Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .viij. Capittel.

¶ De Arcke wordt van Sion inden Tempel die Salomo getimmert hadde met grooter eeren ende vruechden gedragen, Salomo looft den HEEre, ende dat gantsche volck met hem, Ende hy doet oock zijn ghebet aen God den HEEre, ende hy wijdet den tempel.

1

⁺ DOen^† vergaderde de Coninc Salomo tot hem de Ouders in Israel, alle Ouersten der stammen ende Vorsten der vaderen onder de kinderen Israels te Ierusalem, om de Arcke des verbonts des HEEren op te brenghen^† wt der stadt Dauids, dat is Sion.

+ A vers 1

† 2.Par. 5.a.2.

† 2.Reg. 6.d.15.

2

Ende alle mannen in Israel vergaderden hen totten Coninck Salomo, inder maent Ethanim op de feeste, dat is de seuenste maent.

3

Ende doen alle Ouders Israels quamen, hieuen de Priesters de Arcke des HEEren op, ende brachtense opwaerts:

4

Daer toe de Hutte des getuychenis, ende alle ghereetschap des Heylichdoms dat in de Hutte was. Dat deden de Priesters ende Leuiten.

5

Ende de Coninck Salomo, ende de gheheele gemeynte Israels, die hen tot hem vergadert hadden, ghingen met hem voor de Arcke henen, ende offerde Schapen ende Runderen, so vele datment niet ghetellen noch gherekenen en conde.

6

Also brachten de Priesters de Arcke des verbondts des HEEren op haer plaetse, inden Choor des huys, in dat Alderheylichste, onder de vlueghelen der Cherubin.

7

Want de Cherubin breyden de vlueghelen wt, aen de plaeste daer de Arcke stond, ende bedecten de Arcke ende haer hantboomen van bouen neder.

8

Ende de hantboomen waren so lanc dat haer knoopen gesien werden inden Heylichdom voor den Choor, maer buyten en werden si niet gesien, ende waren aldaer tot op desen dach.

9

^+† Ende daer en was niet inder Arcken, dan de twee steenen tafelen Mosi,^† die hy aldaer liet in Horeb, doen de HEERE metten kinderen Israels een verbondt maecte, doen sy wt den lande Egipti ghetrocken waren.

+ B vers 9

† 2.Par. 5.b.10.

† Deut. 10.a.5.

10

Maer doen de Priesters wt den Heylichdom ghingen,^† veruulde een wolcke dat huys des HEEren,

† Exo. 40.d.34 Ezech. 9.a.3. Num. 9.c.15.

11

Dat de Priesters niet en conden staen, ende haren dienst volbrengen om der wolcken wille. Want de heerlijckheyt des HEEren veruulde dat huys des HEEren.

12

Doen sprack Salomo:^† De HEEre heeft ghesproken: Hy wil in dat doncker woonen.

† 2.Par. 6.a.1. Leuit. 16.a.2.

13

Ick heb (tis waer) een huys getimmert v tot eender wooninghen, een stede dat ghi daer eewelijc woonen sout.

14

Ende de Coninc keerde zijn aensicht, ende seeghende de gheheele ghemeynte Israels, ende de gheheele ghemeynte Israels stont. Ende hy sprack:

15

Ghelooft sy de HEEre de Godt Israels, die door sinen mont mijnen Vader Dauid ghesproken, ende door zijn hant veruult heeft,^† ende gheseyt:

† 2.Reg. 7.a.6. 2.Par. 6.a.4.

16

Vanden daghe aen doen ick mijn volck Israel wt Egipten leyde, soo en heb ick noyt gheen stadt vercoren, onder eenighen stamme Israels, dat my een huys ghetimmert soude worden, dat mijnen Naem daer soude zijn.^* Mer ic heb Dauid vercoren, dat hy ouer mijn volck Israel soude zijn.

* 1.Reg. 16.c.11.

[p. 131r]

17

^+† Ende mijn vader Dauid haddet (tis waer) inden sin, dat hy den Naem des HEEren des Godts Israels een huys soude timmeren.

+ C vers 17

† 2.Reg. 7.a.1. 1.Par. 18.a.1. 23.b.7. 29.a.3.

18

Mer de HEEre sprac tot mijnen Vader Dauid: Dat ghy inden sin hebt een huys te timmeren mijnen Naem, daer hebdy wel aen ghedaen, dat ghy sulcx voor v naemt.

19

Nochtans ghy en sult dat huys niet timmeren,^* maer v soon, die wt uwen lendenen comen sal, die sal mijnen Naem een huys timmeren.

* 2.Reg. 7.c.12.

20

Ende de HEEre heeft zijn woort beuesticht, dat hy ghesproken heeft. Want ick ben op comen in mijns vaders Dauids plaetse, ende sitte opten stoel Israels, soo de HEEre ghesproken heeft, ende heb ghetimmert een huys den Naem des HEEren des Godts Israel,

21

Ende heb aldaer een plaetse bereyt der Arcken, daer in dat verbont des HEEren is, dat hy ghemaect heeft met onsen vaderen, doen hyse wt den lande Egipti leyde.

22

Ende Salomo tradt voor den^† Altaer des HEEren, in de teghenwoordicheyt der gheheelder ghemeynten Israels, ende strecte sine handen wt ten Hemel,

† 2.Par. 4.a.1.

23

Ende sprac:^† HEEre God Israels, daer en is gheen God, noch daer bouen inden Hemel, noch hier beneden opter Aerden ws ghelijck, ghy die dat verbont ende de ontfermherticheyt hout, dijnen knechten die voor v wandelen van geheelder herten.

† 2.Par. 6.c.14

24

⁺ Ghy die uwen knecht mijnen vader Dauid hebt ghehouden, al wat ghy hem ghesproken hebt. Met uwen mont hebt ghijt gesproken, ende met uwe hant hebt ghijt veruult, soot desen dach voor oogen staet.

+ D vers 24

25

Nv HEEre Godt Israel, hout uwen knecht mijnen vader Dauid, al wat ghy hem ghesproken hebt ende gheseyt:^† Het en sal v niet ghebreken aen eenen Man voor my, die daer sitte opten stoel Israels: Ist nochtans dat uwe kinderen haren wech bewaren, dat si voor my wandelen, so ghy voor my ghewandelt hebt.

† 2.Reg. 7.c.12.

26

Nv God Israels laet v woorden warachtich worden, die ghy uwen knecht mijnen vader Dauid ghesproken hebt.

27

Want meynt ghy oock dat Godt opter^* Aerden woone?^† Siet, de Hemelen ende alder Hemelen Hemel en moghen v niet⁺ begrijpen, hoe sout dan dit huys ghedoen dat ick getimmert heb?

* Esa. 66.a.1. Act. 7.f.48.

† 2.Par. 2.b.6

+ ‡ Besorghen.

28

Maer keert v totten ghebede dijns knechts, ende tot zijn smeecken, HEEre mijn God, op dat ghy hoort dat Lof ende ghebet, dat v knecht heden voor v doet,

29

Dat v ooghen open staen ouer dat huys nacht ende dach, ouer de plaetse daer ghy af gheseyt hebt:^† Mijnen Naem sal daer zijn. Wilt doch hooren dat gebet, dat v knecht op dese plaetse doet.

† Deut. 12.a.5.

30

Ende wilt toch verhooren dat smeecken dijns knechts, ende dijns volcks Israel, dat si hier doen sullen op dese plaetse uwer Wooninghen, inden Hemel. Ende als ghijt hoort, ghenadich zijn.

31

⁺ Wanneer^† yemant tegen sinen naesten sondicht, ende neemt dies eenen eedt op hem, daer hy hem mede verbint, ende dien eedt coemt voor uwen Altaer, in desen huyse,

+ E vers 31

† 2.Pa. 6.d.22. Exod. 22.b.11.

32

So wilt toch dat hooren inden Hemel, ende uwen knechten recht doen, om den godloosen te verdoemen, ende sinen wech op zijn hooft brenghen, ende den gherechten rechtueerdich te maken, om hem te gheuen nae zijnder gerechticheyt.

33

Als v volck Israel^† gheslaghen wort voor sine vianden, om dat si aen v gesondicht hebben,^* ende bekeeren hen tot v, ende bekennen uwen Naem, ende bidden ende smeecken tot v in desen huyse,

† Deut. 30.a.1.

* Baru. 2.c.14.

34

So wilt doch dat hooren inden Hemel, ende der sonden ws volcx Israels ghenadich zijn, ende brenghense weder int lant, dat ghy haren vaderen ghegheuen hebt.

35

Als den Hemel^* ghesloten wort dattet niet en reghent, om dat si aen v gesondicht hebben, ende bidden op dese plaetse, ende uwen Naem belijden, ende hen van haren sonden bekeeren, om dat ghyse benaut:

* 3.Reg. 17.a.1. Iacob. 5.d.17.

36

Soo wilt toch hooren inden Hemel, ende genadich zijn der sonden uwer knechten, ende ws volcx Israel, dat ghy hen den goeden wech wijst, daer si in wandelen moghen, ende latet opt Lant regenen, dat ghy uwen volcke tot een erffenisse ghegheuen hebt.

37

⁺ Als de dierte, oft pestilencie, oft droochte, oft brant, oft sprinchanen, oft rupsenen inden Lande zijn,^* oft zijn viant inden Lande, zijn poorten beleghert, oft eenige plaghe oft crancheyt is,

+ F vers 37

* 2.Par. 12.a.2.

38

Wie dan biddet ende smeect,^† het zijn ander menscen oft oock v volck Israel, die daer gewaer worden haerder plaghen, elck in zijnder herten, Ende streckt zijn handen wt tot desen huyse:

† Esaie. 56.b.7.

39

Soo wilt doch hooren in den Hemel, inde stede daer ghy woont, ende ghenadich zijn, ende doen, dat ghy elcken gheeft so hy gewandelt heeft, ghelijck ghy zijn hert kent.^† Want ghi alleen kent dat herte alder kinderen der menschen.

† Iere. 17.b.10. Psalm. 7.b.10

40

Op dat si v altijt vreesen, so langhe als si opten Lande leuen, dat ghi onsen vaderen ghegheuen hebt.

41

^† Als oock een vreemde, die niet en is van uwen volcke Israel, ende coemt wt verren Landen,

† Ioan. 20.c.20. Act. 8.e.27.

42

Om dijns naems wil (want si sullen van uwen grooten Naem hooren, ende van uwer machtiger hant, ende van uwen wtghereckten arm) ende coemt dat hy soude bidden voor uwen huyse:

43

Soo willet doch hooren inden Hemel,^* inde stede uwer wooninghen, ende doent al, daer v de vreemde om aenroept. Op dat alle volcken opter Aerden uwen Naem bekennen, dat si v ooc vreesen als v volck Israel, ende dat si onderuinden dat dit huys nae uwen Naem ghenaemt sy, dat ick ghetimmert hebbe.

* Mat. 5.d.34.

44

⁺ Als v volck wt treckt inden strijt teghen sine vianden, door den wech dien ghyse seynden sult,^† ende sullen bidden totten HEEre, teghen den wech na der Stadt die ghy vercoren, ende nae den huyse dat ick uwen Naem ghetimmert hebbe,

+ G vers 44

† Dan. 6.b.10.

45

So wilt doch haer ghebet ende smeecken hooren inden Hemel, ende recht doen.

46

Als si tegen v sondigen sullen^* (want daer en is gheen mensche die niet en son-

* 1.Ioan. 1.b.8 2.Par. 6.g.36 Eccle. 7.c.21.

[p. 131v]

dicht) ende ghy gram wert, ende gheeftse voor hare vianden, also dat syse gheuangen leyden inder vianden lant, verre oft nae,

47

Ende si in haer herte slaen, inden Lande daer si gheuanghen zijn, ende bekeeren hen, ende smeecken v inden Lande haerder geuanckenissen ende spreken: Wy hebben ghesondicht ende misdaen, ende ongodlijck gheweest.

48

Ende bekeeren hen also tot v, van gheheelder herten, ende van geheelder sielen, in haerder vianden Lant, diese wech gheleyt hebben, ende bidden tot v tegen den wech na haren Lande, dat ghy haren vaderen gegeuen hebt, nae der stadt die ghy vercoren hebt, ende nae den huyse, dat ick uwen Naem ghetimmert hebbe.

49

Soo wilt doch haer ghebet ende smeecken hooren inden Hemel,^† vande stede uwer wooninghen, ende recht doen,

† Amo. 9.b.6. Mat. 5.d.34. 23.c.22.

50

Ende uwen volcke ghenadich zijn, dat tegen v ghesondicht heeft, ende alle haer ouertredinghen, daer si teghen v mede ouerghetreden hebben,^† ende hen ontfermherticheyt gheuen voor de ghene diese gheuanghen houden, ende v haerder ontfermen.

† 1.Esd. 1.a.1.

51

⁺ Want si zijn v volc, ende v erffenisse, die ghy wt Egipten, wt den ijseren ouen geleyt hebt,

+ H vers 51

52

Op dat v oogen open zijn op dat smeecken ws knechts, ende ws volcx Israel, dat ghyse hoort in allen dien, daer si v om aenroepen.

53

^† Want ghy hebtse v afgescheyden tot een erffenisse, wt alle volcken opter Aerden, so ghy ghesproken hebt door Mosen uwen knecht, doen ghy onse vaders wt Egipten leydet, HEERE, HEERE.

† Exod. 19.a.5.

54

^* Ende doen Salomo alle dit ghebet ende smeecken voor den HEEre wt hadde gebeden, stont hy op vanden Altaer des HEEren, ende hielt op van knielen ende handen wt te strecken ten Hemel.

* 2.Par. 7.a.1.

55

Ende tradt daer henen, ende seeghende de gheheele gemeynte Israels met luyder stemmen, ende sprack:

56

Ghelooft sy de HEEre, die sinen volcke Israel ruste ghegheuen heeft, so hy ghesproken heeft.^† Daer en is niet een woort veruallen van alle sine goede woorden, die hy ghesproken heeft, door sinen knecht Mosen.

† Iosue. 23.c.14

57

De HEERE onse God sy met ons, ghelijck hy gheweest heeft met onsen vaderen. Hy en verlate ons niet, ende en trecke de hant niet af van ons

58

Onse herte tot hem te neyghen, dat wy wandelen in alle sine wegen, ende houden sine gheboden, seden ende rechten, die hy onsen vaderen gheboden heeft.

59

Ende dese woorden die ick voor den HEEre gesmeect hebbe, moeten ghenaken den HEEre onsen Godt, dach ende nacht, dat hy recht doe sinen knecht ende sinen volcke Israel, eenen yegelijcken tot zijnder tijt,

60

Op dat alle volcken opter Aerden bekennen dat de HEEre Godt is, ende niemant meer.

61

⁺ Ende uwe hert sy oprecht metten HEEre onsen God, te wandelen in zijn seden ende te houden zijn gheboden, soot heden toegaet.

+ I vers 61

62

Ende^† de Coninck metten gheheelen Israel, offerden voor den HEEre offer. Ende Salomo offerde Danckoffer (die hy den HEEre offerde)

† 2.Par. 7.a.4.

63

Tweentwintich duysent Ossen, ende hondert ende twintich duysent Schapen. Also wijden si dat huys des HEEren, de Coninck, ende alle de kinderen Israels.

64

Inden seluen dach wijde de Coninc den middelsten hof, die voor den huyse des HEEren was, daer mede dat hy Brandtoffer, Spijsoffer, ende dat vette der Danckofferen aldaer wt rechtede. Want den metalen Altaer die voor den HEERE stont, was te cleyne totten Brandtoffer, Spijsoffer, ende totten vetten der Dancofferen.

65

Ende Salomo maecte tot dier tijt een^* feeste, ende alle Israel met hem, een groote vergaderinghe, vanden pale Hemath aen, totter beken Egypti toe, voor den HEEre onsen God seuen daghen, ende weder seuen dagen, dat waren veerthien daghen.

* Deut. 16.c.15.

66

Ende liet dat volck den achsten dach gaen. Ende si segenden den Coninck, ende ghinghen henen nae haren Hutten vrolijck, ende goets moets, van alle den goeden dat de HEEre aen Dauid sinen knecht, ende aen zijn volck Israel ghedaen hadde.