Den Bibel, Inhoudende dat Oude ende Nieuwe Testament (Biestkensbijbel)

¶ Dat .xxviij. Capittel.

¶ Welcken geluck ende weluaert dien ontmoeten sal, die Godts gheboden houden. Ende wederom welcke straffinghen den ouertreders.

1

⁺ ENde^† als ghy de stemme des HEEren ws Godts ghehoorsaem zijn sult, dat ghy hout ende doet alle zijn gheboden, die ick v heden ghebiede, so sal v de HEEre uwe Godt dat hoochste maken bouen alle volcken op Aerden.

+ A vers 1

† Leuit. 26.a.1.

2

^† Ende alle dese ghebenedijdingen sullen ouer v comen, ende sullen v omuanghen daerom dat ghy ghehoorsaem gheweest zijt der stemmen des HEEren ws Godts.

† Deut. 11.d.27.

3

Ghebenedijt suldy zijn in de stadt. Ghebenedijt op den Acker.

4

Ghebenedijt sal zijn de vrucht ws lichaems, de vrucht van uwen lande, ende de vrucht van v Vee, ende de vrucht van uwen Ossen, ende de vrucht van uwen Schapen.

5

Ghebenedijt sal zijn uwen korf ende uwe ouerschot.

6

Ghebenedijt suldy zijn, als ghy ingaet. Gebenedijt, als ghy wtgaet.

7

^* Ende de HEEre sal uwe vianden, die hen teghen v verheffen, voor v slaen. Door eenen wech sullen si wt trecken teghen v, ende door seuen weghen voor v vlieden.

* Deu. 20.a.4.

8

De HEEre sal der ghebenedijdinghen ghebieden, dat si met v si, in uwen Kelder, ende in allen dat ghy voor handen neemt, ende sal v gebenedijen inden lande, dat v de HEEre uwe Godt, ghegheuen heeft.

9

De HEEre sal v hem tot eenen heyligen volcke oprechten, ghelijck hy v gesworen heeft, daerom dat ghy de gheboden des HEEren ws Godts hout, ende wandelt in zijn weghen,

10

Dattet alle Volcken op Aerden sien sullen, dat ghy nae den Naem des HEEren ghenaemt zijt,^* ende sullen hen voor v vreesen.

* Iosu. 2.b.9.

11

Ende de HEEre sal maken, dat ghy oueruloedicheyt van goede hebben sult, aen de vrucht ws lichaems, aen de vrucht ws Vees, ende aen de vrucht van uwen Acker, op den lande, dat de HEEre uwen vaderen ghesworen heeft v te gheuen.

12

⁺ Ende de HEEre sal v sinen goeden schat op doen, den Hemel,^* om uwen lande regen te gheuen tzijnder tijt, ende dat hy ghebenedije, alle de wercken van uwen handen.^* Ende sult vele volcken leenen: Maer ghy en sult van niemanden borgen.

+ B vers 12

* Deu. 11.b.14. Iob. 5.b.10.

* Deut. 15.a.6.

13

Ende de HEEre sal v tot een hooft maken, ende niet totten steert, ende sult bouen

[p. 76v]

drijuen, ende niet onderligghen, daerom, dat ghy gehoorsaem zijt de geboden des HEEren ws Godts, die ick v heden gebiede te houden ende te doen,

14

Ende dat ghy niet en^† wijckt van eenighen woorde, dat ic v heden gebiede, noch ter rechter handt, noch ter slincker: Op dat ghy anderen Goden nae wandelt, om hen te dienen.

† Deut. 4.a.2. 12.d.32. 17.c.15

15

^† Maer ist dat ghy niet hooren en sult de stemme des HEEren ws Godts, dat ghy hout ende doet alle zijn geboden, ende Rechten, die ick v heden ghebiede,^* soo sullen alle dese vermaledijdinghen op v comen, ende v beuanghen.

† Leui. 26.b.12.

* Dan. 9.b.11. Tren. 2.

16

Vermaledijt suldy zijn in de stede. Vermaledijt op den Acker.

17

Vermaledijt sal zijn uwen korf, ende uwe ouerschot.

18

Vermaledijt sal zijn de vrucht ws lichaems, de vrucht ws Lants, de vrucht van uwen Ossen, ende de vrucht van uwen Schapen.

19

Vermaledijt suldy zijn, als ghy ingaet ende vermaledijt als ghy wtgaet.

20

De HEEre sal onder v seynden ongeual, onraet ende ongeluck in allen dat ghy voor de hant neemt, dat ghijt doet, tot dat ghy vernielt wort ende haest ondergaet, Om ws boosen doens wille, dat ghy my verlaten hebt.

21

⁺ De HEEre sal v de Pestilentie aenhanghen, tot dat hy v verdoe, inden lande daer ghy henen coemt, om dat selue in te nemen.

+ C vers 21

22

De HEEre sal v slaen met gheswil, Cortse, Hitte, Brant, Dorheyt, vergiftighe locht ende gheelsucht, ende sal v veruolghen tot dat hy v verdoe.

23

^* Vwen Hemel die bouen v hooft is, sal Metael zijn, ende de Aerde onder v ijseren.

* Deu. 11.c.17. 3.Reg. 17.a.1. 18.a.1.

24

De HEEre sal uwen lande, stof ende asschen geuen voor regen, vanden Hemel op v, tot dat hy v verdoe.

25

^† De HEEre sal v voor uwe Vianden laten slaen. Door eenen wech suldy tot hen wt trecken, ende door seuen weghen suldy van hen vlien, ende sult verstroyt worden, onder alle Rijcken op Aerden.

† 4.Re. 6.f.24. 17.a.6.

26

V lichaem sal een spijse wesen, allen den Vogelen des Hemels, ende allen dieren op Aerden, ende niemant en sal daer zijn, diese wech iaghe.

27

De HEEre sal v slaen metten^* sweeren van Egypten, metten speene, met grillentheyt, ende met schorftheyt, dat ghy niet heel en sult connen gheworden.

* Exod. 9.b.10.

28

^† De HEEre sal v slaen met wtsinnicheden, blintheden, ende met rasernijen der herten.

† Mich. 3.b.6. Rom. 1.c.21.

29

^‡ Ende ghy sult om v tasten inden middach, ghelijck een blinde om hem tast int doncker, ende ghy en sult op uwen weghe gheen gheluck hebben.

Ende ghy sult ghewelt ende onrecht moeten lijden alle v leuen lanck, ende niemant en sal v helpen.

‡ Esa. 59.b.10 Iob. 5.b.14. 2.Pet. 1.b.9.

30

^* Een Wijf suldy v laten belouen, maer een ander sal by haer slapen.^† Een huys suldy maken, maer ghy en sult daer niet in woonen. Eenen wijngaert suldy planten, maer ghy en sult hem niet ghemeyn maken.

* 2.Reg. 12.c.11.

† Deut. 20.a.5.

31

⁺ Vwen Osse sal voor uwen ooghen geslagen worden, maer ghy en sult daer niet af eten. Vwen Ezel sal voor v aen-sicht met gewelt genomen, ende niet weder ghegeuen worden. Vwe Schaep sal uwen Vianden ghegeuen worden, ende niemant en sal v helpen.

+ D vers 31

32

Vwe soonen, ende uwe dochteren sullen eenen anderen volcke ghegeuen worden, dattet uwe ooghen aensien, ende onmachtich ouer hen worden den gantschen dach, ende daer en sal gheen stercte in uwen handen zijn.

33

^† De vruchten van uwen lande, ende allen uwen arbeyt, sal een volck verteeren, dat ghy niet en kent. Ende ghy sult onrecht lijden ende verstooten worden, alle v leuen lanck.

† Iob. 5.a.5. 20.b.18.

34

Ende ghy sult wtsinnich worden, van dat ghene dat uwe ooghen sien moeten.

35

De HEEre sal v slaen, met eenen quaden sweer aen de knijen, ende schenen, dat ghy niet geheylt en sult connen worden. Aen de Solen van uwen voeten, tot aen de Scheel op v hooft.

36

De HEEre sal v,^† ende uwen Coninck, dien ghy ouer v ghesedt hebt, drijuen onder een volck, dat ghy niet en kent noch uwe Vaderen, ende ghy sult aldaer ander Goden dienen, hout ende steen.

† Deu. 4.d.27. 4.Reg. 24.d.15. 2.Par. 33.c.11. Iere. 24.a.1.

37

Ende ghy sult een Schousel, ende een spreeckwoort, ende eenen spot zijn onder alle volcken, daer v de HEERE henen ghedreuen heeft.

38

Ghy sult veel saets wt^† voeren op dat veldt, ende weynich in vergaderen: Want de Sprinchanen sullent af eten.

† Mich. 6.c.15. Agge. 1.b.6.

39

Wijnbergen suldy planten ende bouwen, maer gheenen wijn drincken, noch lesen: Want de Wormen sullent verteeren.

40

Olijfbomen suldy hebben in alle uwe Palen, maer ghy en sult v niet saluen met olie: Want uwen Olijf boom sal wtgheworpen worden.

41

Sonen ende dochteren suldy winnen, ende doch niet hebben: Want si sullen gheuangen wech geuoert worden.

42

Alle uwe boomen, ende vruchten van uwen lande, sal dat boose ghewormte verslinden.

43

De vreemdelinck die by v is, sal bouen v climmen, ende altoos bouen drijuen. Maer ghy sult neder dalen, ende altoos onder ligghen.

44

Hy sal v leenen, maer ghy en sult hem niet leenen. Hy sal dat Hooft zijn, ende ghy sult den steert zijn.

45

⁺ Ende alle dese vermaledijdingen sullen op v comen, ende v veruolghen ende treffen, tot dat ghy verdaen wort. Daerom, dat ghy de stemme des HEEren ws Godts, niet gehoorsaem gheweest en zijt, dat ghy zijn gheboden ende Rechten hielt, die hy v gheboden heeft.

+ E vers 45

46

Daerom sullen aen v teekenen ende wonderen zijn, ende aen uwe saet eewelijck,

47

Om dat ghy den HEEre uwen Gode, niet ghedient en hebt met vruecht ende lust uwer herten, doen ghy van als genoech hadt.

48

Ende ghy sult uwen vianden, die v de HEERE toe seynden sal, dienen, in hongher ende dorst, in naectheyt, ende alderley ghebreck. Ende hy sal een ijseren iock op uwen hals leggen, tot dat hy v verdoe.

49

^† De HEERE sal een volck ouer v

† Bar. 4.c.11. Iere. 5.c.15.

[p. 77r]

schicken, van verre, vander werelt eynde, ghelijck eenen Arent vliecht, wiens Sprake ghy niet en verstaet.

50

Een wreet volck, dat welcke niet en aensiet den persoon des Ouderdoms, noch en is niet ghenadich den Ionghelinck,

51

Ende sal verteeren de vrucht van uwen Vee, ende de vrucht van uwen lande, tot dat ghy verdaen wordt, ende en sal v niet ouer laten blijuen, van Coren, Most, Olie, vanden vruchten der Ossen, ende Schapen, tot dattet v verdoe.

52

Ende tsal v benauwen, in allen uwen poorten, tot dattet neder worpe uwe hooghe ende vaste Mueren, daer ghy v op verliet, in alle uwe landen. Ende ghy sult benaut worden in alle uwen poorten, in allen uwen lande, dat v de HEEre uwe Godt ghegheuen heeft.

53

^† Ghy sult de vrucht ws lichaems eten, dat vleesch uwer sonen ende uwer dochteren, die v de HEEre uwe Godt ghegheuen heeft, inden ancxt ende noot, daer mede dat v, uwe viant verdrucken sal.

† 4.Reg. 6.f.28 Tre. 4.b.10. 2.e.20. Baru. 2.a.3.

54

⁺ Dat een man die te voren seer teerkens ende in lusten gheleeft heeft onder v, sal sinen broeder, ende den Wijue in sinen arme, ende den soon die noch ouerbleuen is van sinen sonen,

+ F vers 54

55

Vergonnen te geuen yemanden onder hen, vanden vleesche van sine sonen, dat hy eet. Aengesien dat hem niet ouer en schiet, van allen goede, inder ancxt ende noot, daer mede dat v, uwe Viant benauwen sal, binnen alle uwen poorten.

56

Een wijf onder v, die te voren teerkens, ende in lusten gheleeft heeft, dat sy niet gheproeft en heeft, die Solen van haren voeten op de Aerde te setten van teerheyt ende wellust, die sal den man in haren arme, ende haren sone, ende haer dochter misgonnen,

57

De Achterboorden, die tusschen haer eygen Beenen wtghegaen zijn, daer toe haren sonen, die si ghebaert heeft. Want si sullense van alderley ghebreke, heymelijck eten, inden ancxt ende noot, daer mede dat uwe Viant v benauwen sal binnen uwen poorten.

58

Ist dat ghy niet houden en sult, dat ghy doet al de woorden van deser Wet, die in desen Boeck gheschreuen zijn, dat ghy vreest desen heerlijcken ende verschrickelijcken Naem, den HEEre uwen God.

59

^† Soo sal de HEERE wonderlijck met v omgaen, met plaghen op v, ende uwe saet, met groote ende lanckduerende plaghen, met boose ende lanckduerende crancheden,

† Exod. 15.d.26 2.Par. 21.c.14

60

Ende sal v toekeeren alle de Siecten van Egipten, daer ghy voor vreest, ende sullen v aenhanghen.

61

Daer toe alle de crancheden, ende alle plaghen die niet geschreuen en zijn inden Boeck van deser Wet, sal de HEERE op v laten comen, tot dat ghy verdaen wordt.

62

⁺ Ende uwer sal een weynich ghemeyns volcx ouerblijuen,^* ghy die te voren gheweest zijt gelijck de Sterren aenden Hemel, na der veelheyt. Daerom dat ghy niet ghehoort en hebt de stemme des HEEREN ws Godts.

+ G vers 62

* Deut. 10.d.22.

63

^* Ende ghelijck als hem de HEEre ouer v te voren verblijde, dat hy v wat goets dede, ende v vermeerderde: Also sal hy hem ouer v verblijden, dat hy v verdoe, ende verniele. Ende ghy sult verstoort worden vanden lande, daer ghy nv in trect, om dat in te nemen.

* Iere. 31.c.28.

64

Want de HEERE sal v verstroyen onder alle volcken, vanden eenen eynde der werelt, tot aen dat ander. Ende ghy sult aldaer ander Goden dienen, die ghy niet en kent, noch uwe Vaderen, hout ende steen.

65

Daer toe en suldy onder de selue volcken gheen blijuende wesen hebben, ende uwe voetsolen, en sullen gheen ruste hebben. Want de HEEre sal v aldaer een beuende hert gheuen, ende onmacht der oogen, ende een versmachte siele,

66

Dat v leuen voor v sal^* hanghen. Nacht ende Dach suldy vreesen, ende ws leuens niet seker zijn.

* Sweuen.

67

^† Des morghens suldy segghen: Och dat ick den Auont afleuen mochte. Des Auonts suldy segghen: Och, dat ick den morghen afleuen mochte, van grooter vreesen ws herten, die v verschricken sal, ende voor tghene, dat ghy met uwen ooghen sien sult.

† Iob. 7.a.4.

68

Ende de HEEre sal v met schepen vol, weder in Egipten voeren, door den wech, daer ick v af gheseyt hebbe:^† Ghy en sult hem niet meer sien. Ende ghy sult aldaer uwen Vianden tot Knechten ende Maerten vercocht worden, ende daer en sal gheen cooper zijn.

† Exod. 14.c.13.