doruen trecken, Maer moeten in de sterckten blijuen. Haer sterckte is wt ende sy zijn Wijuen geworden, hare wooninghen zijn aenghestoct, ende hare grendelen in stucken ghebroken.

31

Daer loopter hier een ende daer een den anderen tegen, ende de een postbode ontmoet hier ende daer den anderen, om den Coninck tot Babel te bootschappen, dat zijn stadt ghewonnen sy tot aent eynde.

32

Ende dat de Hauene inghenomen, ende de See wtgebernt sy, ende de Crijchslieden bloode gheworden zijn.

33

⁺ Wandt alsoo spreect de HEEre Sebaoth, de Godt Israels: De dochter Babel is gelijck als eenen dorschvloer, wanneermen daer op dorsschet, Haren oogste sal seer haest comen.

+ F vers 33

34

NebucadNezar de Babyloonsche Coninck heeft my op gheten ende vernielt. Hy heeft van my een ledich Vat ghemaect. Hy heeft my verslonden, ghelijck als eenen Draecke. Hy heeft zijnen buyc gheuult met mijnder teerheyt, Hy heeft my verstooten.

35

Maer nv wort ouer Babel beuonden de wreetheyt aen my bedreuen, ende mijn vleesch, spreect de Inwoonersce te Sion, Ende mijn bloet ouer de Inwoonders in Chaldea, spreect Ierusalem.

36

Daeromme seyt de HEERE alsoo: Siet, Ick wil v uwe sake wtuoeren, ende v wreken, Ick wil haer See wtdroogen ende hare fonteynen verloopen laten.

37

Ende^† Babel sal tot eenen steenhoope, ende tot eender Draecken wooninghe worden, tot een verwonderen ende tot een aenfluyten, om datter niemandt in en woont.

† Esaie. 25.a.2. 26.a.5. 37.e.26 Ierem. 9.b.11.

38

Sy sullen altesamen brullen, ghelijck de Leeuwen, ende crijschen, ghelijck de Ionghe Leeuwen.

39

Ick wilse met haren drincken inde hitte stellen,^+† ende wilse droncken maken, op dat sy vrolijck worden, ende eenen eewighen slaep slapen, vanden welcken sy nemmermeer wacker en sullen worden, spreect de HEEre.

+ G vers 39

† Iere. 51.h.57.

40

Ic wilse hier onder leyden als de lammeren ter slachbancke, ghelijck de Rammen met de Bocken.

41

Hoe is Sesach soo ghewonnen, ende de vermaerde in alder werelt alsoo ingenomen? Hoe is Babel tot een verwonderinghe gheworden, onder de Heydenen?

42

Daer is een See ouer Babel ghegaen, ende sy is met der selfder goluen menichte, bedect.

43

Hare steden zijn tot eender woestijnen, ende tot eenen dorren eenelijcken Lande gheworden, Ia tot een Landt daer niemandt in en woont, ende daer gheen mensche in en wandelt.

44

^* Wandt ick hebbe den Bel tot Babel versocht, ende ick heb wt zijnder kelen gheruckt, tghene dat hy verslonden hadde. Ende de Heydenen en sullen niet meer tot hem loopen, Wandt de mueren tot Babel zijn oock neder gheuallen.

* Iere. 50.a.2.

45

^* Trect daer wt mijn volck, ende een yeghelijck verlosse zijn Siele, voor den grammighen thoorne des HEEREN,

* Esa. 48.d.20. Iere. 50.b.8. 51.a.6. Apoc. 18.b.4.

46

Dijn herte mocht anders weeck worden, ende versaghen van dat gheroep datmen inden Lande hooren sal. Wandt daer sal een ghecrijsch int Iaer gaen, ende na dat selfde int ander Iaer oock een gecrijsch, ouer tgewelt inden lande, Ende de een Vorst sal teghen den anderen zijn.

47

⁺ Daerom siet, de tijt coemt, dat ick de Afgoden te Babel versoecken wil, ende dat haer gantsche Landt tot schande comen sal, ende hare verslaghene daer in ligghen sullen.

+ H vers 47

48

Hemel ende Aerde, ende al datter in is, sullen iuychen ouer Babel, dat hare Verstoorders vanden Noorden ghecomen zijn, spreect de HEEre.

49

^* Ende ghelijckerwijs als Babel in Israel de verslaghene gheuelt heeft, Also sullen tot Babel de verslaghene gheuelt worden inden gantschen Lande.

* Iere. 50.c.18.

50

Daerom treckt nv henen ghy lieden die den sweerde ontuloden zijt, Ende en vertoeft niet langhe. Weest doch des HEEren ghedachtich, in verren lande, Ende laet v Ierusalem inder herten zijn.

51

Wy waren beschaemt, als wy de versmaetheyt hooren moesten, ende doen de schaemte onse aensichten bedeckte, doen de vreemde ouer dat Heylichdom des huys des HEEREN quamen.

52

Daerom siet, de tijt coemt, seyt de HEERE, dat ick hare Afgoden versoecken wil, Ende in dat gantsche landt sullen de ghene die daer dootlijc gewont zijn, suchten.

53

⁺ Ende al clom Babel inden Hemel, ende hare macht inder Hoochten vast maeckte, Nochtans sullen daer verstoorders van my ouer haer comen, spreect de HEEre.

+ I vers 53

54

Men hoort een gheroep te Babel, ende eenen grooten iammer inder Chaldeen Lant.

55

Want de HEERE verdestrueert Babel, Hy verderftse met alsulcken grooten gheschrey ende gheruchte, dat haer baren bruysschen ghelijck de groote wateren.

56

Wandt de Verdestrueerder is ouer Babel ghecomen, hare Helden worden gheuanghen, hare boghen worden in stucken gebroken. Want die God der wraken de HEEre betaelt haer.

57

Ick wil hare Vorsten, Wijsen, Heeren, ende Hooftlieden ende Crijchslieden^† droncken maecken, dat sy eenen eewighen slaep sullen slapen, daer sy nemmermeer af wacker worden en sullen, spreect de Coninck,^* die daer heet HEERE Sebaoth.

† Iere. 51.g.39.

* Esaie. 48.a.2 51.c.15. 54.a.5 Iere. 46.c.18. 48.c.15. 50.f.34.

58

⁺ Alsoo seyt de HEEre Sebaoth: De mueren der grooter Babel sullen ondergrauen, ende hare hooge poorten met vyer aenghesteken worden, dat der Heydenen arbeyt verloren sy, ende verbrant worde tghene dat de volcken met moeyten ghetimmert hebben.

+ K vers 58

59

Dit is dat woordt, dat de Propheet Ieremias beual Seraia den sone Nerie, des soons Mahsea, doen hy met Sedekie den Coninc in Iuda na Babel tooch,

[p. 46v]

inden vierden iare zijns Conincrijcx. Ende Seraia was een vreedsamich Vorst.

60

Ende Ieremias schreef alle dat ongeluck dat ouer Babel comen soude, in eenen boecke, Te weten, alle dese woorden die teghen Babel gheschreuen zijn.

61

Ende Ieremias sprack tot Seraia: Wanner ghy tot Babel coemt, soo siet toe, ende leest alle dese woorden,

62

Ende spreect: HEERE, ghy hebt teghen dese stadt gesproken dat ghijse wout wtroyen, alsoo oock, datter niemandt in en woone, noch Menschen, noch Beesten, Maer inder eewicheyt woest sy.

63

Ende als ghy dat Boeck wtgelesen hebt,^† so bint eenen steen daer aen, ende werpet inden Phrath,

† Apoc. 18.c.21.

64

Ende spreect: Also sal Babel versincken, ende niet weder op comen van dat ongeluck, dat ick ouer haer brengen wil, maer vergaen. Dus verre heeft Ieremias ghesproken.