Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .L. Capittel.

¶ De Prekinghe oft straffinghe ouer Babylon.

1

⁺ DIt is dat woort, welcke de HEERE door den Propheet Ieremiam ghesproken heeft, teghen Babel ende dat lant der Chaldeen.

+ A vers 1

2

^* Vercondicht dat onder de Heydenen, ende latet luytbaer worden, steeckt een Banier op, Latet luytbaer worden, ende en verberges niet, ende segt: Babel is gewonnen,^† Bel staet met schanden, ^* Merodach is vermorselt. Hare Afgoden staen met schanden, Ende haer Goden zijn te niete ghemaect.

* Esaie. 13.a.2 47.a.2. Iere. 25.b.12. 51.a.2.

† Esa. 45.c.26 Iere. 51.g.44 Bel. c.21.

* Dani. 5.a.5.e.30.

3

Want daer coemt een volck vant Noorden herop teghen haer, dwelcke haer landt tot eender Wildernisse maken sal, dat daer niemant in woonen en sal, Maer beyde menschen ende beesten sullen van daer wech vlieden.

4

^* Inde selue dagen, ende ter seluer tijt, spreect de HEERE, sullen de kinderen Isarels, metten kinderen Iuda, comen, ende weenende derwaerts trecken, ende den HEEre haren Godt soecken.

* 1.Esd. 1.a.1.

5

Sy sullen vraghen nae den wech tot Sion, ende derwaerts haer keeren. Coemt, ende laet ons totten HEEre voeghen, met een eewich verbondt, dat nemmermeer vergheten en sal worden.

6

^* Want mijn volck is ghelijc een verloren Cudde, Haer Herders hebbense verleyt, ende opten Berghen verdwaelt laten gaen, alsoo datse vanden Berghen op de Hueuelen ghegaen zijn, ende haer koyen vergheten hebben.

* Ezech. 36.f.37

7

Alle tgene dat tot haer quam, dat verslindese, Ende hare Vianden spraken: Wi en doen gheen onrecht daer aen, Want si hebben haer aenden HEERE besondicht, inde wooninghe der gherechticheyt, ende aenden HEERE die haerder Vooruaderen hope is.

8

^+† Vliet wt Babel, ende treckt wt den Lande der Chaldeen, ende stelt v als Bocken voor de Cudde henen.

+ B vers 8

† Iere. 51.a.6. Apoc. 18.b.4.

9

Want siet,^* Ick wil groote volcken met hoopen wt den Lande vant Noorden verwecken, ende teghen Babel opbrengen, die haer tegen haer sullen wapenen, de welcke sy oock sullen ghewinnen, Sijn Pijlen zijn als eens goeden Krijghers, die niet en faelgeert.

* Iere. 50.g.41

10

Ende dat lant der Chaldeen sal eenen roof worden, also dat alle de gene diese beroouen, genoech daer van hebben sullen, seyt de HEEre.

11

^* Daerom dat ghy v dies verblijt ende beroemt, dat ghi mijn erfdeel geplondert hebt, Ende springt ghelijck de weeldighe Calueren, ende briesschet als de stercke Guylen.

* Esai. 47.a.6.

12

Dijn moeder staet met grooter schande, Ende die v voortghebracht heeft, die is tot eenen spot gheworden.

13

Siet, onder de Heydenen is si de verachste, woest, dorre, ende eenelijck. Want voor den toorne des HEEren moet sy onbewoont, ende gantsch woest blijuen,^† alsoo dat alle de ghene die tot Babel voorby gaen, haer verwonderen sullen, ende pijpen ouer alle hare plaghen.

† Iere. 18.b.16. 19.b.8. 49.c.17.

14

⁺ Wapent v tegen Babel rontom alle Schutters. Schiet in haer, en spaert de Pijlen niet,^* wandt si heeft teghen den HEEre gesondicht.

+ C vers 14

* Iere. 50.e.29. 51.a.5.

15

Iuycht ouer haer rontom. Sy moet haer opgeuen, haer fondamenten zijn geuallen, haer mueren zijn afghebroken, Want dat is des HEEren wrake. Wreket v aen haer, doet ghy^† gelijc si gedaen heeft.

† Iere. 51.h.49 Exod. 21.b.23. Leui. 24.d.19 Iohel. 3.b.7. Ezech. 16.f.59

16

Roeyt wt van Babel, beyde den saeyer, ende den maeyer inden oogste, Also dat een yegelijc voor tsweert des Tyrannen hem keere tot sinen volcke, ende een yeghelijck in zijn Lant vliede.

[p. 45r]

17

Israel heeft moeten zijn een verstroyde cudde, die de Leeuwen^† schou gemaect hebben.^* Eerstwerf verslindese de Coninc tot Assyrien.^† Daer na verweldichdese NebucadNezar de Coninck tot Babel.

† Veriaecht.

* 4.Reg. 17.a.5. Esaie. 10.a.5.

† 4.Reg. 25.b.10.

18

Daerom seyt de HEEre Sebaoth, de God Israels alsoo: Siet, Ick wil den Coninc te Babel versoecken, ende zijn lant, ghelijck ick den Coninc^* te Assyrien versocht hebbe.

* 4.Re. 19.g.35 Esaie. 14.d.21

19

Maer ick wil Israel weder thuys tot zijnder wooninghen brenghen, dat sy op Carmel ende Basan weyden, Ende haer sielen op dat geberchte Ephraim ende Gilead versaet worden sal.

20

^+* Ter seluer tijt ende inden seluen dage, salmen de misdaet Israels soecken, spreeckt de HEERE. Mer daer en sal gheen voorhanden zijn, Ende de sonde Iuda, maer daer en salder gheen geuonden worden. Want ick wilse vergheuen, den ghenen die ick hebbe laten ouerblijuen.

+ D vers 20

* Iere. 51.a.5.

21

Trect op teghen dat Landt, dat alle dinck verbittert heeft: Trect henen op, ende versoect de Inwoonders, der versoeckinghen. Verheert, ende verbant hare nacomelinghen, seyt de HEERE, Ende doet al dat ick v beuolen hebbe.

22

Daer is een Crijchsgeschrey inden lande, ende groot iammer.

23

Hoe comet doch, dat den Hamer der gantscher werelt in stucken ghebroken, ende in twee gheslaghen is? Hoe gaet dat toe, dat Babel een woestijne geworden is onder alle Heydenen?

24

Ick hebbe op v gewacht, Babel, daerom zijt ghi oock geuanghen, eer dat ghy oock v versaecht. Ghy zijt ghetreft, ende gegrepen, Want ghy hebt den HEEre ghetercht.

25

De HEEre heeft zijnen^† Schat op ghedaen, ende de wapenen zijns thoorns voortghebracht. Wandt sulcx heeft de HEERE HEERE Sebaoth inder Chaldeen Lant ghedaen.

† Artelrij oft wapen huys.

26

⁺ Coemt herwaerts teghen haer, ghy vanden eynde, Opent hare Coren huysen, werptse op eenen hoop, ende verbantse, datter niet ouer en blijue.

+ E vers 26

27

Slaet doot alle haer Runderen, brengtse henen af, ter slachbanck. Wee haerder, wandt den dach is comen, de tijt haerder besoeckinghen.

28

Men hoort een geroep der veltvluchtighen, ende der gheender die ontloopen zijn, wt den lande Babel, op dat sy vercondighen te Sion, de wrake des HEEren onses Godts, ende de wrake zijns Tempels.

29

Roept veel Lieden teghen Babel, beleghertse rontom, alle ghy Boghenschutters, ende en laet niemanden daer af comen: Loont haer, soo sy verdient heeft.^* Ghelijck sy ghedaen heeft, alsoo doet haer weder.^† Want sy heeft hoochmoedelijcken gehandelt teghen den HEEre, den heylighen in Israel.

* Apoc. 18.b.6.

† Iere. 50.c.14 51.a.5.

30

Daerom sullen haer Ionghe mannen vallen, op hare straten, ende alle hare Crijchslieden tondergaen, ter seluer tijt, seyt de HEEre.

31

Siet, ghy stoute, Ick wil v aen, spreeckt de HEEre HEEre Sebaoth. Want uwen dach is comen, de tijt uwer besoeckingen.

32

Dan sal de stoute struyckelen, ende vallen, also dat hem niemant oprichten en sal. Ick wil zijne steden met vier aensteken, ende dat salt al verteren, soo wat daer ontrent is.

33

⁺ Alsoo seyt de HEERE Sebaoth: Siet, de kinderen Israels met de kinderen Iuda, moeten ghewelt ende onrecht lijden. Alle diese gheuanghen wech gheuoert hebben, die houdense, Ende en willense niet los laten.

+ F vers 33

34

Maer haer verlosser is sterck,^* die heet HEERE Sebaoth. Die sal hare sake soo wtuoeren, dat hy dat lant beuende, ende de Inwoonders te Babel versaecht maken sal.

* Esai. 48.a.2. 51.c.15. 54.a.5 Iere. 46.c.18. 48.c.15. Amos. 4.c.13

35

Dat sweert sal comen, seyt de HEEre, ouer de Chaldeen, ende ouer de Inwoonders tot Babel, ende ouer hare Vorsten, ende ouer hare Wijsen.

36

Dat sweert sal comen ouer hare Propheteerders, alsoo dat sy Sotten sullen worden. Het sweert sal comen ouer hare stercke, Soo dat sy versaghen sullen.

37

Het sweert sal comen ouer hare Peerden ende Waghens, ende alle tgemeyn volck dat daer in is, alsoo dat sy alle Wijuen worden sullen. Het sweert sal comen ouer hare schatten, alsoo dat sy gheplundert sullen worden.

38

⁺ Droochte sal comen ouer hare wateren, alsoo, dat sy wtdrooghen sullen, Want het is een Afgoden Landt, ende pochen op hare grouwelijcke Afgoden.

+ G vers 38

39

Daerom sullen grouwelijcke dieren ende Voghelen daer in woonen, Ende de Ionghe Struyssen, Ende en sal nemmermeer bewoont worden, Ende niemandt daer in logeren inder eewicheyt.

40

Ghelijckerwijs als Godt^† Sodoma ende Gomorra, met haren naghebueren omghekeert heeft, spreect de HEEre, dat niemandt daer in en woone, noch eenich mensche daer in en logere.

† Gene. 19.e.24

41

Siet,^† daer coemt een volck vanden Noorden herwaerts, veel Heydenen, ende veel Coninghen sullen vander sijden des Lants haer opmaken,

† Deut. 28.e.49 Iere. 50.b.9.

42

Die hebben boghen ende schilden. Sy zijn veruaerlijck ende onbarmhertich, haer gheroep is gelijck dat bruysen des Sees,⁺ Sy rijden op peerden, ghewapent als Crijchsmannen teghen v, ghy dochter Babel.

+ H vers 42

43

So gheringe als de Coninck tot Babel haer gheruchte hooren sal, soo sullen hem de vuysten ontsincken, Hem sal soo banghe worden ende sulcken noot ouercomen als eender vrouwen in kints nooden.

44

Siet, Hy coemt hier op als een Leeuwe, vanden stouten Iordane, tegen de vaste hutten, Want ick wil hem derwaerts haestelijc laten loopen. Ende wie weet, wie de Ionghelinck is, dien ick teghen haer wapenen sal?^† Wandt wie is my ghelijck? Wie wil my meesteren? Ende wie is de Herder, die my wederstaen can?

† Esai. 44.b.7 Iere. 49.d.19 Sap. 12.b.12.

45

Daerom hoort nv den raedtslach des HEEren, dien hy ouer Babel heeft, ende zijne ghedachten, die hy heeft ouer de Inwoonders inden lande der Chaldeen. Wat gheldet? Oft der Herders knapen haer niet ter Aerden slichten en sullen, ende haer wooninghe verstooren.

[p. 45v]

46

Ende de Aerde sal beuen, vanden gheschrey, Ende het sal onder de Heydenen luydtbaer worden, als Babel ghewonnen wort.