Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .ix. Capittel.

¶ Het wert Esdra te kennen ghegeuen, dattet volck Gods hem met den Heydenschen wijuen ghemengt ende veronreynicht had, waerom dat hy droeuich is, ende dat Gode claghet.

1

⁺ INden vierentwintichsten daghe deser maent quamen de kinderen Israels te samen, met vasten, ende sacken, ende aerde op hen,

+ A vers 1

2

Ende schieden dat saet Israels van alle vreemde kinderen, ende traden henen, ende bekenden hare sonden, ende haerder Vaders misdaet,

3

Ende stonden op haer plaetse, ende men las int wetboeck des HEEren haers Godts viermael des daechs. Ende si bekenden, ende aenbaden den HEEre haren God viermael des daechs.

4

Ende de Leuiten stonden op in de hoochte, te weten, Iesua, Bani, Kadmiel, Sebania, Buni, Serebia, Bani, ende Chenani, ende riepen luyde totten HEEre haren Godt.

[p. 183v]

5

Ende de Leuiten, Iesua, Kadmiel, Bani, Hasabenia, Serebia, Hodia, Sebania, Petahia spraken: Staet op, looft den HEEre uwen God, van eewicheyt tot eewicheyt. Ende men loue den Name uwer heerlijcheyt, die verhooghet is met alle segheninghe ende loue.

6

HEERE ghy zijt het alleene,^† ghy hebt den hemel ghemaect, ende alder hemelen hemel, met alle haren heyr, de aerde ende al wat daer op is, die zee ende al watter in is, ghy maket alle dinc leuende, ende dat hemelsche heyr aenbidt v.

† Gene. 1.a.1. Act. 14.c.14. 17.e.24. Ps. 146.b.6. Apoc. 14.a.7.

7

⁺ Ghy zijt de HEEre Godt,^† ghy die Abram vercoren hebt, ende hem van Vr in Caldea wt gheleyt,^* ende Abraham ghenoemt:

+ B vers 7

† Gene. 11.d.31.

* Gene. 17.a.5.

8

Ende zijn herte ghetrou voor v gheuonden,^† ende een verbont met hem ghemaeckt, zijn saet te gheuen dat Landt der Cananiten, Hethiten, Amoriten, Pheresiten, Iebusiten, ende Girsoniten, ende hebt v woort gehouden, want ghy zijt rechtuaerdich.

† Gene. 15.d.18.

9

^† Ende ghy hebt aenghesien de allendicheyt onser vaderen in Egipten, ende haer roepen verhoort aen de roode zee,

† Exod. 3.b.7.

10

Ende teekenen ende wonderlijcheden ghedaen aen Pharao, ende alle sine knechten, ende aen allet volc zijns Lants. Want ghy bekendet, dat si stout teghen hen waren, ende hebt v eenen Naem ghemaect, soo het heden voor ooghen staet.

11

Ende hebt^† de zee voor hen van malcanderen gheschuert, dat sy midden in de zee drooch daer door ghinghen. Ende hare veruolghers geworpen in de diepte, ghelijck steenen in machtighe wateren.

† Exod. 14.e.21 Sap. 14.a.3. Iudit. 5.c.14.

12

^† Ende hebtse des daechs in eender wolccolumne geleyt, ende snachts in een vier columne, om hen te lichten, op den wech den welcken si trocken.

† Exod. 13.d.21. 14.d.19. Psal. 105.e.39

13

⁺ Ende^† zijt neder gedaelt opten berch Sinai, ende hebt met hen vanden hemel ghesproken, ende hen ghegheuen een warachtich Recht, ende een rechte wet, ende goede gheboden ende seden.

+ C vers 13

† Exod. 19. 20. Deut. 4.b.10.

14

Ende uwen heylighen Sabbath hen condich ghemaect, ende geboden, seden ende wetten, hen gheboden door uwen knecht Mose.

15

Ende hen^† broot vanden hemel ghegheuen, doen hen hongherde, ende^* water wt den steenen laten gaen, doen hen dorstede: Ende hen^† ghesproken, dat si in souden gaen. Ende dat Lant innemen daer ghy uwe hant ouer hieft, hen te gheuen.

† Exod. 16.a.5.

* Nu. 20.b.11.

† Gen. 22.c.16.

16

Maer onse vaders worden stout ende hertneckich, dat si uwe gheboden niet en hoorden. Ende weygherden hen te hooren, ende en ghedachten uwe wonderlijcheden oock niet, die ghy aen hen deet.

17

Maer si worden hertneckich, ende wierpen een hooft op, dat sy hen souden keeren tot haerder dienstbaerheydt, in hare onuerduldicheyt. Maer ghy mijn Godt, vergauet hen,^† ende waert ghenadich, ontfermhertich, verduldich, ende van grooter ontfermherticheydt, ende en verlietse niet.

† Exod. 34.a.6 Ps. 86.c.15. 103 a.8. 145.a.8.

18

Ende hoe wel sy^* een ghegoten calf maecten, ende spraken:^* Dat is uwe Godt, die v wt den Lande Egipti gheleyt heeft, ende deden groote lasteringhe:

* Exo. 32.b.4

* 3.Re. 12.f.28

19

Noch en verliet ghyse niet inder woestijnen, nae uwer grooter ontfermherticheyt.^† Ende de wolccolumne en weke niet van hen des daechs, hen te leyden op den wech, noch de vier columne des nachts, hen te lichten op den wech dien si trocken.

† Exod. 13.d.21. 14.d.19.

20

⁺ Ende ghy gaeft hen uwen goeden geest, hen te onderwijsen.^* Ende dijn^‡ Man en keerde ghy niet van haren monde,^† ende gaeft hen water doen hen dorstede.

+ D vers 20

* Exo. 16.f.32.

‡ Manna oft hemelsbroot.

† Exo. 17.b.6.

21

Veertich iaer lanck besorchde ghyse inder woestijnen, dat hen niet en gebrac.^* Haer cleederen en verouden niet, ende haer voeten en swollen niet.

* Deut. 8.a.4. 29.a.5.

22

Ende gaeft hen Conincrijcken ende volcken, ende deeldese herwaerts ende derwaerts, dat si in namen dat Lant^† Sihon, des Conincks te Hesbon, ende dat Lant Og, des Conincx in Basan,

† Nu. 21.d.24.

23

Ende^* vermenichfuldichde hare kinderen, als de Sterren aenden Hemel, ende brachtse int Lant dat ghy haren vaderen gesproken hadt, dat si daer in trecken, ende het in nemen souden.

* Gene. 22.c.17.

24

Ende de kinderen trocken daer in, ende namen dat Lant in.^† Ende ghy verootmoedichde voor hen de inwoonders des Landts, de Cananiten, ende gaeftse in hare handen: Ende hare Coninghen ende volcken inden Lande, dat sy met hen nae haren wille souden doen.

† Iosue. 2. 3. 4.

25

Ende si wonnen vaste Steden, ende een vet Lant, ende namen huysen in, vol alderhande goeden, wtghehouwen putten, wijnberghen, olijfgaerden ende boomen, daermen af etet, oueruloedelijc. Ende aten, ende werden sat ende vet, ende leefden in wellusten, door uwe groote goetheyt.

26

Maer si werden onghehoorsaem, ende wederstonden v, ende worpen uwe wet achter hen te rugghe.^† Ende verworchden uwe Propheten, die hen ghetuychden, dat si hen tot v souden bekeeren, ende deden groote lasteringhe, daerom gaeft ghyse in de hant haerder vianden, diese benauden.

† 3.Reg. 18.a.4 19.b.10. 2.par. 24.d.20

27

⁺ Ende inder tijt haerder^† benautheyt riepen si tot v, ende ghy verhoordese vanden Hemel. Ende door uwe groote ontfermherticheyt, gaeft ghy hen^* Heylanden, diese wt haerder vianden hant holpen.

+ E vers 27

† Iudic. 3.b.9. 4.a.3. 6.b.7. 10.c.10.

* Beschermers

28

Maer als si tot rusten quamen, verkeerden si hen om quaet te doene voor v, so verliet ghyse in haerder vianden hant, dat si daer ouer heerschten, so bekeerden si hen dan, ende riepen tot v. Ende ghy verhoordese vanden Hemel, ende verlostese nae uwer grooter ontfermherticheydt menichwerf.

29

Ende liet hen ghetuyghen, dat si haer bekeeren souden tot uwer wet. Maer sy waren stout, ende en hoorden uwe gheboden niet. Ende sondichden aen uwe rechten (Die welcke^† ist datse een mensche doet, daer inne leeft) ende keerden haer schouderen wech, ende werden hertneckich, ende en hoorden niet.

† Ezech. 20.b.11 Leuit. 18.a.5. Galat. 3.b.12. Roma. 10.a.5

30

Ende^* ghy vertroctet vele iaren ouer hen, ende liet hen ghetuyghen door uwen geest, in uwen Propheten: Maer si en namens niet ter ooren. Daerom hebt ghyse ghegeuen inde hant der volcken inde landen.

* 4.Regum. 17.a.5.

[p. 184r]

31

Maer nae uwer grooter ontfermherticheyt, en hebt ghijt niet gheheelijc met hen wt ghemaeckt, noch haer vrlaten: Want ghy zijt een ghenadich ende ontfermhertich Godt.

32

^* Nv onse Godt, ghy groote Godt, machtich ende verschrickelijck, ghy die dat verbondt hout, ende ontfermherticheyt, en achtet niet cleyne alle de moeyte die ons beuangen heeft, ende onse Coningen,⁺ Vorsten, Priesteren, Propheten, vaders ende v geheel volck, vander tijt der Coningen tot Assur aen, tot op desen dach.

* 2.Esdre. 1.a.5 Dani. 9.a.4.

+ F vers 32

33

Ghy zijt rechtuaerdich in al dat ghy ouer ons gebracht hebt, Want ghy hebt recht ghedaen. Maer wy zijn Godtloos gheweest,

34

Ende onse Coningen, Vorsten, Priesteren ende vaders, en hebben niet ghedaen nae uwe wet, ende geen acht ghehadt op uwe gheboden ende ghetuyghenissen, die ghy hen hebt laten getuyghen.

35

Ende sy en hebben v niet ghedient in haren Conincrijcke, ende in uwen grooten goeden die ghy hen gaeft, ende inden breeden ende vetten Lande, dat ghy hen inghegheuen hebt, ende en hebben hen niet bekeert van haren boosen wesen.

36

Siet, wy zijn heden ten daghe knechten, ende inden Lande, dat ghy onsen vaderen ghegeuen hebt, te eten sine vruchten ende goeden. Siet, daer zijn wy knechten in.

37

Ende zijn incomen vermeerdert hem den Coninghen, die ghy ouer ons gheset hebt, om onser sonden wille. Ende si heerschappen ouer onse lichamen, ende vee, nae haren wille, ende wy zijn in grooter noot.

38

Ende in allen desen maken wy een vast verbont, ende schrijuent, ende latent onsen Vorsten, Leuiten ende Priesteren beseghelen.