Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Den .lxxviij. Psalm.

Een onderwijsinghe Assaphs.

1

⁺HOort mijn volc mijn Wet: Neycht uwe ooren totter redene mijns monts.

+ A vers 1

2

^* Ick wil mijnen mont open doen tot byspraken, ende oude gheschiedenissen wtspreken.

* Psal. 49.a.4 Matt. 13.e.35.

3

^† Die wy ghehoort hebben ende weten, ende onse Vaders ons vertelt hebben.

† Exod. 12.d.25. Deute. 4.b.9. 11.c.19.

4

Dat wijt niet verbergen en souden haren kinderen, die hier na comen, ende vercondighen den roem des HEEren, ende zijne macht ende wonderen, die hy gedaen heeft.

[p. 213r]

5

Hy richtede een ghetuychenisse op in Iacob, ende gaf een Wet in Israel,^† die hy onsen Vaderen gheboot te leeren haren kinderen.

† Deut. 6.a.7.d.20

6

Op dattet de nacomelinghen leerden, ende de kinderen, die noch souden gheboren worden.

Wanneer si op quamen, dat zijt oock haren kinderen vercondichden.

7

Dat si op Godt setteden haer hopinghe, ende niet en vergaten de daden Gods, ende zijn gheboden hielden.

8

Ende niet en werden^† ghelijck haer Vaders, een wederwillighe ende onghehoorsame Aert. Welcken haer herte niet recht en was, ende haren gheest en hielt niet trouwelijck aen Godt.

† Num. 14.a.1.

9

⁺Ghelijc de kinderen Ephraim die gheharnascht den boghe voerden, afuielen ter tijt des strijts.

+ B vers 9

10

Sy en hielden dat verbondt Godts niet, ende en wilden in zijn Wet niet wandelen.

11

Ende vergaten zijn daden, ende zijn wonderen, die hy hen betoont hadde.

12

^* Voor haren Vaderen dede hy wonder in Egipten lant, int Velt Soan.

* Exod. 7. 8. 9. 10. 12.

13

^† Hy deylde de zee, ende lietse daer door gaen: Ende settede dat water gelijc eenen Muer.

† Exo. 14.c.21 Psal. 136.b.13

14

^* Hy leydese des daechs met een Wolcke, ende des nachts met een claer Vier.

* Exod. 13.d.21. 1.Cor. 10.a.1.

15

^† Hy spleet de steenrootsen inde woestijne, ende drenctese met grooten wateren.

† Exod. 17.b.6. Num. 20.b.11. 1.Cor. 10.a.4. 4.Esd. 1.c.20

16

Ende liet beken wt de steenrootsen vlieten, dat si af vloten ghelijck waterstroomen.

17

Noch sondichden sy breeder teghen hem, ende vertoornden den Hoochsten inder woestijnen.

18

^* Ende versochten Godt in haerder herten, dat sy spijse eyschten voor haer sielen.

* Exod. 16.a.3. Num. 11.a.4.

19

Ende spraken teghen Godt ende seyden: Ia, Godt soude wel connen een Tafel bereyden inder woestijnen

20

Siet, hy heeft wel de steenrootse gheslaghen, dat de wateren vloten, ende beken hen daer toe goten.

Maer hoe can hy broot gheuen, ende sinen volcke vleesch beschicken?

21

⁺Doen nv dat de HEEre hoorde, ontstack hy:^† Ende vier ghinck aen in Iacob, ende toorne quam ouer Israel.

+ C vers 21

† Num. 11.a.1.

22

Dat si niet en gheloofden aen Godt, ende en hoopten niet op sine hulpe.

23

Ende hy gheboot den Wolcken daer bouen, ende dede de dueren des Hemels open.

24

^† Ende liet dat Man op haer reghenen [om] te eten: Ende gaf haer Hemels broot.

† Exod. 16.a.5. Deut. 8.a.3. Sap. 16.d.20. Ioan. 6.d.31. 2.Esd. 9.d.20 4.Esd. 1.c.20.

25

Sy aten Enghelsbroot, hy sant haer spijse^‡ de volheyt.

‡ Planteyt of oueruloedelijc

26

Hy liet den Oosten wint onder den Hemel waeyen, ende roerde door zijne sterckheyt den Suyden wint.

27

^† Ende liet vleesch op haer reghenen ghelijck stof, ende Voghelen ghelijc sant aen de zee.

† Exo. 16.c.14 Num. 11.g.31. Sap. 16.a.2.

28

Ende lietse vallen onder haer Legers ouer al, daer si woonden.

29

Doen aten si, ende werden alte sal: Hy lietse haren lust boeten.

30

^† Doen si nv haren lust gheboet hadden, ende si noch daer af aten.

† Num. 11.g.33.

31

Doen quam den toorne Godts ouer hen, ende verworchde de voornaemste onder haer, ende sloech daer neder de beste in Israel.

32

^+* Maer bouen dat al, sondichden sy noch meer, ende en gheloofden niet aen zijn wonderen.

+ D vers 32

* Num. 14.a.1.

33

Daerom liet hijse afsteruen, dat si niet en vercreghen, ende moesten haer leefdaghe gheplaecht zijn.

34

Wanneer hijse verworchde, soo sochten si hem, ende keerden haer vroech tot Godt.

35

Ende ghedachten dat Godt haren troost is, ende Godt de Hoochste haer verlosser is.

36

Ende^† huychelden hem met haren monde, ende logen hem met haer tonge:

† Smeecten.

37

Maer haer herte en was niet vaste aen hem, ende en hielden niet trouwelijc aen zijn verbont.

38

^† Maer hy was barmhertich, ende vergaf de misdaet, ende en verdedese niet, ende keerde dicmaels sinen toorne af, ende en liet niet sinen heelen toorne gaen.

† Exod. 32.d.14 Num. 14.c.20 2.Esd. 9.c.17.

39

^* Want hy ghedachte datse vleesch zijn, eenen wint die daer henen vaert, ende niet weder en coemt.

* Psal. 103.b.14

40

Sy vertoornden hem seer dickwils inde woestijne, ende maecten hem^† ontmoetich inde woeste plaetse.

† Onlustich, verdrietelijc.

41

Sy versochten Godt alle tijt weder, ende meesterden den heylighen in Israel.

42

⁺Sy en dachten niet aen sine handt, des daechs doen hijse verloste vanden Vianden.

+ E vers 42

43

Ghelijck hy dan zijn Teeckenen ghedaen hadde in Egipten, ende sine wonderen int lant Soan.

44

^* Doen hy haer wateren in Bloedt verwandelde, dat si haer Beken niet drincken en costen.

* Exod. 7.d.20. Psal. 105.d.29.

45

Doen hy boose^† Wormen onder haer schicte, diese verslinden, ende^* Vorschen diese bedoruen.

† Exod. 8.e.24.

* Exod. 8.b.6

46

Ende ghaf haer vruchten den Rypsenen, ende haer saet den^† Sprinckhanen.

† Exod. 10.d.12.

47

^* Doen hy haer Wijnstocken met haghel in stucken sloech, ende haer Moerbesije boomen met vorst.

* Exod. 9.e.23 Psal. 105.d.32

48

Doen hy haer Vee sloech met Hagel, ende haer Cudden met stralen.

49

Doen hy boose Enghelen onder haer sant, in sinen grimmigen toorne, ende lietse rasen, ende woeden, ende leet doen.

50

Doen hy sinen toorne liet voortgaen, ende haer Sielen voor de doot niet en en verschoonde,^† ende liet haer Vee aender Pestilentie steruen

† Exo. 9.a.2.

51

Doen hy alle^† eerste gheboorten in Egipten sloech, De eerste Erfghenamen inde Hutten Ham.

† Exod. 12.e.29. Psal. 135.b.8. 136.a.10. Sap. 18.c.11.

52

^+* Ende liet zijn volck wt trecken ghelijck Schapen, ende leydese ghelijck een Cudde in de woestijne.

+ F vers 52

* Exo. 12.f.27.

[p. 213v]

53

Ende hy leyddese seker, dat sy niet en vreesden,^† maer haer Vianden bedeckte de zee.

† Exo. 14.f.27.

54

Ende brachtse in zijn Heylighe Palen, tot desen Berch, dien zijn rechte hant verworuen heeft.

55

Ende^† verdreef voor hen wech de Volcken, ende liet hen dat erue wt deylen, ende liet in gener Hutten de Stammen Israels woonen.

† Deut. 3.a.1. Iosue. 6. 10. 11

56

Maer si versochten ende vertoornden Godt den Hoochsten, ende en hielden sine ghetuychenissen niet.

57

Ende vielen te rugghe, ende verachteden alle dinck, ghelijck haer Vaderen, ende en hielden niet, ghelijck eenen valschen boghe.

58

^* Ende vertoornden hem met haren Hoochden, ende terchden hem met haren Afgoden.

* Iudic. 3.b.11.

59

Ende doen dat Godt hoorde, ontstac hy, ende verwerp Israel seer.

60

Dat hy zijn Wooninge te^† Sylo liet varen, de Hutte, daer hy onder de menschen woonde.

† Iere. 7.a.12.

61

Ende^* gaf haer Macht in geuanckenisse, ende haer Heerlijcheyt inde handen des Viants.

* 1.Reg. 4. 5. 6.

62

⁺Ende gaf zijn Volck ouer int sweert, ende ontstack ouer zijn Erue.

+ G vers 62

63

Haer Ionghe Mannen verslinde dat Vier, ende haer Maechden moesten onghehout blijuen.

64

Haer^† Priesters vielen doort sweert, ende en waren gheene Weduwen die daer weenen souden.

† 1.Reg. 4.c.11.

65

Ende de HEEre ontwaecte ghelijck een slapende, ghelijck een stercke iuychet die vanden Wijn coemt.

66

^* Ende sloech zijn Vianden int achterdeel, ende hinck hen een eewighe schande aen.

* 1.Reg. 5.b.6.

67

^† Ende verworp de Hutte Iosephs, ende en vercoos niet den stamme Ephraim.

† 1.Reg. 7.a.1.

68

Maer vercoos den stamme Iuda,^† den berch Sion, welcken hy beminde.

† Psal. 87.a.1. 132.b.13.

69

Ende boude zijn Heylichdom hooge, ghelijck een lant, dat eewelijck vast staen sal.

70

^* Ende vercoos sinen knecht Dauid, ende nam hem vanden Schaepstallen.

* 1.Reg. 16.c.12.

71

Vande suyghende schapen haelde hy hem,^† dat hy zijn Volck Iacob weyden soude, ende zijn Erue Israel.

† 2.Reg. 7.b.8. 2.Reg. 5.a.2.

72

Ende hy weydese ooc met aller trouwen, Ende regeerdese met aller neersticheyt.