Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xiiij. Capittel.

¶ Ionathas trect teghen de vianden met list, ende verwintse. Ende Saul

[p. 107v]

coemt hem te hulpe met den volcke. Ionathas adt teghen dat ghebot zijns Vaders, ende oock desghelijcken dat volc. De Vader woude den soon doot slaen, maer tvolc verloste hem. Saul beschermt dat volc voor haer vianden.

1

⁺ HEt geuiel op eenen dach, dat Ionathan de sone Saul, sprac tot sinen knape, die zijn Wapendrager was: Coemt, laet ons henen ouer gaen totter Philisteen Legher, die daer bouen leyt, ende hy en gaft sinen Vader niet te kennen.

+ A vers 1

2

Maer Saul bleef te Gibea aent eynde, onder eenen Granaetboom, die in der Voorstadt was. Ende des volcx dat by hem was,^* was by seshondert mannen.

* 1.Reg. 13.d.15

3

Ende^† Ahia de sone Ahitob, Icabods broeder, Pinehas soon, des soons Eli, was Priester des HEEREN tot Silo, ende droech den Lijfrock aen. Dat volck en wist oock niet, dat Ionathan wech was ghegaen.

† 1.Re. 21.a.1.

4

Maer daer waren aenden wech, daer Ionathan ouer socht te gaen, tot der Philisteen Legher, twee spitse steenclippen, deene op dese zijde, ende dandere aen gheen side. De eene hiet Bozez, de andere Senne.

5

Ende deene sach van Noorden na Michmas, ende de andere van Suyden nae Gaba.

6

Ende Ionathan sprack tot sinen Wapendragher: Coemt, laet ons henen ouer gaen totten Legher deser onbesnedener, misschien sal de HEERE yet door ons wtrechten.^† Want het en is den HEEre niet swaer, door vele oft luttel te helpen.

† 2.Par. 14.c.11 Iudic. 7.a.2.

7

Doen antwoorde hem zijn Wapendragher: Doet al wat in uwer herten is, vaert voort, siet, ick ben met v, soo v herte wil.

8

⁺ Ionathan sprack: Wel aen, als wy ouer comen totten lieden, ende hen int ghesicht comen,

+ B vers 8

9

Ist dat sy dan segghen: Staet stille, tot dat wy aen v gheraken, so willen wy in onse plaetse blijuen staen, ende niet tot hen op gaen.

10

Maer ist dat si seggen: Coemt tot ons opwaerts, so willen wi tot hen gaen, So heeftse ons de HEEre in onsen handen ghegheuen. Ende dat sal ons tot een teeken zijn.

11

⁺ Doen si nv inder Philisteen Legher, alle beyde int ghesicht quamen, seyden de Philisteen: Siet de Ebreen zijn wt de holen ghegaen, daer si hen in verborgen hadden.

+ 1.Reg. 13.b.6. Iudit. 14.b.9

12

Ende de mannen inden Legher antwoorden Ionathan, ende sinen Wapendragher, ende seyden: Coemt opwaerts tot ons, soo willen wy v dat wel leeren. Doen sprac Ionathan tot sinen Wapendragher:^† Climt my nae, de HEERE heeftse ghegheuen in de handen Israels.

† 1.mac. 4.d.30.

13

Ende Ionathan clauerde met handen ende voeten daer op, ende zijn Wapendragher hem nae.

Doen vielen si voor Ionathan neder, ende zijn Wapendragher doodese, hem altoos na.

14

Also dat den eersten slach, die Ionathan ende zijn Wapendragher deden, was by twintich mannen, by nae in een halue buender lants, die een iock Ossen om ploecht.

15

^+† Ende daer quam een verscricken inden Leger, opten velde, ende in alle tvolck des Leghers. Ende de stroopende roouende Rotten verscricten oock, alsoo dat dat Lant beefde.^† Want het was een verschricken van Godt.

+ C vers 15

† Iudit. 14.c.17

† Iosue. 10.b.10. Iudi. 4.c.15.

16

Ende de wachters Sauls tot Gibea BenIamin saghen,^* dat hem den hoop verstroyde, ende verliep herwaert, ende derwaert, ende wert versmeten.

* 1.Reg. 17.g.52.

17

Saul sprac totten volcke dat by hem was: Telt, ende besiet, wie van ons wech is gegaen. Ende doen si telden, siet, doen en was Ionathan ende zijn Wapendragher daer niet.

18

Doen sprack Saul tot^* Ahia: Brengt de Arcke Godts herwaerts (want de Arcke Gods was tot dier tijt by den kinderen Israels)

* 1.Reg. 14.a.3.

19

Ende doen Saul noch metten Priester sprack, doen werdt dat Rumoer ende dat loopen inder Philisteen Legher grooter. Ende Saul sprack totten Priester: Treckt uwe hant af.

20

Ende Saul riep, ende alle dat volck dat met hem was, ende quamen totten strijdt.^* Ende siet, doen ghinc elcx sweert teghen den anderen, ende daer was een seer groot rumoer.

* Iudic. 7.f.22. 2.Pa. 20.d.22.

21

Oock de Ebreen die te voren by de Philisteen gheweest waren, ende met hen inden Leger op ghetrocken waren rontom, deden hen tot Israel, die met Saul ende Ionathan waren.

22

Ende alle mannen van Israel, die hen opt gheberchte Ephraim^* verborgen hadden, doen si hoorden dat de Philisteen vloden, streken sy achter hen wech inden strijt.

* 1.Reg. 13.b.6.

23

Also halp de HEEre Israel, tot dier tijt. Ende den strijt duerde tot BethAuen toe.

24

⁺ Ende doen de mannen Israels moede waren, opten seluen dach, beswoer Saul alle tvolck, ende sprac: Veruloect sy elck, die broot eet voor den Auont, dat ick my aen mijne vianden wreke. Doen en adt oock alle dat volck gheen broot.

+ D vers 24

25

Ende dat gheheele Lant quam in dat Wout. Maer daer was huenich int velt. Ende doen dat volck in dat Wout quam, siet, daer vloeyde dat huenich.

26

Maer niemandt en nam vanden seluen metter hant tot sinen monde. Want dat volck vreesde hem voor den Eedt.

27

Maer Ionathan en hads niet ghehoort, dat zijn vader dat volck besworen hadde, ende stack sinen staf wt, die hy in zijn hant hadde, ende stac met de scerpte in de huenich raet, ende keerde zijn hant tot sinen monde, doen werden zijn oogen wacker.

28

Doen antwoorde een vanden volcke, ende sprack: V vader heeft dat volc besworen, ende gheseyt: Veruloect sy alle man die heden wat etet. Ende dat volck was moede gheworden.

29

Doen sprack Ionathan: Mijn Vader heeft dat Landt bedroeft. Siet, hoe wacker zijn mijne ooghen gheworden, om dat ic een weynich van dien huenich gesmaect heb.

30

Maer de wijle dat volck heden niet en heeft moeten eten, van de bueten zijnder vianden diet gheuonden heeft, so en heeft ooc nv den slach niet grooter connen worden teghen de Philisteen.

[p. 108r]

31

Maer si sloeghen de Philisteen op dien dach, van Michmas tot Aialon toe. Ende dat volck wert seer moede.

32

⁺ Ende dat volck bereyde den buete, ende namen Schapen, Runderen ende Calueren, ende sloeghense opter Aerden,^* ende atent soo bloedich.

+ E vers 32

* Leuit. 7.c.26. 19.f.27. Deut. 12.c.23.

33

Doen vercondichdemen Saul: Siet, dat volck besondicht hem aenden HEEre, dattet bloet eet. Hi sprack: Ghy hebt qualijck gedaen. Wentelt nv herwaerts tot my eenen grooten steen.

34

Ende Saul sprack noch meer: Verstroyt v onder dat volck, ende segt hen, dat elck sinen Os ende sine Schapen tot my brenghe, ende slaetse hier, dat ghyse eet, ende v niet en besondicht aenden HEEre metten bloet eten. Doen bracht allet volck, elc sinen Os met zijnder hant daer toe, des snachts, ende sloegense aldaer.

35

Ende Saul bouwede den HEEre^† eenen Altaer: Dat is den eersten Altaer, die hy den HEEre bouwede.

† 3.Reg. 18.d.30

36

Ende Saul sprack: Laet ons af trecken, den Philisteen na byder nacht, ende haer beroouen tot dat licht dach wert, alsoo dat wy niemanden van hen ouer en laten. Sy antwoorden: Doet al wat v behaecht. Mer de Priester sprac: Laet ons herwaert tot Godt ghenaken.

37

^* Ende Saul vraechde God: Sal ic af trecken den Philisteen nae? Ende wilt ghyse in Israels handen geuen? Maer hi en antwoorde hem in dier tijt niet.

* 1.Reg. 28.a.6.

38

⁺ Doen sprack Saul: Laet alle hoopen des volcx herwaerts treden, ende onderuint ende siet toe, Aen welcken dese sonde sy tot deser tijt.

+ F vers 38

39

Want also warachtelijc als de HEEre leeft, de Heylant Israels, Ende al waerse ooc schoon aen mijnen soon Ionathan, soo sal hy steruen. Ende niemant en antwoorde hem wt alle den volcke.

40

Ende hy sprack tot alle Israel: Sijt ghy op geender siden: Ick ende mijn soon Ionathan, sullen op dese zijde zijn. Dat volck sprack tot Saul: Doet wat v belieft.

41

Ende Saul sprack totten HEEre, de Godt Israels: Doet wat recht is. Doen werdt Ionathan ende Saul gheraect: Maer dat volck ghinck vry wt.

42

Saul sprac: Werpt dat Lot ouer my, ende mijnen soon Ionathan. Doen wert Ionathan gheraect.

43

^† Ende Saul sprack tot Ionathan: Segt my, wat hebdy gedaen? Ionathan seydet hem ende sprack: Ick hebbe een weynich huenich gesmaect, metten staf, die ic in mijn hant hadde, ende siet, ick moet daerom steruen.

† Iosue. 7.c.19.

44

Doen sprack Saul: Godt doe my dit ende dat, Ionathan ghy moet de doot steruen.

45

Maer dat volck sprac tot Saul: Soude Ionathan steruen, die desen nacht soo grooten Heyl in Israel ghedaen heeft? Dat sy verre,^† so warachtelijcken als de HEEre leeft,⁺ daer en sal gheen hayr van sinen hoofde opter Aerden vallen. Want Godt heeftet heden door hem ghedaen. Alsoo verloste dat volck Ionathan, dat hy niet steruen en moeste.

† 2.Re. 14.b.11.

+ G vers 45

46

Doen trock Saul op vanden Philisteen. Ende de Philisteen trocken op haerder plaetsen.

47

Maer doen Saul dat rijcke ouer Israel ingenomen hadde, street hy rontom teghen alle sine vianden. Tegen de Moabiten, teghen de kinderen Ammon, tegen de Edomiten, teghen de Coningen Soba, teghen de Philisteen. Ende werwaerts hy hem keerde, daer oeffende hy straffe.

48

^* Ende maecte een Heyr, ende sloech de Amalekiten, ende verloste Israel vander hant aller diese beroofden.

* Deut. 25.c.19. Exod. 17.c.8.

49

Maer Saul hadde sonen: Ionathan, Iswi, Malchisua. Ende zijn twee dochteren hieten alsoo: De eerste geborene Merob, ende de ioncste Michal.

50

Ende Sauls wijf hiet Ahinoam, een dochter Ahimaaz. Ende zijn velthooftman hiet Abner, een sone Ner, Sauls broeder sone.

51

^* Mer Kis was Sauls vader: Maer Ner Abners vader was een soon Abiel.

* 1.Reg. 9.a.1. 1.Par. 9.c.33.

52

Maer daer was eenen crachtighen strijt teghen de Philisteen, alsoo langhe als Saul leefde. Ende waer Saul eenen rustighen ende stercken Man sach, die nam hy tot hem.